Τα ξωκλήσια της Αγίας Παρασκευής στην Αίγινα.

   Μεγάλη και έντονη η παρουσία της Αγίας Παρασκευής στην Αίγινα. Κατάσπαρτο το νησί από ξωκλήσια αφιερωμένα στη χάρη της Αγίας. Την Αγία Παρασκευή ευλαβούνται πολύ οι Αιγινήτες και αυτό αποδεικνύεται από τα πολλά εκκλησάκια που είναι αφιερωμένα στη χάρη της, σχεδόν σε όλους τους οικισμούς  του νησιού με προεξάρχοντα το μεγάλο ναό στον Μεριστό. Μεγάλη λοιπόν η ευλάβεια των ανθρώπων στο πρόσωπό της που προσέρχονται και αποθέτουν στο εικόνισμά της το δάκρυ, το στεναγμό, το αίτημα τους. Αυτή η ευλάβεια και μόνο αυτή είναι η αιτία της ύπαρξης τόσων πολλών εκκλησιών αφιερωμένων στη χάρη της Αγίας. Κάθε άλλη ερμηνεία που επιχειρείται σε ομιλίες  με σκοπό να συνδεθεί η Αγία με την τοπική λαογραφία ή με ατυχήματα, στραβοπατήματα (το πέσιμο της γριάς) ή ακόμα και με βάγια, με το Λάζαρο και με αρχαίους τάφους είναι επιεικώς αφελής και επιστημονικά αβάσιμη. Ερμηνείες που αγγίζουν τα όρια  της αφέλειας. Οι κατά  τόπους ομιλητές ας λάβουν κάποια στιγμή υπόψιν τους ότι αυτοί που τους ακούν δεν είναι πάντα αγράμματοι ούτε αφελείς.
   Ας  επιστρέψουμε όμως στην περιπλάνηση και γνωριμία μας με τα ξωκκλήσια που πανηγυρίζουν σήμερα 26 Ιουλίου.

Α. Στην Κυψέλη στην περιοχή "Κορέα"
 Ένα απο τα μεγαλύτερα καλοκαιρινά πανηγύρια της Κυψέλης είναι αυτό της Αγίας Παρασκευής στην περιοχή "Κορέα". Συγκεκριμμένα στον εσωτερικό  δρόμο που συνδέει την Κυψέλη  με τη Χλόη και το Λιβάδι. Ιδιαίτερα περιποιημένο το ξωκκλήσι αυτό συγκεντρώνει πλήθη πιστών όχι μόνο από την Κυψέλη αλλά και από άλλες περιοχές  της Αίγινας.
   Β. Στους Καπότηδες

   Ένας από τους παλαιότερους  αγροτικούς οικισμούς της Αίγινας είναι οι "Καπότηδες". Όπως συμβαίνει και με άλλους αγροτικούς- κτηνοτροφικούς οικισμούς του νησιού, " Γιαννάκηδες" , "Αποσπόρηδες", 'Μπενάκηδες", "Μαργαρώνηδες", "Λαζάρηδες", έτσι και οι 'Καπότηδες" παίρνουν την ονομασία τους από την κύρια οικογένεια που ίδρυσαν τον οικισμό και τον κατοίκησαν. Έχουμε λοιπόν να κάνουμε με την οικογένεια "Καπότα" ή "Καποτά". Στον ναό του Αγίου Διονυσίου στην Παχειά Ράχη συναντούμε στο δάπεδο του ναού, αφιέρωση της οικογένειας Καπότα. Οι Καπότηδες απέχουν ελάχιστα από την Παχειά Ράχη. Οι κάτοικοι της ήταν αγρότες και κυρίως κτηνοτρόφοι. Το όνομα της οικογένειας έχει σχέση με την καπότα το βαρύ εξωτερικό ρούχο που φορούσαν οι βοσκοί. Μέχρι το 1960 υπήρχαν εκεί πέντε σπίτια. Στην απογραφή του 2001 αναφέρθηκαν 3 μόνιμοι κάτοικοι.

   Στον οικισμό αυτό δεσπόζει η εκκλησούλα της Αγίας Παρασκευής   Είναι χαρακτηριστική η καμπάνα της εκκλησίας η οποία μάλλον προέρχεται από κάποιο καράβι. Υπάρχει λοιπόν στην καμπάνα ανάγλυφη η επιγραφή "Hollywood".

   Στους Καπότηδες μπορεί κάποιος να κατηφορίσει από την Παχειά Ράχη ή να ανηφορίσει από τον Μαραθώνα.

  Γ. Στον Κοντό (στης γριάς το πήδημα)
Δύο εκκλησάκια συναντά ο διαβάτης ανεβαίνοντας το δρόμο προς τον Άγιο Νεκτάριο. Μετά το σημείο  που αποκαλείται "Της γριάς το πήδημα" εκεί που ο δρόμος κάνει δυο μεγάλες στροφές συναντούμε δύο εκκλησάκια στα δεξιά όπως ανεβαίνουμε. Το δεύτερο που βρίσκεται και πιό χαμηλά στη ρεματιά είναι της Αγίας Παρασκευής που εορτάζει σήμερα. Την εκκλησιαστική δικαιοδοσία του έχει η ενορία των Αγίων Ασωμάτων.

   Λιτό, απέριττο, κάτασπρο να ξεχωρίζει μέσα στην Αιγινήτικη φύση μαγνητίζει το βλέμμα  του διαβάτη. Για να  το προσεγγίσουμε θα πρέπει να ακολουθήσουμε ένα χωμάτινο μονοπάτι από τη μεγάλη λεωφόρο ως το κατώφλι του. Η θέα  που απλώνεται μπροστά  στα μάτια του επισκέπτη είναι μοναδική. Κάτω από το βλέμμα  του παρατηρητή το χωριό της Κυψέλης και η θάλασσα μέχρι τα Διαπόρια.

   Σύμφωνα με πληροφορίες  παλαιών κατοίκων το εκκλησάκι αποτελεί απομεινάρι του ομώνυμου παλαιού μικρού αγροτικού οικισμού που υπήρχε στην περιοχή.

 Δ.  Στους Λαζάρηδες

  Ένα από τα πιό πραδοσιακά και γνήσια θρησκευτικά πανηγύρια της Αίγινας είναι αυτό της Αγίας Παρασκευής στον παραδοσιακό οικισμό των Λαζάρηδων στα βουνά της Αίγινας. Ένας οικισμός άγνωστος για το πλατύ παραθεριστικό κοινό του νησιού αλλά αγαπημένος προορισμός όσων λατρεύουν τα βουνά της Αίγινας, την ιστορία, την παράδοση και τα παλαιά μονοπάτια του νησιού.

  Τι γνωρίζουμε όμως για τους Λαζάρηδες;

Δύο   δρόμοι οδηγούν στους Λαζάρηδες. Ο  επισκέπτης μπορεί να ακολουθήσει το δρόμο από την Αίγινα  που οδηγεί προς Τζίκηδες, Παχειά Ράχη, Ανιτσαίο ή  να ανέβει  το  δρόμο προς την Χρυσολεόντισσα  και πριν από το Μοναστήρι  να στρίψει αριστερά  στο χωματένιο,  κακοτράχαλο δρόμο. Ένα είναι σίγουρο, ότι και οι δύο διαδρομές θα αποζημιώσουν  τον  επισκέπτη,  γιατί  θα έχει την ευκαιρία να θαυμάσει την θέα  και  προς τη  δυτική πλευρά του Αργοσαρωνικού [εάν ακολουθήσει την πρώτη διαδρομή] αλλά και προς την ανατολική πλευρά του Αργοσαρωνικού και το Αιγαίο [εάν ακολουθήσει τη  δεύτερη διαδρομή].

   Ο  οικισμός Λαζάρηδες  έχει το   μεγαλύτερο υψόμετρο [ 320μ.] από όλους τους οικισμούς της Αίγινας. Βρίσκεται βόρεια  του οικισμού  του Ανιτσαίο   και σε μικρή απόσταση από αυτόν.

   

   Η  θέση  του μικρού αυτού χωριού  είναι μαγευτική. Ο επισκέπτης μπορεί να αγναντέψει  την ανοικτή θάλασσα  προς το Αιγαίο. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της περιοχής είναι το μεγάλο λατομείο που συναντάμε  στα αριστερά, πριν μπούμε  στον οικισμό ,  επίσης   το παλαιό πούλμαν,  που έχει μετατραπεί  σε κατοικία,  αλλά  και  οι αναρίθμητες κεραίες  κινητής  τηλεφωνίας  και κάποιων σταθμών που έχουν εγκατασταθεί  στην περιοχή, αλλοιώνοντας  τη  φυσιογνωμία του τοπίου με  τα «κοντέινερ»  και  τις κακόγουστες  κατασκευές.

    Οι  Λαζάρηδες είναι ένα γνήσιο παραδοσιακό χωριουδάκι  με χαμηλά σπιτάκια  [περίπου δώδεκα] και λιγοστούς κατοίκους  που ασχολούνται με τη γεωργία , τα ελαιόδεντρα,  ενώ κάποιοι εργάζονται και στο λατομείο στην είσοδο του χωριού. Σήμερα υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα  και τηλέφωνο  αλλά όχι δίκτυο ύδρευσης. Οι λιγοστοί αυτοί κάτοικοι  από  παλιά  συγκέντρωναν το βρόχινο νερό σε δεξαμενές  [στέρνες – σουβάλες ]που κατασκεύαζαν οι ίδιοι. Οι  στέρνες αυτές και  οι σουβάλες βρίσκονταν κάτω από την επιφάνεια  του εδάφους,   είχαν σχήμα ακανόνιστο   και  καλύπτονταν   με ειδικό  κτίσιμο  όπως  οι  παλαιοί  φούρνοι. Παρόμοιες  στέρνες  αλλά  και σουβάλες  υπάρχουν  και σήμερα   στους Λαζάρηδες, στα βόρεια του οικισμού  και οι κάτοικοι  χρησιμοποιούν  το νερό τους για  το πότισμα των ζώων.

   Στους Λαζάρηδες αξίζει κανείς να επισκεφθεί τη   γραφική εκκλησούλα της Αγίας Παρασκευής. Στο χωριό αυτή την ημέρα αλλά και από την παραμονή στήνεται ολόκληρο πανηγύρι στο  οποίο συμμετέχει πολύς κόσμος. Τον  υπόλοιπο χρόνο οι επισκέπτες είναι ελάχιστοι, γιατί λίγοι γνωρίζουν την ύπαρξη του οικισμού αλλά και την   αρχαιολογική  αξία του.

   Στην απογραφή του 1981 καταγράφηκαν  27 κάτοικοι,   του 1991 17 κάτοικοι και του 2001  μόνον  10.