Η βύθιση της Αίγινας και ο Ισθμός της Κορίνθου

Πώς αποφύγαμε τη βύθιση της Αίγινας; Ποιός ο ρόλος  της Πυθίας; Ερωτήματα  που θυμηθήκαμε μετά την κατολίσθηση  στον Ισθμό της Κορίνθου

     Στην αρχαιότητα για να φθάσει ένα καράβι από  τα λιμάνια της δυτικής Ελλάδας στην αρχαία Αθήνα  θα έπρεπε  να διαπλεύσει την Πελοπόννησο, επιχειρώντας ένα χρονοβόρο και αρκετά επικίνδυνο ταξίδι για τα μικρά ξύλινα πλεούμενα εκείνων των καιρών. Ο άλλος ήταν να  διασχίσει  την ……….ξηρά. Για την ακρίβεια να συρθεί πάνω στην περίφημη «Διολκό» που ήταν ειδικά κατασκευασμένη για αυτόν τον σκοπό και ένωνε τις δύο θάλασσες, του Σαρωνικού και του Κορινθιακού.

 Σύμφωνα με μαρτυρίες αρχαίων συγγραφέων ο  πρώτος που οραματίστηκε την διάνοιξη θαλάσσιου καναλιού, ήταν ο τύραννος της Κορίνθου Περίανδρος, ένας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας, γύρω στο 602 π.Χ. Γρήγορα  όμως εγκατέλειψε τα σχέδια του φοβούμενος ότι με το μεγαλεπήβολο σχέδιό του θα προκαλούσε την μήνιν των Θεών. Άλλωστε η γνωστή  πυθία των Δελφών την οποία είχε φροντίσει να συμβουλευτεί  τον είχε προειδοποιήσει σχετικά: « Ισθμόν δε μη πυργούτε μηδ’ ορύσσετε. Ζευς γαρ έθηκε νήσον ή  κ’ εβούλετο» Ο χρησμός  της  στάθηκε ικανός να σταματήσει τα σχέδια του φιλόδοξου τύραννου. Το 307 π.Χ. ο Δημήτριος ο Πολιορκητής  σκέφτεται να προχωρήσει στη διάνοιξη του καναλιού αλλά  τούτη τη φορά οι Αιγύπτιοι μηχανικοί του είναι αυτοί που τον αποτρέπουν. Ο λόγος είναι ότι αν  ενωθούν  οι δύο θάλασσες, τότε λόγω διαφοράς στάθμης, τα νερά θα καταπόντιζαν την Αίγινα και πολλές ακτές του Σαρωνικού εφόσον η στάθμη του Κορινθιακού είναι πιο υψηλή.

   Κατά τη Ρωμαϊκή εποχή ο Ιούλιος Καίσαρας το 44  π.Χ. και ο Καλιγούλας το 37 π.Χ. κάνουν τα σχέδια τομής του Ισθμού, αλλά εγκαταλείπουν το εγχείρημα τους  για πολιτικούς και στρατιωτικούς λόγους. Σε αυτά τα σχέδια στηρίχτηκε ο Νέρωνας ο οποίος ξεκίνησε στις 28 -11 – 67 μ.Χ. τις εργασίες διάνοιξης και από τις δύο άκρες [Κορινθιακός – Σαρωνικός], χρησιμοποιώντας χιλιάδες  εργάτες, μεταξύ των οποίων και 6.000 Εβραίους από τη Γαλιλαία. Το πρώτο κτύπημα το έκανε ο ίδιος ο αυτοκράτορας με χρυσή αξίνα. Οι εργασίες εκσκαφής προχώρησαν σε μήκος 3.300 μέτρων. Σταμάτησαν όμως όταν ο Νέρων γύρισε στη Ρώμη για να αντιμετωπίσει την εξέγερση του στρατηγού Γαλβά όπου και δολοφονήθηκε. Μια ανάγλυφη πλάκα που φαίνεται ακόμη και σήμερα στο πρανές της διώρυγας κοντά στη Ποσειδωνία αποδίδεται στην εποχή του Νέρωνα. Μετά από αυτά και πολλά άλλα σχέδια και προσπάθειες, φτάνουμε στο 1869 όπου η κυβέρνηση του ελεύθερου ελληνικού κράτους υπό τον Θρ. Ζαίμη ψήφισε σχετικό νόμο περί «διαρύξεως του Ισθμού».

  Το 1870 υπογράφεται σύμβαση με τους Γάλλους E. Piat  και M. Chollet. Η  σύμβαση αυτή όμως ατόνησε και μετά από 12 χρόνια   συστάθηκε η «Διεθνής Εταιρεία της Θαλασσίου Διώρυγας της Κορίνθου» υπό τον Ούγγρο στρατηγό Στέφανο Τυρρ, επίτιμο υπασπιστή του βασιλιά της Ιταλίας Βίκτωρος Εμμανουήλ. Η έναρξη των εργασιών έγινε στις 23 – 4 -1882 παρουσία του βασιλιά Γρωργίου του Α’  και πολλών  επισήμων. Ως πιο οικονομική και συμφέρουσα κρίθηκε η χάραξη που είχε σχεδιάσει και εφαρμόσει ο Νέρωνας με μήκος 6.300  μέτρα. Η ιστορία  είχε κάνει  και πάλι  το θαύμα της. Αφού εξαντλήθηκαν όλα  τα κεφάλαια της αρχικής εταιρείας το έργο ανέλαβε ελληνική εταιρεία υπό τον Ανδρέα Συγγρό. Τελικά στις 25 Ιουλίου 1896 η κυβέρνηση του Χαρίλαου Τρικούπη τελεί με ιδιαίτερη λαμπρότητα τα εγκαίνια. Προσπάθειες που ξεκινούν από τα βάθη της ιστορίας ολοκληρώθηκαν 2.496 χρόνια μετά [602 π. Χ. – 1896 μ. Χ.].

   Σήμερα η διώρυγα κόβει σε ευθεία γραμμή τον Ισθμό της Κορίνθου σε μήκος 6.346 μέτρων. Το πλάτος στην επιφάνεια της θάλασσας είναι 24, 6 μέτρα και στο βυθό της 21, 3 μέτρα, ενώ το βάθος κυμαίνεται από 7,5 έως 8 μέτρα. Ο συνολικός όγκος των χωμάτων που εξορύχτηκαν για την κατασκευή της διώρυγας έφτασε τα 12 εκ κυβικά μέτρα.  Ένα σημαντικό έργο το οποίο από τότε που  έγινε έχει δεχτεί επεμβάσεις βελτίωσης. Το 1996  έγιναν πανηγυρικοί εορτασμοί  για τα 100  χρόνια λειτουργίας της. Ωστόσο οι διαστάσεις της δεν εξυπηρετούν τα μεγάλα δεξαμενόπλοια και κρουαζιερόπλοια που εξακολουθούν να διαπλέουν την Πελοπόννησο. Και  μην ξεχνάμε  το σημαντικότερο. Η Αίγινα  τελικά…..  δεν βυθίστηκε μετά τη διάνοιξη της διώρυγας. Για να αποδειχτεί  μετά από χιλιάδες χρόνια ότι η Πυθία  ίσως  να εξυπηρετούσε  τα συμφέροντα κάποιων  που δεν έβλεπαν με καλό μάτι τη διάνοιξη του Ισθμού…………….

Το  κείμενο έχει δημοσιευθεί στην "Οδό Αιγίνης" το 2012. Οι εξαιρετικές  φωτογραφίες προέρχονται από  το site "Οδό  Αρκαδίας"