Πριν από δέκα χρόνια ήταν ένας γκρεμισμένος τοίχος που σε τίποτε δε θύμιζε τον ανεμόμυλο που υπήρχε εκεί. Τότε με την ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του 2ου Γυμνασίου Αίγινας καταγράφαμε τους Ανεμόμυλους της Αίγινας. Εντοπίσαμε πολλούς και αξιόλογους. Οι Ανεμόμυλοι στην Αίγινα έχουν μεγάλη ιστορία και σημαντική προσφορά ιδιαίτερα στα χρόνια της Επανάστασης του 1821. Σχετικά έχουμε αναφερθεί σε άρθρο με τίτλο: "Οι ανεμόμυλοι της Αίγινας στην επανάσταση του '21". Η εργασία εκείνη ήταν μία από τις πλέον επιτυχημένες της ομάδας και τα αποτελέσματα της είχαν παρουσιασθεί στο κοινό της Αίγινας.
Χθες Σάββατο με μια μικρή ομάδα παιδιών επισκεφθήκαμε την περιοχή της Αγίας Μαρίνας στο Λεόντι και βρεθήκαμε μπροστά σε μια έκπληξη. Το σημείο που βρισκόταν ο μύλος έχει αναδειχθεί. Τα απομεινάρια του κτίσματος έχουν διασωθεί και έχουν συγκροτηθεί με αρμολόγημα. Διακρίνεται η εσωτερική σκάλα του ανεμόμυλου, το πάχος του τοίχου η κυκλική του βάση, ενώ διακρίναμε και προβολέα που φωτίζει το κτίσμα τη νύχτα. Η εικόνα του θυμίζει μεσαιωνικό ή πρωτοχριστιανικό μνημείο.
Αξίζουν συγχαρητήρια στους ιδιοκτήτες του κτήματος που περιέχει τον παλιό ανεμόμυλο. Θα μπορούσαν να το είχαν χαλάσει ή να τον αφήσουν να καταρεύσει. Τον φρόντισαν όμως - έστω κι αυτό το τμήμα του - και ανέδειξαν έτσι ένα μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.Τότε γράψαμε στην εργασία μας:
"Στην περιοχή αυτή
δέσποζε κάποτε ένας περήφανος ανεμόμυλος
ο οποίος μαζί με το ξωκλήσσι της
Αγίας Μαρίνας ήταν σημείο αναφοράς για
τους περιπάτους των Κυψελιωτών. Σήμερα
ένα ερειπωμένο απομεινάρι – ο
ένας και μοναδικός τοίχος του παλιού ανεμόμυλου – είναι πνιγμένος μέσα
στο μπετόν των μεγάλων και πολυάριθμων
εξοχικών κατοικιών.
Ο σημερινός επισκέπτης εάν δεν γνωρίζει την ύπαρξη του , είναι αδύνατον να καταλάβει
ότι αυτός ο τοίχος ανήκει σε κάποιον ανεμόμυλο. Διατηρείται η στρογγυλή του
βάση και ορθώνεται η βόρεια πλευρά του
τοιχώματος του. Η περιοχή είναι ιδανική για τη λειτουργία του μύλου,
εφόσον μπροστά απλώνεται η θάλασσα και λόγω του χαμηλού υψομέτρου του λόφου, η φτερωτή του ήταν εκτεθειμένη σε
όλους τους ανέμους. Ιδιαίτερα στον βοριά
ο οποίος φυσά με δύναμη στην περιοχή
αυτή που είναι ανοικτή προς αυτή
την κατεύθυνση.
Η κατάσταση
του κτίσματος είναι οριακή.
Βρίσκεται στα πρόθυρα του γκρεμίσματος.
Είναι εντελώς εγκαταλελειμμένος από τους σημερινούς ιδιοκτήτες οι οποίοι τον έχουν συμπεριλάβει μέσα στο οικόπεδο
τους, έχουν οικοδομήσει την κατοικία τους έχουν καθαρίσει το γύρω
χώρο, «τρώγοντας» έτσι και λίγο από τη βάση του. Σύμφωνα με μαρτυρία κάποιων εργατών στην οικοδομή, ο σημερινός
ιδιοκτήτης είχε σκοπό να τον γκρεμίσει γι’ αυτό τον καταβρέχει ώστε να φύγει το
χώμα και να μείνει μόνο η ξερολιθιά και να γκρεμιστεί έτσι ευκολότερα. Ο μύλος
βρίσκεται στη μέση του οικοπέδου,
ανάμεσα στην εξοχική κατοικία και σε ένα
βοηθητικό κτίσμα [ ίσως αποθήκη ή λεβητοστάσιο]. Το πάχος του τοίχου είναι
περίπου 1, 5 μέτρο. Οι μικρές τρυπούλες του τοίχου μαρτυρούν την ύπαρξη των
βοηθητικών κτισμάτων που κτίζονταν περιμετρικά του κυρίως κτιρίου. Ο
προσεκτικός παρατηρητής εντοπίζει την εσωτερική σκάλα του μύλου. Επίσης φαίνεται ξεκάθαρα ότι έχει
λεηλατηθεί πολλές φορές από εργάτες γειτονικών οικοδομών προκειμένου να
αφαιρέσουν πουριά και μεγάλες πέτρες για να
τις εντοιχίσουν σε άλλα σημερινά κτίσματα. Κάποιο φανατικοί έχουν γράψει
στην εξωτερική πλευρά του μοναδικού τοίχου τα αρχικά ενός πολιτικού κόμματος.
Στο εσωτερικό του αγριόχορτα, μια συκιά
και μπόλικα σκουπίδια.
Η εικόνα είναι απογοητευτική, στενόχωρη και μελαγχολική. Πόσοι εργάτες άραγε στο παρελθόν δούλεψαν εδώ, πόσοι νοικοκυραίοι άλεσαν τα γεννήματα τους, πόσα τραγούδια
συνόδευσαν το άλεσμα, πόσοι τσακωμοί και καβγάδες συντρόφεψαν το γύρισμα της φτερωτής;
Η εικόνα αυτού του μύλου μέσα στην Κυψέλη
αποτελεί άλλη μια ψηφίδα του ψηφιδωτού της εγκατάλειψης, της ερήμωσης,
και της λησμονιάς των ιστορικών και πολιτιστικών χώρων του νησιού μας.
Επειδή η θέση του είναι ειδυλλιακή θα
μπορούσε να έχει αξιοποιηθεί. Κάποιοι φορείς να τον είχαν φροντίσει, να είχε
ανακηρυχθεί διατηρητέο κτίσμα. Θα μπορούσε να ήταν επισκέψιμος ο χώρος του, να είχε γίνει ένα
μικρό μουσείο, ένα αξιοθέατο.
Ας
ελπίσουμε ότι ο σημερινός ιδιοκτήτης του δεν θα τον γκρεμίσει. Θα ήταν τιμή για τον ίδιο αλλά και για την Κυψέλη να διατηρηθεί αυτό το κτίσμα και να θυμίζει στις ερχόμενες γενιές την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής".
Σήμερα αισθανόμαστε περήφανοι που οι χθεσινές επισημάνσεις μας δεν έπεσαν στο κενό.