Τετάρτη 25 Σεπτεμβρίου 2024

Ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος στην Παλαιά Χώρα και η μετάσταση του Αγίου Ιωάννη σύμφωνα με την παράδοση.

  

 


     Σήμερα η Εκκλησία  εορτάζει την Μετάσταση  του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου. Σύμφωνα με την παράδοση της Εκκλησίας, o Ιωάννης σε βαθειά γεράματα πέθανε στην Έφεσο και τάφηκε έξω απ' αυτή. Αλλά μετά από μερικές ήμερες, όταν οι μαθητές του επισκέφθηκαν τον τάφο, βρήκαν αυτόν κενό. Η Εκκλησία μας, λοιπόν, δέχεται ότι στον αγαπημένο μαθητή του Κυρίου συνέβη ότι και με την Παναγία μητέρα Του. Δηλαδή, ο Ιωάννης ναι μεν πέθανε και ετάφη, αλλά μετά τρεις ημέρες αναστήθηκε και μετέστη στην αιώνια ζωή, για την οποία ο ίδιος, να  λέει σχετικά: «Ὁ ἔχων τὸν υἱὸν ἔχει τὴν ζωήν, ὁ μὴ ἔχων τὸν υἱὸν τοῦ Θεοῦ τὴν ζωὴν οὐκ ἔχει» (Α' επιστολή Ιωάννου, ε' 12). Εκείνος, δηλαδή, που είναι ενωμένος μέσω της πίστης με το Χριστό και τον έχει δικό του, έχει την αληθινή και αιώνια ζωή. Εκείνος, όμως, που δεν  έχει τον Υιό του Θεού, να έχει υπ’ όψιν του πως δεν έχει και την αληθινή και αιώνια ζωή.
    
   Η Εκκλησία του Αγίου Ιωάννου  στην Παλαιά Χώρα είναι από  τους μεγαλύτερους ναούς της Παλιαχώρας.
    Βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του λόφου και ίσως γι' αυτό δεν είναι και τόσο γνωστός στους επισκέπτες και περιπατητές του τόπου εφόσον χρειάζεται περισσότερος κόπος για να φθάσεις έως εκεί ακολουθώντας το νότιο μονοπάτι.
Αρκετοί είχαν την άποψη ότι ο Ιωάννης δεν πέθανε, αλλά μετατέθηκε στην άλλη ζωή, όπως ο Ενώχ και ο Ηλίας. Αφορμή γι' αυτή την άποψη έδωσε το γνωστό ευαγγελικό χωρίο, Ιωάννου κα’ 22. Όμως, ο αμέσως επόμενος στίχος κα' 23 διευκρινίζει τα πράγματα.


  Μια συστάδα πεύκων προστατεύει το ναό. Κάτω από τα πεύκα αυτά υψώνεται ο όμορφος ασύμμετρος ναός που ξεχωρίζει από  τους υπόλοιπους ναούς της Παλιαχώρας για τον τρούλο του. Είναι ο δεύτερος ναός μετά την Επισκοπή που έχει τρούλο κι αυτό τον κάνει να ξεχωρίζει.
   Η βάση του τρούλου είναι οκταγωνική και ο τύπος του ναού είναι βυζαντινού ρυθμού αλλά όπως σημειώνει ο κ. Σ. Δημητρακόπουλος ελεύθερου σταυρού. Ιδιαίτερα η βόρεια κεραία έχει ενσωματωθεί σε ένα προστατευτικό τοίχο. Αρχιτεκτονικά ο ναός ομοιάζει με τις εκκλησίες  των Ταξιαρχών του Ελλάνιου Όρους και του Αγίου Δημητρίου Ασωμάτων.
   Ο ναός πιθανολογείται ότι κτίστηκε ανάμεσα στο 1376 και 1400 και σε αυτό πέρα από τη μορφολογία του συνηγορεί και η κτητορική επιγραφή πάνω σε πωρόλιθο που φυλάσσεται στο Μουσείο της Αίγινας. Κτήτορας σύμφωνα με την επιγραφή αναφέρεται  ο Καταλανός αυθέντης της Αίγινας Πέτρος Β΄Φαδρίγος (1376 - 1380)
    Στο εσωτερικό  του ναού όπου διακρίνεται ο σταυροειδής ρυθμός συναντάμε αξιόλογες τοιχογραφίες. Το 1966 συνεργείο ζωγράφων και συντηρητών της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας προέβη σε συγκράτηση και συντήρηση μερικών τοιχογραφιών.
   Εντύπωση επίσης προκαλεί  στο εξωτερικό  του ναού ο προαύλειος χώρος με τα πεζούλια και ο πρωτο - βυζαντινός κιονίσκος. 
    Το μέγεθος του ναού, ο διάκοσμος, οι επιγραφές, το κωδωνοστάσιο, η κτητορική επιγραφή, το προαύλιο, η "πολυτέλεια" του τρούλου και η καλή κατάσταση  του ναού μαρτυρούν  την οικονομική κατάσταση των κτητόρων αλλά και της ιδιαίτερης φροντίδας που έλαβε ο ναός  στους αιώνες που ακολούθησαν μέχρι σήμερα.

   Οι φωτογραφίες προέρχονται από την τελευταία ανάβαση  στην Παλιαχώρα της Περιβαλλοντικής Ομάδας  του 2ου Γυμνασίου Αίγινας.

   Τα  στοιχεία για  το ναό προέρχονται από το βιβλίο: "Χριστιανική Αίγινα" του κ.Σοφοκλή Δημητρακόπουλου.