Τετάρτη 4 Ιουνίου 2025

Με καταστροφή απειλείται μοναδική πολιτιστική διαδρομή της Αίγινας

 


Με καταστροφή απειλείται μοναδική πολιτιστική διαδρομή της Αίγινας λόγω αυθαιρεσιών του ΑΔΜΗΕ και του ΔΕΔΔΗΕ

 Του Γιώργου Καλόφωνου

Η παράκτια διαδρομή μήκους 2,5 χιλιομέτρων που ξεκινάει από τον αρχαίο λιμένα και τον αρχαιολογικό χώρο της Κολώνας και περνάει από πολλά τοπόσημα του νεώτερου πολιτισμού του νησιού της Αίγινας κινδυνεύει με καταστροφή. Η διαδρομή περιλαμβάνει μεταξύ άλλων το σπίτι της διηγηματογράφου Ιουλίας Περσάκη, τον ιστορικό Πύργο του Ράλλη, την οικία του σημαντικού γερμανού αρχαιολόγου Γαβριήλ Βέλτερ, τα σπίτια-εργαστήρια των μεγάλων ζωγράφων Νίκου Νικολάου και Γιάννη Μόραλη (το τελευταίο, έργο του αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη), την ιστορική οικία Μπενιζέλου –με πολύτιμα κειμήλια από την εποχή που περνούσε εκεί τις διακοπές του ο Πρόεδρος Δημοκρατίας Αλέξανδρος Ζαΐμης  (1929-1935)– τον παλιό φάρο του Μπούζα με το γραφικό εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων, την επιβλητική οικία Δηλαβέρη, το σπίτι του ποιητή Γιάννη Νεγρεπόντη, το μουσείο του μεγάλου γλύπτη Χρήστου Καπράλου, και καταλήγει στο σπίτι του μεγάλου μας συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη, όπου ολοκλήρωσε την περίφημη «Οδύσσεια». Την διαδρομή αυτή, που ξετυλίγεται μέσα σε ένα τοπίο μεγάλου φυσικού κάλους, κοσμούν μάλιστα και δύο εμβληματικά γλυπτά του Μόραλη και του Καπράλου. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικά πολιτιστικά κεφάλαια του νησιού, το οποίο προσελκύει μεγάλο αριθμό επισκεπτών από όλον τον κόσμο, που απολαμβάνουν την ηρεμία και την ομορφιά του μοναδικού αυτού περιπάτου.

Ένα κομμάτι της ιστορικής αυτής διαδρομής–και μάλιστα το κομμάτι που περνάει μπροστά από το Μουσείο Καπράλου και την οικία Καζαντζάκη– επέλεξε ο ΑΔΜΗΕ, με ψευδή μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, για την προσαιγιάλωση υποθαλάσσιου καλωδίου που ηλεκτροδοτεί μικρό σταθμό στην βραχονησίδα Σταχτορόη, στο πλαίσιο κατασκευής μεγάλης υποθαλάσσιας σύνδεσης της Κρήτης με την Αθήνα. Ήδη έχει δημιουργηθεί εκεί μεγάλη καταστροφή του αιγιαλού, η οποία τώρα θα ολοκληρωθεί με τα σχέδια του ΔΕΔΔΗΕ να περάσει εναέρια καλώδια με τσιμεντένιες στήλες στο παραλιακό μέτωπο, για να ρευματοδοτήσει το υποθαλάσσιο καλώδιο. Καταστρέφεται έτσι ολοκληρωτικά το σημαντικό αυτό τοπίο που, αμετάβλητο μέσα στον χρόνο, ενέπνευσε τόσους ανθρώπους της τέχνης και του πνεύματος, περιφρονώντας την θέληση των κατοίκων του νησιού όπως εκφράστηκε επίσημα και από τον Δήμαρχο της Αίγινας Γιάννη Ζορμπά.

Αισθάνομαι ντροπή ως κάτοικος αυτού του τόπου για την ευκολία με την οποία είναι έτοιμοι πολλοί να νομιμοποιήσουν αυτές τις καταστροφές, εν ονόματι της ανάπτυξης. Πρόκειται για μια αντίληψη της ανάπτυξης ξεπερασμένη, που ανήκει στην δεκαετία του 1970, η οποία μας κληροδότησε τόσες καταστροφές του περιβάλλοντος, φυσικού και πολιτιστικού. Πολλοί είναι έτοιμοι να απεμπολήσουν τις αντιδράσεις των κατοίκων και του Δήμου αναφερόμενοι απαξιωτικά σε «λόγους αισθητικής». Πράγματι στις μέρες μας έχει φτάσει η αισθητική να θεωρείται κάτι το αρνητικό. Δεν είναι όμως λόγοι αισθητικής αυτοί που μας κάνουν να αντιδρούμε στην καταστροφή των ορατών τεκμηρίων της ιστορίας και του πολιτισμού μας. Είναι λόγοι που πιστεύω ότι θα μπορούσαν να καταλάβουν και οι επιθετικοί αυτοί «τεχνοκράτες» των ημερών μας, αφού στην Αίγινα καταστρέφεται ένα σημαντικό κεφάλαιο για την ορθή τουριστική ανάπτυξη του νησιού, αλλά και για την ποιότητα ζωής των κατοίκων.

 Εφόσον το υποθαλάσσιο καλώδιο έχει ήδη τοποθετηθεί στην λάθος περιοχή, θα περίμενε κανείς τουλάχιστον ότι ο εργολάβος, ο ΑΔΜΗΕ και ο ΔΕΔΔΗΕ θα σέβονταν την συμφωνία που είχαν κάνει με τον Δήμο και αφ’ ενός θα αποκαθιστούσαν την καταστροφή που έχει ήδη συντελεστεί στο σημείο προσαιγιάλωσης και αφ’ ετέρου θα επέλεγαν στην στεριά την λύση της υπόγειας σύνδεσης με το δίκτυο της Αίγινας που δεν θα προσέβαλε την ιστορική αυτή διαδρομή. Αντί λοιπόν να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους προσπαθούν με παραπλανητικά δημοσιεύματα να δημιουργήσουν την εντύπωση ότι ο Δήμος της Αίγινας, για τους περίφημους  αυτούς «ασήμαντους» «λόγους αισθητικής» που προανέφερα, παρακωλύει την ηλεκτροδότηση της Κρήτης (!). Στην πραγματικότητα το μόνο που καθυστερεί την ηλεκτροδότηση της Κρήτης είναι οι παλινωδίες, οι αυθαιρεσίες και πιθανώς η επιλογή της πλέον συμφέρουσας λύσης για τον ΔΕΔΔΗΕ ή τον εργολάβο υπό την ανοχή του ΑΔΜΗΕ.

 Πάντως, μου είναι πολύ δύσκολο να πιστέψω ότι ακόμη και στην εποχή μας οποιοσδήποτε κρητικός θα δεχόταν ότι, για να πραγματοποιηθεί η συμπληρωματική αυτή ηλεκτροδότηση της Κρήτης, θα πρέπει σε τέτοιο βαθμό να υποβαθμισθεί το σπίτι του Νίκου Καζαντζάκη στην Αίγινα.

                                                                                                 Γιώργος Καλόφωνος

                                                                                            Ιστορικός-Βυζαντινολόγος