Η Εκκλησία του Καποδιστριακού Ορφανοτροφείου στην Αίγινα που είναι αφιερωμένη στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού, συνάμα αποτελεί το "Τάμα του Έθνους" για την απελευθέρωση των Ελλήνων.
Στην προμετωπίδα του εικονιζόμενου ναού υπάρχει μέχρι
σήμερα η επιγραφή:
«Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΗΣ
ΕΛΛΑΔΟΣ
ΕΙΣ ΤΟΝ ΣΩΤΗΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΘΕΟΝ» 1828.
Σε εφημερίδες της εποχής αναφέρεται ότι η επιγραφή του θεμελίου λίθου έγραφε: «Εκ μέρους του Ελληνικού έθνους ο Κυβερνήτης της Ελλάδος καθιερώνει τον Ναόν τούτον εις τον Σωτήραν της Ελλάδος Θεόν». Ο Ιωάννης Καποδίστριας, πρώτος κυβερνήτης της νεότερης και ελεύθερης Ελλάδας φροντίζει από τα πρώτα του βήματα για την εκπλήρωση του "τάματος". Απασχολήθηκαν για την ανέγερση του όλου κτιριακού συγκροτήματος 2000 αμειβόμενοι εργάτες από πρόσφυγες που είχαν καταφύγει τότε στην Αίγινα. Το έργο στοίχισε 515.371 γρόσια και ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 1829 και εγκαινιάστηκε στις 6 Απριλίου 1829 παρουσία του κυβερνήτη και των συνεργατών του. Επομένως άρχισε να λειτουργεί ενάμιση χρόνο μετά την επέτειο της ναυμαχίας του Ναβαρίνου και τέσσερις μήνες πριν συγκληθεί στο Άργος η Δ΄ Εθνοσυνέλευση από τις 11 Ιούλιο μέχρι τις 6 Αυγούστου του 1829. Από τις συνεδριάσεις της προέκυψαν 13 ψηφίσματα και μεταξύ αυτών είναι το Η΄ Ψήφισμά που αναφέρεται στο θέμα: «περί του τάματος του έθνους».
Η επιγραφή του ναού αποδεικνύει ότι «Το
Τάμα του Έθνους» ήταν για το «συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός» και
πραγματοποιήθηκε με τον πρώτο ναό του Σωτήρος στη Αίγινα. Αυτός ο ναός
ήταν πρώτιστα η έκφραση της ευγνωμοσύνης του έθνους για την νίκη των Συμμάχων
στο Ναβαρίνο.
Ο ναός σήμερα έχει ανακαινισθεί και λειτουργείται συχνά. Εκκλησιαστικά ανήκει στην ενορία της Παναγίτσας (Εισοδίων της Θεοτόκου), είναι μονόχωρη βασιλική με κεραμοσκεπή, χωρίς αγιογραφίες και με χαμηλό τέμπλο. Εντυπωσιάζει τον προσκυνητή η κόγχη του ιερού και οι παλαιές εικόνες που βρίσκονται στους τοίχους. Ο ναός ανακαινίστηκε με επιμέλεια του π. Ιωάννου Βλάχου ο οποίος φρόντισε υποδειγματικά το κτίσμα και το λειτουργούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Σήμερα στον προαύλιο χώρο γίνονται πολιτιστικές
εκδηλώσεις και φιλοξενούνται συναυλίες κλασσικής μουσικής του Φεστιβάλ
Μουσικής.
