«Αύγουστε καλέ μου μήνα να ‘σουν δυο φορές το χρόνο»

    Ο αγαπημένος μήνας Αύγουστος έχει κι αυτός τις συνήθειες, τα ήθη και τα έθιμα του αλλά κυρίως τις παροιμίες του. Η κ. Λίνα Μπόγρη - Πετρίτου ολοκλήρωσε φέτος μια τεράστια ερευνητική εργασία γύρω από τις παροιμίες και τις παροιμιώδεις εκφράσεις που ακούμε και λέμε στην Αίγινα και όχι μόνο. Η σημαντική   αυτή εργασία   βρίσκεται ήδη στο τυπογραφείο και σε λίγο καιρό θα έχουμε την χαρά να την ξεφυλλίσουμε και να απολαύσουμε όλον αυτό το λαογραφικό πλούτο συγκεντρωμένο σε ένα  βιβλίο.

  

                          

Προδημοσίευση από το βιβλίο της κ. Λίνας Μπόγρη - Πετρίτου: "Τα λέμε και στην Αίγινα"

           Ο Αύγουστος, ο μήνας της Παναγιάς, της Ευαγγελίστριας των Ελλήνων.

Ο Αύγουστος, το Πάσχα του καλοκαιριού, της αφθονίας των καρπών, των προλήψεων και των παροιμιών.

Ο όγδοος μήνας του Γρηγοριανού ημερολογίου, που στο ρωμαϊκό ημερολόγιο λεγόταν Sextilis (λατιν. sextus=έκτος), ήταν τότε ο έκτος μήνας. Αργότερα πρόσθεσαν στην αρχή του χρόνου τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο και έγινε ο όγδοος μήνας που του έδωσαν το όνομα Αύγουστος (λατιν. Augustus=Σεβαστός), τιμώντας τον αυτοκράτορά τους Οκταβιανό Αύγουστο. Με τη σειρά του εκείνος πρόσθεσε αυθαίρετα μία ημέρα ακόμα, που την πήρε από το Φεβρουάριο, και τις έκανε 31, για να μη υστερεί από τον Ιούλιο, (που είχε ήδη 31) και ήταν αφιερωμένος   στον Ιούλιο Καίσαρα!

-Περί της υγείας σου τον Αύγουστον ερώτα, αναφέρει η παροιμιώδης έκφραση, γιατί κρύβει κινδύνους για την υγεία. Οι υψηλές θερμοκρασίες, τα πολλά έντομα, η μεγάλη κατανάλωση λαχανικών και φρούτων ιδιαίτερα τις ημέρες της νηστείας του 15αύγουστου, οι στομαχικές διαταραχές και πιο παλιά οι ελώδεις πυρετοί.

Είναι ο μήνας που αρχίζει με τη νηστεία της Παναγιάς και τελειώνει με τη νηστεία του Άι Γιάννη του Αποκεφαλιστή (στις 29) ή του Νηστικού, που θεράπευε τη θέρμη.

Οι πρώτες έξι ημέρες του Αυγούστου, τα μερομήνια, όπως τα λέει ο λαός μας, προσφέρονται για τις καιρικές προγνώσεις. Παλιοί ναυτικοί, αγρότες και βοσκοί, γίνονται οι μετεωρολόγοι της υπαίθρου για όλο το χρόνο, αφού η κάθε μέρα αντιστοιχεί σε δύο μήνες του χρόνου.

Τις πρώτες έξι ημέρες, ο λαός μας τις ονομάζει δρίμες και δεν αφήνουν τα παιδιά, κυρίως, να κολυμπούν στη θάλασσα (πικρή ανάμνηση των παιδικών μας χρόνων, που δεν μπορούσαμε βέβαια να καταλάβουμε, πως η όλη ιστορία είχε σχέση με τα  δυνατά μελτέμια, τα μπουρίνια). Επίσης, τις ημέρες αυτές δεν έπλεναν ρούχα, δεν έκοβαν ξύλα. Κι όλα  αυτά γιατί πίστευαν πως τότε «επενεργούν ανεξιχνίαστες δυνάμεις».
 
 Γι’ αυτό και λένε:

-Τ’ Αυγούστου οι δρίμες στα πανιά (σκώρος), και του Μαρτιού στα ξύλα (σαράκι).

Στη Μεταμόρφωση του Σωτήρα, η νηστεία για την Κοίμηση της Παναγιάς, κάνει ένα μικρό διάλειμμα,  επιτρέπεται… προς βρώσιν  το ψάρι, και ο λαός συμβουλεύει:

-Της Αγιά Σωτήρας σωτήρευε τα ρούχα σου, για να ’χεις το χειμώνα. (και πάλι για τις δρίμες ο φόβος!)

Και η λαϊκή σοφία έκλεισε όλο τον Αύγουστο μέσα σε παροιμίες με συμβουλές για καλλιέργειες, καιρικές προγνώσεις, ευχές:

-Τον Αύγουστο τον χαίρεται, οπόχει να τρυγήσει.

-Ο Αύγουστος πουλά κρασί κι ο Μάης πουλάει στάρι.

-Αύγουστος άβρεχος, μούστος άμετρος.

-Θεός να φυλάει τα λιόδεντρα  απ’ το νερό τ’ Αυγούστου.

-Όποιος φυλάει τον Αύγουστο, το Μάη θερίζει μόνος.

-Καλός ο ήλιος του Μαγιού, τ’ Αυγούστου το φεγγάρι, (έχει το πιο λαμπερό και ολόγιομο φεγγάρι).

-Τ’ Αυγούστου και του Γεναριού τα δυο λαμπρά φεγγάρια.

-Από Μαρτιού πουκάμισο κι απ’ Αύγουστο σεντόνα.

-Ούτε Αύγουστος χειμώνας, ούτε Μάρτης καλοκαίρι.

-Του Αυγούστου τα βοριάσματα, χειμώνα αναθυμούνται.

-Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα.

-Ήρθε ο Αύγουστος; Παρ’ την κάπα σου.

-Δεκαπέντησε ο Αύγουστος; Πυρώσου και μη ντρέπεσαι.

-Επλάκωσε ο Αύγουστος, η άκρια του χειμώνα.

-Το Μάη με πουκάμισο, τον Αύγουστο με κάπα.

-Κάθε πράμα στον καιρό του, κι ο κολιός τον Αύγουστο.

-Αλωνάρης τ’ αλωνίζει κι Αύγουστος τα ξεχωρίζει. (εννοεί τα σιτηρά)

-Να ’σαι καλά τον Αύγουστο που ’ναι παχιές οι μύγες.

-Αυγουστοοικοδέσποινα, καλαντογυρεύτρα, (όταν η νοικοκυρά είναι σπάταλη τον Αύγουστο, που είναι όλα άφθονα, τα Χριστούγεννα ζητιανεύει).

-Ζήσε, μαύρε μου, να φας τριφύλλι, και τον Αύγουστο σταφύλι. (έλεγαν οι αγωνιστές του 21 στ’ άλογό τους για να κάνει κουράγιο ως να τελειώσει ο πόλεμος!)

-Μακάρι σαν τον Αύγουστο να ’ταν οι μήνες όλοι.

-Τον Αύγουστο δεν λιάζονται, ούτε περαματούνε,

γιατί συκομαζώνουνε και σταφυλοπατούνε.

-Όταν αρχίσει ο Αύγουστος να βαρυχειμωνιάζει,

ο γεωργός τ’ αλέτρι του αμέσως να ταιριάζει.

-Αύγουστε τραπεζοφόρε, να ’σουν τρεις φορές το χρόνο.

Και η δική μας έμμετρη αιγινήτικη  παροιμία-ευχή για να πουληθούν σε καλή τιμή τα σύκα και τα σταφύλια:

-Καλέ μου, μήνα Αύγουστε, πόσοι σε καρτερούνε!

Άλλοι να ξεχρεώσουνε, κι άλλοι να παντρευτούνε! (για να πωληθούν σύκα και σταφύλια)