Ο άγνωστος και γοητευτικός ναός της οικογένειας Μαύρικα.

Ένα όμορφο απόγευμα με μια ενδιαφέρουσα δράση είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν όσοι επέλεξαν να έρθουν στην περιοχή του Κοντού και στον Άγιο Νικόλαο  του Μαύρικα.

Ο αξιόλογος  βυζαντινός ναός - άγνωστος στους περισσότερους- βρίσκεται  στη σκιά της Παλαιάς Χώρας στη δεξιά πλευρά  του αυοκινητόδρομου που κατευθύνεται προς Μεσαγρό, λίγο μετά  το μοναστήρι του Αγίου Νεκταρίου.

Στέκεται ορθός μέσα στα χωράφια και  την ανοιξιάτικη Αιγινήτικη γη με  την πλούσια  βλάστηση και σε καλεί να τον επισκεφθείς. Στα ανατολικά  του  ξεκινά  το δάσος  του Μεσαγρού ενώ στα νότια απλώνεται  η κατάφυτη πλαγιά  της Ψαχνής.

Ο ναός αναφέρεται και ως "Άγιος Νικόλαος  του ποταμού" γιατί ακριβώς μετά από λίγα μέτρα ξεκινά ένας χείμαρρος  που καταλήγει σε Άλωνες και Βαγία.

Η  Ομάδα Προστασίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς  Αίγινας είχε  την πρωτοβουλία  αυτής  της επίσκεψης - γνωριμίας  με το μνημείο. Στην πρόσκλησή της ανταποκρίθηκαν πολλοί άνθρωποι που ενδιαφέρονται για τον πολιτισμό και την ιστορία του νησιού.

Ο αρχιτέκτονας κ. Ιωάννης Δέδες  ανέλαβε  την ξενάγηση και ενημέρωσε  τους επισκέπτες  για την ιστορία  του κτίσματος, και τις τρεις εποχές  αγιογράφησης  του μνημείου.

Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσαν τα τάματα, οι αφιερώσεις  πολλών προγόνων μας με ακιδογραφήματα που σχεδίαζαν - χάραζαν πλοία πάνω στις αγιογραφίες. Τέτοια ακιδογραφήματα - τάματα συναντά ο επισκέπτης τόσο  στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό του ναού.

Ένα πολύ αξιόλογο βυζαντινό μνημείο που αξίζει της προσοχής όλων μας.

Φωτογραφίες: Ντίνα Χατζίνα.

 

Το πλοίο "Νήσος Αίγινα" προσέγγισε σε Αίγινα και Αγκίστρι.

 Φωτογραφία: Δημήτρης Μεντάκης.

Λίγο πριν το μεσημέρι το πλοίο  της εταιρείας Λεβεντάκη "Νήσος Αίγινα" προσέγγισε  το λιμάνι της Αίγινας πραγματοποιώντας δοκιμαστικό ταξίδι. Το πλοίο παρέμεινε  επί δίωρο στο λιμάνι και αναχώρησε για Αγκίστρι.

Η εμφάνιση του νέου πλοίου στο λιμάνι της Αίγινας πυροδότησε πολλά σχόλια  στα  κοινωνικά δίκτυα και αρκετοί αναρωτήθηκαν για τα δρομολόγια  του και  τις  τιμές  των εισιτηρίων του.

Ευχόμαστε καλά και ήρεμα ταξίδια.

Μια ιδιαίτερη εορτή σήμερα για την Ιερά Μονή του Αγίου Νεκταρίου στην Αίγινα.

Η Παρασκευή της Διακαινησίμου είναι μια ιδιαίτερα λαμπρή ημέρα για την Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος - Αγίου Νεκταρίου. Η ιστορία  της Μονής θέλει την ημέρα αυτή ο ίδιος ο Άγιος Νεκτάριος να την τιμά, εξαιτίας  του γεγονότος ότι έκτισε  το ησυχαστήριον του στα ερείπια μιας παλαιάς μονής που προϋπήρχε σε αυτό το σημείο και ήταν αφιερωμένη στην Παναγία  Ζωοδόχο Πηγή. Ένα μοναστήρι το οποίο διαλύθηκε πριν την Επανάσταση  του 1821 και στο οποίο μόνασε και ασκήτεψε η Οσία Αθανασία η εξ Αιγίνης.

Η εικόνα  της Ζωοδόχου Πηγής που βρίσκεται στο αριστερό κλίτος  του Καθολικού της Μονής, τιμάται ιδιαίτερα από τις μοναχές και τους προσκυνητές και λιτανεύεται μετά  το πέρας  της Θείας Λειτουργίας κάθε χρόνο την Παρασκευή της Διακαινησίμου.

Το αυτό συνέβη και σήμερα. Την πομπή  που έγινε μέσα στο μοναστήρι ακολούθησε πλήθος προσκυνητών. 

 

Η εορτή της Ζωοδόχου Πηγής Αγκιστρίου

Το πανηγύρι της Ζωοδόχου Πηγής στο Αγκίστρι παραμένει ακόμα ένα  από τα μεγαλύτερα θρησκευτικά πανηγύρια  του Σαρωνικού και ευκαιρία  για πολλούς Αιγινήτες αλλά και Αγκιστριώτες που διαμένουν στην Αττική να επισκεφθούν το νησί και να προσκυνήσουν την εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής Παναγίας στους Μύλους  του Αγκιστρίου.

Ο ενοριακός ναός, οι γύρω δρόμοι και η μικρή πλατεία φόρεσαν τα γιορτινά τους  για τη μεγάλη πανήγυρη που ξεκίνησε απόψε νωρίς το απόγευμα με τον εσπερινό της εορτής στον οποίο συμμετείχαν ιερείς από την Αίγινα.

Το  Θείο Λόγο κήρυξε ο π. Στυλιανός Κουτσούκος.

Φωτογραφίες  της κ. Μάρθας Τριανταφύλλου.

 

Η εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής στον Άγιο Νικόλαο το στεριανό.Ένα ιστορικό κειμήλιο από τη Σμύρνη

 

Η επέτειος  των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική καταστροφή αλλά και η εορτή της Ζωοδόχου Πηγής μας φέρνουν στο νου την εικόνα που με πολύ ευλάβεια φυλάσσεται στον Άγιο Νικόλαο το στεριανό και αποτελεί ένα ιστορικό κειμήλιο που μετέφεραν οι πρόσφυγες από τη Σμύρνη.

   Μια εικόνα από τα μαρτυρικά χώματα της Σμύρνης βρίσκεται  στην Αίγινα.  Η εικόνα  της Παναγίας, όπως και πολλές άλλες διασώθηκαν χάρη στην ευλάβεια και την πίστη των Ελλήνων της Μικρασίας και σώθηκε από το βανδαλισμό και την καταστροφή.

Σύμφωνα με μαρτυρίες που έχει συγκεντρώσει ο εφημέριος  του ναού του Αγίου Νικολάου του Στεριανού, αρχιμανδρίτης Αμφιλόχιος Γελαδάκης, την εικόνα  έφερε από Σμύρνη,  η γιαγιά Παρασκευή,  ως ότι πολυτιμότερο είχε.  Έτσι άλλωστε έπραξαν πολλοί Σμυρνιοί που με σύντροφο τον πανικό εκείνων των ημερών ανάμεσα στα πολυτιμότερα που κατόρθωσαν να πάρουν μαζί τους, δεν ήταν τόσο  τα χρυσαφικά ή οι λίρες τους, αλλά οι εικόνες τους, ακόμα και χώμα από την πατρική τους γη.

Η οικογένεια  της γιαγιάς Παρασκευής είχε την εικόνα στο σπίτι τους, σε ένα διαμορφωμένο χώρο σαν παρεκκλήσιο,  όπου καλούσαν ιερέα και τελούσαν παρακλήσεις.  Όταν ήρθαν στην Ελλάδα έμειναν για λίγο στον Πειραιά,  και μετά τους είπε η γιαγιά ότι θα τους οδηγήσει η Παναγία που θα πάει. Με θαυμαστό τρόπο βρέθηκε στην Αίγινα.  Την έφεραν στο ναό  του Αγίου Νικολάου μέσα σε παλαιά κορνίζα και με πολλά χρυσά τάματα τα οποία δυστυχώς στην ληστεία του 2014 αφαιρέθηκαν ( εκτός ολίγων).

Σήμερα η εικόνα της Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής φυλάσσεται ως κειμήλιο στον Άγιο Νικόλαο σε μεγάλο προσκυνητάρι κάτω από τον άμβωνα και απέναντι από το δεσποτικό θρόνο. Αποτελεί προσκύνημα και εορτάζει κάθε χρόνο την Παρασκευή της Διακαινησίμου Εβδομάδος.

 Από το έντυπο: saronic magazine

Οι πειρατές της κ. Μαίρης Γαλάνη - Κρητικού.

 Μια διαφορετική κάρτα, που έλαβα τις μέρες των εορτών του Πάσχα, συνοδευόμενη με τις ανάλογες ευχές, ήταν της κ. Μαίρης Γαλάνη - Κρητικού. Ένα κέντημα από τα πολλά της συλλογής της που είναι εμπνευσμένο από τη μεσαιωνική ιστορία του αγαπημένου της νησιού. 

"Η απόβαση του Μπαρμπαρόσα στην Αίγινα και η πολιορκία  της Παλαιάς Χώρας", θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ο τίτλος του. Το πειρατικό πλοίο - μαύρο και απειλητικό σε πρώτο  πλάνο και στο βάθος τα εκκλησάκια  στο λόφο της Παλαιάς Χώρας.

Μια  όμορφη σύνθεση που ακουμπά στα ιστορικά γεγονότα της ζοφερής εκείνης εποχής.

Η κ. Μαίρη Γαλάνη Κρητικού έχει παρουσιάσει πολλές φορές  τη δουλειά  της στην Αίγινα. Στο Λαογραφικό Μουσείο, στο Πύργο του Μάρκελου, στο Πνευματικό Κέντρο Κυψέλης είτε με συμμετοχές σε ομαδικές εκθέσεις είτε με ατομικές και πάντα με πολύ επιτυχία. Τα θέματα της πάντα έχουν πηγή έμπνευσης και αναφοράς την Αίγινα, τη φύση και την ιστορία της.

Επίσκεψη - ξενάγηση στον Άγιο Νικόλαο Μαύρικα στον Κοντό.

 

Η  Ομάδα  Προστασίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς  Αίγινας διοργανώνει επίσκεψη και ξενάγηση  στο βυζαντινό ναό του Αγίου Νικολάου Μαύρικα στην περιοχή του Κοντού, την Παρασκευή 29  Απριλίου  και ώρα  18.30 μ. μ.

Η ξενάγηση θα πραγματοποιηθεί από τον αρχιτέκτονα κ. Ιωάννη Δέδε.

Ο ναός  του Αγίου Νικολάου Μαύρικα βρίσκεται αμέσως μετά   το νέο ναό του Αγίου Νεκταρίου, στα  δεξιά  του δρόμου προς Μεσαγρό και Αγία Μαρίνα. Η πρόσβαση σε αυτόν γίνεται από δρόμο που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τη διασταύρωση προς το μοναστήρι του Αγίου Νεκταρίου και την Παλαιά Χώρα.

Ο ναός  του Αγίου Νικολάου Μαύρικα είναι  του 11^ου – 12^ου αιώνα σύμφωνα με τους ιστορικούς και στο εσωτερικό του διασώζονται σημαντικές αγιογραφίες και σπουδαία ακιδογραφήματα – αφιερώσεις. Ανήκει  στο ευρύτερο χώρο των ναών της Παλαιάς Χώρας.

Ο ναός ανήκει στο αρχιτεκτονικό σύνολο  της Παλαιάς Χώρας αν και απέχει από το λόφο. Πρόκειται για ναό σταυροειδούς ρυθμού με τρούλο που  αλλοιώθηκε αρχιτεκτονικά  - όπως αναφέρει ο αρχαιολόγος κ. Χ. Πέννας  το 1522 με επεμβάσεις στην είσοδο και το ιερό. Στο εσωτερικό του ναού σώζονται αξιολογότατες  υψηλής ποιότητας,  σπάνιες  τοιχογραφίες. 

Ξεχωρίζουν οι παραστάσεις του Παντοκράτορα, του Αγίου Γεωργίου, της Έγερσης του Λαζάρου, της Πεντηκοστής, της Γέννησης, της Θεοτόκου, του Ιωάννου του Προδρόμου και του Αγίου Νικολάου ένθρονου. Όμως αυτό που ενδιαφέρει ιδιαίτερα τον προσκυνητή ή επισκέπτη του ναού είναι η χάραξη πάνω στις αγιογραφίες ταμάτων  από τους πιστούς που κατέφευγαν για προστασία στον Άγιο.

Συνεχίζεται η ναυτική μας παράδοση - Εργασίες συντήρησης στο παραδοσιακό σκάφος.

Με πολύ ανακούφιση αντικρίσαμε  το συνεργείο  του Λιμενικού Ταμείου να συντηρεί  το παραδοσιακό σκαρί που κοσμεί το λιμάνι  της Αίγινας.

Από τη στιγμή που τοποθετήθηκε στο σημείο της εισόδου των αυτοκινήτων στο λιμάνι, στη βορεινή πλευρά, το σκάφος  είχε  υποστεί πολλές φθορές  και κινδύνευε.

Σήμερα πλέον δέχεται τη φροντίδα  των ανθρώπων που το αγαπούν και σε λίγο θα αστράφτει στο  φως της Αίγινας και θα μαρτυρεί τη ναυτική παράδοση του τόπου μας και ιδιαίτερα  της Αίγινας.

Να υπενθυμίσουμε πως το σκάφος αυτό σώθηκε από τη διάλυση και κέρδισε επάξια μια νέα  ζωή. Η οδηγία της  Ευρωπαϊκής Ένωσης για τεμαχισμό πολλών παλαιών παραδοσιακών ξύλινων σκαφών οδήγησε τις προηγούμενες δεκαετίες στην καταστροφή πολλών και αξιόλογων ιστορικών καϊκιών. Καΐκια κάθε μεγέθους και τύπου που έδωσαν ζωή σε πολλές οικογένειες, έθρεψαν γενιές με τη σκληρή δουλειά  τους  και στόλισαν τις θάλασσες μας με την κομψή σιλουέτα  τους.

Παρόν στις εργασίες ο πρόεδρος  του Λιμενικού Ταμείου Αίγινας κ. Στέλιος Θεριανός, ο οποίος επιβλέπει  τις εργασίες καθημερινά. Ο ίδιος μας ενημέρωσε για την αποκατάσταση  του σκάφους αλλά και για την τύχη του σκάφους που βρίσκεται στο λιμάνι της Σουβάλας.

Ευχόμαστε  οι εργασίες γρήγορα να ολοκληρωθούν και να καμαρώσουμε ανανεωμένο αυτό το ναυτικό αριστούργημα.

 

Ο Άγιος Γεώργιος ο "Γαλάτης"

                                       

     Συνεχίζουμε και σήμερα την περιπλάνηση μας στους Αι - Γιώργηδες  της Αίγινας καθώς είναι  πολλά  τα εκκλησάκια που εορτάζουν και πολύ μεγάλη η αγάπη των ντόπιων που τα έκτισαν και τα διατηρούν μέχρι σήμερα.

  Το εικονιζόμενο ταπεινό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου του Γαλάτη  βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή  του Λεουσείου  Ιδρύματος. Πραγματικά κάτασπρο και υπέροχο κυρίως εσωτερικά. Διακρίνεται το παλαιό τμήμα του κτίσματος το οποίο είναι μια κλασσική μονόχωρη νησιώτικη εκκλησούλα. Όπως και σε πολλά άλλα ξωκλήσια έχει δυστυχώς προστεθεί στο δυτικό του μέρος μια επέκταση που στην περίπτωση του Γαλάτη είναι μια λυόμενη κατασκευή. Αυτές οι προσθήκες εξυπηρετούν  τους πιστούς  και τους προφυλάσσουν από τις καιρικές συνθήκες  διότι η ανοιξιάτικη εορτή του  πολλές φορές επιφυλάσσει εκπλήξεις.

      Ωστόσο εντυπωσιάζει το παλιό τμήμα όχι μόνο για το μικρό μέγεθός του αλλά και με  την χαμηλή είσοδό του που εγκυμονεί κινδύνους στους απρόσεχτους εισερχόμενους προσκυνητές.

    Η παράδοση αναφέρει  ότι πήρε αυτό το όνομα από το γεγονός ότι οι κτίστες του χρησιμοποίησαν γάλα  στην ανοικοδόμησή του.

Η αναβίωση του "Χορού της Λαμπρής" στην Παλαιά Χώρα.

 

Ένα από τα παλαιότερα έθιμα  της Αίγινας αναβίωσε μετά από δύο χρόνια  πανδημίας  στην είσοδο  του λόφου της Παλαιάς  Χώρας  στην Αίγινα, από  τον Μορφωτικό Σύλλογο Αίγινας ο "Καποδίστριας", συγκεντρώνοντας πλήθος κόσμου, τόσο επισκεπτών του νησιού όσο και ντόπιων.

 O χορός αυτός ήταν «ο λαμπρότερος και εξοχότερος» από όλους τους χορούς που διοργανώνονταν   στην Αίγινα με την ευκαιρία κάποιων  θρησκευτικών εορτών. Ήταν διπλός, δηλαδή  διακρινόταν σε μικρό και μεγάλο Ο μικρός χορός στηνόταν στην Πλάστα, τη λιθόστρωτη πλατεία μπροστά στην εκκλησία της Παναγίας της  Φορίτισσας, είχε διασκεδαστικό χαρακτήρα αλλά   ήταν και μια ευκαιρία για κάποιους να εκδηλώσουν τα αισθήματα αγάπης που έτρεφαν για κάποια πρόσωπα. Έτσι ένα νέος  που αγαπούσε  μια κοπέλα, την πλησίαζε και την καλούσε να χορέψει μαζί του. Αυτή η πρόσκληση σε χορό  ήταν δείγμα  της αγάπης των δύο προσώπων, γι’ αυτό και  έπρεπε το συντομότερο να γίνει ο γάμος. Σε  αντίθετη περίπτωση, αυτό αποτελούσε βαριά  προσβολή για τη νέα κοπέλα.

   Ο  μεγάλος χορός  γινόταν στη μεγάλη πλατεία, γύρω από την εκκλησία του Τιμίου Σταυρού. Γι’ αυτό ονομαζόταν και  «Ο  χορός του Σταυρού» ή «Ο χορός της Παλαιάς Χώρας». Όλος ο κόσμος κατέβαινε  από την Παναγία τη Φορίτισσα, στο Σταυρό. Εκεί στηνόταν ένας μεγάλος  κλειστός κύκλος από όλους τους πανηγυριστές. Ο  κύκλος του χορού αγκάλιαζε  την εκκλησία του Σταυρού.  Οι  χορευτές ακολουθούσαν με μεγάλο σεβασμό τη τάξη στη δημιουργία  του κύκλου. Έτσι  προηγούνταν οι γέροντες, έπειτα οι ανύπαντροι άνδρες, μετά οι παντρεμένοι και ύστερα οι γέροντες. Αυτό ήταν το τόξο των ανδρών. Στο τόξο των γυναικών προηγούνταν οι γερόντισσες, κατόπιν οι νέες, ακολουθούσαν οι παντρεμένες και  έκλεινα το τόξο πάλι οι γερόντισσες. Έτσι όταν έκλεινε ο κύκλος  συναντιόντουσαν οι  γέροντες με τις γερόντισσες.

   Στο χορό της Λαμπρής συμμετείχαν όλοι οι κάτοικοι του νησιού, ανεξάρτητα από την κοινωνική τους θέση. Οι  διαφορές των τάξεων φαίνονταν στις φορεσιές. Όσοι ανήκαν σε ανώτερες οικονομικά τάξεις φορούσαν τζουμπέδες, φουφούλες, βράκες μεταξωτές κυρίως κόκκινες, φέσια  κόκκινα με μεταξωτές φούντες, ενώ οι γυναίκες πανωφόρια  βελούδινους τζουμπέδες, κοντογούνια, χρυσά κοσμήματα, ενώ όσοι ανήκαν  σε χαμηλότερες τάξεις φορούσαν πιο απλή ενδυμασία από την οποία έλειπαν τα χρυσά  και τα βελούδα.

 

   Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι  για την τέλεση του χορού δεν ήταν και τόσο απαραίτητα  τα μουσικά όργανα [βιολί λαούτο], αλλά  εάν βρίσκονταν  πλαισίωναν  τους τραγουδιστές. Το τραγούδι επαναλαμβανόταν αρκετές φορές μαζί με τις ρυθμικές  κινήσεις των χορευτών μέχρι τη δύση του ηλίου.

  Ο  χορός της Λαμπρής είχε μεγάλη διάρκεια. Ξεκινούσε την Λαμπρή  και συνεχιζόταν    τις δύο επόμενες  ημέρες αλλά   και κάθε  Πέμπτη των επόμενων  τριών εβδομάδων, της Ζωοδόχου Πηγής, αλλά και του Αγίου Γεωργίου εάν τύχαινε το Πάσχα να εορτάζεται νωρίς τον Απρίλιο.

  Ο  χορός της Παλιάς Χώρας συνέχισε  να ψυχαγωγεί   τους Αιγινήτες  και όταν  οι τελευταίοι εγκατέλειψαν την Παλαιά Χώρα και εγκαταστάθηκαν  στη  νέα  πόλη. Ο χορός στηνόταν στα βόρεια της Μητρόπολης ή  στη Βάρδια. Το έθιμο  αυτό αναβίωνε μέχρι το 1863 οπότε διακόπηκε  απότομα  επειδή  κάποιοι  που εισχώρησαν στον κύκλο  συμπεριφέρθηκαν  άσχημα.

   Το έθιμο όμως διασώθηκε  και συνεχίζει την πορεία  του  μέχρι σήμερα, διατηρώντας τη σοβαρότητα, την αξιοπρέπεια και  τον ενθουσιασμό, μεταδίδοντας  την αναστάσιμη χαρά  και αγάπη  στους  κατοίκους και στους φίλους της Αίγινας

Ένα όμορφο έθιμο παρόμοιο με αυτό του χορού της Π. Χώρας, γινόταν και στα ορεινά χωριά της Αίγινας. Με επίκεντρο το Ανιτσαίο που βρίσκεται στο κέντρο των μικρών ορεινών γεωργικών οικισμών, την Κυριακή του Πάσχα συγκεντρώνονταν μέχρι πρότινος οι κάτοικοι των γύρω χωριών [Αποσπόρηδες, Γιαννάκηδες, Καπότηδες, Βλάχηδες, Μαργαρώνηδες, Κύλινδρας, Λαζάρηδες] στην ακολουθία της Αγάπης, κρατώντας τις αναστάσιμες λαμπάδες τους. Με το τέλος της ακολουθίας ξεκινούσε το φαγοπότι και ο χορός όπου παραδοσιακοί οργανοπαίκτες χωρισμένοι σε ομάδες, αντιπροσωπεύοντας την περιοχή απ΄ όπου προέρχονταν, έπαιζαν μέχρι τη δύση του ήλιου. Στον αυλόγυρο της Εκκλησίας στήνονταν υπαίθρια μαγαζιά, ενώ στις πεζούλες υπήρχαν ψητά, κρασί, κόκκινα  αυγά, γάλα, τυρί. Οι χωρικοί επέστρεφαν στους οικισμούς τους ψάλλοντας σε όλη τη διαδρομή το «Χριστός Ανέστη»

Ο Άγιος Γεώργιος στο Κλήμα.

                                                  

Ανεβασμένος πάνω στις ξερολιθιές από μαυρόπετρα βρίσκεται κάτω από τα κυπαρίσσια που τον προστατεύουν ο ταπεινός Άγιος Γεώργιος στο "Κλήμα".

Στην κοσμοπολίτικη  παραλία "Κλήμα" αρκετά πίσω από την Πέρδικα στον υπήνεμο μικρό κόλπο, βρίσκεται κυριολεκτικά κρυμμένος  ο Άγιος Γεώργιος. Ένα από τα πιο  ταπεινά ξωκλήσια της Αίγινας που η αγάπη των κατοίκων της Πέρδικας και του Σφεντουρίου συντηρούν και λειτουργούν.

  Βρίσκεται πίσω από την πολύβουη παραλία που το καλοκαίρι συγκεντρώνει εκατοντάδες λουόμενους και αμέτρητα σκάφη αναψυχής. Για να τον εντοπίσεις πρέπει να κοιτάξει πίσω από τις ελιές και τα κυπαρισσοειδή της παραλίας. Τότε θα αντικρίσεις αυτήν την κάτασπρη πινελιά. Ένα θαλασσινό κτίσμα που στέκει μόνο αλλά περήφανο σε αυτήν την εσχατιά  της Αίγινας.

       

 Όσο για την ταμπελίτσα, καλό θα ήταν να μην τη διορθώσει κάποιος

Η ευλάβεια των κατοίκων της Κυψέλης προς τον Άγιο Γεώργιο, με τρία εκκλησάκια.

                                   

Τρία ξωκλήσια αφιερωμένα στη μνήμη του Αγίου Γεωργίου βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή της Κυψέλης. Μαρτυρούν τη μεγάλη ευλάβεια και αγάπη για τον Άγιο που τρέφουν οι κάτοικοι  του χωριού, αλλά και την ενασχόλησή τους με τη γη μια που η περιοχή είναι από τις πλέον αγροτικές της Αίγινας.

1.

1.      Ο Άγιος Γεώργιος προς την Καβουρόπετρα

. Κατηφορίζοντας από τον κεντρικό δρόμο προς την Καβουρόπετρα, μετά τον Ταξιάρχη και το σπίτι του κ. Γ. Χρυσοχόου συναντάς στα αριστερά μια μικρή πινακίδα που πληροφορεί για το εκκλησάκι.

  Το εκκλησάκι αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο ακροβατεί σε ένα ύψωμα, κάτω από το οποίο υπάρχει χείμμαρος που έρχεται από τον Κοντό και εκβάλει στην Planaco. Πίσω από το ιερό του στα ανατολικά  βρίσκεται η περιοχή του "Κακαρούκα".

  Σήμερα η πρόσβαση στην εκκλησούλα είναι εύκολη. Το κτίσμα βρίσκεται μέσα στο κτήμα  του ιατρού Δ. Λορέντζου.  

   Το εκκλησάκι χαρακτηριστικό δείγμα ξωκλησιού της ελληνικής υπαίθρου βρίσκεται σε άριστη κατάσταση μετά  τις εργασίες συντήρησης που έχουν γίνει τελευταία από κάποιον γείτονα του. Είναι εξαιρετικά όμορφο με διάκοσμο στις γωνίες  του από Αιγινήτικο πουρί. Το ίδιο πουρί συναντάμε στο μικρό καμπαναριό  του και γύρω από την πόρτα εισόδου του. Τέλος η κεραμοσκεπή του είναι καινούργια. Μια υποδειγματική συντήρηση μικρού ναού. Αν κάτι όμως εντυπωσιάζει επίσης είναι το λευκό τέμπλο του που δεν δέχθηκε - ως συνήθως - στρώσεις λαδομπογιάς που συναντάμε αλλού.

   Όλα  μαρτυρούν  τάξη, σεβασμό και περιποίηση.

2. Ο Άγιος Γεώργιος στο ποτάμι.

 Πνιγμένος μέσα  στις φιστικιές  είναι ο Άι - Γιώργης στο ποτάμι  της Κυψέλης. Ερημοκκλήσι  από  αυτά που συναντάμε στους αγρούς και τις πλαγιές  των βουνών της Αίγινας, με απλές αρχιτεκτονικές  γραμμές, κτισμένο με αιγινήτικο πουρί  και  φροντισμένο όπως αρμόζει από  τους Κυψελιώτες.

  Πανέμορφο  το εκκλησάκι, ξεχωρίζει σαν μια άσπρη κηλίδα, σαν λευκό προβατάκι μέσα στην πράσινη απλωσιά  των αγρών, περιτριγυρισμένο από μια θαλερή ανοιξιάτικη βλάστηση σε σημείο που να μην το διακρίνεις από μεγάλη απόσταση.

   Εύκολα όμως μπορεί  κάποιος να το εντοπίσει  από τη λεωφόρο του Αγίου Νεκταρίου, καθώς το εντοπίζουμε κάτω αριστερά, από  τη θέση "Της γριάς το πήδημα".

Ο  Άι - Γιώργης γιορτάζει σε λίγες μέρες και θελήσαμε με ομάδα παιδιών να  το επισκεφθούμε και να ανάψουμε  τα  καντηλάκια  του. Λίγο πιό κάτω από την εκκλησούλα υπάρχει ο χείμαρρος του Μαρνά ή αλλιώς  του Αγίου Γεωργίου.

  Ο  χείμαρρος πηγάζει από την λεκάνη του Κοντού πορεύεται βόρεια-βορειοδυτικά αφού καλύψει διαδρομή 3.500 χλμ ,  διατρέχει  όλη την Κυψέλη, περνά κάτω από το κοιμητήριο των Αγίων Θεοδώρων, από την ταβέρνα "Ο Κόκορας"  και καταλήγει στην Καβουρόπετρα, μετά την Planaco. Πολλές  φορές  ο χείμαρρος αυτός έχει κατεβάσει νερό ενώ αναφέρονται  και ζημιές σε ζώα  και κτίσματα  τις παλιότερες δεκαετίες. Η ονομασία  του "Μαρνάς" σχετίζεται και με την παλαιότερη ονομασία  του οικισμού της Κυψέλης που λεγόταν "Μαρνάς"

3 Άγιος Γεώργιος στο Ποριατάδο

Τη  φροντίδα  για τη συντήρηση  του  και τον ευπρεπισμό του έχει η οικογένεια Γιαννούλη, της οποίας μέλος υπήρξε  ιερέας  στην ενορία, ο π. Παναγιώτης. Μεγάλο εκκλησάκι σε άριστη κατάσταση σήμερα, συγκεντρώνει στην εορτή του πολύ κόσμο από  την περιοχή του Λεοντίου και όχι μόνο. Με ένα στέγαστρο στη δυτική του πλευρά και έναν τοίχο προς  τη βορινή κατορθώνει να προστατεύσει τους προσκυνητές  του σε περίπτωση κακοκαιρίας ή βροχής μια που ο καιρός  της άνοιξης, οπότε και η εορτή του Αγίου Γεωργίου, είναι απρόβλεπτος.

  Μπορεί κάποιος να το εντοπίσει ανεβαίνοντας το δρόμο από τη στάση Παυλινέρη, προς  το βουνό. Το εκκλησάκι βρίσκεται πριν από το παλιό νυχτερινό κέντρο "Τα Δειλινά" σημείο αναφοράς για τους παλαιότερους Αιγινήτες

  Στην ευρύτερη περιοχή συναντάμε και άλλα όμορφα ξωκλήσια όπως της Ανάληψης και των Αγίων Αποστόλων στους πρόποδες  του βουνού της Δραγωνέρας.

   Η καλή κατάσταση των κτισμάτων, η καθαριότητα των χώρων και το ασβέστωμα  των προαυλίων τους δεν δείχνει μόνο  την αγάπη και την ευλάβεια των γειτόνων και ενοριτών  αλλά και τη νοικοκυροσύνη τους.

Ο Άγιος Γεώργιος προστατεύει στην Παλαιά Χώρα.

                                              

Από  το Κάστρο ο Άγιος Γεώργιος μαζί με τον Άγιο Δημήτριο προστατεύουν την Παλαιά Χώρα. Οι βασανισμένοι από τις επιδρομές κάτοικοι  του νησιού θεμελίωσαν το δίδυμο ναό και τον αφιέρωσαν στους δύο στρατιωτικούς Αγίους για να τους προστατεύουν από κάθε επιδρομή.

Σήμερα διάσπαρτα είναι τα εκκλησάκια  που είναι αφιερωμένα σε στρατιωτικούς Αγίους στην πλαγιά  της παλιάς πολιτείας. Ανάμεσα τους τρία αφιερωμένα  στη μνήμη του Αγίου Γεωργίου.

Οι  παλαιοί κάτοικοι  της Αίγινας προσέφευγαν  στην προστασία  των Αγίων  για να γλυτώσουν από τις φονικές επιδρομές  των πειρατών και άλλων κατακτητών. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι πολλά από τα εναπομείναντα εκκλησάκια  της  Παλαιάς  Χώρας είναι αφιερωμένα  σε στρατιωτικούς  Αγίους  και δύο στους  Αγγέλους.

Τρία από αυτά  είναι αφιερωμένα  στον Άγιο Γεώργιο.

 Μέσα  στους αιώνες χάνεται η παράδοση  της  μνήμης και της αγάπης που έτρεφαν οι παλαιοί κάτοικοι  της Αίγινας  προς  τον Άγιο Γεώργιο. Εκκλησάκια  αφιερωμένα  στη μνήμη του  βρίσκονται σε  πολλές περιοχές και οικισμούς του νησιού. Στην Παλαιά  Χώρα  μόνο, συναντάμε τρία από αυτά. Το πρώτο είναι ο Άγιος Γεώργιος ο Καθολικός και το δεύτερο στην κορυφή  του λόφου μέσα στο Κάστρο, ο «Δίδυμος ναός» αφιερωμένο  το ένα κλίτος του στον Άγιο Γεώργιο και  το άλλο  στον Άγιο Δημήτριο, καθώς επίσης  κι άλλο ένα εκκλησάκι στο χαμηλό μονοπάτι μετά  τον Άγιο Στέφανο.

  

Α.  Άγιος Γεώργιος ο Καθολικός

Από τους πρώτους ναούς της Καστροπολιτείας του Αργοσαρωνικού στην Αίγινα που θα συναντήσει ο επισκέπτης είναι αυτός του Αγίου Γεωργίου του Καθολικού. Ο ναός φέρει και την ονομασία "Παναγία η Φορίτισσα" διότι βρισκόταν στην κεντρική πλατεία της Παλιαχώρας (forum- αγορά). Είναι ναός πανέμορφος, επιβλητικός και με αξιοπρόσεκτη αρχιτεκτονική. Μετά την πρόσφατη ανακαίνισή του από ιδιωτικό φορέα, βρίσκεται σε άριστη κατάσταση  τόσο το κτίριο όσο και οι σωζόμενες αγιογραφίες του. Σε αυτόν το ναό φυλασσόταν η κάρα του Αγίου Γεωργίου που οι Καταλανοί κατακτητές είχαν φέρει από τη Λειβαδιά το 1393. Δυστυχώς η κάρα ταξίδεψε προς τη Βενετία σε αντάλλαγμα για το κτίσιμο του κάστρου της Παλιαχώρας.

Σε αυτόν τον ναό ο τελευταίος Καταλανός ηγεμόνας της Αίγινας τοποθέτησε τη κάρα του αγίου Γεωργίου , την οποία απέσπασε από τη Λεβαδιά, το 1393. Η ανακομιδή του ιερού λειψάνου έγινε όταν έχασαν οι Καταλανοί το δουκάτο των Αθηνών. Το ιερό λείψανο ήταν περιζήτητο. Ο βασιλιάς της Ισπανίας Πέτρος ο Δ΄ ζητούσε από το στρατηγό του Ροκαβέρτη να το μεταφέρει στη Βαρκελώνη, όταν θα επέστρεφε από την εκστρατεία εναντίον της Ελλάδος. Αλλά η διαταγή εκείνη έμεινε ανεκτέλεστη. Οι Βενετσιάνοι στάθηκαν πλέον αδίστακτοι και όταν κατέλαβαν την Αίγινα, σήκωσαν την κάρα του αγίου Γεωργίου από την Παλιαχώρα στις 12 Νοεμβρίου του έτους 1462 και την μετέφεραν στην Βενετία, για να την αποθέσουν στην εκκλησία του Σαν Τζιόρτζιο Ματζιόρε. Επιγραφικό χάραγμα στο Ναό της Παναγίας του Γιαννούλη εκδηλώνει την απελπισία των κατοίκων της Παλιαχώρας για την ανακομιδή της Αγίας Κάρας, χαρακτηρίζοντας ως αποφράδα την χρονιά του γεγονότος: « 6970 (δηλ.1462) αποφράδος-νοείται ημέρας-χρόνος» .

            Οι Βενετσιάνοι για να αποζημιώσουν του δυσαρεστημένους άρχοντας της Παλιαχώρας, οι οποίοι εκτός του πολύτιμου λειψάνου έχασαν και τις οικονομικές προσόδους που επέφερε το προσκύνημα του στον τόπο τους, δια των οποίων συντηρούσαν τα οχυρά τους, έδωσαν στον καθένα 100 δουκάτα.

       

     Στο εσωτερικό του ναού υπάρχουν λείψανα τοιχογραφιών από διάφορες εποχές. Στους μακρούς τοίχους εικονίζονται ο άγιος Γεώργιος και ο άγιος Δημήτριος έφιπποι. Στην κόγχη του ιερού βήματος ιστορείται η Πλατυτέρα, ενώ στην πρόθεση η « Άκρα Ταπείνωσις» . Επί του τοίχου παραπλεύρως του ιερού βήματος σώζεται τμήμα από εικονογραφική παράσταση που απεικονίζει τέσσερις ιεράρχες.

Αξίζει να σημειώσει κανείς ότι η "παραξενιά" και το ενδιαφέρον αρχιτεκτονικά αυτού του ναού είναι ότι λόγω της κατεύθυνσης του κτίσματος  που επηρεάστηκε από τη διαμόρφωση του εδάφους, το ιερό είναι το ποθετημένο κάθετα προς τον  κύριο άξονα του ναού.

  Πάνω από την κεντρική είσοδο του ναού συναντάμε  λατινική επιγραφή του Βενετού Διοικητού του Ναυπλίου που ήταν υπεύθυνος διοικητικά για την Αίγινα (1533). Χαρακτηριστικές είναι οι αγιογραφίες της "Άκρας Ταπείνωσης" οι "Ιεράρχες", οι "Άγιοι Θεόδωροι", ο "Άγιος Γεώργιος".

 Η ονομασία του  Ι. Ναού γνώρισε περιπέτειες ανά τους αιώνας. Από ένα χάραγμα μαθαίνουμε ότι αυτός άλλοτε αποκαλούνταν Παναγία η «Μεσουρίτισσα». Πιθανώς αυτή ήταν η αρχική ονομασία του ναού. Αργότερα μετονομαστηκε σε άγιο Γεώργιο τον καθολικό για προφανείς λόγους. Κατά την εποχή της Ενετοκρατίας ο ναός φαίνεται ότι, πλήν της μετονομασίας του, διατήρησε και το αρχικό όνομα της Παναγίας, Παναγία η «Φορίτισσα», αποκαλούμενος από την έμπροσθεν τούτου πλατεία ή «φόρον». Μετά το πέρας της Ενετοκρατίας, ο ναός περιήλθε πάλι στους ορθοδόξους όπως μαρτυρεί το ακόλουθο χάραγμα: « καθηγιάσθη μ’ αγίασμα ο θείος Ναός της Παναγίας της Μεσοσπορίτισσας. Τον ξαναπήραμε από τους Φράγκους οι χριστιανοί".

Ο ναός του αγίου Γεωργίου του Καθολικού ή αλλιώς της Παναγίας της Φοριτίσσης δεσπόζει στη μικρή πλατεία ή « φόρον» της Παλιαχώρας.

            Ο αρχιτεκτονικός ρυθμός του ανήκει σε μία παραλλαγή του τύπου των μονόχωρων δρομικών ναών, στους ναούς με εγκάρσια διάταξη του ιερού, στους οποίους η κόγχη της αψίδας του ιερού τοποθετείται εγκάρσια και κατά το Β.Α. άκρον,  ως προς τον κύριο άξονα του ναού.

  

Β. Ο Άγιος Γεώργιος στο Κάστρο

Οι κάτοικοι  της Παλιαχώρας έκτισαν μέσα στο κάστρο του οικισμού τους ένα διπλό ναό αφιερωμένο σε δύο στρατιωτικούς Αγίους το Γεώργιο και το Δημήτριο προκειμένου να προστατεύουν και οι δύο την πολιτεία  τους από τις βαρβαρικές επιδρομές.

   Σε  υψόμετρο 355 μ. από όπου το θέαμα  προς την ενδοχώρα της Αίγινας αλλά και  τη θάλασσα και τις αντικρινές ακτές είναι μαγευτικό υψώνεται ένας ναός που παραξενεύει τον ανυποψίαστο επισκέπτη. Είναι διπλός. Πρόκειται  για δίκογχη (δίδυμη) βασιλική. Ο εσωτερικός χώρος χωρίζεται με τοίχο. Ο ναός είναι κτισμένος από ακατέργαστη πέτρα με χρήση συνεκτικού κονιάματος.

   Το δεξιό κλίτος (νότιο) - ο δεξιός ναός είναι αφιερωμένος  στον Άγιο Δημήτριο και είναι ο Ορθόδοξος ναός, σε αντίθεση με το αριστερό κλίτος (βόρειο) που είναι αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο. Η ανέγερση των δύο ναών τοποθετείται στον 16ο  -17ο αιώνα. Σε επιγραφή που βρίσκεται εντοιχισμένη στο δεξιό κλίτος  διαβάζουμε  το όνομα "Βριέννη"  που φέρουν βυζαντινές οικογένειες και οικογένειες των γαλλικής καταγωγής δουκών των Αθηνών. Παρόμοια επιγραφή συναντάμε και στην εκκλησία των  Ταξιαρχών της Παλιαχώρας.    Ο Μίλερ αναφέρει  πως το 1537 ο τελευταίος βενετσιάνος διοικητής, στο άκουσμα της εμφάνισης του Μπαρμπαρόσα γονάτισε και παρακάλεσε τους Αγίους να σώσουν την Χώρα από τον εχθρό.

Αναφέρεται επίσης πως μέχρι  το 1663 η εκκλησία λειτουργούνταν, αφού σε αυτή ιερούργησε τότε ο Ιησουίτης Φραγκίσκος Richardo.

   Οι τελευταίες εργασίες συντήρησης έγιναν το 1967. Από τότε ο ναός είναι σε απελπιστική κατάσταση. Το δάπεδο γεμάτο χώματα. το ιερό αφύλακτο. . Εγκατάλειψη παντού. Ίσως ο διπλός ναός αυτός να είναι στη χειρότερη κατάσταση από όλους της Παλιαχώρας. Ένας λόγος που εξηγεί ή δικαιολογεί  αυτή  την κατάσταση είναι  η δυσκολία πρόσβασης στο ναό μια που κάποιος πρέπει να αναρριχηθεί με πολύ προσοχή στην πλαγιά.

Γ. Άγιος Γεώργιος.

Μια  μικρή σκάλα  από πέτρινα σκαλιά  - αναβαθμίδα , οδηγεί στο λιτό και απέριττο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου που βρίσκεται λίγο μετά  τον Άγιο Στέφανο. Ο ναός ανάγεται στον 17ο μ ε 18ο αιώνα και συντηρήθηκε  τελευταία φορά το 1972 ενώ είχε προηγηθεί συντήρηση  στις αγιογραφίες  του το 1967.

Εντυπωσιάζει  η απλότητα  του κτίσματος αλλά  και η ύπαρξη αντερίδων στην νότια πλευρά  του για  τη  στήριξη  του κτιρίου.