Στο κατώφλι του '21

 

Ο αποχαιρετισμός του Ποσειδώνα.

 Τελευταία αναχώρηση από το λιμάνι  της Αίγινας, τελευταίο δρομολόγιο  για το 2020, τελευταίο επίσης για  το πλοίο "Ποσειδών Ελλάς"  που δένει από αύριο για την ετήσια ακινησία  του.

Σύμφωνα με τη ναυτική παράδοση που τηρούν πιστά  οι καπεταναίοι  της γραμμής μας, το πλοίο χαιρέτισε το λιμάνι  της Αίγινας  με παρατεταμένους σφυριγμούς.

Από αύριο  το πλοίο "Αχαιός" παίρνει  τη σκυτάλη στα  καθημερινά  δρομολόγια από και προς Πειραιά.

Καλή χρονιά με καλά και ήρεμα  ταξίδια  στα πληρώματα  των  δύο πλοίων.

Τα καλούδια των φίλων.

Αυτές οι μέρες ομορφαίνουν από τη σκέψη από το χρόνο που μπορεί να σου αφιερώσει κάποιος. Πόσο δε όταν ξεκλέβει χρόνο και σου ετοιμάζει και μετά σου προσφέρει από το περίσσευμα της καρδιάς  του ένα δώρο, που έρχεται πολλές  φορές απροειδοποίητα.Τότε το ξάφνιασμα δίνει πολύ μεγάλη χαρά και αγαλλίαση. Ομορφαίνει τη μέρα, της δίνει νόημα, γίνεται ένα  παράθυρο αισιοδοξίας μέσα στην κατήφεια των καιρών μας.

Και το δώρο αυτό μπορεί να είναι ένα χαμόγελο, ένας καλός λόγος μια καρδιακή ευχή.

ΧΡΟΝΙΑ  ΠΟΛΛΑ  σε όλους .... καλή  ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ

 

Το σπάσιμο του ροδιού και ο καλοπόδαρος

 

Αιγινητών έθιμα Πρωτοχρονιάς

  Σε  συνέχεια των όσων είχαμε δημοσιεύσει χθες  γύρω από τα παλιά έθιμα  της Πρωτοχρονιάς  ας θυμηθούμε  σήμερα  31  Δεκεμβρίου 2020, παραμονή πρωτοχρονιάς, πως οι παλαιοί Αιγινήτες εόρταζαν την Πρωτοχρονιά  τους με πολλά  και όμορφα έθιμα.Ένα από αυτά είναι ο καλοπόδαρος.

  Έτσι ονόμαζαν  αυτόν που έμπαινε πρώτος σε ένα σπίτι. Εάν όμως συνέβαινε κάτι κακό σε αυτό το σπίτι κατά τη διάρκεια της χρονιάς, τότε έπρεπε να εξακριβωθεί ποιός ήταν αυτός ο "καλοπόδαρος". Το έθιμο αυτό σχετίζεται με το "ποδαρικό". Όποιος τύχαινε και ερχόταν στο σπίτι, τον έβαζαν και έμπαινε με το δεξί πόδι. Στο Μεσαγρό όσοι επισκέπτονταν φιλικά σπίτια έφερναν μαζί τους και ένα ρόδι. Μόλις πατούσαν το πόδι τους στο κατώφλι του σπιτιού έσπαγαν το ρόδι, ώστε με τον ερχομό του χρόνου να έρθει και η ευτυχία σε αυτό το σπίτι. Βεβαίως για να γίνει η επίσκεψη θα έπρεπε να ειδοποιηθούν οι νοικοκυραίοι από την παραμονή της Πρωτοχρονιάς και αυτό, διότι διάλεγαν ποιός είχε το καλό ποδαρικό.

 

  Ανήμερα την Πρωτοχρονιά οι παλαιοί Αιγινήτες πήγαιναν στην Εκκλησία για να λειτουργηθούν και έπαιρναν μαζί τους ένα ροΐδι (ρόδι). Όταν επέστρεφαν στο σπίτι τους έσπαγαν το ροΐδι μπροστά στην πόρτα του σπιτιού, για να είναι όπως έλεγαν το σπίτι γλυκό και γεμάτο σαν το ρόδι. Επίσης έβαζαν ανήμερα την Πρωτοχρονιά πάνω στην πόρτα  κι ένα πέταλο αλόγου, για να πάει καλά ο χρόνος.

 Από  το βιβλίο  του  Ι. Μάντζαρη: "Αιγινητών ήθη και έθιμα"

Το καροτσάκι του Θείου Βρέφους

Στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία τα Χριστούγεννα είναι η μεγαλύτερη εορτή του χρόνου. Οι λαοί της Δύσης προετοιμάζονται καιρό πριν για  τον ερχομό και τον εορτασμό των Χριστουγέννων. Η μεγάλη εορτή συνοδεύεται από πολλά και παλαιά έθιμα από χώρα σε χώρα

Ένα τέτοιο έθιμο ή αν προτιμάτε μέρος  της εκκλησιαστικής εορτής στους Καθολικούς Ναούς είναι το "καροτσάκι του Χριστού". Το συνάντησα  πριν από έξι χρόνια ακριβώς σε ένα μαγευτικό χωριό  της Προβηγκίας στη Νότια Γαλλία. Το χωριό λέγεται  " Η ομορφιά  της Προβηγκίας" και πραγματικά δικαιολογεί απόλυτα τον τίτλο του. Είναι από μόνο του ένα από τα αξιοθέατα  της περιοχής, με παλαιά πέτρινα σπίτια, πλακόστρωτα και μικρές εκκλησιές, ο χρόνος λες και έχει σταματήσει εκεί. Η είσοδος στο χωριό σε εισάγει σε μία άλλη εποχή.

Μέσα  στον εικονιζόμενο (στις παρακάτω φωτογραφίες)  ναό συναντήσαμε αυτό το καροτσάκι. Σύμφωνα  με το τελετουργικό οι Καθολικοί το στολίζουν  και το περιφέρουν στο ναό τους ανάμεσα στους πιστούς.

Την επίσκεψη εκείνη την οφείλω στον κ. Δημοσθένη Παπαλεονάρδο που με προσκάλεσε να επισκεφθώ τη Μασσαλία και ανέλαβε  χρέη ξεναγού. Οι πληροφορίες  αυτές προέρχονται από τον ίδιο  και θεώρησα πως θα ήταν πολύ όμορφο να δημοσιοποιήσω αυτό το άγνωστο και όμορφο έθιμο από τη Νότια Γαλλία.

 

Πρωτοχρονιάτικα έθιμα στην παλιά Αίγινα.

                                               

 Η Πρωτοχρονιά έχει τα δικά της έθιμα, μικρά ή μεγάλα δεν έχει σημασία που κάθε χρόνο  τέτοιες μέρες τα θυμόμαστε αφού πλέον ο σύγχρονος τρόπος ζωής εστιάζει αυτήν την ημέρα σε άλλες συνήθειες  που αναφέρονται στην ευζωΐα και στην καταναλωτική καλοπέραση, αγνοώντας το λίγο, το απέριττο, το ανθρώπινο. Ο Άι -Βασίλης πλέον έχει ξεχάσει το κινητό του  και η Nova εκπέμπει παντού ενώ όλες οι εκπομπές κάνουν κληρώσεις για πολυτελή αυτοκίνητα και μεγάλα χρηματικά ποσά. Ενίοτε και ηλεκτρικές συσκευές. Τα  τριήμερα  σε σαλέ και resort έχουν ξεχαστεί λόγω κορονοϊού.

Ακόμα και η πανδημία με τις νέες  συνθήκες  ζωής που έχει επιβάλει μας κάνει να ξεχάσουμε κάποια από αυτά  τα παλιά έθιμα που βασική τους προϋπόθεση ήταν η ζωή μαζί με τον άλλον, η συνάντηση και ο κοινός εορτασμός.

    Εμείς  ας  θυμηθούμε  τα παλιά κι ας δούμε πως οι Έλληνες έκαναν πρωτοχρονιά  χωρίς πολλά  στολίδια ή εξεζητημένες γεύσεις. 

  Τα έθιμα εκείνα λοιπόν έρχονταν να υπενθυμίσουν αλήθειες, να επαναλάβουν τρόπους ζωής και να φέρουν  τον άνθρωπο πιο κοντά με τον άλλο.

α. Το δέσιμο της μοίρας

Στην παλιά Αίγινα την παραμονή της Πρωτοχρονιάς λίγο πριν κοιμηθούν, οι κοπέλες χτενίζονταν και τα αποχτενίδια τους μαζί με ένα χτένι και έναν καθρέφτη τα τοποθετούσαν στο προσκεφάλι τους. Κατόπιν περιζώνονταν με ένα χρυσομάντηλο, τα δύο άκρα του οποίου τα έδεναν στο πίσω μέρος του κεφαλιού τους με τρεις κόμπους και κατόπιν έλεγαν τα εξής: "Σε δένω μοίρα μου, να ΄ρθης απόψε στον ύπνο μου, να μου ειπείς ποιόν θα πάρω.Κι αν έρθεις, δεν σε λύνω".
     

 β. το στέρνιασμα

     Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, οι παππούδες, οι γιαγιάδες και οι γονείς στέρνιαζαν τα παιδιά τους, δηλαδή τους έδιναν χρήματα, αντί για καλούδια. Με αυτά τα χρήματα τα παιδιά αν δεν αγόραζαν παιχνίδια, αγόραζαν καρύδια με τα οποία έπαιζαν το παιχνίδι "τα καρύδια", στο οποίο έβαζαν στοιχήματα με τσίγκινα φλουριά για το ποιό παιδί θα έπαιρνε τα περισσότερα καρύδια, χτυπώντας τα.
    

 γ. η  μαυρόπετρα

   Ο νοικοκύρης ή η νοικοκυρά έφερναν από τα χωράφια και τοποθετούσαν έξω από την πόρτα του σπιτιού μια στρογγυλή μαυρόπετρα, σε μέγεθος ανθρώπινου κεφαλιού. Γύρω στα ξημερώματα, ανήμερα της Πρωτοχρονιάς πριν να ξυπνήσουν τα παιδιά και οι παππούδες, η νοικοκυρά λιβάνιζε το σπίτι, τα εικονίσματα και όσους κοιμούνταν. Κατόπιν έπαιρνε τη μαυρόπετρα και την ακουμπούσε λιγάκι πάνω στο κεφάλι τους και έκανε την ακόλουθη ευχή: " Το κεφάλι που ακουμπά η μαυρόπετρα να είναι γερό σαν κι αυτή". Μετά έπαιρνε τη μαυρόπετρα και τη φύλαγε κάτω από ένα κρεβάτι ή μέσα στην παλεθούρα (ντουλάπι στον τοίχο) και τους ξυπνούσε όλους για να πάνε στην εκκλησία.

δ. η κρεμμυδασκέλα

  Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς οι παλαιοί Αιγινήτες έπαιρναν από τα χωράφια κρεμμύδες, τις οποίες ονόμαζαν ασκέλες. Τις τοποθετούσαν πάνω από το κατώφλι της πόρτας. Είχαν ευεργετικές ενέργειες για το σπιτικό και τους νοικοκυραίους, γιατί όπως πίστευαν, το σπίτι θα ευημερήσει και θα είναι "γεμάτο και ντυμένο σαν την ασκέλα"

Από το βιβλίο "Αιγινητών ήθη και έθιμα" του Ιωάννη Επ. Μάντζαρη

Ασέβεια με τα οστά προγόνων μας στην Παλαιά Χώρα

Θα  μπορούσε κανείς να γράψει και τη λέξη  βεβήλωση  γιατί η πράξη που θα περιγράψουμε μπορεί  να χαρακτηριστεί κι έτσι.

Δεν αναφερόμαστε στις εικόνες εγκατάλειψης και αδιαφορίας  που συναντάμε συνεχώς στις  εκκλησίες  της Παλαιάς Χώρας. Μιλάμε  για συγκεκριμένες πράξεις που αποτυπώνουν το πως κάποιοι άνθρωποι αντιλαμβάνονται  τα πράγματα. Πως αξιολογούν την πολιτιστική μας κληρονομιά. Πως οδηγούνται σε αυτές τις πράξεις που δεν ταιριάζουν σε βυζαντινά μνημεία ενός τόπου.

Ο εικονιζόμενος ναός είναι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, ένας από τους παλαιότερους ναούς του λόφου της Παλαιάς Χώρας  με βαριά ιστορία. Βρίσκεται στην ανατολική άκρη του λόφου μετά το μοναστηριακό συγκρότημα της Αγίας Κυριακής, σε σημείο που δύσκολα κάποιος αποφασίζει να φτάσει μέχρι εκεί.

Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ σύμφωνα με  τον Μ. Γκητάκο και με βάση εντοιχισμένη επιγραφή, υπολογίζει  την ανέγερση του ναού το 1123, ενώ ο καθηγητής Ν. Μουτσόπουλος  την υπολογίζει στα 1324 μ.Χ.

Το ενδιαφέρον σε αυτό  το ναό δεν στρέφεται στην αρχιτεκτονική του τόσο, ή στις αγιογραφίες που έχουν εντελώς καταστραφεί αλλά  στην ύπαρξη οστών, που σύμφωνα με  την επιγραφή προέρχονται από την οικογένεια  των Βριέννιων. Λείψανα αποθαμένων μελών  της οικογένειας αυτής, ιερέων, μαρτύρων που βρήκαν μαρτυρικό θάνατο σε κάποια από τις πειρατικές επιδρομές. Κάτω από την Αγία Τράπεζα υπήρχαν και κρανία παιδιών ηλικίας έξι έως δέκα ετών.

Τα λείψανα αυτά είχαν τοποθετηθεί στη  δυτική πλευρά, δεξιά από  την είσοδο  του ναού  σε ειδικό χώρο. Άλλωστε  σε όλα  τα βιβλία μνημονεύεται ως ο ναός με το οστεοφυλάκιο.

Στην επόμενη φωτογραφία βλέπουμε ένα μέρος  αυτών των οστών που υπήρχαν μέχρι το 2019, όταν με ομάδα μαθητών επισκεφθήκαμε  το χώρο. Τα οστά ήταν εκτεθειμένα με κίνδυνο να βεβηλωθούν, να κλαπούν  και να καταστραφούν από οποιονδήποτε.

Διαμαρτυρηθήκαμε έντονα και κάναμε κοινωνό αυτής της αγωνίας μας τον ίδιο το Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας κ.κ. Εφραίμ. Τα οστά έπρεπε να φυλαχθούν.

Στην επόμενη επίσκεψη μας κατά  τη διάρκεια  του χειμώνα ο ναός κλειδώθηκε. 

Στις 27  Οκτωβρίου  του 2020  όταν επισκεφθήκαμε  το ναό με τον πρωτοσύγκελλο  της Μητροπόλεως αρχιμανδρίτη Νεκτάριο Δαρδανό, αντικρίσαμε  το παρακάτω θέαμα! Τα οστά δεν υπήρχαν και ο χώρος που μέχρι πέρσι είχαν  τοποθετηθεί ήταν γεμάτος χώματα και πέτρες, όπως μαρτυρούν και οι επόμενες  φωτογραφίες.

Τι συνέβη; Ποιος ενήργησε; Με  ποίου την άδεια;

Ασφαλώς και δεν θα υπάρξουν απαντήσεις. Απλά στην Παλαιά Χώρα ο καθένας μπορεί να κάνει ότι θέλει, όπως ο τουρίστας εκείνος που συναντήσαμε σε εκείνη  την τελευταία μας επίσκεψη και έφευγε  ανενόχλητος κρατώντας ως  λάφυρο ένα αντικείμενο μεταλλικό.

Ο ναός αυτός είναι  σε πολύ άσχημη κατάσταση  και κινδυνεύει.

Κάποιοι  μας είπαν "μα  γιατί  τα γράφετε συνέχεια αυτά;" Αυτά  είναι "περσινά  ξινά  σταφύλια". Μάλιστα!!!

Αυτή λοιπόν είναι η αντίληψη μας για αυτόν τον πολιτιστικό θησαυρό  της Αίγινας; Οι εικόνες αυτές  δεν τιμούν κανέναν, δεν τιμούν το νησί μας  και την μακραίωνη ιστορία  του.

Κάτι πρέπει να γίνει άμεσα.

 

Τα νήπια που έσφαξε ο Ηρώδης στη βυζαντινή αγιογραφία.

                                           

 Στην Ορθόδοξη Βυζαντινή  Αγιογραφία υπάρχουν ελάχιστες αναφορές για τη σφαγή των νηπίων από τον αιμοσταγή Ηρώδη. Ένα γεγονός που η εκκλησία θυμάται στις 29 Δεκεμβρίου μια που τα νήπια αυτά είναι οι πρώτοι μάρτυρες  που έδωσαν το αίμα τους για το Χριστό.

  Ιδιαίτερη αναφορά ας κάνουμε  στην πρώτη εικόνα από τη Συλλογή της Ιεράς Μονής Σινά όπου ο αγιογράφος σε βημόθυρο (ξύλινη πόρτα του Ιερού) χωρίζει  το χώρο του σε λωρίδες με τη μορφή  υψωμάτων - μικρών λόφων και στο τελευταίο επίπεδο ιστορεί τη σφαγή των νηπίων.

  Στη δεύτερη και τρίτη εικόνα ο Χριστός αγκαλιάζει τις ψυχές  των νηπίων όπου ντυμένες με το λευκό  ένδυμα του μαρτυρίου παραστέκονται ενώ τα περιβάλει στρατιά  αγγέλων. Κάτω από τις ψυχές  των νηπίων η σκηνή  του μαρτυρίου τους, η σφαγή.

  Σε όλες  τις εικόνες η Βυζαντινή αγιογραφία  δεν διστάζει να απεικονίσει σκηνές αποτρόπαιες και σκληρές. σκηνές  που ακόμα και οι μεγάλοι  τραγωδοί  της αρχαίας  Ελλάδας δεν παρουσιάζουν στις τραγωδίες  τους. Εδώ το παράδειγμα  των νηπίων έρχεται να ενισχύσει  τους χριστιανούς  των πρώτων αιώνων που βρίσκονταν ενώπιον των διωγμών και των δημίων τους.

 Ωστόσο σήμερα η σύγχρονη έρευνα και  η Θεολογία αμφισβητούν το μεγάλο αριθμό των 14.000 νηπίων που η παράδοση αναφέρει ότι σφαγιάστηκαν εκείνες  τις μέρες. Ο πληθυσμός  της Παλαιστίνης την εποχή του αυτοκράτορα Τιβέριου, όπου γεννήθηκε ο Χριστός ήταν γύρω στο μισό εκατομμύριο ενώ ο πληθυσμός  της πρωτεύουσας  Ιερουσαλήμ μόλις 30.000 κάτοικοι. Πως λοιπόν γίνεται να υπάρχουν 14.000 μικρά αγόρια και μάλιστα κάτω των δύο ετών;.

  Αναφέρεται ως σωστός ο αριθμός των 30 με  40 παιδιών. Ο αριθμός  των 14.000  νηπίων είναι συμβολικός  για όλους αυτούς τους ανώνυμους πρώτους μάρτυρες  του Χριστού.

Χριστουγεννιάτικες ιστορίες από την Αίγινα.

Οι μέρες των εορτών προσφέρονται για ανάγνωση βιβλίων. Ιδιαίτερα  μυθιστορημάτων, διηγημάτων που μας ταξιδεύουν στον κόσμο της μυθοπλασίας. Στις μικρότερες ηλικίες παλαιότερα, αγαπημένα αναγνώσματα ήταν οι χριστουγεννιάτικες ιστορίες  των  Παπαδιαμάντη, Μωραΐτίδη, Στ. Δάφνη και άλλων Ελλήνων συγγραφέων αλλά  και ξένων. Ιστορίες  που έχουν βοηθήσει  πολλά παιδιά να μπουν στο κλίμα και την ατμόσφαιρα των ημερών.

     Τα  τελευταία  χρόνια  στα βιβλιοπωλεία  της Αίγινας κυκλοφορούν χριστουγεννιάτικες ιστορίες  για "μεγάλα παιδιά". Ιστορίες από  τα Χριστούγεννα προηγούμενων δεκαετιών  με πρόσωπα και χαρακτήρες οικείους, γνωστούς, αναγνωρίσιμους. Η μυθοπλασία μπερδεύεται με την πραγματικότητα  ή καλύτερα δανείζεται στοιχεία της, ονόματα, συνήθειες, τόπους και εποχές.

  Τα  διηγήματα όπως: "Δύο παρά είκοσι", "Χαρά Θεού", "Χρυσαφένια, "Μαίρη Christmas", "Η Μπιρμπίλω", "Η Ιωάννα  των Θεοφανείων", «Ένας άγγελος στα κεραμίδια», «Χριστούγεννα τον Αύγουστο» θα μπορούσαν άνετα να αποτελέσουν μια συλλογή χριστουγεννιάτικων διηγημάτων του καιρού μας. 

   Κεντρικός άξονας  τα πρόσωπα  που αναζητούν τα Χριστούγεννα. Που προσπαθούν πέρα από δυσκολίες, απώλειες, αναποδιές να ζήσουν τα δικά  τους Χριστούγεννα με  τα πρόσωπα  που αγαπούν και θέλουν κοντά  τους.

    Όπως η "Σοφία" από  το "Δύο παρά είκοσι" που ξενιτεύεται για να ζήσει  τις ημέρες  των εορτών στο σπίτι του γιού της στον Πειραιά, ή ο Αντώνης στο "Χαρά Θεού" που ανυπομονεί να βουτήξει για το σταυρό την ημέρα  των Θεοφανείων, ο Μιχάλης  που μεταμορφώνεται σε Santa Claus   για να βγάλει το μεροκάματο στην πλατεία συντάγματος στο "Μαίρη Christmas" αλλά  και η "Χρυσαφένια" το τρεχαντήρι  που έρχεται από τα Κατάπολα  της Αμοργού στην Αθήνα για να μετατραπεί σε  "φάτνη" για άστεγους, μέχρι την "Μπιρμπίλω"  που με  τη γρουσουζιά  της αφήνει μισοτελειωμένο το δέντρο στο σπίτι της Μαριάνθης ή την "Ιωάννα  των Θεοφανείων"  που ζει  τις  δικές  της απώλειες και λαχταρά  τα Θεοφάνεια για να πετάξει  τα περιστέρια τη στιγμή της ρίψης  του Σταυρού.

  

Ο "Ένας άγγελος στα κεραμίδια"  πάλι είναι  μια ιστορία που διαδραματίζεται σε ένα μικρό νησί όπου καταφθάνουν κύματα από πρόσφυγες. Πρόσωπα και ψυχές ταλαιπωρημένες που έρχονται να τοποθετηθούν απρόσκλητα στο κάντρο των εορτών μας.

 Ένας διαφορετικός επισκέπτης  θα έρθει και θα ταράξει  τις ήρεμες  μέρες των Χριστουγέννων  σε  ένα μικρό νησί. Ένας πρόσφυγας που  θα βάλει σε δοκιμασία τις αντοχές, τα αισθήματα, τα πιστεύω  των  απλών και καθημερινών ανθρώπων. Ένας «άγγελος» που με τις φτερούγες του θα ξυπνήσει μνήμες αλλά και θα  οδηγήσει στα μονοπάτια της αληθινής αγάπης.

    Τελικά η παρουσία του ξένου αποτελεί απειλή για τα δικά μας Χριστούγεννα;

«Τα  Χριστούγεννα  τον Αύγουστο» είναι μια αλλιώτικη  ιστορία που ξεκινά από τη δεκαετία του ’70 και φθάνει ως τις μέρες μας, έχοντας ως κεντρική ηρωίδα  τη Ρίτα, μια παλιά ταξιθέτρια του κινηματογράφου «Σπλέντιτ» στο Πασαλιμάνι του Πειραιά. Η ιστορία μιας αγαθής και απλής ψυχής που κάποια στιγμή αποφασίζει  να γιορτάσει Χριστούγεννα τον Αύγουστο.

Η ιστορία ξεκινά από την Παλιά Κοκκινιά  και την οδό Θηβών, περνά από το Πασαλιμάνι και καταλήγει - μετά από πολλά σκαμπανεβάσματα  - στην Αίγινα. Παρακολουθούμε τους ήρωες της ιστορίας μας από τη δεκαετία  του '70 έως τις μέρες μας παράλληλα με τα σημαντικά γεγονότα που σφράγισαν αυτές  τις εποχές.

 Η  Ρίτα από βοηθός  στο κουρείο του πατέρα της στην Οδό Θηβών καταλήγει ταξιθέτρια  σε ένα από τα μεγαλύτερα σινεμά στο Πασαλιμάνι. Ταυτίζει τη ζωή της με αυτό ώσπου συναντά το Θόδωρο σε ένα δρομολόγιο  του "Γεώργιος Διόγος" προς Αίγινα.

Οι ζωές  τους συναντιούνται και ενώνονται. Ζουν τα δικά  τους Χριστούγεννα, άλλα ευτυχισμένα και άλλα.... σημαδεμένα.

Οι δυο τους φτιάχνουν το δικό τους παράδεισο  στην Αίγινα και ζουν έτσι όπως ονειρεύτηκαν. Μόνο που στη ζωή της Ρίτας όταν  της συνέβαινε κάτι, ήταν....  Χριστούγεννα!

 Από τον Πειραιά, στην Αίγινα, στη Νάξο και στην Αμοργό, μίλια και χιλιόμετρα Χριστουγέννων στις σελίδες  οκτώ διηγημάτων  που διατίθενται στα βιβλιοπωλεία "Λυχνάρι" και "Φλώρα"

Ευχαριστίες  στην εικαστικό στην κ. Ιωάννα Καφίδα  για το εξώφυλλο του βιβλίου  «Μαίρη  Christmas”  και  τον αρχιτέκτονα κ. Ιωάννη Δέδε  για  το εξώφυλλο του βιβλίου: «Χαρά Θεού»

 

 

Η εικόνα της Γέννησης από την Ομορφοκκλησιά της Αίγινας

                               

Μια σπάνια και πανέμορφη εικόνα της Γέννησης δημοσιεύουμε σήμερα δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων, από την εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων ή αλλιώς "Ομορφοκκλησιά " Αίγινας. Η βυζαντινή αυτή εικόνα αποπνέει μια απλότητα και ταπείνωση με τις μορφές της να αντανακλούν τον λαϊκό τρόπο απόδοσης και σύλληψης τους από τον αγιογράφο. Εντυπωσιάζουν οι μορφές και δεν ενοχλούν οι ασυμμετρίες και τα μεγέθη των εικονιζόμενων προσώπων. 

Αν κάτι όμως προκαλεί  μεγαλύτερη εντύπωση είναι η σκηνή του θηλασμού του Θείου Βρέφους από την Παναγία. Κάτι που δεν  συναντάμε σε ανάλογες εικόνες. Ίσως να αποτελεί και μια μοναδικότητα.

Η εικόνα διατηρεί όλο  τον εικονογραφικό κύκλο ή ενότητες ανάλογων εικόνων. Συνυπάρχουν σε διαφορετικά μεγέθη οι μάγοι, οι βοσκοί, οι άγγελοι, οι δύο γυναίκες που πλένουν το βρέφος, ο Ιωσήφ και ο γέροντας με τον οποίο συνομιλεί.

Το αστέρι κυριαρχεί  στο κέντρο και ψηλά ενώ το σπήλαιο  περιγράφεται με απαλές  γραμμές. Η έλλειψη χώρου, μεγάλης διαθέσιμης επιφάνειας, έχουν οδηγήσει  τον αγιογράφο να συμπεριλάβει όλα  τα γεγονότα και τις μορφές και να μην υπολογίσει συμμετρίες και φόρμες.

Σκοπός  τη εικόνας αναδεικνύεται πως είναι αυτός  της διδαχής των πιστών και μόνον αυτός. 

                                                   

    Η Ομορφοκκλησιά είναι το βυζαντινό κομψοτέχνημα που βρίσκεται στην περιοχή του Γενικού Λυκείου Αίγινας, στον Ασώματο λίγο πιο πάνω από την Αγία Βαρβάρα. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους είναι το καλύτερα διατηρημένο βυζαντινό μνημείο της Αίγινας που η ανέγερση του χρονολογείται στα τέλη του 12ου αιώνα. Σύμφωνα με επιγραφές του ναού, το κτίσμα συνδέεται με την οικογένεια Σαγομαλά ή Ζυγομαλά. Ο ναός αρχιτεκτονικά είναι μονόχωρη βασιλικού ρυθμού και στο εσωτερικό της είναι εικονογραφημένη  με τοιχογραφίες που καλύπτουν όλο το εορτολογικό κύκλο του Εκκλησιαστικού έτους. Οι αγιογραφίες οι οποίες χρονολογούνται από τα τέλη του 13ου αιώνα σήμερα διατηρούνται σε εξαιρετική κατάσταση χάρη στην σωτήρια επέμβαση που υπέστησαν το 1966 με καθαρισμό και σταθεροποίηση του κονιάματος. Οι αγιογραφίες αυτές έχουν αξιολογηθεί από τον καθηγητή Γ.Σωτηρίου (1925) και έχουν εκτιμηθεί ως αξιολογότατα μνημεία βυζαντινής αγιογραφίας.

Εορτάζει ο Άγιος Στέφανος στην Παλαιά Χώρα.

                               

 

   Ο Άγιος Στέφανος στην Παλιαχώρα εορτάζει σήμερα όπως και στις 2 Αυγούστου ημέρα ανακομιδής των λειψάνων του Αγίου. Η εορτή του στις 27 Δεκεμβρίου μέσα στο καταχείμωνο δυσκολεύει τους πιστούς να ανέβουν ως εκεί, γι' αυτό λειτουργείται πανηγυρικά στις 2 Αυγούστου.

   Το ναΰδριο του Αγίου Στεφάνου από τα πρώτα που συναντάμε  στα καλντερίμια της Παλαιάς Χώρας είναι και από τα πρώτα που συντηρήθηκαν από την Αρχαιολογική Υπηρεσία το 1967. Σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση και στο εσωτερικό του διατηρούνται αρκετές αγιογραφίες. Είναι μονόχωρη βασιλική στραμμένη προς το Νότο και η είσοδός της κοιτά  το βορρά, ενώ το ιερό βήμα είναι τοποθετημένο εγκάρσια στο ναό.

   Η ανέγερση της Εκκλησίας τοποθετείται στον 17ο - 18ο αιώνα, αλλά μετά  την εγκατάλειψη της Παλιαχώρας κατέπεσε σε ερείπια, όπως και πολλές άλλες εκκλησίες. Σε αυτήν την κατάσταση βρισκόταν ο ναός την εποχή που ο Άγιος Νεκτάριος ανήγειρε την εκκλησία  του μοναστηριού του (1904 -1908), την Αγία Τριάδα. Τότε μερικοί εργάτες είχαν πάει στις ερειπωμένες εκκλησίες  της Παλιαχώρας για να βρουν πωρόλιθους και ανάμεσα σε αυτούς και ο Κυψελιώτης Αγησίλαος Χατζόπουλος, ο οποίος βρήκε έναν ογκώδη πωρόλιθο, αλλά, ενώ προσπαθούσε να τον σηκώσει, έμεινε ακίνητος και έχασε και τη φωνή του. Οι συνάδελφοί του, μη μπορώντας να κάνουν τίποτε, ειδοποίησαν τον Άγιο, ο οποίος πήγε στον τόπο, του διάβασε μια ευχή και έγινε αμέσως καλά.

   Ο Άγιος Νεκτάριος, εξετάζοντας την πέτρα, αναγνώρισε πως είχε "εγκαίνια" και επομένως επρόκειτο για Αγία Τράπεζα ναού. Επειδή όλοι αγνοοούσαν την ονομασία  της Εκκλησίας, κάλεσαν τον γέροντα εφημέριο του Βαθέος Συμεών Καλαμάρα, που γνώριζε καλά την Παλιαχώρα, ο οποίος τους εξήγησε πως πρόκειται για την εκκλησία του Αγίου Στεφάνου. Ο  Χατζόπουλος από ευγνωμοσύνη προς τον Άγιο για το θαύμα του, επισκεύασε την ερειπωμένη εκκλησία και τοποθέτησε τα "εγκαίνια" στη θέση τους.

    Το περιστατικό αυτό είναι γνωστό στην Αίγινα και το διασώζει στο βιβλίο του "Χριστιανική Αίγινα" ο κ. Σ. Δημητρακόπουλος.