Δευτέρα 27 Φεβρουαρίου 2023

Η κυρά Σαρακοστή στην λαογραφία του τόπου μας.

                                           

 Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή ανοίγει σήμερα και αποτελεί μια περίοδο 49 ημερών για την ακρίβεια (7 εβδομάδες) που μας οδηγεί στην Ανάσταση και το Πάσχα.

Ένα  όμορφο πάντρεμα της Εκκλησιαστικής ζωής των ημερών αυτών και της λαογραφίας αποτελεί το σχέδιο  της  "κυράς  Σαρακοστής" που φτιάχνουν σε πολλά μέρη της πατρίδας μας και που τα τελευταία χρόνια έχει ανακάμψει στις  σχολικές αίθουσες όπου πολλοί εκπαιδευτικοί στα  Δημοτικά  Σχολεία και στα Νηπιαγωγεία προτρέπουν τους μαθητές  να ζωγραφίσουν το σχέδιο αυτό.

  Οι περισσότεροι  γνωρίζουν την κυρά Σαρακοστή από  το σχέδιο. Ωστόσο σε πολλά  σημεία  της Ελλάδας ζυμώνουν την "κυρά Σαρακοστή". Είναι μια νηστήσιμη συνταγή  των ημερών στην οποία  τα τελευταία χρόνια επιδίδονται ακόμα και φημισμένοι σεφ.

 Η κυρά Σαρακοστή είναι ένα πολύ πετυχημένο σχέδιο που πηγάζει μέσα από τη λαογραφία μας και ευτυχώς αναβιώνει και σήμερα μέσα από τις σελίδες πολλών καινούργιων βιβλίων, αλλά διδάσκεται σαν εργασία - χειροτεχνία - κατασκευή σε πολλά σχολειά.


  Αναπαριστά μία γυναικεία μορφή η οποία στην ποδιά της έχει ζωγραφισμένα τα φαγώσιμα των ημερών της Σαρακοστής. Εκτός από τις λαγάνες τα θαλασσινά σε πολλές ζωγραφιές υπάρχουν ακόμα και χαρταετοί. Η φορεσιά θυμίζει παραδοσιακή στολή η οποία προσαρμόζεται από περιοχή σε περιοχή. Έντονο παραμένει το σύμβολο του Σταυρού που χαρακτηρίζει όλη την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Σε όλες τις απεικονίσεις από το πρόσωπο απουσιάζει το στόμα. Αυτό δηλώνει ότι αυτή την περίοδο ο καλός χριστιανός εκτός από τα πολλά λόγια θα πρέπει να προσέξει όχι μόνο τι μπαίνει από το στόμα του (νηστεία) αλλά και τι βγαίνει από αυτό (καταλαλιά) άσχημες κουβέντες, προσβλητικές ακόμα και βρισιές. Συνιστάται η σιωπή.
   Τέλος τα πόδια  της κυρά  Σαρακοστής είναι επτά, όσες και οι εβδομάδες της. Μόλις τελειώσει η κάθε βδομάδα , η νοικοκυρά έκοβε το ένα πόδι. έτσι το σχέδιο αυτό λειτουργούσε και ως μικρό ημερολόγιο.

    Το σχέδιο της Σαρακοστής  το έφτιαχναν πάντα τα μικρά παιδιά  στο σπίτι, ιδιαίτερα τα κορίτσια με οδηγίες  της μητέρας ή της γιαγιάς, ενώ τα αγόρι ασχολούνταν με την κατασκευή του αiτού πάντα με τις υποδείξεις και τη βοήθεια του παππού ή του πατέρα. 

Την κυρά Σαρακοστή την συναντάμε επίσης πάνω σε κεντήματα, τραπεζομάντηλα και πετσέτες. Σήμερα είναι πολύ διαδεδομένο και φιλοτεχνείται σε πολλά σχολεία και αυτό δημιουργεί μεγάλες ελπίδες για τη συνέχιση της όμορφης αυτής παράδοσης.