Σκαρφαλωμένος στην πλαγιά του Κισσάβου πάνω από την κοιλάδα των Τεμπών βρίσκεται ο ιστορικός οικισμός των Αμπελακιών Θεσσαλίας. Ένας παραδοσιακός πετρόκτιστος οικισμός πνιγμένος στο πράσινο με πολλά καλντερίμια και την παραδοσιακή πλατεία του χωριού κέντρο της καθημερινής ζωής των κατοίκων αλλά και πόλος έλξης των εκατοντάδων επισκεπτών.
Τα Αμπελάκια Θεσσαλίας ήκμασαν από τα τέλη του 18ου αιώνα ως τις αρχές του 19ου όπου εκεί ιδρύθηκε και λειτούργησε ο πρώτος Συνεταιρισμός στον κόσμο. Συνεταιρισμός εμπόρων, τεχνιτών, γεωργών και εργατών παρασκευής άλικων νημάτων από τη χρήση του φυτού "ριζάρι". Ο Συνεταιρισμός αυτός αποτελεί και την πρώτη και τελειότερη συνεταιριστική οργάνωση η οποία διαμορφώθηκε και λειτοούργησε στην Ελλάδα την εποχή της Τουρκοκρατίας.
Η μεγάλη άνθηση και ο πλούτος των Αμπελακίων που προήλθε από την ανάπτυξη του εμπορίου, οδήγησε σε κοινωνική ευημερία και αντίστοιχη ανάπτυξη των γραμμάτων και του πολιτισμού αφήνοντας δείγματα τα εναπομείναντα αρχοντικά, τις περίτεχνες εκκλησίες και τα 3 μουσεία που λειτουργούν στην ιστορική κοινότητα.
Αυτόν τον οικισμό είχαν την ευκαιρία να επισκεφθούν οι μαθητές της Περιβαλλοντικής Ομάδας του 2ου Γυμνασίου Αίγινας την τελευταία ημέρα, Σάββατο 29 Απριλίου, της τετραήμερης εξόρμησης τους στη Βόρεια Ελλάδα. Τα πλατάνια, η πλούσια βλάστηση, τα πετρόκτιστα αρχοντικά ενθουσίασαν τους μαθητές, όσο και η γραφική και χαρακτηριστική πλατεία του χωριού. Η μικρή αναμονή μέχρι να ανοίξει το Λαογραφικό Μουσείο του χωριού, δεν ήταν τίποτε μπροστά στον πλούτο των εκθεμάτων και τους θησαυρούς που έκρυβαν οι τοίχοι και οι αίθουσες του μουσείου.
Το Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο Αμπελακίων Θεσσαλίας εγκαινιάστηκε το 2001 από τον τότε Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο επιστεγάζοντας τις δεκάχρονες προσπάθειες των κατοίκων του οικισμού για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ιστορικής Κοινότητας.
Οι άνθρωποι του Μουσείου χρησιμοποιώντας το αναστηλωμένο αρχοντικό του ¨Μολά" που βρίσκεται λίγα μέτρα μακριά από την πλατεία του χωριού εκθέτουν μια πολύ μεγάλη συλλογή από λαογραφικά αντικείμενα όπως: οικιακά σκεύη, βιοτεχνικά εργαλεία, θραύσματα τοιοχγραφιών, έγγραφα, γκραβούρες, πίνακες, παλιές οικογεινειακές φωτογραφίες, παραδοσιακές ενδυμασίες, καθημερινά ρούχα, ιστορικά ντοκουμέντα που έχουν σχέση με τις εργασίες, τις λειτουργίες και τη ζωή των Αμπελακιωτών. 
Ξεχωρίζει η "σάλα" , η "κρεβατοκάμαρα" με την κούνια του μωρού, το "μαγειριό" αλλά και ο πλούτος και η ποικιλία των γεωργικών εργαλείων που μαρτυρεί τις παλιές ασχολίες και τα επαγγέλματα των κατοίκων.
Το Μουσείο σήμερα λειτουργεί χάρη στις προσπάθειες του Συλλόγου που έχει ιδρυθεί. Οι άνθρωποι του Συλλόγου το ανοίγουν καθημερινά όπου δέχεται πλήθος επισκεπτών , κυρίως σχολεία, ενώ το μοναδικό του έσοδο είναι το μικρό εισιτήριο των 1,5 Ευρώ στην είσοδο του.
