Ανεβαίνοντας από το Λιτόχωρο Πιερίας το δρόμο προς τις κορυφές του Ολύμπου συναντάμε την ιστορική Ιερά Μονή του Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω. Το κατεστραμμένο από τους Γερμανούς κατακτητές το 1943 μοναστήρι επισκέφθηκαν οι μαθητές της Περιβαλλοντικής Ομάδας του 2ου Γυμνασίου Αίγινας στο πλαίσιο της εξόρμησής τους στην Πιερία.
Οι μαθητές πεζοπορώντας από τη θέση "Πριόνια" σε υψόμετρο 1100 μέτρων και μετά από διαδρομή μιάμισης ώρας έφθασαν στο παλαιό μοναστήρι που σήμερα ανοικοδομείται. Οι εργασίες που πραγματοποιούνται έχουν αποκαταστήσει εκτός από το ναό και μεγάλο μέρος των κτιρίων.
Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή του Αγίου
Διονυσίου του εν Ολύμπω (Παλιά Μονή) ιδρύθηκε το 1542 και βρίσκεται 18
χλμ. από το Λιτόχωρο Πιερίας, στις παρυφές του Ολύμπου. Η Νέα Μονή, στην οποία
πλέον είναι εγκαταστημένη η ανδρική αδελφότητα, βρίσκεται λίγο έξω (3 χλμ.) από
το Λιτόχωρο, στην περιοχή της Σκάλας.
Η Παλαιά Μονή
Κτήτορας της παλιάς μονής είναι ο Άγιος Διονύσιος ο
εν Ολύμπω, ο οποίος έλαβε την επωνυμία από τον Όλυμπο ως πρώτος οικιστής –
ασκητής αυτού. Κοντά στο παλιό μοναστήρι υπάρχει και σώζεται το Σπήλαιο
όπου ασκήθηκε ο Άγιος στον Όλυμπο, μέσα σ’ ένα υπέροχο τοπίο. Τη μονή, που
έκτισε ο Άγιος Διονύσιος, την αφιέρωσε στην Αγία Τριάδα, μετά από Θεία
αποκάλυψη. Αργότερα επικράτησε να ονομάζεται με το όνομα του ιδρυτού της.
Βρίσκεται 15 χλμ. ψηλότερα από τη νέα σημερινή της θέση.
Η παλιά μονή, το 1821, πυρπολήθηκε από τον Βελή
Πασά, γιο του Αλή Πασά. Μετά από τριήμερη μάχη ο ηγούμενος του μοναστηριού
Μεθόδιος Παλιούρας κρεμάστηκε μαζί με 12 ακόμη μοναχούς της μονής στην κεντρική
πλατεία της Λάρισας. Στην Επανάσταση του Ολύμπου το 1878, η μονή συμμετείχε και
πάλι ενεργά, προσφέροντας καταφύγιο στα γυναικόπαιδα του Λιτόχωρου. Κατά τη
διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, υπήρξε εκ νέου καταφύγιο αγωνιστών και σταθμός
ανεφοδιασμού. Το 1943 ανατινάχθηκε από τους Ναζί επειδή στα κτίριά της
κρύβονταν Έλληνες αντάρτες. Έκτοτε, μεταφέρθηκε χαμηλότερα, στο Μετόχι της (Νέα
Μονή), όπου βρίσκεται σήμερα.
Στη συνέχεια και μετά από ξεκούραση μισής ώρας οι μαθητές συχέχισαν τη διαδρομή τους πάλι μέσα στο μονοπάτι που τους οδήγησε μετά από μια ώρα περίπου στο σπήλαιο που ασκήτεψε ο Άγιος. Η διαδρομή είναι χαραγμένη παράλληλα με το ποτάμι και πολλές φορές περνά από ξύλινα παραδοσιακά γεφύρια.
