Φωτογραφίες από το site aeginadimos όπου διακρίνονται οι εκπαιδευτικοί κ. Ν. Κουκούλης και Αρχοντούλα Γεωργοπούλου που συνοδεύουν παιδιά του σχολείου που λένε τα κάλαντα του Λαζάρου στο Δημαρχείο της Αίγινας.
Ακολουθούν φωτογραφίες από το Δημοτικό Σχολείο της Πέρδικας όπου το Πάσχα του 2018 τα παιδιά του σχολείου με την καθοδήγηση των δασκάλων και της Διευθύντριας κ. Σωζίας Αποσπόρη έφτιαξαν "Λαζαράκια" και έψαλλαν τα κάλαντα.
Η Ανάσταση του Λαζάρου είναι ο πρόλογος της Μεγάλης Εβδομάδας.
Μιας Εβδομάδας αρκετά πλέον διαφορετικής και παράξενης που ξεφεύγει από τις συνήθειες χρόνων και μας καλεί να ζήσουμε μακριά από τους ναούς το Θείο Δράμα.
Η Ανάσταση του Λαζάρου είναι το προανάκρουσμα η προετοιμασία - θα λέγαμε απλά - για την Ανάσταση του Χριστού. Οκτώ μέρες πριν τη δική Του Ανάσταση ο Χριστός εισάγει τους μαθητές του στο γεγονός της Αναστάσεως εγείροντας τον τετραήμερο φίλο Του.
Όπως κάθε γιορτή στον Ελλαδικό χώρο, έτσι και η αυριανή, έχει περιβληθεί με τα απαραίτητα έθιμα και τις συνήθειες που μπορεί να αποτελούν το περιτύλιγμα της εορτής, ωστόσο εισάγουν με το δικό τους εθιμικό ή απλοϊκό τρόπο τον άνθρωπο στη χαρά της γιορτής.
Έτσι και το Σάββατο του Λαζάρου - πως θα γινόταν διαφορετικά άλλωστε - έχει στολιστεί με πολλά έθιμα συνήθειες αλλά και .... κάλαντα που ψάλλονται σε πολλές περιοχές της πατρίδας μας κυρίως από κορίτσια που κατά έναν τρόπο συμβολίζουν τις Μυροφόρες.
Παράλληλα το Σάββατο του Λαζάρου αποτελεί και το ξεκίνημα πολλών εργασιών στο σπίτι για την εορτή του Πάσχα. Οι παλιές νοικοκυρές με τη βοήθεια των μικρών κοριτσιών της οικογένειας άρχιζαν τα ζυμώματα, την προετοιμασία για το βάψιμο των αυγών, τα ασπρίσματα και γενικά τις εργασίες καθαριότητας και ευπρεπισμού του σπιτιού ώστε όλα να είναι έτοιμα για την υποδοχή της μεγάλης εορτής του Πάσχα.
Άκουσα για πρώτη φορά τα κάλαντα του Λαζάρου μέσα στο καράβι που με έφερνε στην Αίγινα ένα Σάββατο του Λαζάρου κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’70.
Παρόλο που έβγαινα από μικρός για τα κάλαντα στις γειτονιές του Πειραιά, ποτέ δεν είχα ακούσει αυτά τα κάλαντα τα οποία μου προκάλεσαν τεράστια εντύπωση όταν δύο καλαντιστές μεγάλης ηλικίας άρχισαν να τα τραγουδούν μπροστά στο μπαρ του πλοίου. Τα σχολεία, που λειτουργούσαν τότε και Σάββατο, μόλις είχαν κλείσει για τις διακοπές του Πάσχα κι εμείς όπου φύγει – φύγει για την Αίγινα.
Μεσημέρι λοιπόν Σαββάτου του Λαζάρου στο μεσημεριανό δρομολόγιο του «Αφαία» από Πειραιά για Αίγινα, που τότε έφευγε καθημερινά στις 13.40 μ. μ. Πίσω μας ερχόταν το «Καμέλια» που έφευγε στις 14.00 μ. μ. για μέρη μακρινά για τα παιδικά μου μάτια τότε, όπως τα Μέθανα, τον Πόρο, την Ύδρα, την Ερμιόνη, τις Σπέτσες.
Λίγο λεπτά μετά την αναχώρηση και αφού είχαμε βγει για τα καλά από το λιμάνι, άκουγα για πρώτη φορά τα πάθη του Λαζάρου τα οποία συμπληρώνονταν και με τους στίχους για την Κυριακή των Βαΐων όπου «τρώμε ψάρι και κολιό αλλά την άλλη Κυριακή θα φάμε το ψητό το αρνί».
Δε θυμάμαι βέβαια αν εκείνοι οι ταξιδευτές καλαντιστές είχαν τηρήσει επακριβώς το στίχο ή είχαν προσθέσει τις δικές τους παραλλαγές, ωστόσο ψάχνοντας στα βιβλία που αφορούν την Αίγινα ανακάλυψα την εκδοχή που παραθέτει στο βιβλίο του ο κ. Ιωάννης Μάντζαρης. Σύμφωνα λοιπόν με το συγγραφέα τα κάλαντα του Λαζάρου στην Αίγινα έχουν ως εξής:
« Σήμερον έρχεται ο Χριστός, ο επουράνιος Θεός.
Εν τη πόλει Βηθανία, Μάρθα κλαίει και Μαρία:
Αν θα ήσουν εδώ Χριστέ μου, δεν θα πέθαινε ο αδελφός μου.
Άδη Τάρταρε και Χάρο, Λάζαρε θε να σε πάρω.
Σήκω Λάζαρε απ’ τον Άδη, για να φας ψωμί και λάδι.
Λάζαρος απολυτρωμένος και με το κερί ζωσμένος.
Λάζαρε μου, Λάζαρε μου, φίλε και αγαπητέ μου,
πες μας Λάζαρε τι είδες, εις τον Άδη που επήγες.
Δώστε μου λίγο νεράκι να ξεπλύνω το φαρμάκι,
της καρδιάς μου, των χειλέων και μη μη ρωτάτε πλέον.
Είδα φόβους, είδα τρόμους, είδα βάσανα και πόνους»
Ο κ. Μάντζαρης προσθέτει επίσης ότι τα κάλαντα στην παλιά Αίγινα τα έψαλλαν τα κορικάτσα (μικρά κορίτσια) που γύριζαν από πόρτα σε πόρτα κρατώντας μικρά καλάθια στολισμένα με λουλούδια κάθε λογής και κόκκινες κορδέλες. Οι νοικοκυρές τα φίλευαν με αυγά που ήταν τότε πολύτιμα για τη διατροφή των παιδιών και τα κορικάτσα θέλοντας να ευχαριστήσουν τις νοικοκυρές υπενθύμιζαν πως:
«Η κουφή Βδομάδα μπαίνει, του Λαζάρου κατεβαίνει,
έρχεται και η γουρλομάτα με τα γουρλωμένα μάτια».
Τέλος σε πολλά σπίτια οι νοικοκυρές ζύμωναν τα λαζαράκια, μικρά ψωμιά με μορφή ανθρώπινη στα οποία έβαζαν σταφίδες και αμύγδαλα για μάτια και στόμα. Επίσης δεν λούζονταν το Σάββατο του Λαζάρου γιατί πίστευαν πως θα τρέμει το κεφάλι τους όλο το χρόνο.
Σε πολλά μέρη της πατρίδας μας τα κορίτσια που λένε τα κάλαντα αυτήν την ημέρα τα αποκαλούν: "Λαζαρίνες".
Σήμερα σε πολλά Δημοτικά Σχολεία της Αίγινας η παράδοση συνεχίζεται από εμπνευσμένους δασκάλους που αγαπούν το έργο τους και τον πολιτισμό του τόπου μας.
Σε πολλά μέρη της πατρίδας μας τα κορίτσια που λένε τα κάλαντα αυτήν την ημέρα τα αποκαλούν: "Λαζαρίνες".
Σήμερα σε πολλά Δημοτικά Σχολεία της Αίγινας η παράδοση συνεχίζεται από εμπνευσμένους δασκάλους που αγαπούν το έργο τους και τον πολιτισμό του τόπου μας.