Τα κάλαντα ακούστηκαν στο κλειστό σχολείο, από τους μικρούς καλαντιστές της Κυψέλης.

 Το σχολείο μπορεί να είναι κλειστό λόγω διακοπών, όμως σήμερα καθώς ανοίξαμε για λίγο μας τσάκωσαν οι μικροί φίλοι και μας  τα είπαν τα κάλαντα. Είδαν φως και μπήκαν και δεν βγήκαν ζημιωμένοι!

Τα κάλαντα λοιπόν ήχησαν στο σκοτεινό και άδειο κτίριο του 2ου Γυμνασίου Αίγινας από τη Ζωή, το Δημήτρη, το Νεκτάριο και το Γιώργο.

 

Ποιος είπε  ότι σήμερα τα παιδιά δεν λένε τα κάλαντα; Αντιθέτως πολλά είναι τα παιδιά  που και σήμερα παραμονή πρωτοχρονιάς ξεχύθηκαν στους δρόμους και κτύπησαν  τις πόρτες μας για να μας "τα πούνε", παρά  το τσουχτερό κρύο και το ψιλόβροχο 

 Κάποια παιδιά  διατηρούν και την παράδοση του κάθε τόπου και τραγουδούν τα παραδοσιακά κάλαντα του νησιού τους ή της περιοχής τους γενικότερα.

Ας δούμε λοιπόν τα κάλαντα της Αίγινας : 

"Καλημέρα, καλημέρα και πάντα καλημέρα

να τον καλημερήσουμε αυτόν τον νιον αφέντη

αφέντη μου πεντάφεντε, πέντε φορές αφέντη,

πέντε βαστούν τον μαύρο σου και οχτώ το σαλιβάρι

και δέκα σε παρακαλούν αφέντη καβαλλάρη

εδώ σε τούτες τις αυλές τις μαρμαροστρωμένες

κοιμάται κύμα  το φλουρί και κύμα το λογάρι

και στον αφρό του λογαριού κοιμάται νιός αφέντης

Τόνε ξυπνήσω με νερό φοβούμαι μην κρυώσει

Τόνε ξυπνήσω με κρασί φοβούμαι μη μεθύσει

Εσένα πρέπει  αφέντη μου στα πεύκα να κοιμάσαι.

Με βελουδένιο πάπλωμα να μην κρυολογάσαι

Και πάλι ξαναπρέπει σου καρέκλα καρυδένια

Για να ακουμπάς  τη μέση σου τη μαργαριταρένια

Και πάλι ξαναπρέπει σου  στις λίρες να καθίζεις.

Με το' να χέρι να μετράς, με τ'άλλο να δανείζεις.

Δώστε μας και τον κόκορα, δώστε μας  καιτην κότα,

Δώστε μας και δυό τρεις κλωτσιές να φυγουμ' απ΄' την πόρτα"

Ζωγραφική: Μαρία Πωπ.

Έθιμα της Πρωτοχρονιάς από την Αίγινα.

  

 Η Πρωτοχρονιά έχει τα δικά της έθιμα, μικρά ή μεγάλα δεν έχει σημασία που κάθε χρόνο  τέτοιες μέρες τα θυμόμαστε αφού πλέον ο σύγχρονος τρόπος ζωής προβάλει  αυτήν την ημέρα άλλες συνήθειες  που αναφέρονται στην ευζωία και στην καταναλωτική καλοπέραση, αγνοώντας το λίγο, το απέριττο, το ανθρώπινο. Ο Άι -Βασίλης πλέον δίνει δωρεάν data και  απεριόριστες κλήσεις και μηνύματα ενώ όλες οι εκπομπές κάνουν κληρώσεις για πολυτελή αυτοκίνητα και μεγάλα χρηματικά ποσά. Ενίοτε και ηλεκτρικές συσκευές.  

    Εμείς, πιστοί στο λαογραφικό ραντεβού της ημέρας, ας  θυμηθούμε  τα παλιά κι ας δούμε πως οι Έλληνες έκαναν πρωτοχρονιά  χωρίς πολλά  στολίδια ή εξεζητημένες γεύσεις. 

  Τα έθιμα εκείνα λοιπόν έρχονταν να υπενθυμίσουν αλήθειες, να επαναλάβουν τρόπους ζωής και να φέρουν  τον άνθρωπο πιο κοντά με τον άλλο.

α. Το δέσιμο της μοίρας

Στην παλιά Αίγινα την παραμονή της Πρωτοχρονιάς λίγο πριν κοιμηθούν, οι κοπέλες χτενίζονταν και τα αποχτενίδια τους μαζί με ένα χτένι και έναν καθρέφτη τα τοποθετούσαν στο προσκεφάλι τους. Κατόπιν περιζώνονταν με ένα χρυσομάντηλο, τα δύο άκρα του οποίου τα έδεναν στο πίσω μέρος του κεφαλιού τους με τρεις κόμπους και κατόπιν έλεγαν τα εξής: "Σε δένω μοίρα μου, να ΄ρθης απόψε στον ύπνο μου, να μου ειπείς ποιόν θα πάρω.Κι αν έρθεις, δεν σε λύνω".
     

 β. το στέρνιασμα

     Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, οι παππούδες, οι γιαγιάδες και οι γονείς στέρνιαζαν τα παιδιά τους, δηλαδή τους έδιναν χρήματα, αντί για καλούδια. Με αυτά τα χρήματα τα παιδιά αν δεν αγόραζαν παιχνίδια, αγόραζαν καρύδια με τα οποία έπαιζαν το παιχνίδι "τα καρύδια", στο οποίο έβαζαν στοιχήματα με τσίγκινα φλουριά για το ποιό παιδί θα έπαιρνε τα περισσότερα καρύδια, χτυπώντας τα.
    

 γ. η  μαυρόπετρα

   Ο νοικοκύρης ή η νοικοκυρά έφερναν από τα χωράφια και τοποθετούσαν έξω από την πόρτα του σπιτιού μια στρογγυλή μαυρόπετρα, σε μέγεθος ανθρώπινου κεφαλιού. Γύρω στα ξημερώματα, ανήμερα της Πρωτοχρονιάς πριν να ξυπνήσουν τα παιδιά και οι παππούδες, η νοικοκυρά λιβάνιζε το σπίτι, τα εικονίσματα και όσους κοιμούνταν. Κατόπιν έπαιρνε τη μαυρόπετρα και την ακουμπούσε λιγάκι πάνω στο κεφάλι τους και έκανε την ακόλουθη ευχή: " Το κεφάλι που ακουμπά η μαυρόπετρα να είναι γερό σαν κι αυτή". Μετά έπαιρνε τη μαυρόπετρα και τη φύλαγε κάτω από ένα κρεβάτι ή μέσα στην παλεθούρα (ντουλάπι στον τοίχο) και τους ξυπνούσε όλους για να πάνε στην εκκλησία.

δ. η κρεμμυδασκέλα

  Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς οι παλαιοί Αιγινήτες έπαιρναν από τα χωράφια κρεμμύδες, τις οποίες ονόμαζαν ασκέλες. Τις τοποθετούσαν πάνω από το κατώφλι της πόρτας. Είχαν ευεργετικές ενέργειες για το σπιτικό και τους νοικοκυραίους, γιατί όπως πίστευαν, το σπίτι θα ευημερήσει και θα είναι "γεμάτο και ντυμένο σαν την ασκέλα"

 Τέλος σαν σήμερα 31  Δεκεμβρίου, παραμονή πρωτοχρονιάς, οι παλαιοί Αιγινήτες εόρταζαν τον ερχομό της  Πρωτοχρονιάς  με  το έθιμο του  καλοπόδαρου.

  Έτσι ονόμαζαν  αυτόν που έμπαινε πρώτος σε ένα σπίτι. Εάν όμως συνέβαινε κάτι κακό σε αυτό το σπίτι κατά τη διάρκεια της χρονιάς, τότε έπρεπε να εξακριβωθεί ποιος ήταν αυτός ο "καλοπόδαρος". Το έθιμο αυτό σχετίζεται με το "ποδαρικό". Όποιος τύχαινε και ερχόταν στο σπίτι, τον έβαζαν και έμπαινε με το δεξί πόδι. Στο Μεσαγρό όσοι επισκέπτονταν φιλικά σπίτια έφερναν μαζί τους και ένα ρόδι. Μόλις πατούσαν το πόδι τους στο κατώφλι του σπιτιού έσπαγαν το ρόδι, ώστε με τον ερχομό του χρόνου να έρθει και η ευτυχία σε αυτό το σπίτι. Βεβαίως για να γίνει η επίσκεψη θα έπρεπε να ειδοποιηθούν οι νοικοκυραίοι από την παραμονή της Πρωτοχρονιάς και αυτό, διότι διάλεγαν ποιος είχε το καλό ποδαρικό.

 

  Ανήμερα την Πρωτοχρονιά οι παλαιοί Αιγινήτες πήγαιναν στην Εκκλησία για να λειτουργηθούν και έπαιρναν μαζί τους ένα ροίδι (ρόδι). Όταν επέστρεφαν στο σπίτι τους έσπαγαν το ροίδι μπροστά στην πόρτα του σπιτιού, για να είναι όπως έλεγαν το σπίτι γλυκό και γεμάτο σαν το ρόδι. Επίσης έβαζαν ανήμερα την Πρωτοχρονιά πάνω στην πόρτα  κι ένα πέταλο αλόγου, για να πάει καλά ο χρόνος.

Από το βιβλίο "Αιγινητών ήθη και έθιμα" του Ιωάννη Επ. Μάντζαρη

Κάλαντα και χριστουγεννιάτικοι σκοποί από τη ΜΟΥΣΑ στην παραλία της Αίγινας.

 

 

Μια ευχάριστη μουσική στιγμή απόλαυσαν απόψε όσοι κάθονταν στα καφέ της παραλίας αλλά και οι περαστικοί, καθώς μέλη της Μ.Ο.Υ.Σ.Α. έπαιξαν τα κάλαντα και άλλους χριστουγεννιάτικους σκοπούς.

Ένα όμορφο μουσικό στιγμιότυπο που επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο ενισχύοντας έτσι το εορταστικό κλίμα των ημερών και την  ανθρώπινη πλευρά των εορτών. 

 

Έχουν τη δική τους θέση στις γιορτές, τα πρόσωπα που έφυγαν και λείπουν πολύ!

Ήταν  τα Χριστούγεννα  του 2019! Λίγο πριν την επέλαση του covid. Που να φανταζόμασταν τι μας περίμενε!

Εκείνη τη χρονιά η κ. Μαίρη Κουκούλη είχε τη λαμπρή ιδέα να δημιουργήσει - να διαμορφώσει την αίθουσα του Λαογραφικού Μουσείου σε ένα γιορτινό σαλόνι για όλους. Μια όαση αισθητικής και γιορτινής ατμόσφαιρας  στο κέντρο της πόλης.

Εκείνη τη χρονιά, κάθε απόγευμα είχαμε κάπου να πάμε εδώ στην Αίγινα, καθώς οι περισσότερες εκδηλώσεις αυτών των ημερών είθισται να προορίζονται και να απευθύνονται στα παιδιά.

Είχαμε λοιπόν εκδηλώσεις για ενήλικες, χάρη στην ιδέα της Μαίρης Κουκούλη που με μεράκι και πολύ κέφι μαζί με συνεργάτες διαμόρφωσαν ένα ζεστό χώρο με κρασί, τσάι ξηρούς καρπούς και διάφορα άλλα εδέσματα των ημερών.

Ανάμεσα στα πρόσωπα που συμμετείχαν και συνεργάστηκαν στενά με τη Μαίρη ήταν η Λίνα και η Μαίρη.

Και οι δύο λείπουν σήμερα. Λείπουν πολύ!

Όμως η Μαίρη Κουκούλη ανέσυρε αυτή τη φωτογραφία (την πρώτη) και μας ξύπνησε μνήμες. Και μας συγκίνησε. Γιατί έτσι πρέπει. Αυτές τις μέρες να θυμόμαστε όλους εκείνους που αγαπήσαμε και μας αγάπησαν αλλά έχουν φύγει! 

Έχουν κι αυτοί το μερτικό τους στη γιορτή. Η ψυχή τους χαίρεται και αναπαύεται!

Τότε λοιπόν το 2019, η Λίνα είχε κάθε απόγευμα σχεδόν τον πρώτο λόγο με τους "καλοτσέντες" και βάλθηκε  να μας μυήσει στο σύμπαν της λαογραφίας του Δωδεκαημέρου.

Η Μαίρη η Σταυρίδου από κοντά, να συμμετέχει ενεργά αλλά πάντα διακριτικά. Στις 30 Δεκεμβρίου εκείνης της χρονιάς η Μαίρη μαζί με την Φλώρα, την Ξένη και τη Μαριλένα παρουσίασαν το καινούργιο τότε διήγημα "Χριστούγεννα τον Αύγουστο".

Ήταν μια όμορφη βραδιά! Ζεστή, ανθρώπινη, χαρούμενη.

Λίνα και Μαίρη, Μαίρη και Λίνα παρούσες τότε, απούσες σήμερα! \

Η Λίνα κάθε χρόνο να κεντά τις ευχετήριες κάρτες για τους φίλους της , τις οποίες μέρες πριν είχε αφήσει στο "Λυχνάρι", ενώ η Μαίρη δεν έχανε ευκαιρία και εκδήλωση για να συμμετάσχει ως εθελοντής.

Δύο γυναίκες που αφιερώθηκαν στα πολιτιστικά της Αίγινας. Ήταν το καταφύγιο τους, η διέξοδος τους στις δυσκολίες τους. Και ήταν πολλές αυτές οι δυσκολίες. Έμαθαν όμως να δραπετεύουν από αυτές και να βγαίνουν στο φως.

Γι' αυτό τις θυμόμαστε αυτές  τις μέρες.

Γι' αυτό ευχαριστούμε πολύ την κ. Μαίρη Κουκούλη που μας θύμισε εκείνα τα Χριστούγεννα της Μαίρης και της Λίνας......................................

 

Εορταστική βραδιά για τους επιτυχόντες στα ΑΕΙ από το Δήμο Αίγινας.

Η καθιερωμένη εδώ και πολλά χρόνια εκδήλωση τιμής για τους εισαχθέντες στις Ανώτατες και Ανώτερες Σχολές, πραγματοποιήθηκε χθες Κυριακή 28 Δεκεμβρίου στην αίθουσα του Καποδιστριακού Ορφανοτροφείου, με μεγάλη επιτυχία.

Στην εκδήλωση που οργάνωσε ο Δήμος Αίγινας, ο Δήμαρχος κ. Ιωάννης Ζορμπάς κινήθηκε σε εορταστικό κλίμα. 

Ο Δήμαρχος καλωσόρισε  τους επιτυχόντες φοιτητές και τους γονείς τους τους συνεχάρη και τους ευχήθηκε καλή πρόοδο. Στον ίδιο τόνο κινήθηκαν οι χαιρετισμοί και οι παρεμβάσεις των ομιλητών που ακολούθησαν με τον αρχιμ. Αμφιλόχιο Γελαδάκη εκ μέρους της Ιεράς Μητροπόλεως να εύχεται στους φοιτητές να μην ξεχάσουν την Αίγινα μετά τις σπουδές τους και τον Διευθυντή του ΓΕΛ Αίγινας να υπενθυμίζει  πως το σύστημα των εξετάσεων μπορεί να είναι αδιάβλητο αλλά πολλές φορές γίνεται και άδικο για κάποιους μαθητές.

Η επιτυχημένη εκδήλωση συνεχίστηκε με την απονομή επαίνων και δώρων από την πλευρά  του Δήμου ενώ ο αρχιμ. Ελευθέριος Κουμασίδης έντυσε μουσικά την εκδήλωση με έργα του Γάλλου Ερικ Σατιεν στο πιάνο.

Παραβρέθηκαν στην εκδήλωση πολλοί γονείς και φίλοι των μαθητών.

Από την πλευρά  του Δήμου παρόντες ο Πρόεδρος του Δημ. Συμβουλίου κ. Φίλιππος Τζίτζης οι αντιδήμαρχοι κ. Όλγα Πετρίτου, Παναγιώτης Κασιμάκης, Βασίλης Ζαμπέλης και Μιχάλης Σπυριδάκης και οι Δημοτικοί Σύμβουλοι κ. Σίλα Αλεξίου, Φώτης Πούντος, Νίκος Μαρίνος, Γιάννης Σφήκας, Σωτήρης Μπήτρος.

 

 

Κοπή βασιλόπιτας από το Σύλλογο των Φίλων του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Αίγινας.

Πρόσκληση  στην εκδήλωση για την κοπή της Βασιλόπιτας.

Ο  Σύλλογος Φίλων του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Αίγινας σας προσκαλεί στην κοπή της βασιλόπιτας την Κυριακή 4 Ιανουαρίου και ώρα 11.30 π. μ. στην αίθουσα του Μουσείου.

Κατά  τη διάρκεια  της εκδήλωσης θα  βραβευτούν με τον έπαινο «ΓΩΓΩ ΚΟΥΛΙΚΟΥΡΔΗ’ οι επιτυχόντες μαθητές  στις Φιλοσοφικές Σχολές  των ΑΕΙ.

Η εκδήλωση  θα πλαισιωθεί με μουσικό πρόγραμμα.

Το Διοικητικό Συμβούλιο. 

Σημείωση: Σύμφωνα με ομόφωνη απόφαση  του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου θεσπίζεται να απονέμεται κάθε χρόνο στους επιτυχόντες μαθητές/ τριες στις Φιλοσοφικές Σχολές των ΑΕΙ., έπαινος  στη μνήμη της Φιλολόγου - Ιστορικού ερευνήτριας και συγγραφέως Γωγώς Κουλικούρδη,

Ο έπαινος συνοδεύεται από χρηματικό ποσό για την ενίσχυση των φοιτητών/τριων.

 

Στον Άγιο Στέφανο στην Παλαιά Χώρα για τη γιορτή του.

   

 Ο Άγιος Στέφανος στην Παλιαχώρα εόρταζε χθες 27 Δεκεμβρίου  και ο π. Νεκτάριος Κουκούλης, εφημέριος της Κυψέλης λειτούργησε το εκκλησάκι μαζί με πιστούς που ανέβηκαν γι' αυτό το σκοπό στην Παλαιά Χώρα.

   Το ναΰδριο του Αγίου Στεφάνου από τα πρώτα που συναντάμε  στα καλντερίμια της Παλαιάς Χώρας είναι και από τα πρώτα που συντηρήθηκαν από την Αρχαιολογική Υπηρεσία το 1967. Σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση και στο εσωτερικό του διατηρούνται αρκετές αγιογραφίες. Είναι μονόχωρη βασιλική στραμμένη προς το Νότο και η είσοδός της κοιτά  το βορρά, ενώ το ιερό βήμα είναι τοποθετημένο εγκάρσια στο ναό.

Φωτογραφίες: Χρήστος Νεστορίδης

 

   Η ανέγερση της Εκκλησίας τοποθετείται στον 17ο - 18ο αιώνα, αλλά μετά  την εγκατάλειψη της Παλιαχώρας κατέπεσε σε ερείπια, όπως και πολλές άλλες εκκλησίες. Σε αυτήν την κατάσταση βρισκόταν ο ναός την εποχή που ο Άγιος Νεκτάριος ανήγειρε την εκκλησία  του μοναστηριού του (1904 -1908), την Αγία Τριάδα. Τότε μερικοί εργάτες είχαν πάει στις ερειπωμένες εκκλησίες  της Παλιαχώρας για να βρουν πωρόλιθους και ανάμεσα σε αυτούς και ο Κυψελιώτης Αγησίλαος Χατζόπουλος, ο οποίος βρήκε έναν ογκώδη πωρόλιθο, αλλά, ενώ προσπαθούσε να τον σηκώσει, έμεινε ακίνητος και έχασε και τη φωνή του. Οι συνάδελφοί του, μη μπορώντας να κάνουν τίποτε, ειδοποίησαν τον Άγιο, ο οποίος πήγε στον τόπο, του διάβασε μια ευχή και έγινε αμέσως καλά.

   Ο Άγιος Νεκτάριος, εξετάζοντας την πέτρα, αναγνώρισε πως είχε "εγκαίνια" και επομένως επρόκειτο για Αγία Τράπεζα ναού. Επειδή όλοι αγνοοούσαν την ονομασία  της Εκκλησίας, κάλεσαν τον γέροντα εφημέριο του Βαθέος Συμεών Καλαμάρα, που γνώριζε καλά την Παλιαχώρα, ο οποίος τους εξήγησε πως πρόκειται για την εκκλησία του Αγίου Στεφάνου. Ο  Χατζόπουλος από ευγνωμοσύνη προς τον Άγιο για το θαύμα του, επισκεύασε την ερειπωμένη εκκλησία και τοποθέτησε τα "εγκαίνια" στη θέση τους.

    Το περιστατικό αυτό είναι γνωστό στην Αίγινα και το διασώζει στο βιβλίο του "Χριστιανική Αίγινα" ο κ. Σ. Δημητρακόπουλος.