Η Παναγία η Πολίτισσα στο Μεσαγρό αποτελεί ένα από τα σημαντικά προσκυνήματα της Αίγινας και αγαπημένος τόπος λατρείας των Μεσαγριτών. Τα
στοιχεία που ακολουθούν προέρχονται από την ιστοσελίδα του Γυμνασίου Μεσαγρού
"Κλικ στην τοπική ιστορία"
Ένα από τα σημαντικότερα μνημεία
του Μεσαγρού είναι η Παναγία η Πολίτισσα, όπως έχει καθιερωθεί στο πέρασμα του
χρόνου ο Ιερός Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου.
Σύμφωνα με την παράδοση, τέσσερις
οικογένειες που γλίτωσαν από τις σφαγές που ακολούθησαν την άλωση της
Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς το 1453, μετέφεραν στην Αίγινα, όπου και
κατέφυγαν, την εικόνα της Παναγίας, εικονογραφημένη σε πευκίσιο ξύλο.
Εγκαταστάθηκαν κοντά στη Χώρα, τον προστατευμένο από τις πειρατικές
επιδρομές οικισμό του βόρειου τμήματος του νησιού, και πιο συγκεκριμένα στον
πευκόφυτο Μεσαγρό. Στο λόφο «Κρόκο» έχτισαν έναν πρώτο ναό για να στεγαστεί η
πολύτιμη εικόνα και με πορφύρα έγραψαν στην εικόνα «ΜΗΤΗΡ ΘΕΟΥ Η ΕΝ ΤΩ
ΣΠΗΛΑΙΩ». Το 1537 οι πειρατικές επιδρομές του Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσσα δεν άφησε
αλώβητη την εικόνα της Παναγίας η οποία κόπηκε σε δυο κομμάτια αλλά
επισκευάστηκε. Οι δυο αιώνες που ακολούθησαν θεωρούνται «σκοτεινή» εποχή για το
νησί, καθώς σταδιακά επανέρχεται η ζωή, ποτέ όμως με τον ίδιο τρόπο όπως και
στο παρελθόν. Η «Παληαχώρα» εγκαταλείπεται, καθώς η κοινωνική ζωή του νησιού
αποκεντρώνεται και οι πειρατικές επιδρομές μειώνονται συνεχώς.
Η Παναγία η
Πολίτισσα σήμερα.
|
Σύμφωνα με στοιχεία, στο δεύτερο
μισό του 17ου αιώνα οικοδομείται ο ναός της Παναγιάς της Πολίτισσας
και καθιερώνεται ως ενοριακός ναός του Μεσαγρού. Το 1713 αγιογραφούνται οι
εικόνες του τέμπλου, από τις οποίες σώζονται σήμερα αυτές του Χριστού, της
Παναγίας και του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Το 1721 έγινε η εικόνα του Αγίου
Δημητρίου και γύρω στα 1750, σύμφωνα με επιγραφή πάνω στην εικόνα του
Προδρόμου, ολοκληρώθηκε η κατασκευή και η αγιογράφηση του τέμπλου και του
βυζαντινής τεχνοτροπίας ξύλινου σταυρού του. Μετά την ίδρυση του ελληνικού
κράτους, η Παναγία Πολίτισσα παραμένει το κέντρο της ζωής του Μεσαγρού και της
ευρύτερης περιοχής. Το 1858 η ενορία παίρνει επισήμως το όνομα «Κοίμησις της
Θεοτόκου», ενώ ο ναός γνωρίζει πολλές μετατροπές και προσθήκες, διατηρώντας
όμως τον τύπο του σταυροειδούς με τρούλο. Έκτοτε ο ναός της Παναγίας της
Πολίτισσας παραμένει στο επίκεντρο της κοινωνικής ζωής του χωριού.