Ελάχιστοι Αιγινήτες γνωρίζουν την ύπαρξη του Αγίου Αθανασίου στην περιοχή του Ψυρρή. Το ναΰδριο αυτό είναι μετόχι της Ιεράς Μονής Χρυσολεόντισσας της Αίγινας και η σημερινή του εικόνα είναι τουλάχιστον απογοητευτική. Έχει δεχθεί πολλές "αισθητικές παρεμβάσεις" στον εξωτερικό του τοίχο σε σημείο να μην καταλαβαίνει ο περαστικός ότι το κτίσμα είναι ναός. ΄
Το κείμενο που ακολουθεί και τις φωτογραφίες μας της έστειλε καταρχήν η, κ. Α. Λεούση - Χαρτοφύλακα και σήμερα το πρωί ο κ. Σ. Ποιμενίδης τακτικοί αναγνώστες και οι δύο της "Οδού Αιγίνης" . Το κείμενο προέρχεται από τον ιστότοπο "Άρδην" και είναι διαφωτιστικό της κατάστασης που επικρατεί στο ναό, αλλά και προβληματισμό για τη στάση απέναντι στον πολιτισμό μας
του Γιάννη
Μιχαλακόπουλου από τον ιστότοπο
ΚΙΝΗΜΑ ΑΡΔΗΝ ( ιστότοπος εναλλακτικής
ενημέρωσης)
Προ ολίγων
μηνών, είχα την τύχη να λάβω μέρος σε ένα ενδιαφέρον αστικό οδοιπορικό στο
πλαίσιο του «θεσμού» Athens Walking Stories. Ο συγκεκριμένος περίπατος διήλθε
από σημεία του αθηναϊκού κέντρου στα οποία «έδρασε» ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
και κάποιοι χαρακτήρες των έργων του. Κατά το πολιτισμικό δρώμενο αυτό,
δημιουργήθηκε στους συμμετέχοντες ένα αίσθημα ικανοποίησης, αναπόλησης και
νοσταλγίας. «Ο ξεπεσμένος Δερβίσης», «Ο Γείτονας με το λαγούτο» και μια
«Αγρυπνία εις τον άγιον Ελισσαίον» μας ταξίδεψαν για δύο ώρες στα μαγικά εκείνα
χρόνια των αρχών του περασμένου αιώνα…
Πλην όμως,
το όμορφο απόγευμα περιελάμβανε και ένα μελανό σημείο, το οποίο προφανώς δεν
σχετίζεται με την άρτια οργανωμένη εκδήλωση. Συγκεκριμένα, βαδίζοντας στην οδό
Αριστοφάνους προς την Πλατεία Ηρώων του Ψυρρή, ανάμεσα σε ταβερνομπακάλικα και
καφενέδες, ξεπρόβαλε μπροστά μας ταπεινός και καταφρονεμένος, μα αμείλικτος, ο
Άγιος Αθανάσιος! Ασυναίσθητα, όλοι και όλες χαμήλωσαν το βλέμμα με αμηχανία και
αντιπαρήλθαν, επιταχύνοντας τον βηματισμό τους. Ο (άγνωστος στο ευρύ αθηναϊκό
κοινό) ναΐσκος βρίσκεται σε κακή κατάσταση ενώ η εικόνα που παρουσιάζει ο γύρω
χώρος προσβάλλει την «αισθηθική» ακόμα και του πιο
ανυποψίαστου περί τα πολιτιστικά… Τοίχοι βανδαλισμένοι με πολλά κακόγουστα
«γκράφιτι», απορρίμματα, βρώμικα και ασυντήρητα πεζοδρόμια. Ιδιαίτερο
«ενδιαφέρον» παρουσιάζει η όμορη αυλή, η οποία έχει μετατραπεί σε αποθήκη (;)
και φιλοξενεί κατά καιρούς καφάσια, παλέτες, βαρέλια, τσίγκους και παλιοσίδερα!
Το σκηνικό των άκομψων (ανθρωπογενών) παρεμβάσεων συμπληρώνεται από μια
«κυκλώπεια» γκαραζόπορτα που υψώνεται στην είσοδο – έξοδο αυτού του υπαίθριου
χώρου…
Ο Άγιος
Αθανάσιος της οδού Αριστοφάνους 32, ονομάζεται και «Αιγινίτικο Μετόχι» καθότι
ανήκει στην Ιερά Μονή Παναγίας Χρυσολεόντισσας στην Αίγινα. Από τεχνικής
άποψης, είναι μια καμαροσκεπής μονόκλιτη βασιλική (εσωτερικών διαστάσεων 8mΧ5m)
με ημικυλινδρικό θόλο, ο οποίος ανατολικά και δυτικά καταλήγει σε
τεταρτοσφαίρια που βαίνουν σε ημιχώνια. Στον ίδιο αρχιτεκτονικό ρυθμό ανήκουν
επίσης η Παναγία Ρόμβη, οι Άγιοι Ανάργυροι του Κολοκύνθη (Μετόχι Παναγίου
Τάφου) και η Παναγία η Παντάνασσα στο Μοναστηράκι. Πρόκειται για μια πολύ
ενδιαφέρουσα τεχνοτροπία που μάλλον εισήχθη από την Άνω Μεσοποταμία
(προϊσλαμική Περσία και Αρμενία) στην Ελλάδα, λίγο πριν το 10ο μ.Χ.
αιώνα (βλ. «Η Παντάνασσα των Αθηνών», Χρήστος Μ. Ενισλείδης, 1966).
Για τους
φίλους των νόμων και των διαταγμάτων (μη εξαιρουμένου του γράφοντος),
υπογραμμίζεται ότι βάσει Υπουργικής Απόφασης (ΦΕΚ 134 Β/15.02.1972) ο Ιερός
Ναός του Αγίου Αθανασίου Ψυρρή έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο, μαζί με άλλα
19 «ιστορικά αρχιτεκτονήματα» της Περιοχής Αθηνών που παρουσιάζουν ιδιαίτερο
αρχαιολογικό και καλλιτεχνικό ενδιαφέρον (πχ Ι.Ν. Αγίου Ιωάννη στην
Κολώνα, Ι.Ν. Αγίων Ασωμάτων Θησείου). Στην πράξη και σε απλά (νομικά) ελληνικά,
αυτό σημαίνει ότι ο ιδιοκτήτης οφείλει, κατ’ ελάχιστον, να διατηρεί το ύφος και
να μην αλλοιώνει το χαρακτήρα του εκάστοτε μνημείου.
Τελικά,
φαίνεται ότι αυτή η Πόλη της Παλλάδος, ως «Κλεινόν Άστυ» που είναι, παράγει
περισσότερη Ιστορία απ’ όση μπορεί να καταναλώσει. Παραμένει δυσερμήνευτο το
«γιατί;» αυτό το είδος «πλεονάσματος» οδηγεί σε τέτοιες εκφράσεις «ελλείμματος»
πολιτισμού και λαϊκής κουλτούρας…