Φωτογραφία: Ειρήνη Κουνάδη.
Έχουμε πολλές φορές από αυτή τη σελίδα ασχοληθεί με τις ασχήμιες που κάποιοι χωρίς κανέναν ενδοιασμό επιχειρούν στα Ναυτικά Οχυρά Νοτίου Αιγίνης στην Πέρδικα. Αν τις προηγούεμενες φορές μιλούσαμε για συνθήματα (ακόμα και σατανιστικά), για σκουπίδια για καταστροφές τώρα πλέον προστίθεται στη "συλλογή" ένα γκράφιτι!!!
Βεβηλώνεται λοιπόν με αυτές τις παρεμβάσεις ένας ιστορικός χώρος της Νεότερης Ελλάδος, προσβάλλεται η ιστορική μνήμη, προκαλείται η κοινή λογική και η αγανάκτηση, όταν κάποιοι ανεγκέφαλοι επεμβαίνουν σε χώρους ιστορικούς και τους αλλοιώνουν αισθητικά ή τους επιβαρύνουν αποθέττοντας απορρίμματα.
Η φωτογραφία της κ. Ειρήνης Κουνάδη που απεικονίζει ένα γκράφιτι τελευταίας έμπνευσης και παραγωγής, έχει προκαλέσει εδώ και δύο ημέρες πλήθος σχολίων στα κοινωνικά δίκτυα.
Το συγκεκριμένο γκράφιτι είναι ο τελευταίος ίσως κρίκος μιας αλυσίδας προσβλητικών και προκλητικών ενεργειών στο χώρο των Ναυτικών Οχυρών Νοτίου Αιγίνης (Ν.Ο.Α.) στην Πέρδικα.
Κι ενώ η περιοχή είναι μια από τις πιο προσφιλείς για περίπατο, πολλοί εδώ και αρκετά χρόνια έχουν προσβάλει το χώρο με καταστροφές, σκουπίδια, συνθήματα, γκράφιτι. Η μανία αυτή δεν άφησε ανέγγιχτη και τη γνωστή «κάμερα» την καμπίνα της οποίας είχαν περιποιηθεί καταλλήλως αρκετοί ανεγκέφαλοι.
Ο χώρος ανήκει στο Πολεμικό Ναυτικό. Όμως η σημερινή εικόνα της περιοχής αποδεικνύει ότι κανείς δεν ενδιαφέρεται για έναν πολύ σημαντικό χώρο που σε κάθε άλλη περίπτωση ή σε άλλη περιοχή θα είχε αξιοποιηθεί είτε από κρατικό φορέα είτε από την τοπική κοινωνία. (Ας δούμε σχετικά την περίπτωση των οχυρών Ρούπελ)
Αποτέλεσμα είναι ο χώρος να θυμίζει «ξέφραγο αμπέλι» και ο καθένας σύμφωνα με την αισθητική του ή τα «κέφια» της στιγμής να αφήνει τη σφραγίδα του.
Σε ποια πολιτισμένη χώρα ένας ιστορικός χώρος έχει τέτοια κατάληξη και αντιμετώπιση;
Δεν περιμένουμε απαντήσεις. Περιμένουμε πρωτοβουλίες!
Για όσους αναγνώστες παραμένουν δύσπιστοι ή ξαφνιάστηκαν που
χαρακτηρίσαμε το χώρο
ιστορικό,παραθέτουμε ένα μικρό απόσπασμα από τη σχετική εργασία του 2ου Γυμνασίου Αίγινας με θέμα:
«Ναυτικά Οχυρά και Παρατηρητήρια στην Αίγινα» (η εργασία κυκλοφορεί στο βιβλιοπωλείο "Λυχνάρι")
ΝΑΥΤΙΚΑ ΟΧΥΡΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΑΙΓΙΝΑΣ
"Λίγα μόλις χρόνια πριν την κήρυξη του Β΄ Παγκόσμιου πόλεμου, η στρατιωτική ηγεσία της Ελλάδας συζητά και προβληματίζεται για την καλύτερη οχύρωση της χώρας με την δημιουργία και κατασκευή οχυρωματικών έργων. Σημαντικό μέρος της οχύρωσης θα κατελάμβανε η ναυτική οχύρωση και προστασία των λιμένων και των παράκτιων περιοχών της Ελλάδος.
Στην πραγματικότητα αν και το θέμα αυτό απασχολούσε την Ελλάδα από το 1926, ουσιαστικές ενέργειες αναλήφθηκαν μόνο από τα τέλη του 1935. Με Βασιλικό Διάταγμα της 20 –12 – 1935 καθορίστηκαν οι ακόλουθες Ναυτικές Αμυντικές Περιοχές, υπό τη διοίκηση ανωτέρου διοικητικού Τοπικής Αμύνης. Συγκεκριμμένα ορίστηκαν οι περιοχές της Δυτικής Ελλάδας, με έδρα την Πάτρα, Κρήτης με έδρα τα Χανιά, Νοτίου Αιγαίου με έδρα τον Πειραιά, Ευβοίας με έδρα την Χαλκίδα, Βορείου Αιγαίου με έδρα την Θεσσαλονίκη και Ανατολικών Νήσων με έδρα την Χίο.
Την κατασκευή των αναγκαίων έργων ανέλαβαν ειδικευμένοι αξιωματικοί και πολιτικοί μηχανικοί στο Πυροβολικό και στις Οχυρώσεις.
Αναγκαία όμως κρίθηκε και η μετάκληση ξένων ειδικών συμβούλων και μάλιστα Γερμανών.
Τον Δεκέμβριο του 1936 ήλθε απόστρατος Γερμανός αντιναύαρχος για ένα μήνα και έδωσε τις πρώτες γενικές οδηγίες για την παράκτια και αντιαεροπορική άμυνα.
Αργότερα έφθασαν δύο ακόμη Γερμανοί ειδικοί σύμβουλοι: ένας ταγματάρχης του Μηχανικού και ένας πλωτάρχης πυροβολητής οι οποίοι παρέμειναν στην Ελλάδα μέχρι το 1937.
Ακολούθως έγινε επιλογή στρατηγικών παραθαλάσσιων προσβάσεων, στις οποίες με βάση τις οδηγίες των παραπάνω συμβούλων, σχεδιάστηκαν, κατασκευάσθηκαν και εξοπλίστηκαν κατά την περίοδο 1937 –1940 από ελληνικό προσωπικό, χρήματα και μέσα, τα παράκτια οχυρά.
Βασικά επρόκειτο για επάκτιες οχυρώσεις, οι οποίες σε συνδυασμό με φράγματα ναρκών και ανθυποβρυχιακά δίκτυα – φράγματα, εξασφάλιζαν εκείνη την εποχή την προστασία των ζωτικότερων λιμένων, των ναυτικών βάσεων από προσβολές πολεμικών πλοίων επιφανείας και υποβρυχίων.
Με την ύπαρξη των συγκεκριμμένων οχυρών δημιουργήθηκαν εσωτερικοί θαλάσσιοι ασφαλείς δρόμοι στο μεγαλύτερο τμήμα της Ελληνικής θάλασσας τόσο στο Ιόνιο όσο και στο Αιγαίο, αλλά και σε κλειστούς κόλπους όπως είναι ο Κορινθιακός , ο Σαρωνικός, ο Ευβοϊκός , ο Θερμαϊκός. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα ναυτικά οχυρά του Αράξου και του Ρίο στον Πατραικό του Νοτίου και Βορείου Ευβοϊκού, του Μεγάλου Εμβόλου στη Θεσσαλονίκη, τα οχυρά του Καραμπουρνού και Τούζλα, στον Σαρωνικό, στα νησιά Φλέβες, και στην Αίγινα.
Στην Αίγινα κατασκευάστηκαν δύο οχυρά στο Νότιο άκρο του νησιού κοντά στο χωριό Πέρδικα και στο βορειοανατολικό άκρο του νησιού στην περιοχή Τούρλος. Τα οχυρά ονομάστηκαν αντίστοιχα Νότιο Οχυρό Αίγινας [Ν.Ο.Α.] και Βόρειο Οχυρό Αίγινας [Β.Ο.Α.].
Από αυτά το πιο επιβλητικό και εντυπωσιακό λόγω όγκου θέσης και κατασκευής ήταν αυτό στην περιοχή του Τούρλου.
Η ύπαρξη των οχυρών αυτών στον Ελληνικό χώρο σε συνδυασμό με τα φράγματα ναρκών , τα ανθυποβρυχιακά δίκτυα -φράγματα εξασφάλιζαν την ασφαλή διέλευση των πλοίων στο μεγαλύτερο θαλάσσιο χώρο του Ιονίου και Αιγαίου πελάγους. Δημιουργήθηκαν έτσι ασφαλείς εσωτερικοί θαλάσσιοι δρόμοι με αποτέλεσμα το 1940 οι θαλάσσιες μεταφορές ελληνικών στρατευμάτων και εφοδίων να διεξάγεται χωρίς εμπόδια και απώλειες με ευθύνη πάντοτε του Πολεμικού Ναυτικού.
Κάθε οχυρό εκτός από μεγάλα πολυβόλα, ταχυβόλα και πολυβόλα διάφορων διαμετρημάτων, διέθετε πλήρεις υπόγειες ή ημιυπόγειες προασπισμένες και θωρακισμένες εγκαταστάσεις, που στέγαζαν κεντρικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής, πυριτιδαποθήκες, βληματαποθήκες, καταφύγια, θαλάμους φαγητού, ύπνου και υγιεινής προσωπικού, σταθμούς τραυματιών. Στους επίγειους εξοπλισμούς τα οχυρά διέθεταν επίσης προβολείς για έρευνες επιφανείας και αέρος, διαστημόμετρα, σταθμούς διευθύνσεως βολής, κατευθυντήρες πυροβολικού μεγάλου διαμετρήματος και αντιαεροπορικά .
Συμπληρωματικά προς τα παράκτια οχυρά είχαν αναπτυχθεί στις προσβάσεις του Σαρωνικού , του Πατραϊκού, του Νότιου και Βόρειου Ευβοϊκού φράγματα ναρκών και ανθυποβρυχιακά δίκτυα, τα περισσότερα από τα οποία ήταν ελληνικής κατασκευής.
Ο εξοπλισμός αυτός είχε αγοραστεί από το εξωτερικό και κυρίως από την Γερμανία που δεχόταν παραγγελίες και πληρωμές σε είδος, σε αντίθεση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη που απαιτούσαν την πληρωμή σε συνάλλαγμα.
Αξίζει εδώ να υπογραμμιστεί η δυσκολία της προμήθειας πολεμικού υλικού εκείνα τα χρόνια που η Ευρώπη ετοιμαζόταν για έναν ακόμη πόλεμο, αλλά και την μεγάλη συμμετοχή της Γερμανίας στον σχεδιασμό, στην κατασκευή και στον εξοπλισμό αυτών των οχυρών που μετά από λίγα χρόνια θα έπεφταν στα χέρια του Γερμανικού στρατού ο οποίος θα τα χρησιμοποιούσε ανάλογα?
Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειώσουμε τον εντυπωσιακό εξοπλισμό του Βορείου Οχυρού της Αίγινας. Εκεί στην κορυφή του βουνού εγκαταστάθηκαν οι δύο δίδυμοι πύργοι των 12 ιντσών από το θωρηκτό ‘ΛΗΜΝΟΣ’, βάρους 900 τόνων ο καθένας. Επρόκειτο για τεχνικό άθλο των υπηρεσιών του Πολεμικού Ναυτικού και τα σχόλια του τύπου της εποχής εκείνης ήταν ιδιαίτερα κολακευτικά. Αποτελούσαν τίτλο τιμής όχι μόνο για το Πολεμικό Ναυτικό αλλά και για την Ελληνική βιομηχανία της εποχής.
Μαζί με τα παράκτια οχυρά , και την αντιαεροπορική άμυνα, πλην του μετώπου του 1940, το Πολεμικό Ναυτικό είχε και την ευθύνη, την επιμέλεια, οργάνωση, λειτουργία και αξιοποίηση 400 περίπου παρατηρητηρίων επιτηρήσεως θαλάσσης και αέρος που αναπτύχθηκαν και λειτούργησαν ικανοποιητικά σε διάφορα κρίσιμα σημεία ολόκληρης της Ελλάδας.
Οι πληροφορίες από αυτά τα παρατηρητήρια συγκεντρώνονταν στην Υπηρεσία Επιτηρήσεως Συναγερμού Αέρος και Θαλάσσης που είχε εγκατασταθεί στο υπόγειο καταφύγιο του Λυκαβηττού.
Τα παραπάνω οχυρωματικά έργα συμπλήρωναν την θωράκιση της Ελλάδος μαζί με τα άλλα 20 οχυρά της γραμμής Μεταξά στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα και τα οποία κατασκευάστηκαν την ίδια περίπου περίοδο.
Τέλος αξίζει να αναφέρουμε ότι η επάκτια και αντιαεροπορική άμυνα της Ελλάδας στον πόλεμο του 1940 ήταν πολύπλοκη, εκτεταμένη και αποτελεσματική".