Πέμπτη 29 Δεκεμβρίου 2016

Αιγινητών έθιμα Πρωτοχρονιάς (1)

    Στην Αίγινα όπως και σε όλα τα μέρη της Ελλάδος συναντάμε αυτές  τις μέρες  πολλά έθιμα και συνήθειες που έχουν βαθιές  ρίζες μέσα  στους αιώνες. Έθιμα με πολλές παραλλαγές από τόπο σε τόπο, που σκοπό έχουν να ξορκίσουν το κακό, να καλοπιάσουν το νέο χρόνο, να εξασφαλίσουν όσο γίνεται καλύτερη τύχη. Πολλά  από αυτά έγιναν γνωστά  από  την καταγραφή  της ιστορίας και του τοπικού μας πολιτισμού από τη Γωγώ Κουλικούρδη και την άξια μαθήτριά  της κ. Λίνα Πετρίτη- Μπόγρη. Τα όσα δημοσιεύουμε σε αυτό το σημείωμα και όσα θα ακολουθήσουν προέρχονται από το βιβλίο: "Αιγινητών ήθη και έθιμα" του Ιωάννη Επ. Μάντζαρη
   α. Το δέσιμο της μοίρας
Στην παλιά Αίγινα την παραμονή της Πρωτοχρονιάς λίγο πριν κοιμηθούν, οι κοπέλες χτενίζονταν και τα αποχτενίδια τους μαζί με ένα χτένι και έναν καθρέφτη τα τοποθετούσαν στο προσκεφάλι τους. Κατόπιν περιζώνονταν με ένα χρυσομάντηλο, τα δύο άκρα του οποίου τα έδεναν στο πίσω μέρος του κεφαλιού τους με τρεις κόμπους και κατόπιν έλεγαν τα εξής: "Σε δένω μοίρα μου, να ΄ρθης απόψε στον ύπνο μου, να μου ειπείς ποιόν θα πάρω.Κι αν έρθεις, δεν σε λύνω"
 β. το στέρνιασμα
     Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, οι παππούδες, οι γιαγιάδες και οι γονείς στέρνιαζαν τα παιδιά τους, δηλαδή τους έδιναν χρήματα, αντί για καλούδια. Με αυτά τα χρήματα τα παιδιά αν δεν αγόραζαν παιχνίδια, αγόραζαν καρύδια με τα οποία έπαιζαν το παιχνίδι "τα καρύδια", στο οποίο έβαζαν στοιχήματα με τσίγκινα φλουριά για το ποιό παιδί θα έπαιρνε τα περισσότερα καρύδια, χτυπώντας τα.
 γ. η  μαυρόπετρα
   Ο νοικοκύρης ή η νοικοκυρά έφερναν από τα χωράφια και τοποθετούσαν έξω από την πόρτα του σπιτιού μια στρογγυλή μαυρόπετρα, σε μέγεθος ανθρώπινου κεφαλιού. Γύρω στα ξημερώματα, ανήμερα της Πρωτοχρονιάς πριν να ξυπνήσουν τα παιδιά και οι παππούδες, η νοικοκυρά λιβάνιζε το σπίτι, τα εικονίσματα και όσους κοιμούνταν. Κατόπιν έπαιρνε τη μαυρόπετρα και την ακουμπούσε λιγάκι πάνω στο κεφάλι τους και έκανε την ακόλουθη ευχή: " Το κεφάλι που ακουμπά η μαυρόπετρα να είναι γερό σαν κι αυτή". Μετά έπαιρνε τη μαυρόπετρα και τη φύλαγε κάτω από ένα κρεβάτι ή μέσα στην παλεθούρα (ντουλάπι στον τοίχο) και τους ξυπνούσε όλους για να πάνε στην εκκλησία.
δ. η κρεμμυδασκέλα
  Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς οι παλαιοί Αιγινήτες έπαιρναν από τα χωράφια κρεμμύδες, τις οποίες ονόμαζαν ασκέλες. Τις τοποθετούσαν πάνω από το κατώφλι της πόρτας. Είχαν ευεργετικές ενέργειες για το σπιτικό και τους νοικοκυραίους, γιατί όπως πίστευαν, το σπίτι θα ευημερήσει και θα είναι "γεμάτο και ντυμένο σαν την ασκέλα"