φωτογραφία από Αννίτα Λεούση. Αρχείο Άννας Χάνου
Μια ξεχασμένη αλλά πολύ σημαντική ποιήτρια της δεκαετίας του '40 ήταν
η Πηνελόπη Δ. Παπαλεονάρδου η οποία άφησε εποχή στο νησί με το μεγάλο
κοινωνικό έργο που ανέπτυξε. Ο αντιδήμαρχος κ. Νεκτάριος Κουκούλης
αναδεικνύει τα ποιήματά της που κυκλοφόρησαν τότε στον 'Κήρυκα της
Αίγινας" με την ολοκλήρωση της επανέκδοσης του περιοδικού, που ο ίδιος
επιμελήθηκε. Μέσα στον "Κήρυκα" λοιπόν μπορούμε να διαβάσουμε πολλά από
τα ποιήματά της που αποτυπώνουν μια διαφορετική Αίγινα από αυτήν που
ξέρουμε σήμερα.
Η κ. Άννα Χάνου μας έδωσε ένα μικρό βιογραφικό της γιαγιάς της -
Πηνελόπης Δ. Παπαλεονάρδου το οποίο δημοσιεύουμε παρακάτω καθώς κι ένα
από τα ποιήματά της που αναφέρονται στο αγαπημένο εκκλησάκι του Αη -
Νικόλα.
"
Η Πηνελόπη Παπαλεονάρδου το γένος
Πετρίτη του Ανδρέα και της Ελένης, γεννήθηκε στο Κοκαλάκι (Βαθύ Αίγινας) το
1872 και πέθανε το 1958. Ήταν σύζυγος του φαρμακοποιού Δημήτρη Παναγιώτου
Παπαλεονάρδου και μητέρα δύο αγοριών, του Παναγιώτη ή Τάκη, φαρμακοποιού και
του Ανδριανού ή Νούλη, αξιωματικού του Ελληνικού στρατού. Υπήρξε ανηψιά
της μεγάλης ευεργέτιδος Ταρσίτσας Θωμαΐδου και κληρονόμος της οικίας της επί
της οδού Θωμαΐδου 7 – πίσω από τον πύργο του Μάρκελλου.
Το 1925 με μια ομάδα γυναικών της Αίγινας, δημιούργησαν τον Χριστιανικό
Σύλλογο Κυριών με την επωνυμία: «Αγία
Αθανασία», παρμένο από την Αιγινήτισσα Οσία. Το καταστατικό του Συλλόγου
εγκρίθηκε σε Γ. Σ. 33 μελών στις 13 /2 / 1925 που πραγματοποιήθηκε στον Ιερό
Ναό του Αγίου Νικολάου Αίγινας και με απόφαση Πρωτοδικείου Πειραιά 16 /6 /1925.
Το 1931 το Υπουργείο Υγιεινής, τμήμα Κοινωνικής Υγιεινής, διόρισε τα
μέλη του Δ.Σ. του παραρτήματος Πατριωτικού Ιδρύματος προστασίας του παιδιού (Αριθ. Πρωτ. 4746/2-2-1931) με
πρόεδρο την Πηνελόπη Παπαλεονάρδου. Ο Σύλλογος της «Αγίας Αθανασίας» έφτιαξε
και την ομώνυμη εκκλησία του στον πρόναο της εκκλησίας της Φανερωμένης που
έγινε με δωρεές και εισφορές των μελών του Συλλόγου και άλλων Αιγινητών.
Η Πηνελόπη Παπαλεονάρδου παρέμεινε για πολλά χρόνια Πρόεδρος του Συλλόγου «Αγία Αθανασία». Διαμόρφωσε το
ισόγειο του σπιτιού της, στην οδό Θωμαΐδου 7 και το διέθετε για τη λειτουργία
συσσιτίου για τους άπορους μαθητές, με την εθελοντική εργασία των μελών του
Συλλόγου. Κάθε μέρα έτρωγαν 65 -75 παιδιά των Σχολείων της Αίγινας υπό την
επίβλεψη ενός δασκάλου ή δασκάλας. Εκτός
των μαθητικών συσσιτίων, ο Σύλλογος μεριμνούσε κάθε χρόνο και για τις
σχολικές ποδιές των απόρων μαθητών και μαθητριών. Το Πατριωτικό Ίδρυμα του
παιδιού και ο Σύνδεσμος των εν Αθήναις Αιγινητών, βοηθούσαν χρηματικά τα
μαθητικά συσσίτια.
Η Πηνελόπη Παπαλεονάρδου, υπήρξε
και Γραμματέας του Δ.Σ. (1919) του Ορθόδοξου Χριστιανικού Συλλόγου Κυριών και
Δεσποινίδων «Άγιος Διονύσιος» του Νοσοκομείου Αίγινας.
Επίσης διοργάνωνε κατά καιρούς θεατρικές παραστάσεις με κοπέλες και
αγόρια της Αίγινας για φιλανθρωπικούς σκοπούς και διαλέξεις".
Ο Άγιος π’ αγαπά τους ναυτικούς.
Στην άκρη, στο μουράγιο, που το
κύμα
σκορπάει τους γαλάζιους του αφρούς,
στο βράχο έχει χτίσει τ’ άγιο
βήμα
ο άγιος π’ αγαπά τους ναυτικούς.
Ο γραίγος που φυσάει πρωΐ – πρωΐ
το κάτασπρο εκκλησάκι το ραντίζει
μ’ ασημαφρούς οπού το κύμα κουβαλεί
της θάλασσας τον άγιο θυμιατίζει.
Ο γεμιτζής σεμνός προσκυνητής
όταν περνάει το καΐκι του ζυγώνει
στο εκκλησάκι, και παρακαλεί
τον άγιο και του στέκει στο
τιμόνι.
Γερμένος στ’ ολογάλανο χαλί
που η θάλασσα τριγύρω έχει
στρώσει
του λιμανιού τα πλοία ευλογεί
κι όταν του τάζουν τρέχει να τα σώση.
Μα ο Άη – Νικόλας έχει κι άλλη
συλλογή
τη χάρι του την έχει μοιρασμένη
–
στους θρυλικούς λεβέντες αντικρύ –
–
στη στήλη τη δαφνοστεφανωμένη.
Στης νύχτας το βαθύ μυστήριο
ο Άη – Νικόλας σιγαλά προβάλλει
σκυφτός με την παληά φυλλάδα του
τρισάγιο για τους πεσόντας ψάλλει.
Δεκέμβριος 1947