Το αφιέρωμά μας ξεκινά από την Ι. Μονή Παναγίας Χρυσολεόντισσας.
Το μοναστήρι ήταν ανδρικό, κοινοβιακό και χτίστηκε στις αρχές του 17ου
αιώνα. Ο πύργος του έχει επιγραφή με χρονολογία 1601.Ιδρύθηκε από τους μοναχούς
Αρσένιο και Μακάριο, με δικά τους χρήματα και συνδρομές.
Η ονομασία <<του Αγίου Λεοντίου>> συνδέεται πιθανόν με το
μικρό ξωκλήσι που σώζεται παραπάνω απο το μοναστήρι, οπού υπάρχουν μεγάλες
υδροδεξαμενές με το αρχαίο όνομα<<μπουρδέχτης>>-ομβροδέχτης- που
ανήκουν σε αυτό.
Η μονή ήταν Σταυροπηγιακή, υπαγόταν δηλαδή κατ' ευθείαν στο Πατριαρχείο
και όχι στη τοπική Αρχιεπισκοπή
Κατά τη τοπική παράδοση βρισκόταν αρχικά στη Β. Ακτή της Αίγινας στη
θέση Λεόντι. Οι κάτοικοι της περιοχής δείχνουν εκεί κάποια λείψανα και λένε ότι
εξ αιτίας του κινδύνου από τους κουρσάρους μεταφέρθηκε στο εσωτερικό
Το μοναστήρι είναι χτισμένο στο κέντρο μιας μεγάλης κοιλάδας κατάφυτης
από σκήνα, ανάμεσα στα βουνά Αγ. Ανδρέα, Σκρέκα, Ρουμελιώτη, Κουράγιου και
Κοτρόνη. Έχει φρουριακό χαρακτήρα. Είναι
τετράγωνο, εξωτερικά κλειστό με πυργίσκους και πολεμίστρες στους τοίχους και
μικρά παράθυρα τοποθετημένα ψηλά. Έχει μία εσωτερική τετράγωνη αυλή με τη μικρή
εκκλησία στη μέση. Το κτίριο είναι διώροφο. Απάνω βρίσκονται τα κελιά, κάτω με θολωτή σκέπη είναι τα εργαστήρια και οι αποθήκες. Η σημερινή καμαρωτή είσοδος
και όλη η δυτική πλευρά είναι νεότερη.
Μπροστά στην είσοδο της εκκλησίας , Ν.Δ., είναι μία χτιστή στέρνα που
συγκεντρώνει το νερό της βροχής από τη στέγη.
Η σημερινή εκκλησία ακόμα τρισυπόστατη, χτίστηκε στα 1808, για ν'
αντικαταστήσει τη μικρότερη παλαιά. Στολίζεται με ένα ωραίο ξυλόγλυπτο τέμπλο,
διακοσμημένο με σκηνές της παλαιάς διαθήκης και με μορφές αγίων, ευαγγελιστών,
αγγέλων ανάμεσα σε κληματίδες.
Αριστερά στο Β. Τοίχο της εκκλησίας σε χωριστό εικονοστάσι βρίσκεται η
μεγάλη ασημωμένη εικόνα της Παναγίας Χρυσολεόντισσας. Η Παναγία κάθεται
μετωπικά σε θρόνο, που στολίζεται κάτω με λιοντάρια, και κρατεί εμπρός της το
Χριστό. Είναι ένα θαυμάσιο έργο της αυστηρής κρητικής σχολής 15ου-16ου αιώνα.
Οι Αιγινήτες λατρεύουν ιδιαίτερα τη Παναγία και λιτανεύουν την εικόνα της στο
νησί σε περίπτωση μεγάλης ανομβρίας. Το μοναστήρι υδρευόταν από πολύ μεγάλες
χτιστές στέρνες, που βρίσκονται έξω στη βόρεια πλευρά.