Υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που αγαπούν την παράδοση και έχουν βαλθεί με πείσμα να τη συνεχίσουν. Υπάρχουν ακόμα άνθρωποι με μεράκι και ζήλο για κάθε τι μου μυρίζει Ελλάδα. Είναι όλοι εκείνοι που μέσα από τη δουλειά ή το χόμπι τους κρατούν αναμμένη τη δάδα και την αλυσίδα μιας μακραίωνης παράδοσης.
Τα ξύλινα σκαριά και η ναυπηγική τους είναι ένα θέμα που τα τελευταία χρόνια έρχεται διαρκώς στην επικαιρότητα, λόγω της καταστροφής πολλών παραδοσιακών αλιευτικών σκαφών. Στον αντίποδα αυτής της πρακτικής,άνθρωποι φωτισμένοι και ευαίσθητοι προσπαθούν με άρθρα και δημοσιεύσεις, με εκδηλώσεις και παρεμβάσεις να σταματήσουν αυτή την καταστροφή.
Στην Αίγινα υπήρχε η παράδοση του σχεδιασμού και της ναυπηγικής πολλών ξύλινων σκαριών, ιδιαίτερα στην περιοχή της Αύρας. Μερικά ακόμα και σήμερα κατασκευάζονται.
Δίπλα σε αυτή την τέχνη καρποφόρησε και η τέχνη της μικροναυπηγικής με κορυφαίο εκπρόσωπό της το Θοδωρή Δρακάκη. Σήμερα την παράδοση συνεχίζει ένας άξιος διάδοχος της ο κ. Χριστόδουλος Καμπουρογιάννης. Η τέχνη του είναι γνωστή και τον περασμένο Ιούλιο η εφημερίδα "Καθημερινή" του έκανε ένα όμορφο αφιέρωμα. Ας το διαβάσουμε.
Από την «Καθημερινή» 19-7-2018
Της Βίκυς
Κατεχάκη
Μέσα στο μικρό υπόγειο εργαστήρι του, λίγα
χιλιόμετρα μακριά από το λιμάνι της Αίγινας, ο Χριστόδουλος Καμπουρογιάννης μού
δείχνει την τελευταία του δουλειά. Είναι ένα σκάφος μικρής κλίμακας, ακριβές
αντίγραφο του καϊκιού της Νεκταρίας, της πιο γνωστής μανάβισσας του νησιού, που
πουλάει τα φρούτα της στο λιμάνι. Με τα λεπτεπίλεπτα εργαλεία του, φτιάχνει τη
γάστρα, δηλαδή το κάτω μέρος του σκάφους. Το έργο του είναι ακόμη στην αρχή. Θα
χρειαστεί να φτιάξει το κατάστρωμα και έπειτα τις δεκάδες λεπτομέρειες πάνω στο
σκάφος. Άλλωστε στη μικροναυπηγική, κάθε έργο –όπως εξηγεί– μπορεί να χρειαστεί
από 300 έως 500 ώρες εργασίας μέχρι το τελείωμα, αφού όλες οι λεπτομέρειες
δουλεύονται αποκλειστικά στο χέρι.
Ο μικροναυπηγός της Αίγινας, ο τελευταίος στο
νησί και ένας από τους λίγους πλέον στην Ελλάδα, ασχολείται με αυτή την τέχνη
εδώ και 30 χρόνια.
«Ο πατέρας μου ήταν ναυτικός και από μικρός
έμπαινα στο καΐκι του για να κάνουμε ταξίδια στο Αιγαίο. Είχα αγαπήσει τα
καράβια και σκεφτόμουν να γίνω ναυπηγός. Τελικά, όμως, τα πράγματα ήρθαν λίγο
διαφορετικά κι έτσι ασχολήθηκα με τη μικροναυπηγική», λέει ο ίδιος.
Στάθηκε τυχερός. Όταν ήταν 20 ετών
γνώρισε τον Θεόδωρο Δρακάκη, έναν από τους πιο γνωστούς μικροναυπηγούς του
νησιού, που προτού πεθάνει του δίδαξε όλα όσα γνώριζε για την ιδιαίτερη αυτή
τέχνη. «Ήξερα τις ώρες που δούλευε, λίγο το πρωί και λίγο το απόγευμα, και
πήγαινα στο εργαστήρι του, που ήταν κοντά στο σπίτι μου. Ήθελε γεμάτος ενθουσιασμό
να μου δείξει, αλλά “διψούσα” κι εγώ να μάθω. Έτσι, μου έδειξε πώς χτίζεται ένα
κανονικό σκάφος», διηγείται και εξηγεί πόσο πολύτιμη ήταν η εμπειρία που
κέρδισε από αυτόν τον σπουδαίο μικροναυπηγό της Αίγινας. «Επί 40 χρόνια,
πήγαινε στα καρνάγια, παρατηρούσε, ρωτούσε και μάθαινε όλα τα μυστικά από τους
ναυπηγούς. Τον εμπιστεύονταν όμως γιατί γνώριζαν πως εκείνος δεν έφτιαχνε
μεγάλα σκάφη κι έτσι δεν θα τους “έκλεβε” την τέχνη», λέει.
Τα πρώτα χρόνια ο Χριστόδουλος Καμπουρογιάννης
κατέβαινε στο λιμάνι και περιεργαζόταν τα σκάφη. Αυτή η δουλειά θέλει
παρατηρητική ματιά, εξηγεί στην «Κ». Με τον καιρό κατάφερε να φτιάξει το πρώτο
του σκάφος, ένα τρεχαντήρι. Ακολούθησαν σφουγγαράδικα, ποταμόβαρκες, ψαράδικα,
περάματα. Όλα αυτά τα χρόνια, έχει επιλέξει να κατασκευάζει αυτούς τους τύπους
σκαφών, χρησιμοποιώντας ξύλα κυρίως από πεύκο για το σκαρί και χαλκό για τα
εξαρτήματα. «Μέσα από τη μικροναυπηγική διατηρούμε ζωντανά πολλά σκάφη που
χρόνο με τον χρόνο αποσύρονται. Σε μερικά χρόνια, πολλά από αυτά που
κατασκευάζω σήμερα θα είναι περιζήτητα, όπως ακριβώς συμβαίνει με τις
τριήρεις», εξηγεί.
Για συλλέκτες και ναυτικoύς
Τον ρωτάω ποιο είναι το αγαπημένο του σκάφος
ανάμεσα στα δεκάδες που έχει δημιουργήσει όλα αυτά τα χρόνια. «Όλα είναι εξίσου
σημαντικά για εμένα, τα έχω σαν παιδιά μου», απαντά. Θυμάται ωστόσο την
κατασκευή για την οποία αφιέρωσε τον περισσότερο χρόνο. «Ήταν ένα μεγάλο
καραβόσκαρο με δύο κατάρτια και ελλειψοειδή πρύμνη, που έπρεπε να γίνει με μια
ιδιαίτερη, αρκετά δύσκολη τεχνική. Κάποια από τα σκάφη αυτά έγιναν πιο εύκολα
και άλλα πιο δύσκολα, αλλά οπωσδήποτε όλα έγιναν με το ίδιο μεράκι και το ίδιο
πάθος», τονίζει ο κ. Καμπουρογιάννης. Τα τελευταία χρόνια οι παραγγελίες
αυξήθηκαν, με τους ενδιαφερόμενους να είναι είτε συλλέκτες είτε συνταξιούχοι
ναυτικοί. «Είναι εκείνοι που έχουν ζήσει “στο πετσί τους” ένα σκάφος και θέλουν
όταν αφήσουν τη θάλασσα να μπορούν να έχουν το ίδιο αυτό σκαρί κάθε μέρα μέσα
στο σπίτι τους», εξηγεί ο μικροναυπηγός.
Οι μαθητές
Τριάντα χρόνια μετά, ο Χριστόδουλος Καμπουρογιάννης
λέει ότι δεν έχει σταματήσει να μελετά και να εξελίσσει την τέχνη. Έχει δύο
μικρά αγόρια που έχουν επισκεφθεί πολλές φορές το εργαστήρι του για να παρακολουθήσουν
τη δουλειά του. Έχουν χρησιμοποιήσει ακόμη και κάποια ελαφριά εργαλεία, για να
μάθουν πώς δουλεύονται πάνω στο ξύλο. «Εάν τα παιδιά μου στο μέλλον θελήσουν να
ακολουθήσουν αυτό που κάνω, θα τα στηρίξω με όλη μου τη δύναμη, αλλά ποτέ δεν
θα τα πιέσω. Δεν είναι εύκολο να κάθεσαι με τις ώρες να επεξεργάζεσαι ένα
ξυλαράκι. Η μικροναυπηγική θέλει αγάπη, υπομονή και επιμονή. Μόνο με αυτόν τον
τρόπο το αποτέλεσμα σε δικαιώνει».