Κυριακή 12 Μαΐου 2024

Η μάνα του Χρήστου Καπράλου.

                                         

    Μια ημέρα αφιερωμένη στο πρόσωπο της μάνας  δεν αρκεί  για να εκφράσει κάποιος τα συναισθήματά  του για  το ιερό πρόσωπο της γυναίκας  που τον έφερε  στη ζωή και του στάθηκε σε όλη  την πορεία του, δυναμικά κάποιες φορές, αθόρυβα  και διακριτικά κάποιες άλλες, μέχρι την ημέρα του φευγιού της.
     Μέρα λοιπόν αφιερωμένη στη μάνα η σημερινή και πως να μην θυμηθούμε  τη μεγάλη φιγούρα - εμβληματική της Αίγινας, αυτήν που φιλοτέχνησε και τοποθέτησε ο μεγάλος καλλιτέχνης Χρήστος Καπράλος στην περιοχή 'Πλακάκια" απέναντι από το σπίτι  του και το σημερινό Μουσείο.

     Η  "Μάνα"   στο έργο  του Χρ. Καπράλου είναι χαρακτηριστική του καλλιτέχνη, μια που η φιγούρα της στις συνθέσεις των γλυπτών του είναι σημείο κατατεθέν και αναφοράς  του όλου έργου του.
     Στην Αίγινα έχουμε  την ευλογία να φιλοξενούμε όχι μόνο  το Μουσείο Καπράλου αλλά και  το  υπέροχο άγαλμα από χαλκό στην παραλία στο Λιβάδι, έξω από το Μουσείο και ανάμεσα στο σπίτι του Νίκου Καζαντζάκη και το Φάρο του Μπούζα.
    Πραγματικά, το πρώτο έργο του Χρήστου Καπράλου που μπορούμε να θαυμάσουμε, πριν την είσοδο μας στο μουσείο, είναι το άγαλμα της «Μάνας» το οποίο βρίσκεται  σε μία ειδικά διαμορφωμένη πλατεία, δίπλα στη θάλασσα. Αυτό το άγαλμα είναι κατασκευασμένο από χαλκό. Τους χειμώνες δούλευε στο εργαστήριο τους στην Αθήνα. Εκεί είχε προσωπικό χυτήριο και δούλευε τα έργα του από χαλκό.
Η φιγούρα της Μάνας, που κυριαρχεί στα έργα του Χρήστου Καπράλου, δεν είναι μόνο το σύμβολο της Ελληνίδας Μάνας, της γυναίκας του μόχθου, που αγωνίζεται σκληρά για την οικογένεια και τα παιδιά της, αλλά η ίδια η μάνα του καλλιτέχνη που αποτέλεσε και το πρώτο του μοντέλο. Το θέμα «μάνα – παιδί» το βλέπουμε συχνά στο έργο του. Προφανώς αυτό το ιδιαίτερο δέσιμο με την μητέρα του, οφείλετε στο γεγονός ότι ο Χρήστος Καπράλος έχασε τον πατέρα του σε νεαρή ηλικία, κάτι που τον εξανάγκασε να αγωνιστεί σκληρά.

Σάββατο 11 Μαΐου 2024

Εορτάζει το παρεκκλήσι του Αγίου Θωμά στο Λιβάδι.

  

    Εορτάζει σήμερα 6 Οκτωβρίου το πανέμορφο εκκλησάκι του Αγίου Θωμά στο Λιβάδι το οποίο βρίσκεται στο προαύλιο της μεγαλύτερης ενοριακής  Εκκλησίας  των Αιγινητών Αγίων. 

Σήμερα - θα πρέπει να διευκρινίσουμε - δεν είναι του Αγίου και Αποστόλου του Χριστού Θωμά, ο οποίος εορτάζει στις 6 Οκτωβρίου, αλλά  η εορτάζουμε την εμφάνιση του Χριστού στον μαθητή Θωμά, ο οποίος απουσίαζε από  τη συνάντηση  των υπολοίπων μαθητών με τον αναστημένο Χριστό. Ο Θωμάς στο άκουσμα της είδησης ότι ο Δάσκαλος αναστήθηκε και εμφανίστηκε σε αυτούς έδειξε δυσπιστία και είπε πως "αν δεν δω δεν πιστεύω", πως "αν δεν βάλω το δάκτυλο μου πάνω στις πληγές δεν πιστεύω". Και ο Χριστός εμφανίζεται σε αυτόν και τότε ο Θωμάς πιστεύει αφού ο Κύριος  του επιτρέπει να αγγίξει τις πληγές του.

Για  την ιστορία  της  εκκλησίας αναφέρουμε:

       Το καλαίσθητο εκκλησάκι  του Αγίου Θωμά πραγματικά αποτελεί ένα κόσμημα αλλά και ένα παράδειγμα σεβασμού της λαϊκής αρχιτεκτονικής και μαστοριάς. Με περισσή φροντίδα μεράκι και αγάπη ο προηγούμενος εφημέριος της ενορίας των Αιγινητών Αγίων π. Ιωάννης Βλάχος με συμπαραστάτες το εκκλησιαστικό συμβούλιο και τους ενορίτες, αναστήλωσαν το κτίριο, το συντήρησαν εσωτερικά και εξωτερικά σεβόμενοι το αρχικό του σχέδιο.

 Όπως μπορεί εύκολα κάποιος να  διακρίνει από την παρακάτω φωτογραφία, το εκκλησάκι αυτό ήταν μικρότερο και έχει δεχτεί προσθήκη νέου κτίσματος στη δυτική του πλευρά, όπως άλλωστε συνηθίζεται και συναντάμε πολύ συχνά  σε εκκλησάκια  της Αιγινήτικης υπαίθρου.

  Ο μικρός αυτός ναός βρίσκεται  στο προαύλιο  του  ενοριακού ναού της Σύναξης των Αιγινητών Αγίων στο Λιβάδι. Εορτάζει και  την Κυριακή του Θωμά. 

Στη συνείδηση όμως του κόσμου έχει περάσει ότι ο μεγάλος ναός είναι του Αγίου Θωμά, με αποτέλεσμα λίγοι να γνωρίζουν  την ύπαρξη του ναϋδρίου και την πραγματική ονομασία  του μεγάλου ναού.
    

Εκδηλώσεις για τη μητέρα σε Βαθύ και Αγία Μαρίνα


Κυριακή αφιερωμένη στη μητέρα η 12η Μαΐου και αρκετές εκδηλώσεις διοργανώνονται από τους δραστήριους συλλόγους της Αίγινας.

Ο  Μορφωτικός και Εκπολιτιστικός Σύλλογος Βαθέος διοργανώνει την Κυριακή 12 Μαΐου και ώρα 18.30 στην αίθουσα  του Συλλόγου στο παλαιό Δημοτικό Σχολείο εκδήλωση με χορούς, ποιήματα και έκθεση ζωγραφικής της κ. Α. Τάταρη. Συμμετέχει και ο Σύλλογος " Περί γραμμάτων και Ευ ζην".

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος "ΟΙΝΟΗ" διοργανώνει στην πλατεία της Αγίας Μαρίνας διήμερες εκδηλώσεις με ανθοκομική έκθεση και μουσική από τα παιδιά  του Συλλόγου υπό την καθοδήγηση  του κ. Αλέξανδρου Σπίντζιγκ.

 

"Ο πολυδιάστατος ρόλος Γυναίκα - Μάνα" εκδήλωση από το Σύλλογο Γυναικών Αίγινας.


Ο  Σύλλογος Γυναικών Αίγινας τιμώντας την ημέρα της μάνας, διοργανώνει απόψε, Σάββατο 11 Μαΐου και  ώρα  19.30 στην αίθουσα  του εκδήλωση με  ομιλήτρια η κ. Γεωργία Σαχτούρη, κοινωνική λειτουργό, η οποία θα αναπτύξει το  θέμα: "Ο πολυδιάστατος ρόλος ΓΥΝΑΙΚΑ - ΜΑΝΑ".


 

Παρασκευή 10 Μαΐου 2024

Πανηγύρισε η Ι. Μονή Αγίας Τριάδος - Αγίου Νεκταρίου την Ζωοδόχο Πηγή.

Είθισται να  πανηγυρίζει κάθε χρόνο την Παρασκευή του Πάσχα, την εβδομάδα  της  Διακαινησίμου η Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος - Αγίου Νεκταρίου. Σε πολλούς είναι άγνωστη αυτή η πανήγυρις. 

Ο  λόγος  που πανηγυρίζει το μοναστήρι είναι ότι στη θέση αυτή πολύ πριν έρθει ο Άγιος Νεκτάριος βρισκόταν μοναστήρι της  Ζωοδόχου Πηγής. Το μοναστήρι αυτό ήταν ουσιαστικά διαλυμένο πριν από  την Επανάσταση και αυτό επικυρώθηκε  το 1834 με Διάταγμα των Βαυαρών. Το 1899 σώζονταν ακόμα το περιτείχισμα, το εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής και δύο παλαιά κελιά στα οποία ζούσε η μεγαλόσχημη μοναχή  Αναστασία (Αφροδίτη Μούρτζη) και δύο ακόμα γυναίκες οι μετέπειτα μοναχές  Μαγδαληνή ( Ελένη Πετάλα) και Φιλοθέη ( Φιλιώ Λογιωτατίδου).
Δυτικά  βρισκόταν το ασκητήριο  της Αγίας Αθανασίας  της Αιγινήτισσας που έζησε  τον 9ο αιώνα.



Σε αυτή λοιπόν τη θέση στα ερείπια  του παλαιού μοναστηριού ο Άγιος οικοδόμησε και ίδρυσε το νέο μοναστήρι του το οποίο στελεχώθηκε από την ομάδα των νέων κοριτσιών που ήθελαν να αφιερωθούν στο Θεό.Ο  Άγιος ερχόμενος στην Αίγινα επιλέγει να ιδρύσει το ησυχαστήριο του πάνω στα ερείπια της μονής της Ζωοδόχου Πηγής που είχε ιδρύσει η Αγία Αθανασία.
Ωστόσο προκάλεσε ιδιαίτερη συγκίνηση στον ίδιο ο τόπος αλλά και η ύπαρξη αυτής της μονής διότι του ανακάλεσε στη μνήμη τη πανήγυρη της Παναγίας του Μπαλουκλί στην Κωνσταντινούπολη.

 Ένα από τα παλαιότερα λοιπόν πανηγύρια της Αίγινας που καθιέρωσε ο ίδιος ο Άγιος Νεκτάριος με  τον ερχομό του στην Αίγινα και την ίδρυση της Ιεράς Μονής είναι αυτό της Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής την Παρασκευή της Διακαινησίμου. 

Έτσι καθιερώνεται η πανήγυρις και τελείται μέχρι σήμερα με τη συμμετοχή πολλών ιερέων της Αίγινας και πλήθη πιστών.
Η παράδοση συνεχίζεται μέχρι σήμερα και κάθε Παρασκευή της Διακαινησίμου το μοναστήρι πανηγυρίζει και λιτανεύεται η εικόνα  της Παναγίας μέσα  στο μοναστήρι.

 



 

Πέμπτη 9 Μαΐου 2024

Πανηγυρίζει η Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής Πόρου.

                                             

    Πανηγυρίζει σήμερα η Ιστορική Μονή Ζωοδόχου Πηγής Πόρου. 

   Το ιστορικό της Ιεράς Μονής το έχουμε φιλοξενήσει σε άλλες αναρτήσεις μας, τις οποίες ο αναγνώστης μπορεί να αναζητήσει. Το Μοναστήρι είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τα γεγονότα της προετοιμασίας της Ελληνικής Επανάστασης. Διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια του αγώνα. Στον περίβολο του έχουν ενταφιαστεί αγωνιστές και ναυμάχοι. Στους χώρους του ο Ιωάννης Καποδίστριας ίδρυσε Ιερατική Σχολή, ενώ στα νεότερα χρόνια πολλοί ηγούμενοι της Μονής έχουν ανέλθει στο επισκοπικό αξίωμα, τιμώντας την Εκκλησία της Ελλάδος με το κύρος και την προσφορά τους.
  Της  Ζωοδόχου Πηγής σήμερα Παρασκευή του Πάσχα και πανηγυρίζει το γνωστό σε κάθε άνθρωπο του Σαρωνικού «Μοναστήρι του Πόρου». Το παλαιότατο αυτό προσκύνημα προβάλει μέσα στην καταπράσινη ανοιξιάτικη φύση του Πόρου. Σε μια πευκόφυτη πλαγιά και ανάμεσα στους ελαιώνες και τα αειθαλή ευωδιαστά δέντρα, κάτασπρη σαν περιστέρι, αρχοντική και επιβλητική, κρύβοντας πίσω από την πύλη της μεγάλη ιστορία και ανεκτίμητη προσφορά προς το Γένος των Ελλήνων. 

    Η ιστορία της Μονής αρχίζει γύρω στα 1720 όταν ο Μητροπολίτης  Αθηνών Ιάκωβος Β΄ από ευγνωμοσύνη προς την Παναγία, επειδή έπασχε από λιθίαση και θεραπεύτηκε από το νερό του αγιάσματος που υπήρχε εκεί, έκτισε το μοναστήρι  και το αφιέρωσε στην Ζωοδόχο Πηγή Παναγία λόγω της ύπαρξης μικρού ναΐσκου στην περιοχή. Τα επόμενα χρόνια το μοναστήρι μπαίνει κάτω από την ισχυρή προστασία του Οικουμενικού Πατριαρχείου  Κωνσταντινουπόλεως και με απόφαση του Πατριάρχη Παϊσίου ανακηρύσσεται Σταυροπηγιακό. Στα  χρόνια της Επανάστασης που ακολουθεί και χάρη στα ισχυρά προνόμια του, οι Τούρκοι δεν το ενοχλούν, μετατρέπεται σε κέντρο συγκέντρωσης και προετοιμασίας των ναυάρχων για τον αγώνα. Με τα καράβια τους και χωρίς να κινούν τις υποψίες των Τούρκων ο Μιαούλης, ο Τομπάζης, ο Αποστόλης από τα Ψαρά, κρύβονται πίσω από τους δυνατούς τοίχους της Μονής  και συζητούν τα προβλήματα και την οργάνωση του αγώνα τους. Σήμερα ο επισκέπτης θα συναντήσει στον αυλόγυρο του Μοναστηριού τους τάφους των ναυμάχων του αγώνα του ’21. Μετά τον αγώνα και με απόφαση του Βιάρου Κπαοδίστρια, αδελφού του Κυβερνήτη, το έτος 1829 πουλήθηκαν όλα τα ποίμνια της Μονής, ώστε να αντιμετωπισθούν τα έξοδα του ελληνοδιδασκαλείου.

 Η Δημογεροντία του Πόρου παρέλαβε όλα τα εισοδήματα της Μονής και  μείωσε σημαντικά τον αριθμό των μοναχών που διέμεναν στη Μονή. Την ίδια εποχή η Κυβέρνηση εγκατέστησε στη Μονή ορφανοτροφείο για τα ορφανά του πολέμου. Ο ευσεβής κυβερνήτης συνδέθηκε πολύ με το Μοναστήρι το οποίο επισκεπτόταν τακτικά και εκεί μέσα στο γαλήνιο περιβάλλον έπαιρνε σημαντικές αποφάσεις. Το 1830 ιδρύει  την πρώτη Ιερατική Σχολή της ελεύθερης Ελλάδας με σκοπό την  πνευματική αναμόρφωση των κληρικών της Εκκλησίας. Η Σχολή εγκαθίσταται  στο Μοναστήρι του Πόρου και λειτουργεί μέχρι την ημέρα της δολοφονίας του. Τα χρόνια που ακολουθούν οι πατέρες της Μονής προσφέρουν σημαντικά στη λειτουργία των «ελληνικών σχολείων». Η φιλανθρωπική δράση της Μονής συνεχίζεται παρά τα δυσχερή οικονομικά της  σε όλη τη διάρκεια  του 19ου αιώνα  αλλά πολύ περισσότερο στα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής, όπου τα κελάρια της ήταν ανοιχτά  και οι μοναχοί μοίραζαν στους πεινασμένους Ποριώτες λάδι και στάρι. Η ιστορία της Μονής από τη μέρα της ίδρυσής μέχρι σήμερα είναι ένας μακρύς κατάλογος προσφορών  στο βιοτικό επίπεδο των κατοίκων της περιοχής όσο και στην πνευματική ανύψωση και μόρφωση τους. Ευτύχησε επίσης να διατελέσουν ηγούμενοι της πολλοί και άξιοι κληρικοί οι οποίοι συνέβαλαν σημαντικά στην οργάνωση, επιβίωση και πνευματική προσφορά της. Πολλοί εξ αυτών αναδείχθηκαν σε Μητροπολίτες της Ελλαδικής Εκκλησίας όπως ο μακαριστός μητροπολίτης Καστορίας Γρηγόριος Παπουτσόπουλος και ο σημερινός μητροπολίτης Ύδρας κ.κ. Εφραίμ. Σήμερα στο πηδάλιο της Μονής βρίσκεται ένας άξιος κληρικός ο αρχιμ. Λουκάς Ζήσιμος ο οποίος έχει καταβάλει τεράστιες προσπάθειες τα τελευταία χρόνια για τη συντήρηση, ανακαίνιση και αγιογράφηση του ιστορικού μοναστηριού με αποτέλεσμα να έχει αποκτήσει την εμπιστοσύνη, την αναγνώριση και την αγάπη των Ποριωτών.

    Το  μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής Καλαυρείας Πόρου κατορθώνει να κερδίσει  τον επισκέπτη του όχι μόνο λόγω της θέσης του και του πανέμορφου φυσικού περιβάλλοντος που το περιβάλει , αλλά κυρίως λόγω της ιστορίας της πνευματικότητας και της φιλόξενης υποδοχής που επιφυλάσσει στον επισκέπτη του Άξια λοιπόν  θεωρείται ως σημείο αναφοράς του σημερινού Πόρου και ως ένας σημαντικός προορισμός  για τους επισκέπτες και παραθεριστές του νησιού.

  Σήμερα το Μοναστήρι είναι ένα από τα πιο αξιόλογα προσκυνήματα του Αργοσαρωνικού και αγαπημένος προορισμός πνευματικής αναψυχής για πολλούς πιστούς.

 
   

Τετάρτη 8 Μαΐου 2024

Εορτάζει σήμερα η Ιερά Μονή Αγίου Χριστοφόρου στην Αίγινα.

                                 


    Εβδομάδα με πολλές εορτές αυτή που διανύουμε  και σήμερα εορτάζει η Ιερά Μονή του Αγίου Χριστοφόρου στην πόλη της Αίγινας. Πανηγυρίζει ένα από τα πιo αγαπημένα μοναστήρια  πολλών Αιγινητών, αυτό του Αγίου Χριστοφόρου (όπως είναι στους περισσότερους γνωστό), που  βρίσκεται στο άκρο της πόλεως , στην θέση Αγία Παρασκευή. 
    
     Ιδρύθηκε το 1946 από την μακαριστή πρώτη Καθηγουμένη Συγκλητική Δουρατσινού, προερχόμενη από την  Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης. Ο Ναός του Αγίου Χριστοφόρου κτίσθηκε μεταξύ των  ετών    1957 έως  1960. Τα  εγκαίνια του τελέστηκαν την Κυριακή 11 Ιουνίου του 1961, από τον μητροπολίτη Ύδρας Προκόπιο. Από το έτος 1965 η Ιερά Μονή κατέχει ως πολύτιμο θησαυρό μέρος των ιερών λειψάνων του προστάτη της Αγίου Χριστοφόρου.
  
     Το μοναστήρι διαθέτει μετόχι  στην  περιοχή του Μεσαγρού το οποίο είναι αφιερωμένο  στην Αγία Άννα.
     Για  πολλά  χρόνια  πνευματικός  της  Μονής διετέλεσε ο αείμνηστος π. Γεώργιος Κρητικός.

  Το μοναστήρι πανηγυρίζει δύο φορές το χρόνο στις 9 Μαΐου ( Αγίου μεγαλομάρτυρος Χριστοφόρου)  και στις 8 Σεπτεμβρίου (Γεννέσιον Θεοτόκου). 

Ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος εορτάζει σήμερα.

                                                  

Εορτάζει σήμερα ο Θεολόγος  της Παλαιάς Χώρας, κρυμμένος ή καλύτερα θα λέγαμε προστατευμένος κάτω από μια μικρή συστάδα πεύκων.  Ο π. Νεκτάριος Κουκούλης λειτούργησε το ναό σήμερα Τετάρτη 8 Μαΐου.
Πρόκειται  για τον Άγιο Ιωάννη το Θεολόγο που βρίσκεται στα ανατολικά  του λόφου, έναν  από τους μεγαλύτερους ναούς της Μεσαιωνικής πολιτείας.

 
Ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος εορτάζει σήμερα  8 Μαΐου και μαζί εορτάζει ένα από τα μεγαλύτερα εκκλησάκια  της Παλαιάς Χώρας. Ένα κτίσμα που βρίσκεται  σε πολύ καλή κατάσταση σε σύγκριση πάντα με τα υπόλοιπα  του λόφου.

Από  τους μεγαλύτερους ναούς της Παλιαχώρας στην Αίγινα είναι ο ναός του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου που εορτάζει σήμερα. Βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του λόφου και ίσως γι' αυτό δεν είναι και τόσο γνωστός στους επισκέπτες και περιπατητές του τόπου εφόσον χρειάζεται περισσότερος κόπος για να φθάσεις έως εκεί ακολουθώντας το νότιο μονοπάτι.


  Μια συστάδα πεύκων προστατεύει το ναό. Κάτω από τα πεύκα αυτά υψώνεται ο όμορφος ασύμμετρος ναός που ξεχωρίζει από  τους υπόλοιπους ναούς της Παλιαχώρας για τον τρούλο του. Είναι ο δεύτερος ναός μετά την Επισκοπή που έχει τρούλο κι αυτό τον κάνει να ξεχωρίζει.
   Η βάση του τρούλου είναι οκταγωνική και ο τύπος του ναού είναι βυζαντινού ρυθμού αλλά όπως σημειώνει ο κ. Σ. Δημητρακόπουλος ελεύθερου σταυρού. Ιδιαίτερα η βόρεια κεραία έχει ενσωματωθεί σε έναπροστατευτικό τοίχο. Αρχιτεκτονικά ο ναός ομοιάζει με τις εκκλησίες  των Ταξιαρχών του Ελλάνιου Όρους και του Αγίου Δημητρίου Ασωμάτων.
   Ο ναός πιθανολογείται ότι κτίστηκε ανάμεσα στο 1376 και 1400 και σε αυτό πέρα από τη μορφολογία του συνηγορεί και η κτιτορική επιγραφή πάνω σε πωρόλιθο που φυλάσσεται στο Μουσείο της Αίγινας. Κτήτορας σύμφωνα με την επιγραφή αναφέρεται  ο Καταλανός αυθέντης της Αίγινας Πέτρος Β΄Φαδρίγος (1376 - 1380)

     Στο εσωτερικό  του ναού όπου διακρίνεται ο στευροειδής ρυθμός συναντάμε αξιόλογες τοιχογραφίες. Το 1966 συνεργείο ζωγράφων και συντηρητών της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας προέβη σε συγκράτηση και συντήρηση μερικών τοιχογραφιών.
   Εντύπωση επίσης προκαλεί  στο εξωτερικό  του ναού ο προαύλιος χώρος με τα πεζούλια και ο πρωτοβυζαντινός κιονίσκος. 
    Το μέγεθος του ναού, ο διάκοσμος, οι επιγραφές, το κωδωνοστάσιο, η κτητορική επιγραφή, το προαύλιο, η "πολυτέλεια" του τρούλου και η καλή κατάσταση  του ναού μαρτυρούν  την οικονομική κατάσταση των κτητόρων αλλά και της ιδιαίτερης φροντίδας που έλαβε ο ναός  στους αιώνες που ακολούθησαν μέχρι σήμερα.

 
 Η φωτογραφία  της τοιχογραφίας  του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου είναι της κ. Καλλιρρόης Μπέση

  

   Τα  στοιχεία για  το ναό προέρχονται από το βιβλίο: "Χριστιανική Αίγινα" του κ.Σοφοκλή Δημητρακόπουλου. 

Τρίτη 7 Μαΐου 2024

"Το κάψιμο του Ιούδα " στην Πέρδικα.

"Το κάψιμο του Ιούδα" είναι ένα έθιμο που συνηθίζεται σε πολλά μέρη της Ελλάδας και εκφράζει την καταδίκη αλλά και  τον αποτροπιασμό των πιστών για την πράξη προδοσίας  του Ιούδα. Ο Ιούδας προβάλλεται ως μια αρνητική μορφή των ημερών της Μεγάλης Εβδομάδας. Η εκκλησία από τους πρώτες αιώνες δεν έκρυψε το γεγονός της προδοσίας από έναν μαθητή που ο ίδιος ο Χριστός επέλεξε και ήταν μέλος της στενής ομάδας  των 12, ούτε αποσιώπησε το γεγονός. Αντιθέτως η μορφή και η πράξη του Ιούδα πέρασε  μέσα  στην Υμνολογία και την Αγιογραφία, τονίζοντας πάντα την λανθασμένη μεταμέλεια του και την απόγνωση του μετά  την πράξη.
Στην πορεία  των αιώνων αρκετοί προσπάθησαν να συσχετίσουν την πράξη του Ιούδα με έναν ολόκληρο λαό, αυτόν των Ισραηλιτών, κάτι που υποδαύλισε ρατσιστικές αντιλήψεις και στερεότυπα για έναν ολόκληρο λαό και οδήγησε ακόμα και στις φοβερές διώξεις του από τους ναζιστές.

Πέρα από αυτά ο Ιούδας θα παραμένει μια ενδιαφέρουσα μορφή αυτών των ημερών, σκοτεινή αλλά άξια μελέτης για τα κίνητρα και τις αιτίες που τον οδήγησαν στην αποτρόπαιη πράξη.

Το έθιμο λοιπόν που θέλει να ξορκίσει το κακό και την προδοσία, να καταδικάσει την πράξη και τον προδότη αναβίωσε και φέτος το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα 5/5 στο λιμάνι της Πέρδικας. Η πομπή ξεκίνησε από το Δημοτικό Σχολείο της Πέρδικας, όπου εκεί με πρωτεργάτισσα τη Διευθύντρια κ. Σωζία Αποσπόρη φτιάχτηκε το ομοίωμα  του Ιούδα. Ακολούθησε η "διαπόμπευση" του στα δρομάκια και την παραλία της Πέρδικας και η πομπή κατέληξε στο λιμάνι όπου κρέμασαν και έκαψαν τον Ιούδα.

Το έθιμο αναβίωσε υπό την αιγίδα  του Δήμου Αίγινας και οργανώθηκε από την Δημοτική Κοινότητα Πέρδικας, το Δημοτικό Σχολείο Πέρδικας, τον Εξωραϊστικό Πολιτιστικός Σύλλογο "Αιγινήτισσα", τον Πολιτιστικό Σύλλογο Πέρδικας ο "Άγιος Σώστης".
Σύμφωνα με το πρόγραμμα ακολούθησαν παραδοσιακοί χοροί από το Μορφωτικό Πολιτιστικό Σύλλογο Βαθέος.


 

Δευτέρα 6 Μαΐου 2024

Ο Άγιος Γεώργιος στο Κλήμα. Μοναχικός αλλά και κοσμοπολίτης!

  

Ανεβασμένος πάνω στις ξερολιθιές από μαυρόπετρα βρίσκεται κάτω από τα κυπαρίσσια που τον προστατεύουν ο ταπεινός Άγιος Γεώργιος στο "Κλήμα".


Στην κοσμοπολίτικη  παραλία "Κλήμα" αρκετά πίσω από την Πέρδικα στον υπήνεμο μικρό κόλπο, βρίσκεται κυριολεκτικά κρυμμένος  ο Άγιος Γεώργιος. Ένα από τα πιο  ταπεινά ξωκλήσια της Αίγινας που η αγάπη των κατοίκων της Πέρδικας και του Σφεντουρίου συντηρούν και λειτουργούν.


  Βρίσκεται πίσω από την πολύβουη παραλία που το καλοκαίρι συγκεντρώνει εκατοντάδες λουόμενους και αμέτρητα σκάφη αναψυχής. Για να τον εντοπίσεις πρέπει να κοιτάξει πίσω από τις ελιές και τα κυπαρισσοειδή της παραλίας. Τότε θα αντικρίσεις αυτήν την κάτασπρη πινελιά. Ένα θαλασσινό κτίσμα που στέκει μόνο αλλά περήφανο σε αυτήν την εσχατιά  της Αίγινας.

       

 Όσο για την ταμπελίτσα, καλό θα ήταν να μην τη διορθώσει κάποιος 

Τρία ξωκλήσια αφιερωμένα στον Άγιο Γεώργιο, πανηγυρίζουν στην Κυψέλη.

                          

Τρία ξωκλήσια αφιερωμένα στη μνήμη του Αγίου Γεωργίου βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή της Κυψέλης. Μαρτυρούν τη μεγάλη ευλάβεια και αγάπη για τον Άγιο που τρέφουν οι κάτοικοι  του χωριού, αλλά και την ενασχόλησή τους με τη γη μια που η περιοχή είναι από τις πλέον αγροτικές της Αίγινας.


1.
1.      Ο Άγιος Γεώργιος προς την Καβουρόπετρα

. Κατηφορίζοντας από τον κεντρικό δρόμο προς την Καβουρόπετρα, μετά τον Ταξιάρχη και το σπίτι του κ. Γ. Χρυσοχόου συναντάς στα αριστερά μια μικρή πινακίδα που πληροφορεί για το εκκλησάκι.
  Το εκκλησάκι αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο ακροβατεί σε ένα ύψωμα, κάτω από το οποίο υπάρχει χείμμαρος που έρχεται από τον Κοντό και εκβάλει στην Planaco. Πίσω από το ιερό του στα ανατολικά  βρίσκεται η περιοχή του "Κακαρούκα".
  Σήμερα η πρόσβαση στην εκκλησούλα είναι εύκολη. Το κτίσμα βρίσκεται μέσα στο κτήμα  του ιατρού Δ. Λορέντζου.  
   Το εκκλησάκι χαρακτηριστικό δείγμα ξωκλησιού της ελληνικής υπαίθρου βρίσκεται σε άριστη κατάσταση μετά  τις εργασίες συντήρησης που έχουν γίνει τελευταία από κάποιον γείτονα του. Είναι εξαιρετικά όμορφο με διάκοσμο στις γωνίες  του από Αιγινήτικο πουρί. Το ίδιο πουρί συναντάμε στο μικρό καμπαναριό  του και γύρω από την πόρτα εισόδου του. Τέλος η κεραμοσκεπή του είναι καινούργια. Μια υποδειγματική συντήρηση μικρού ναού. Αν κάτι όμως εντυπωσιάζει επίσης είναι το λευκό τέμπλο του που δεν δέχθηκε - ως συνήθως - στρώσεις λαδομπογιάς που συναντάμε αλλού.
   Όλα  μαρτυρούν  τάξη, σεβασμό και περιποίηση.

2. Ο Άγιος Γεώργιος στο ποτάμι.
 Πνιγμένος μέσα  στις φιστικιές  είναι ο Άι - Γιώργης στο ποτάμι  της Κυψέλης. Ερημοκκλήσι  από  αυτά που συναντάμε στους αγρούς και τις πλαγιές  των βουνών της Αίγινας, με απλές αρχιτεκτονικές  γραμμές, κτισμένο με αιγινήτικο πουρί  και  φροντισμένο όπως αρμόζει από  τους Κυψελιώτες.
  Πανέμορφο  το εκκλησάκι, ξεχωρίζει σαν μια άσπρη κηλίδα, σαν λευκό προβατάκι μέσα στην πράσινη απλωσιά  των αγρών, περιτριγυρισμένο από μια θαλερή ανοιξιάτικη βλάστηση σε σημείο που να μην το διακρίνεις από μεγάλη απόσταση.

   Εύκολα όμως μπορεί  κάποιος να το εντοπίσει  από τη λεωφόρο του Αγίου Νεκταρίου, καθώς το εντοπίζουμε κάτω αριστερά, από  τη θέση "Της γριάς το πήδημα".
Ο  Άι - Γιώργης γιορτάζει σε λίγες μέρες και θελήσαμε με ομάδα παιδιών να  το επισκεφθούμε και να ανάψουμε  τα  καντηλάκια  του. Λίγο πιό κάτω από την εκκλησούλα υπάρχει ο χείμαρρος του Μαρνά ή αλλιώς  του Αγίου Γεωργίου.
  Ο  χείμαρρος πηγάζει από την λεκάνη του Κοντού πορεύεται βόρεια-βορειοδυτικά αφού καλύψει διαδρομή 3.500 χλμ ,  διατρέχει  όλη την Κυψέλη, περνά κάτω από το κοιμητήριο των Αγίων Θεοδώρων, από την ταβέρνα "Ο Κόκορας"  και καταλήγει στην Καβουρόπετρα, μετά την Planaco. Πολλές  φορές  ο χείμαρρος αυτός έχει κατεβάσει νερό ενώ αναφέρονται  και ζημιές σε ζώα  και κτίσματα  τις παλιότερες δεκαετίες. Η ονομασία  του "Μαρνάς" σχετίζεται και με την παλαιότερη ονομασία  του οικισμού της Κυψέλης που λεγόταν "Μαρνάς"

3 Άγιος Γεώργιος στο Ποριατάδο

Τη  φροντίδα  για τη συντήρηση  του  και τον ευπρεπισμό του έχει η οικογένεια Γιαννούλη, της οποίας μέλος υπήρξε  ιερέας  στην ενορία, ο π. Παναγιώτης. Μεγάλο εκκλησάκι σε άριστη κατάσταση σήμερα, συγκεντρώνει στην εορτή του πολύ κόσμο από  την περιοχή του Λεοντίου και όχι μόνο. Με ένα στέγαστρο στη δυτική του πλευρά και έναν τοίχο προς  τη βορινή κατορθώνει να προστατεύσει τους προσκυνητές  του σε περίπτωση κακοκαιρίας ή βροχής μια που ο καιρός  της άνοιξης, οπότε και η εορτή του Αγίου Γεωργίου, είναι απρόβλεπτος.
  Μπορεί κάποιος να το εντοπίσει ανεβαίνοντας το δρόμο από τη στάση Παυλινέρη, προς  το βουνό. Το εκκλησάκι βρίσκεται πριν από το παλιό νυχτερινό κέντρο "Τα Δειλινά" σημείο αναφοράς για τους παλαιότερους Αιγινήτες

  Στην ευρύτερη περιοχή συναντάμε και άλλα όμορφα ξωκλήσια όπως της Ανάληψης και των Αγίων Αποστόλων στους πρόποδες  του βουνού της Δραγωνέρας.
   Η καλή κατάσταση των κτισμάτων, η καθαριότητα των χώρων και το ασβέστωμα  των προαυλίων τους δεν δείχνει μόνο  την αγάπη και την ευλάβεια των γειτόνων και ενοριτών  αλλά και τη νοικοκυροσύνη τους.

Η τιμή προς τον Άγιο Γεώργιο στην Παλαιά Χώρα της Αίγινας.

 



Ο  Άγιος Γεώργιος απολαμβάνει μεγάλης τιμής στην Παλαιά Χώρα της Αίγινας με τρεις ναούς αφιερωμένους σε αυτόν, όπως αναφέρουμε στη συνέχεια. Και δεν είναι ο μόνος στρατιωτικός Άγιος που οι παλαιοί κάτοικοι της Χώρας κατέφευγαν για προστασία από τους επιδρομείς. Μαζί με τον Άγιο Γεώργιο, τιμάται και ο Άγιος Δημήτριος και οι Άγιοι  Θεόδωροι και οι Άγιοι Τεσσαράκοντα μάρτυρες, όλοι στρατιωτικοί  που φρουρούσαν την μεσαιωνική πολιτεία από τους πειρατές.

Στον Άγιο Νικόλαο του Μαύρικα συναντάμε  την εικόνα του Αγίου Γεωργίου που παρουσιάζουμε. Ο Άγιος εικονίζετια έφιππος, με πλήρη την στρατιωτική του στολή, σε πολύ νεαρή ηλικία και με όμορφα χαρακτηριστικά.

Από  το Κάστρο ο Άγιος Γεώργιος μαζί με τον Άγιο Δημήτριο προστατεύουν την Παλαιά Χώρα. Οι βασανισμένοι από τις επιδρομές κάτοικοι  του νησιού θεμελίωσαν το δίδυμο ναό και τον αφιέρωσαν στους δύο στρατιωτικούς Αγίους για να τους προστατεύουν από κάθε επιδρομή.

Σήμερα διάσπαρτα είναι τα εκκλησάκια  που είναι αφιερωμένα σε στρατιωτικούς Αγίους στην πλαγιά  της παλιάς πολιτείας. Ανάμεσα τους τρία αφιερωμένα  στη μνήμη του Αγίου Γεωργίου.




Οι  παλαιοί κάτοικοι  της Αίγινας προσέφευγαν  στην προστασία  των Αγίων  για να γλυτώσουν από τις φονικές επιδρομές  των πειρατών και άλλων κατακτητών. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι πολλά από τα εναπομείναντα εκκλησάκια  της  Παλαιάς  Χώρας είναι αφιερωμένα  σε στρατιωτικούς  Αγίους  και δύο στους  Αγγέλους.

Τρία από αυτά  είναι αφιερωμένα  στον Άγιο Γεώργιο.

 Μέσα  στους αιώνες χάνεται η παράδοση  της  μνήμης και της αγάπης που έτρεφαν οι παλαιοί κάτοικοι  της Αίγινας  προς  τον Άγιο Γεώργιο. Εκκλησάκια  αφιερωμένα  στη μνήμη του  βρίσκονται σε  πολλές περιοχές και οικισμούς του νησιού. Στην Παλαιά  Χώρα  μόνο, συναντάμε τρία από αυτά. Το πρώτο είναι ο Άγιος Γεώργιος ο Καθολικός και το δεύτερο στην κορυφή  του λόφου μέσα στο Κάστρο, ο «Δίδυμος ναός» αφιερωμένο  το ένα κλίτος του στον Άγιο Γεώργιο και  το άλλο  στον Άγιο Δημήτριο, καθώς επίσης  κι άλλο ένα εκκλησάκι στο χαμηλό μονοπάτι μετά  τον Άγιο Στέφανο.

  

Α.  Άγιος Γεώργιος ο Καθολικός

Από τους πρώτους ναούς της Καστροπολιτείας του Αργοσαρωνικού στην Αίγινα που θα συναντήσει ο επισκέπτης είναι αυτός του Αγίου Γεωργίου του Καθολικού. Ο ναός φέρει και την ονομασία "Παναγία η Φορίτισσα" διότι βρισκόταν στην κεντρική πλατεία της Παλιαχώρας (forum- αγορά). Είναι ναός πανέμορφος, επιβλητικός και με αξιοπρόσεκτη αρχιτεκτονική. Μετά την πρόσφατη ανακαίνισή του από ιδιωτικό φορέα, βρίσκεται σε άριστη κατάσταση  τόσο το κτίριο όσο και οι σωζόμενες αγιογραφίες του. Σε αυτόν το ναό φυλασσόταν η κάρα του Αγίου Γεωργίου που οι Καταλανοί κατακτητές είχαν φέρει από τη Λειβαδιά το 1393. Δυστυχώς η κάρα ταξίδεψε προς τη Βενετία σε αντάλλαγμα για το κτίσιμο του κάστρου της Παλιαχώρας.

Σε αυτόν τον ναό ο τελευταίος Καταλανός ηγεμόνας της Αίγινας τοποθέτησε τη κάρα του αγίου Γεωργίου , την οποία απέσπασε από τη Λεβαδιά, το 1393. Η ανακομιδή του ιερού λειψάνου έγινε όταν έχασαν οι Καταλανοί το δουκάτο των Αθηνών. Το ιερό λείψανο ήταν περιζήτητο. Ο βασιλιάς της Ισπανίας Πέτρος ο Δ΄ ζητούσε από το στρατηγό του Ροκαβέρτη να το μεταφέρει στη Βαρκελώνη, όταν θα επέστρεφε από την εκστρατεία εναντίον της Ελλάδος. Αλλά η διαταγή εκείνη έμεινε ανεκτέλεστη. Οι Βενετσιάνοι στάθηκαν πλέον αδίστακτοι και όταν κατέλαβαν την Αίγινα, σήκωσαν την κάρα του αγίου Γεωργίου από την Παλιαχώρα στις 12 Νοεμβρίου του έτους 1462 και την μετέφεραν στην Βενετία, για να την αποθέσουν στην εκκλησία του Σαν Τζιόρτζιο Ματζιόρε. Επιγραφικό χάραγμα στο Ναό της Παναγίας του Γιαννούλη εκδηλώνει την απελπισία των κατοίκων της Παλιαχώρας για την ανακομιδή της Αγίας Κάρας, χαρακτηρίζοντας ως αποφράδα την χρονιά του γεγονότος: « 6970 (δηλ.1462) αποφράδος-νοείται ημέρας-χρόνος» .

            Οι Βενετσιάνοι για να αποζημιώσουν του δυσαρεστημένους άρχοντας της Παλιαχώρας, οι οποίοι εκτός του πολύτιμου λειψάνου έχασαν και τις οικονομικές προσόδους που επέφερε το προσκύνημα του στον τόπο τους, δια των οποίων συντηρούσαν τα οχυρά τους, έδωσαν στον καθένα 100 δουκάτα.

       



     Στο εσωτερικό του ναού υπάρχουν λείψανα τοιχογραφιών από διάφορες εποχές. Στους μακρούς τοίχους εικονίζονται ο άγιος Γεώργιος και ο άγιος Δημήτριος έφιπποι. Στην κόγχη του ιερού βήματος ιστορείται η Πλατυτέρα, ενώ στην πρόθεση η « Άκρα Ταπείνωσις» . Επί του τοίχου παραπλεύρως του ιερού βήματος σώζεται τμήμα από εικονογραφική παράσταση που απεικονίζει τέσσερις ιεράρχες.

Αξίζει να σημειώσει κανείς ότι η "παραξενιά" και το ενδιαφέρον αρχιτεκτονικά αυτού του ναού είναι ότι λόγω της κατεύθυνσης του κτίσματος  που επηρεάστηκε από τη διαμόρφωση του εδάφους, το ιερό είναι το ποθετημένο κάθετα προς τον  κύριο άξονα του ναού.

  Πάνω από την κεντρική είσοδο του ναού συναντάμε  λατινική επιγραφή του Βενετού Διοικητού του Ναυπλίου που ήταν υπεύθυνος διοικητικά για την Αίγινα (1533). Χαρακτηριστικές είναι οι αγιογραφίες της "Άκρας Ταπείνωσης" οι "Ιεράρχες", οι "Άγιοι Θεόδωροι", ο "Άγιος Γεώργιος".

 Η ονομασία του  Ι. Ναού γνώρισε περιπέτειες ανά τους αιώνας. Από ένα χάραγμα μαθαίνουμε ότι αυτός άλλοτε αποκαλούνταν Παναγία η «Μεσουρίτισσα». Πιθανώς αυτή ήταν η αρχική ονομασία του ναού. Αργότερα μετονομαστηκε σε άγιο Γεώργιο τον καθολικό για προφανείς λόγους. Κατά την εποχή της Ενετοκρατίας ο ναός φαίνεται ότι, πλήν της μετονομασίας του, διατήρησε και το αρχικό όνομα της Παναγίας, Παναγία η «Φορίτισσα», αποκαλούμενος από την έμπροσθεν τούτου πλατεία ή «φόρον». Μετά το πέρας της Ενετοκρατίας, ο ναός περιήλθε πάλι στους ορθοδόξους όπως μαρτυρεί το ακόλουθο χάραγμα: « καθηγιάσθη μ’ αγίασμα ο θείος Ναός της Παναγίας της Μεσοσπορίτισσας. Τον ξαναπήραμε από τους Φράγκους οι χριστιανοί".

Ο ναός του αγίου Γεωργίου του Καθολικού ή αλλιώς της Παναγίας της Φοριτίσσης δεσπόζει στη μικρή πλατεία ή « φόρον» της Παλιαχώρας.

            Ο αρχιτεκτονικός ρυθμός του ανήκει σε μία παραλλαγή του τύπου των μονόχωρων δρομικών ναών, στους ναούς με εγκάρσια διάταξη του ιερού, στους οποίους η κόγχη της αψίδας του ιερού τοποθετείται εγκάρσια και κατά το Β.Α. άκρον,  ως προς τον κύριο άξονα του ναού.




  

Β. Ο Άγιος Γεώργιος στο Κάστρο

Οι κάτοικοι  της Παλιαχώρας έκτισαν μέσα στο κάστρο του οικισμού τους ένα διπλό ναό αφιερωμένο σε δύο στρατιωτικούς Αγίους το Γεώργιο και το Δημήτριο προκειμένου να προστατεύουν και οι δύο την πολιτεία  τους από τις βαρβαρικές επιδρομές.

   Σε  υψόμετρο 355 μ. από όπου το θέαμα  προς την ενδοχώρα της Αίγινας αλλά και  τη θάλασσα και τις αντικρινές ακτές είναι μαγευτικό υψώνεται ένας ναός που παραξενεύει τον ανυποψίαστο επισκέπτη. Είναι διπλός. Πρόκειται  για δίκογχη (δίδυμη) βασιλική. Ο εσωτερικός χώρος χωρίζεται με τοίχο. Ο ναός είναι κτισμένος από ακατέργαστη πέτρα με χρήση συνεκτικού κονιάματος.

   Το δεξιό κλίτος (νότιο) - ο δεξιός ναός είναι αφιερωμένος  στον Άγιο Δημήτριο και είναι ο Ορθόδοξος ναός, σε αντίθεση με το αριστερό κλίτος (βόρειο) που είναι αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο. Η ανέγερση των δύο ναών τοποθετείται στον 16ο  -17ο αιώνα. Σε επιγραφή που βρίσκεται εντοιχισμένη στο δεξιό κλίτος  διαβάζουμε  το όνομα "Βριέννη"  που φέρουν βυζαντινές οικογένειες και οικογένειες των γαλλικής καταγωγής δουκών των Αθηνών. Παρόμοια επιγραφή συναντάμε και στην εκκλησία των  Ταξιαρχών της Παλιαχώρας.    Ο Μίλερ αναφέρει  πως το 1537 ο τελευταίος βενετσιάνος διοικητής, στο άκουσμα της εμφάνισης του Μπαρμπαρόσα γονάτισε και παρακάλεσε τους Αγίους να σώσουν την Χώρα από τον εχθρό.

Αναφέρεται επίσης πως μέχρι  το 1663 η εκκλησία λειτουργούνταν, αφού σε αυτή ιερούργησε τότε ο Ιησουίτης Φραγκίσκος Richardo.

   Οι τελευταίες εργασίες συντήρησης έγιναν το 1967. Από τότε ο ναός είναι σε απελπιστική κατάσταση. Το δάπεδο γεμάτο χώματα. το ιερό αφύλακτο. . Εγκατάλειψη παντού. Ίσως ο διπλός ναός αυτός να είναι στη χειρότερη κατάσταση από όλους της Παλιαχώρας. Ένας λόγος που εξηγεί ή δικαιολογεί  αυτή  την κατάσταση είναι  η δυσκολία πρόσβασης στο ναό μια που κάποιος πρέπει να αναρριχηθεί με πολύ προσοχή στην πλαγιά.


Γ. Άγιος Γεώργιος.


Μια  μικρή σκάλα  από πέτρινα σκαλιά  - αναβαθμίδα , οδηγεί στο λιτό και απέριττο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου που βρίσκεται λίγο μετά  τον Άγιο Στέφανο. Ο ναός ανάγεται στον 17ο μ ε 18ο αιώνα και συντηρήθηκε  τελευταία φορά το 1972 ενώ είχε προηγηθεί συντήρηση  στις αγιογραφίες  του το 1967.
Εντυπωσιάζει  η απλότητα  του κτίσματος αλλά  και η ύπαρξη αντερίδων στην νότια πλευρά  του για  τη  στήριξη  του κτιρίου.