Το μήνυμα για τον εορτασμό των Τριών Ιεραρχών από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος

Πρόc τούς Ἐκπαιδευτικούς: ὅλων των βαθμίδων

Ἀγαπητοί μας ἐκπαιδευτικοί,

Ὁ φετινός ἑορτασμός τῶν τριῶν Ἱεραρχῶν προσφέρει, ὅπως κάθε χρόνο, τήν εὔκαιρια πρός ὅλους ὅσοι ἐμπλέκονται στήν ὑπέροχη ἀλλά καί ὑπεύθυνη ἀποστολή τῆς διαπαιδαγώγησης τῆς νέας γενιᾶς, νά προβληματιστοῦμε γιά τήν ποιότητα καί τό μέλλον τῆς παιδείας στόν τόπο μας καί νά ἐπαναπροσδιορίσουμε τούς στόχους μας,

Ἡ σημερινή πραγματικότητα ἀναδεικνύει μέ ἀνάγλυφο ἀλλά καί ὀδυνηρό τρόπο τίς συνέπειες, τῶν λαθῶν καί τῶν παραλείψεών μας. Διαμορφώσαμε κοινωνία στηριγμένη στήν ἀτομική καταξίωση, στήν ταύτιση τῆς ἐπιτυχίας μέ τόν καταναλωτισμό καί τήν ἀνάδειξη τῶν νοητικῶν δεξιοτήτων ὡς βασικοῦ ἐργαλείου ἐπίλυσης τῶν πολυποίκιλων ἀνθρωπίνων ἀναγκῶν.

Ἀποτέλεσμα τῆς ἀντιμετωπίσεως αὐτῆς ἀποτελεῖ ἡ ἀπογοήτευση καί ἡ παθητικότητα τῶν ἀνθρώπων, κυρίως ὅμως τῶν μαθητῶν μας. Τά νεανικά τους ὄνειρα καί οἱ εὐγενεῖς τους πόθοι προσαρμόζονται γρήγορα καί βίαια στήν ἀναγκαιότητα πρόσκαιρης ἀκαδημαϊκῆς ἐπιτυχίας, ἡ ὅποια δέν μπορεῖ νά ἐξασφαλίσει πλέον οὔτε τήν στοιχειώδη, ἐπιβίωση. Ὡς συνέπεια αὐτοῦ του γεγονότος γινόμαστε ὅλοι μάρτυρες πρωτόγνωρης νεανικῆς καταθλίψεως, ἰδιότυπης ἐξαρτήσεως ἀπό τίς ἠλεκτρονικές συσκευές καί ἐξάρσεως παραβατικῶν συμπεριφορῶν κάθε εἴδους.

Οἱ τρεῖς Ἱεράρχες ἔζησαν στό παρελθόν, μέ τή ζωή καί τό ἔργο τους ὅμως ἀπαντοῦν στά ἀδιέξοδά του παρόντος καί μᾶς καλοῦν στήν ὑλοποίηση τοῦ δράματος ἑνός φωτεινότερου μέλλοντος. Ἡ ἐποχή τους, ὅπως καί ἡ δική μας, ὑπῆρξε περίοδος μεγάλων ἀνατροπῶν καί μεταβάσεως σ' ἕνα διαφορετικό κόσμο. Ἡ σκέψη τους ὅμως ὑπῆρξε συνθετική. Ἐντόπισαν τούς θησαυρούς τοῦ παρελθόντος, ἀπορρίπτοντας παράλληλα ὅλα ἐκεῖνα τά στοιχεῖα τῆς δεισιδαιμονίας καί τῆς πλάνης, ποῦ δέν ἦταν πλέον σέ θέση νά ἀπαντήσουν σέ βασικά ἐρωτήματα τῆς ἀνθρώπινης ὑπάρξεως. Μαθήτευσαν σέ κάθε πεδίο της τότε ἐπιστήμης, παρέμειναν ὅμως πάντα σταθεροί, ἀναζητητές τοῦ βαθύτερου νοήματος τῆς ζωῆς. Καλλιέργησαν μέ συνέπεια τόν νοῦ καί τήν ψυχή τους, διατήρησαν ὅμως διαρκῶς στραμμένη τή ματιά τους στίς, ἀνάγκες τῆς κοινωνίας, μετατρέποντας τίς δεξιότητες καί τίς γνώσεις τους σέ ἐργαλεῖα ἀγάπης καί ἀλληλεγγύης.

Ὁ Μέγας Βασίλειος ὑπῆρξε ἀληθινός πανεπιστήμων καί ἀναδείχτηκε κορυφαῖος ἐρευνητής θεωρητικῶν καί θετικῶν ἐπιστημῶν. Συγχρόνως, ἀναδείχτηκε ἱδρυτής ἑνός τεράστιου φιλανθρωπικοῦ ἔργου.

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος καλλιέργησε σέ ὑπέρτατο βαθμό τήν λογική σκέψη καί τήν γλωσσική διατύπωση. Παράλληλα, ἡ ἀγάπη του, κυρίως πρός τούς νέους, τόν κατέστησε ἕναν ἀπό τούς κορυφαίους παιδαγωγούς.

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἀφομοίωσε δημιουργικά ὅλη τήν σοφία τῶν Ἀρχαίων Ἑλλήνων καί συνδύασε τήν γνώση μέ τήν καλλιτεχνική ἔκφραση καί εὐαισθησία. Αὐτό ὅμως δέν τόν ἐμπόδισε νά ἀναλώσει τή ζωή του στήν πνευματική καί ὑλική στήριξη τοῦ ποιμνίου του.

Αὐτός ὁ συνδυασμός λόγων καί ἔργων τούς καθιστά πρότυπα καί σήμερα. Ὡς στυλοβάτες τῆς Ἑλληνορθόδοξης παράδοσής μας, μᾶς προτείνουν τήν ἁγιότητα τῆς ζωῆς ὡς προϋπόθεση ἀληθινοῦ ἀνθρωπισμοῦ, στηριγμένου στήν πίστη πρός τόν Θεό καί στήν ἀγάπη πρός ὅλους ἀδιακρίτως. Μέσα σέ αὐτό τό πλαίσιο ἡ γνώση θά ἐπανεύρει τό βαθύτερο νόημά της καί τό σχολεῖο θά μεταβληθεῖ σέ χῶρο ὑπαρξιακῆς ὁλοκληρώσεως, πνευματικῆς καλλιέργειας καί καλλιτεχνικῆς δημιουργίας.

Ἀγαπητοί μας ἐκπαιδευτικοί,

Οἱ καιροί ἀπαιτοῦν τή συνεργασία ὅλων μας, πρός ὄφελος τῶν παιδιῶν μας καί τῆς κοινωνίας μας. Ὡς ποιμαίνουσα Ἐκκλησία, μέ ἀφορμή τόν ἑορτασμό τῶν ἐφόρων τῆς παιδείας μᾶς τριῶν Ἱεραρχῶν, σᾶς διαβεβαιώνουμε πώς εὐρισκόμεθα μέ ὅλες μας τίς δυνάμεις στό πλευρό σας, ἀρωγοί σέ κάθε σας ἀνάγκη.

Στίς προσπάθειές σας γιά τήν ἐκπλήρωση τῶν κοινῶν μας στόχων ἐν μέσω ἀντίξοων συνθηκῶν, οἱ ὁποῖες ἀπαιτοῦν θυσιαστικό φρόνημα καί ὑπέρβαση δυνάμεων, προσευχόμεθα μέ θέρμη, ὥστε τό παράδειγμα τῶν τριῶν μεγάλων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας νά σᾶς ἐμπνέει καί νά σᾶς ἐνισχύει.

Μέ πατρική ἀγάπη καί θερμές εὐχές:

Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ

ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΙΕΡΑΣ ΣΥΝΟΔΟΥ

…………………………………………………………….

 Πρός τούς μαθητές καί τίς μαθήτριες

ὅλων των ἑλληνικῶν Σχολείων

 Ἀγαπητά μας παιδιά,

Σήμερα ἑορτάζουν τρεῖς Ἅγιοι, τρεῖς Ἱεράρχες ὅπως τούς ἀποκαλεῖ ἡ Ἐκκλησία μας, ἀφοῦ καί οἱ τρεῖς ἀναδείχτηκαν ἐπίσκοποι. Ἄν καί ἔζησαν πρίν 17 περίπου αἰῶνες, ἡ Ἐκκλησία ὄχι μόνον τούς τιμᾶ, ἀλλά τούς ἔχει ἀνακηρύξει καί προστάτες τῆς Παιδείας. Ποιᾶς παιδείας ὅμως; Μήπως παιδείας, ἡ ὁποία ρίχνει ὅλο τό βάρος της στήν ἀνάπτυξη τῆς λογικῆς, παραμελώντας καί ἄλλα κέντρα τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης, ὅπως τό συναίσθημα καί τό σῶμα; Μήπως παιδείας, ἡ ὁποία διαμορφώνει ἀνθρώπους ποῦ εἶναι σέ θέση νά σκέφτονται μόνον τήν ἀτομική τους ἐξέλιξη, ἀδιαφορώντας γιά τόν συνανθρωπό τους καί γιά τά μεγάλα προβλήματα τῆς οἰκουμένης; Μήπως παιδείας, ποῦ ἀξιολογεῖ τούς ἀνθρώπους ἀνάλογα μέ τίς ἐπιδόσεις τους, ἀδιαφορώντας γιά τά ἰδιαίτερα χαρίσματα καί χαρακτηριστικά του κάθε μαθητῆ ξεχωριστά;

Δέν εἶναι αὐτή ἡ παιδεία ποῦ ὁραματίστηκαν οἱ τρεῖς ἱεράρχες, ὁ Μέγας Βασίλειος, ὁ Γρηγόριος ὁ Θεολόγος καί ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Ἄν καί οἱ τρεῖς ἔφτασαν στήν κορυφή τῆς ἐπιστήμης τοῦ καιροῦ τους, ἄν καί οἱ τρεῖς εἶχαν τήν εὐκαιρία νά ἀποκτήσουν φήμη καί πλοῦτο, προτίμησαν νά ἀφιερώσουν τή ζωή τους στήν ὑπηρεσία τῶν ἀνθρώπων τοῦ καιροῦ τους, ἀγωνιζόμενοι γιά μεγάλα κοινωνικά προβλήματα, ὅπως ἡ ἀμάθεια καί ἡ κοινωνική ἀδικία.

Παρά τά μεγάλα τους χαρίσματα καί τήν μόρφωσή τους, δέν κλείστηκαν σ' ἕνα γραφεῖο ἡ ἕνα ἐργαστήριο. Δέν ἔκαναν τήν γνώση αὐτοσκοπό. Ἡ ματιά τους ἦταν διαρκῶς στραμμένη στά μεγάλα προβλήματα τῆς ἐποχῆς τους, πού δέν διαφέρουν καί πολύ ἀπό αὐτά τῆς δικῆς μας ἐποχῆς. Ἀφουγκράστηκαν τόν πόνο τῶν ἀνθρώπων, τόν ἔκαναν δικό τους καί θέλησαν νά τόν ἁπαλύνουν μέ κάθε τρόπο. Ἔτσι τά ταλέντα καί οἱ γνώσεις τούς ἔγιναν ἐργαλεῖα ἀγάπης.

Ὁ Μέγας Βασίλειος δημιούργησε τήν Βασιλειάδα, πολιτεία ἀγάπης γιά ἀνθρώπους καί κάθε ἀνάγκης.

Ὁ Γρηγόριος ὁ Θεολόγος δέν ἔπαψε στιγμή νά ἀναλώνεται γιά τήν ἐπισκοπή του.

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ἀρχικά στήν Ἀντιόχεια καί κατόπιν στήν Κωνσταντινούπολη, θέλησε νά μήν ἀφήσει οὔτε ἕναν ἄστεγο χωρίς στέγη, οὔτε ἕνα φτωχό χωρίς τροφή, οὔτε μία χήρα ἡ ἕνα ὀρφανό χωρίς συμπαράσταση.

Παράλληλα, καί οἱ τρεῖς ἔγραψαν ἔργα πού ἀκόμη διδάσκονται, σέ πανεπιστήμια ὅλου τοῦ κόσμου. Δέν ἀποσκοποῦσαν ὅμως στήν προσωπική τους καταξίωση. Τό ἐνδιαφέρον τους στράφηκε στή διαμόρφωση ἀνθρώπων, ὄχι μόνον μέ γνώσεις, ἀλλά καί ἦθος ἀρχές καί ἄξιες, ὅπως, ἡ ἀγάπη καί ἡ δικαιοσύνη. Δίδαξαν μέ τόν λόγο, τήν πένα, κυρίως ὅμως μέ τή ζωή τους, πώς ὁ καλύτερος κόσμος θά προελθεῖ ἀπό ἀνθρώπους μέ ὑψηλή μόρφωση, ἐσωτερική γαλήνη καί ἔργα ἀγάπης πρός ὅλους τούς ἀνθρώπους ἀδιακρίτως.

Τέτοια Παιδεία χρειαζόμαστε σήμερα. Ἡ γνώση καί ἡ τεχνολογία ἐξελίσσονται μέ ραγδαίους ρυθμούς, ἡ εὐαισθησία καί ἡ ἀνθρωπιά ὅμως ὅλο καί ὑποχωροῦν. Ἡ ἐπιστήμη προοδεύει, ὁ κόσμος ὅμως συνεχίζει νά φοβᾶται, νά ἀγωνιᾶ καί νά ἀπελπίζεται. Νά, λοιπόν, γιατί οἱ τρεῖς 'Ἱεράρχες ἔρχονται σήμερα νά προτείνουν ἐκπαιδευτικό σύστημα μέ προτεραιότητα τόν ἄνθρωπο καί τίς ἀνάγκες ὄχι μόνο του μυαλοῦ, ἀλλά καί τῆς καρδιᾶς του. Οἱ τρεῖς Ἱεράρχες χτυποῦν σήμερα τήν πόρτα τῶν σχολείων μας καί μᾶς καλοῦν νά ἀνακαλύψουμε τό ἀληθινό νόημα τῆς γνώσης. Ἐκεῖνοι τό βρῆκαν. Ἅς τούς ζητήσουμε νά μᾶς ἐμπνέουν πάντοτε, ὥστε παράλληλα μέ τή γνώση νά βρίσκουμε τήν ἀληθινή χαρά πού προσφέρει Ἐκεῖνος πού τόσο πολύ πίστεψαν καί ἀγάπησαν στή δική τους ἁγιασμένη πορεία: Τόν Χριστό μας.

Ἡ χάρη τους νά σᾶς συνοδεύει πάντα στήν προσπάθεια σας.

 Μέ πατρική ἀγάπη καί θερμές εὐχές

Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ

ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΙΕΡΑΣ ΣΥΝΟΔΟΥ