Ο Νοέμβριος με τις ελιές και τις πολλές γιορτές!

                                  

 Ο Νοέμβριος ανέτειλε και σιγά - σιγά μπαίνουμε σε χειμωνιάτικους ρυθμούς. Ευχές λοιπόν για καλό μήνα  σε όλους  τους αναγνώστες μας.

  Νοέμβριος  σημαίνει  γιορτές. Πολλές  γιορτές ιδιαίτερα για την Αίγινα. Με πρώτη αυτή των Αγίων Αναργύρων, των Ταξιαρχών να ακολουθεί και βέβαια  του Αγίου Νεκταρίου και  του Αγίου Μηνά  όπου εορτάζουν  τα δύο μεγάλα μοναστήρια του νησιού. Οι γιορτές όμως δεν τελειώνουν εδώ. Ακολουθεί  η γιορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου με  τον ναό της «Παναγίτσας» στο λιμάνι να πανηγυρίζει, του Αγίου Στυλιανού, της Αγίας  Αικατερίνης και του Αγίου Ανδρέα.

   Κι αν οι γιορτές είναι πολλές, σε τίποτα δεν εμποδίζουν  τις καλο- νοικοκυρές να ετοιμάσουν τα σπιτικά  τους για  το χειμώνα. Χαλιά και στρωσίδια αλλά  και τα πρώτα χειμωνιάτικα γλυκά  μοσχοβολούν τα σπίτια. Όμως από το  μήνα Νοέμβριο στα νοικοκυριά ξεκινούν σιγά-σιγά οι πρώτες προετοιμασίες για τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά. Οι αγρότες συνεχίζουν και τελειώνουν αυτόν τον μήνα την σπορά των δημητριακών και των οσπρίων. Οργώνουν και λιπαίνουν τα χωράφια τους που είτε θα αφήσουν για αγρανάπαυση, είτε θα χρησιμοποιήσουν την άνοιξη για σπορά. Οι αμπελουργοί ξελακώνουν τα αμπέλια, ενώ οι μελισσοκόμοι μεταφέρουν τις κυψέλες στις χειμερινές τους θέσεις. Ο Νοέμβρης φυσικά είναι και ο μήνας που μαζεύονται οι ελιές και στα ελαιοτριβεία βγαίνει το πολύτιμο και απαραίτητο σε όλους μας ελαιόλαδο.

  
Η 11η Νοεμβρίου είχε ιδιαίτερη σημασία για τους γεωργούς μιας και εκείνη την ημέρα παρατηρούσαν τον καιρό και ανάλογα με αυτόν έκαναν προγνώσεις για τις καιρικές συνθήκες των επομένων ημερών ή μηνών. Για παράδειγμα αν εκείνη τη μέρα ο ουρανός δεν έχει σύννεφα, θα ακολουθήσει ένας ήπιος χειμώνας. Αν έχει σύννεφα, ο χειμώνας θα είναι βαρύς. Τέλος, αν εκείνη τη μέρα φυσά θα συνεχίσει ο αέρας μέχρι και την παραμονή των Θεοφανείων. 

  Για να τηρήσουμε λοιπόν την παράδοση, ας ξεφυλλίσουμε για άλλη μια φορά  το βιβλίο "Τα λέμε και στην Αίγινα" της κ. Λίνας Μπόγρη - Πετρίτου  και ας διαβάσουμε τι μας αναφέρει για τα έθιμα, τις παροιμίες τη λαογραφία γενικότερα αυτού του μήνα. Ένας μήνας που η λαογραφία  του εμπνέεται από  τις αγροτικές δουλειές  που εντείνονται εν όψει του χειμώνα, αλλά κι από τις πολλές θρησκευτικές εορτές.

Ας  τα πάρουμε λοιπόν με τη σειρά:

Νοέμβριος, ο ενδέκατος μήνας του χρόνου,  έχει 30 ημέρες και τρίτος μήνας του φθινοπώρου. Στο ρωμαϊκό ημερολόγιο είχε την ένατη θέση, και έτσι πήρε το όνομα του (από το λατινικό novem= εννέα), που το διατήρησε και στο νέο ημερολόγιο, το Γρηγοριανό.

Ένα απ’ τα σημάδια τ’ ουρανού, που ο λαός μας παρατηρούσε και ανάλογα προγραμμάτιζε τις δουλειές του, είναι η ανατολή και η δύση της Πούλιας (ο αστερισμός της Πλειάδας), ιδιαίτερα το μήνα Νοέμβριο.

-Στις  δεκαεφτά, στις δεκαοχτώ (Νοέμβρη)

η Πούλια πέφτει στο γιαλό και το λαλεί και λέει:

μήτε στάνη στα βουνά, μήτε γεωργός στους κάμπους.

-Η Πούλια βασιλεύει, ο καλός ο ζευγολάτης αποσπέρνει.

-Η Πούλια βασιλεύοντας το μήνυμα της στέλνει:

 ούτε τσοπάνης στα βουνά, ούτε ζευγάς στους κάμπους.

-Η Πούλια βασιλεύει και πίσω παραγγέλνει:

μήτε κοπάδι στο βουνό, μήτε καράβι στο γιαλό.

 «Ουράνιο ρολόι» για γεωργούς και κτηνοτρόφους κατά τη διάρκεια της νύχτας, η Πούλια, ανάλογα με τη θέση της. Η ανατολή της (είναι ορατή μια ώρα πριν την ανατολή του ήλιου), προς το τέλος του Μάη, ιδιαίτερα στις 21, γιορτή του Αγ. Κων/νου και της Αγ. Ελένης, σηματοδοτούσε την αρχή του καλοκαιριού και την έναρξη του θερισμού, και η δύση της, (ορατή μια ώρα επίσης πριν την ανατολή του ήλιου), στις 14 Νοέμβρη  (περίπου), γιορτή του Αγ. Φιλίππου, την αρχή του χειμώνα.