Από τη φιλόλογο κ. Ρόδη Λεμονιά.
Σήμερα, όπως και κάθε χρόνο τέτοια μέρα, θυμόμαστε την ηρωική εξέγερση στο Πολυτεχνείο της Αθήνας το Νοέμβρη του 1973, η οποία συνοψίζει ωστόσο τους επιμέρους και κατά τόπους αγώνες αντίστασης ενάντια στη δικτατορία που εγκαθιδρύθηκε στη χώρα μας την 21η Απριλίου 1967.
Θυμόμαστε και τιμάμε όχι μόνο τους νεκρούς του Νοέμβρη, αλλά και όλα τα θύματα της επταετίας: τους πολιτικούς κρατούμενους στις φυλακές, τους εξόριστους στα ξερονήσια, τους εξόριστους σε χώρες του εξωτερικού, τους βασανισθέντες-άνθρωποι που ρίχτηκαν στα μπουντρούμια και βγήκαν φυτά, τις μαυροντυμένες Ελληνίδες μάνες˙ τους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών που, παρά την λογοκρισία και της τρομοκρατία του καθεστώτος, εξέφρασαν το φιλελεύθερο και δημοκρατικό ιδεώδες και την αγωνία για την τύχη αυτού του τόπου, έδωσαν ρητά ή άρρητα το αγωνιστικό πρόταγμα˙ τους απλούς, καθημερινούς ανθρώπους που αντιστάθηκαν όπως μπορούσαν , για παράδειγμα κρύβοντας αγωνιστές στα σπίτια τους ή διακινώντας απαγορευμένα από το καθεστώς έντυπα.
Θυμόμαστε και τιμάμε όχι μόνο τους νεκρούς του Νοέμβρη, αλλά και όλα τα θύματα της επταετίας: τους πολιτικούς κρατούμενους στις φυλακές, τους εξόριστους στα ξερονήσια, τους εξόριστους σε χώρες του εξωτερικού, τους βασανισθέντες-άνθρωποι που ρίχτηκαν στα μπουντρούμια και βγήκαν φυτά, τις μαυροντυμένες Ελληνίδες μάνες˙ τους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών που, παρά την λογοκρισία και της τρομοκρατία του καθεστώτος, εξέφρασαν το φιλελεύθερο και δημοκρατικό ιδεώδες και την αγωνία για την τύχη αυτού του τόπου, έδωσαν ρητά ή άρρητα το αγωνιστικό πρόταγμα˙ τους απλούς, καθημερινούς ανθρώπους που αντιστάθηκαν όπως μπορούσαν , για παράδειγμα κρύβοντας αγωνιστές στα σπίτια τους ή διακινώντας απαγορευμένα από το καθεστώς έντυπα.
Τιμάμε τον λαό που αντιστάθηκε, τους αγωνιστές της ελευθερίας και της δημοκρατίας. Γιατί δεν αντιστάθηκε σύσσωμος ο ελληνικός λαός. Ο φόβος και οι νωπές πληγές απ' τον εμφύλιο πόλεμο οδήγησαν κάποιους στη σιωπή. Άλλοι δε μίλησαν από άγνοια ή παραπλάνηση. Ορισμένοι εκμεταλλεύτηκαν το καθεστώς για καταλάβουν δημόσιες θέσεις και αξιώματα, για να αποκτήσουν κοινωνικά και οικονομικά οφέλη.
Θυμόμαστε, τέλος, το έγκλημα σε βάρος του κυπριακού λαού, έγκλημα που συντελέστηκε με την τουρκική εισβολή το 1974, η οποία εκτελέσθηκε στα πλαίσια του ΝΑΤΟ και οργανώθηκε με την πλήρη συμμετοχή, συνενοχή και ευθύνη της ελληνικής χούντας.
Τα μηνύματα του Πολυτεχνείου πολλαπλά και διαχρονικά. Ας σταθούμε στο εμβληματικό
Ψωμί- Παιδεία-Ελευθερία
Έχουμε ψωμί;, δηλαδή έχουμε εξασφαλισμένα όλοι τα βασικά μέσα για μια αξιοπρεπή διαβίωση; Υπάρχει εργασία για να βγάλει ο κόσμος το ψωμί του, για να κρατηθεί η νεολαία μας στον τόπο της; Έχουμε παιδεία; παιδεία που να αρμόζει στον πνευματικό πλούτο που κουβαλάει στην ιστορική του πορεία το έθνος μας; Παιδεία που να υπηρετεί τον Άνθρωπο και όχι την αγορά;
Έχουμε ελευθερία; Είμαστε ως κράτος αυτοπροσδιοριζόμενοι να χαράξουμε την πολιτική και οικονομική μας πορεία σύμφωνα με τα συμφέροντα του λαού μας;
Ας αναρωτηθούμε όλοι μαζί και καθένας μόνος του . Ας αφήσουμε την ιστορία μας να μας δείξει το δρόμο για το πώς θα πρέπει να πορευτούμε στις δύσκολες μέρες που ζούμε. (Αρκεί βέβαια να γνωρίζουμε την ιστορία μας). Ας δώσουμε λοιπόν στους εορτασμούς επετείων, όπως είναι η σημερινή, ένα ολόφρεσκο και ολοζώντανο νόημα για το παρόν και το μέλλον.
Τα χαρακτικά που κοσμούν το σημείωμα μας είναι της Βάσω Κατράκη.
Το κείμενο αυτό απετέλεσε την εισαγωγή στην εορτή μνήμης για το Πολυτεχνείο που οργανώθηκε στο 2ο Γυμνάσιο Αίγινας.