Μεγαλειώδης η επέλαση του Δεκέμβρη με έναν ατίθασο και πεισαματάρη βοριά
να λυσσομανά και να επαληθεύει με το πιό δυνατό τρόπο τις παροιμίες και
δοξασίες του λαού μας που θέλουν να πιάνουν τα πρώτα δυνατά κρύα, οι
πρώτες
παγωνιές και χιονοπτώσεις αυτές τις πρώτες μέρες που έχουμε και τις
μεγάλες γιορτές, τα λεγόμενα "Νικολαβάρβαρα". Έτσι ήτανε σημαδιακές για
τον άνθρωπο της
υπαίθρου, τον άνθρωπο που πάλευε καθημερινά με τα στοιχεία της φύσης,
που ζούσε
στο πετσί του τις αλλαγές του κλίματος και τον εποχών.
Oι γιορτές αυτές είναι τόσο συνδεδεμένες με τον
ερχομό της βαρυχειμωνιάς, που ο λαός μας έλεγε σαν παροιμία: "Απ'τα
Νικολοβάρβαρα αρχίζει κι ο χειμώνας". Η αγία Βαρβάρα (4 Δεκεμβρίου)
θεωρείται προστάτης των παιδιών από την ευλογιά και τις άλλες εξανθηματικές
αρρώστιες. Σε ορισμένα μέρη συνήθιζαν την ημέρα της γιορτής της, καθώς και σε
περίοδο επιδημίας, να κάνουν μελόπιτες και να τις μοιράζουν στα σπίτια ή να τις
αφήνουν σε σταυροδρόμια, ώστε αν έρθει η αρρώστια να είναι γλυκιά, ήπιας
μορφής. Η συνήθεια αυτή θυμίζει ανάλογες αρχαίες προσφορές προς τηνΕκάτη.
5 Δεκεμβρίου, γιορτάζουμε τον Άγιο Σάββα, τον
Άγιο Σάββα που "σαβανώνει" καθώς λέει το όνομά του: "Η Αγιά
Βαρβάρα βαρβαρώνει, ο Άη-Σάββας σαβανώνει κι ο Άη-Νικόλας παραχώνει." Η
παροιμία βέβαια αναφέρεται στο χιονιά, κατά μία άλλη όμως εκδοχή ο Άη Σάββας
σαβανώνει τους νεκρούς και τους τοιμάζει για τον κάτω κόσμο, ενώ, από την
άλλη, προσπαθεί να απομακρύνει το θάνατο από τους ζωντανούς, ως άγιος προστάτης
και θεραπευτής. Αυτή τη μέρα σε μερικές περιοχές, συνηθίζουν να φτιάχνουν φάβα
στη μνήμη του, κι όπως λέει μια λαϊκή παροιμία: "Του Άη-Σάββα, τρώνε
φάβα!"
Ο άγιος Νικόλαος (6 Δεκεμβρίου) είναι ο κύριος
του υγρού στοιχείου και ο προστάτης των θαλασσινών, οι οποίοι με πολλούς
τρόπους εκδηλώνουν την ευγνωμοσύνη τους σ' αυτόν. Στις λαϊκές παραδόσεις ο
άγιος περιγράφεται με ρούχα βρεγμένα από αρμύρα, γένια που στάζουν θάλασσα και
μέτωπο ιδρωμένο από την προσπάθεια του να τρέξει παντού, όπου κινδυνεύει
πλεούμενο.