Εντυπωσιάζουν οι διαπιστώσεις του Μεγάλου Βασιλείου για τις κλιματολογικές αλλαγές που είχαν σημειωθεί στην εποχή του. Κι αν ο μεγάλος αυτός ιεράρχης μας εντυπωσιάζει με την επιστημονική του κατάρτιση, αυτό που μας κάνει να μένουμε εκστατικοί είναι η επικαιρότητα των λόγων του σήμερα. Όλοι μας βιώνουμε έναν ζοφερό χειμώνα όχι μόνο εξαιτίας του πολικού ψύχους που επικρατεί στην Ευρώπη, αλλά και λόγω των δύσκολων κι από ότι φαίνεται ανυπέρβλητων οικονομικών συγκυριών.
Ας ακούσουμε τον Βασίλειο:
« Δείτε λοιπόν πως οι δικές μας αμαρτίες άλλαξαν και τη φύση, ακόμη και το κλίμα έγινε εχθρικό. Ο Χειμώνας δεν είναι υγρός και ξερός, αλλά γεμάτος παγωνιά και χωρίς χιόνια και βροχές. Η άνοιξη έχει ζέστη, όχι όμως τις απαιτούμενες βροχές. Η ζέστη και το κρύο ξεπέρασαν τα φυσιολογικά όρια και βλάπτουν θανάσιμα τους ανθρώπους. Ποια είναι λοιπόν, η αιτία αυτής της αταξίας και αναστάτωσης. Από πού προέρχονται τα καινοφανή αυτά φαινόμενα; Ως μυαλωμένοι άνθρωποι ας ερευνήσουμε. Μήπως ο κυβερνήτης του κόσμου δεν υπάρχει; Μήπως ο αριστοτέχνης Θεός λησμόνησε την Πρόνοιά Του;… Σώφρων άνθρωπος δεν μπορεί να το υποστηρίξει. Αντίθετα, είναι ολοφάνερες οι αιτίες τους. Αν και κερδίζουμε, δε δίνουμε τίποτα σε κανέναν. Αν και επαινούμε τις ευεργεσίες, τις στερούμε από αυτούς που τις χρειάζονται. Αν και ελευθερωθήκαμε, είμαστε άσπλαχνοι απέναντι στους δούλους. Όταν πεινάμε, τρώμε αλλά περιφρονούμε το φτωχό. Αν και ο Θεός είναι πλούσιος χορηγός, είμαστε σφιχτοχέρηδες και αδιάφοροι στις ανάγκες των φτωχών… Οι αποθήκες μας είναι γεμάτες από αγαθά, αλλά δεν ελεούμε αυτόν που στενάζει από τη δυστυχία. Γι’ αυτό και η δίκαιη κρίση μας απειλεί. Γι’ αυτό και ο Θεός δεν ανοίγει το χέρι Του. Εμείς αποκλείσαμε την αγάπη προς το διπλανό μας ως αδελφό μας. Γι’ αυτό και τα χωράφια μας είναι ξερά, γιατί πάγωσε η αγάπη ανάμεσά μας. (Ομιλία εν λιμώ και αυχμώ. Β.Ε.Π.Ε.Σ τόμος 54, σελ. 78,79)