Σαν χθες 3 Ιανουαρίου έφυγε από τη ζωή ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο κατεξοχήν συγγραφέας των ημερών του Δωδεκαημέρου με πολλά από τα διηγήματα του να επανεκδίδονται σε συλλογές ή μεμονωμένα ή ακόμα να διασκευάζονται και να ανεβαίνουν σε παιδικές σκηνές και σε εορτές σχολείων.
Ο Παπαδιαμάντης γεννήθηκε στη Σκιάθο το 1851 στις 4 Μαρτίου Τα πρώτα γράμματα τα έμαθε στο νησί του. Γράφτηκε στο Σχολαρχείο (1860), την τρίτη τάξη του οποίου όμως αναγκάστηκε να παρακολουθήσει στη Σκόπελο (1865), καθώς στη Σκιάθο είχε καταργηθεί. Η πορεία των γυμνασιακών του σπουδών πραγματοποιήθηκε επίσης μετ' εμποδίων, τέλειωσε το Γυμνάσιο το 1874, ενώ είχε προηγηθεί περιπλάνησή του στα γυμνάσια της Χαλκίδας και του Πειραιά. Άρχισε από μαθητής να κερδίζει το ψωμί του με παραδόσεις και προγυμνάσεις μαθητών. Συνοδευόμενη από διαρκείς διακοπές εξαιτίας κυρίως της οικονομικής ανέχειας της οικογένειάς του. Αποφοίτησε από το Βαρβάκειο Γυμνάσιο της Αθήνας
Το 1872 επισκέφτηκε το Άγιο Όρος μαζί με τον φίλο του Νικόλαο Διανέλο, όπου παρέμεινε οκτώ μήνες ως δόκιμος μοναχός.[3] Μη θεωρώντας τον εαυτό του άξιο να φέρει το «αγγελικό σχήμα», επέστρεψε στην Αθήνα και γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όμως δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του.
Το ότι δεν πήρε το δίπλωμά του στοίχισε στον πατέρα του, ο οποίος τον περίμενε να γυρίσει καθηγητής στο νησί και να βοηθήσει τις τέσσερις αδελφές του. Οι τρεις από αυτές παρέμειναν ανύπαντρες και του παραστάθηκαν με αφοσίωση σε όλες τις δύσκολες στιγμές του - όπως όταν, επί παραδείγματι, απογοητευμένος από τη ζωή της Αθήνας, αναζητούσε καταφύγιο στη Σκιάθο. Ωστόσο, επειδή οι οικονομικές του ανάγκες ήταν πολλές, σύντομα αναγκαζόταν να επιστρέψει στην Αθήνα. Μαθαίνει μόνος του Αγγλικά και Γαλλικά και επιχειρεί μεταφράσεις για βιοπορισμό.
Ήταν λιτότατος και ότι χρήματα είχε τα έδινε στα χρέη του, τα έστελνε στη Σκιάθο και τα μοίραζε στους φτωχούς. Όμως λόγω της βασανισμένης του ζωής, των στερήσεων κατέστρεψε την υγεία του. Αν και ήταν "κλειστός" χαρακτήρας, μέσα από τα διηγήματά του, βλέπουμε πως περιέγραφε τους ανθρώπους, που συναντούσε, όπως επίσης και τον "πλούσιο" εσωτερικό του κόσμο. Μάλιστα κάποιοι τον αποκαλούσαν "κοσμοκαλόγερο", λόγο της προσήλωσής του στην Παράδοση και στην Ορθοδοξία.
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης ήταν «η κορυφή των κορυφών» κατά τον Κ. Π. Καβάφη. Ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες λογοτέχνες, γνωστός και ως «ο άγιος των ελληνικών γραμμάτων». Έγραψε κυρίως διηγήματα, τα οποία κατέχουν περίοπτη θέση στη νεοελληνική λογοτεχνία.
Η μοναδική του ευχαρίστηση ήταν η συναναστροφή του μέσα στην Εκκλησία. Έψαλλε στον Άγιο Ελισσαίο στο Μοναστηράκι στην Αθήνα. Στο δεξιό ψαλτήρι ο ίδιος, στο αριστερό ο εξάδελφός του Αλέξανδρος Μωραϊτίδης ενώ ιερουργός ο παπά – Νικόλας ο Πλανάς.
Ο Αλέξανδρος Μωραϊτίδης τον φέρνει σε επαφή με λογοτεχνικούς κύκλους και γρήγορα βλέπει τα γραπτά του να δημοσιεύονται σε εφημερίδες και λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής του.
Λίγο πριν φύγει οριστικά από την Αθήνα, οι φίλοι του οργανώνουν τιμητική βραδιά στην αίθουσα του Παρνασσού στην οποία δεν πήγε ποτέ. Τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από αυτή την εκδήλωση τα χρησιμοποίησε για να αγοράσει για πρώτη φορά καινούργια ρούχα, να ξεπληρώσει τα χρέη του και να εξασφαλίσει το εισιτήριο της επιστροφής του στο νησί του τη Σκιάθο.
Άρρωστος πια δέχεται τις φροντίδες των αδελφών του και πεθαίνει στις 11 Ιανουαρίου του έτους 1911, αφήνοντας πίσω του ένα τεράστιο λογοτεχνικό έργο.
Το σπίτι του στη Σκιάθο σήμερα είναι Μουσείο και οι επισκέπτες μπορούν να δουν από κοντά πολλά από τα προσωπικά του αντικείμενα.
Τα έργα του από τότε μέχρι σήμερα γνωρίζουν αλλεπάλληλες εκδόσεις και διαβάζονται από όλες τις γενιές των Ελλήνων. Πολλά από αυτά έχουν εμπνεύσει νέους συγγραφείς, σκηνοθέτες και κινηματογραφιστές και έχουν γυριστεί σε τηλεταινίες ή στο Θέατρο.
