Ταξιδεύοντας στην αρχαία Τεχνολογία

 Στην κατάμεστη αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Γυμνασίου Μεσαγρού δόθηκε τη Δευτέρα 10/12/2012 με μεγάλη επιτυχία μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα διάλεξη για τους μαθητές , τους γονείς  και πολλούς Αιγινήτες, με θέμα: ΄΄Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων’’ από τον ερευνητή – επιστήμονα, κ. Διονύση Κριάρη. Στην αρχή η Διευθύντρια του σχολείου κ. Μπέση-Γκίνη Αναστασία μας μετέφερε νοερά στο τελευταίο ταξίδι της  ρωμαϊκής ολκάδος , του μεγαλύτερου εμπορικού πλοίου της εποχής του , 30μ. , ενώ το αμέσως επόμενο είχε μόλις μήκος 15μ. γύρω στο 75 με 50 π.Χ.. Το πλοίο, λοιπόν, αυτό , αφού φόρτωσε πολύτιμα αντικείμενα , λεία των Ρωμαίων από την Ανατολή και αφού περιέπλευσε στα λιμάνια της Ανατολικής Μεσογείου , από την Έφεσο, την Κω και τη Ρόδο , ξεκίνησε για τις ρωμαϊκές αγορές. Κάπου, όμως, στην  περιοχή των Αντικυθήρων, είτε από σφοδρή κακοκαιρία είτε από κακή φόρτωση, το πλοίο ναυάγησε . Για περίπου 2000 χρόνια το ναυάγιο αυτό αγνοείτο, ώσπου το 1901 Σύμιοι δύτες σπογγαλιείς, όλως τυχαία,

 ανέσυραν από το βυθό αρκετά αντικείμενα , από αυτά που μετέφερε το πλοίο. Αυτή ήταν και η πρώτη ανέλκυση. Τα σπουδαιότερα ευρήματα ήσαν: αρκετά ασημένια και ορειχάλκινα νομίσματα από την Πέργαμο , δύο σπουδαία αγάλματα ,το γνωστό ως ο  ΄ Έφηβος των Αντικυθήρων ΄΄ και  αυτό του ΄΄Φιλόσοφου΄΄ , πολλά γυάλινα αφάνταστης ομορφιάς και τεχνικής σκεύη και 33 αμφορείς από την Κω και τη Ρόδο και το σπουδαιότερο  όλων, ένα μεγάλο μεταλλικό  θραύσμα και αρκετά μικρότερα του, στα οποία  απεικονίζονταν γρανάζια τροχών και μία επιγραφή με πολλές αστρονομικές παρατηρήσεις, καθώς και οι οδηγίες χρήσης του μηχανισμού. Ήταν ο πρώτος και αρχαιότερος αστρονομικός ημερολογιακός Υπολογιστής!
      Η δεύτερη  ανέλκυση θα έρθει πολύ αργότερα , όταν ο Υβ Κουστώ με το ωκεανογραφικό του πλοίο ΄΄Καλυψώ΄΄ και τη  βοήθεια της Αρχαιολογικής Εταιρείας θα φέρει στην επιφάνεια και άλλα πολύτιμα ευρήματα.

    Στη συνέχεια  πήρε το λόγο ο κ. Κριάρης Διονύσης , μαθηματικός, που για πολλά χρόνια συνεργάζεται με τις εκδόσεις Αίολος και με το Ε.Μ.Α.Ε.Τ, (Εταιρία  Μελέτης  Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας), ο οποίος έχει κατασκευάσει ομοίωμα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων και έργα του κοσμούν εκθεσιακούς χώρους στο Αννόβερο, στην Ουψάλα, στη ΝΑΣΑ, στο Μανχάταν, στην Κύπρο και αλλού. Ο κ. Κριάρης έκανε ένα ταξίδι στα επιτεύγματα της αρχαίας Τεχνολογίας , σε εφευρέσεις, μηχανές και εργαλεία, που διευκόλυναν τη ζωή των ανθρώπων και την κατασκευή σπουδαίων έργων και ναών, (μοχλοί, αντλίες ,υδραυλικά και ηλιακά συστήματα , μουσικά όργανα ), για να επικεντρωθεί στο τέλος στο Μηχανισμό των Αντικυθήρων. Πολλά ερωτήματα απασχόλησαν τους επιστήμονες! Ήταν ένας αστρολάβος, ένα πλανητάριο ή ένα αστρολογικό ρολόι; Το σίγουρο είναι ότι πρόκειται για ένα μηχανισμό, τον πιο σύνθετο, (2^ος με 1^ος π.Χ. ), που δεν έχει άλλο όμοιό του στα 1300 χρόνια που ακολούθησαν. Οι ψηφιακές ακτινογραφίες των θραυσμάτων  του μηχανισμού έδειξαν ότι ο μηχανισμός διέθετε 29 οδοντωτούς τροχούς, που ήταν γνωστοί ήδη από την εποχή του  Αλεξανδρινού μηχανικού Ήρωνα, από τον Αρχιμήδη και τον Κτησίβιο. Ο Αρχιμήδης είχε εφεύρει πολύπλοκες κατασκευές , που αναπαριστούσαν τις κινήσεις των άστρων και των πλανητών. Μια τέτοια πολύπλοκη μηχανή ήταν και ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων. Οι υπολογισμοί που εικάζεται ότι εκτελούσε προκύπτουν από τις επιγραφές στην επιφάνεια του, όπου γίνεται αναφορά στο ημερολόγιο που χρησιμοποιούνταν στον ελλαδικό χώρο τότε, στις κινήσεις του Ήλιου , της Σελήνης και πέντε πλανητών (Ερμής, Αφροδίτη, Άρης, Δίας , Κρόνος). Υπάρχουν επιπλέον κλίμακες με βαθμονομήσεις από το ζωδιακό κύκλο της Αστρολογίας και τα ελληνικά ονόματα των μηνών. Στο πίσω μέρος του μηχανισμού υπάρχουν τέσσερις περιστρεφόμενοι ομόκεντροι τροχοί με τους οποίους υπολογίζονταν οι θέσεις και οι εκλείψεις των ουράνιων σωμάτων. Επιπλέον υπολογίζονταν με ακρίβεια ο χρόνος  τέλεσης των Ολυμπιακών και άλλων αγώνων της αρχαιότητας. Δε γνωρίζουμε τον κατασκευαστή του. Πιθανόν να ήταν ο Ποσειδώνιος , αστρονόμος και γεωγράφος, που έζησε και στη Ρόδο, από όπου πέρασε το ρωμαϊκό πλοίο και ίσως να φορτώθηκε ο  μηχανισμός  με προορισμό την Ιταλία  ή τη Σικελία..

Η τρίτη ανέλκυση του ναυαγίου ολοκληρώθηκε πριν δύο περίπου μήνες χωρίς να έρθουν στο φως άλλα ευρήματα. Οι έρευνες όμως θα συνεχιστούν στον ευρύτερο χώρο.

Πολλοί μελετητές του Μηχανισμού προσπάθησαν να φτιάξουν ομοιώματα του, όπως : ο Πράις , ο Ράιτ και ο κ. Δ. Κριάρης , που έκανε την παρουσίαση του θέματος στο σχολείο.

Ο Μηχανισμός, καθώς και τα ευρήματα του ναυαγίου εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας , όπου οι μαθητές του Γυμνασίου Μεσαγρού θα έχουν την τύχη να απολαύσουν και να παρακολουθήσουν σχετικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα.

Αξίζουν συγχαρητήρια  στη Δ/ντρια του σχολείου κ. Μπέση- Γκίνη Αναστασία και στην κ. Άννα- Μαρίνα Λεούση, μαθηματικό , που ανέλαβαν την πραγματοποίηση αυτής της τόσο ενδιαφέρουσας και μοναδικής διάλεξης και πρωτίστως στον κ. Κριάρη Διονύση, που μας έκανε κοινωνούς των πορισμάτων της επιστήμης του και ταυτόχρονα  μας έκανε να νιώσουμε υπερήφανοι για άλλη μια φορά για τους αρχαίους Έλληνες, που είχαν φτάσει σε απίστευτα επίπεδα τεχνογνωσίας