Τα Ναυτικά Οχυρά του Τούρλου

    Σε  συνέχεια  των όσων έχουμε αναφέρει σε προηγούμενες αναρτήσεις μας για τα Ναυτικά Οχυρά της Αίγινας, συνεχίζουμε σήμερα παρουσιάζοντας  μια περιήγηση στους χώρους των  Βόρειων Οχυρών Αίγινας (ΒΟΑ) από  την επίσκεψη των μαθητών του 2ου Γυμνασίου στο χώρο όταν μ ετην ομάδα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης εκπόνησαν το θέμα: "Ναυτικά Οχυρά και Παρατηρητήραι στην Αίγινα", Σχολική χρονιά 2000 -01. 

  Οι φωτογραφίες προέρχονται από το τελευταίο βιβλίου του Αργύρη Φορτούνα: "Τα χρόνια της Κατοχής στην Αίγινα"

Ο  χώρος  των οχυρών  βρίσκεται  έξω από τον περιφραγμένο χώρο  που καταλαμβάνει  το Κέντρο Λήψης Σημάτων,  και  για  να τα επισκεφτείς ακολουθείς  αριστερά από το  φυλάκιο  τον χωμάτινο  δρόμο.

     Αφού  περπατήσει  κανείς λίγα  μέτρα  συναντά  το πρώτο κτίσμα, το οποίο σύμφωνα με πληροφορίες   ήταν το σπίτι του αξιωματικού. Ακολούθως  συναντάμε  την λέσχη  των αξιωματικών  όπου  υπάρχουν ακόμα  και σήμερα  φράσεις στα γερμανικά  και ζωγραφισμένος  ένας αετός.  Τα  κτίσματα  είναι σε κακή  κατάσταση , με αρκετά  συνθήματα  και φράσεις  γραμμένες  στους   τοίχους.

      Στα  δεξιά  του δρόμου  αρκετά συχνά  συναντούμε ανοίγματα  με πόρτες βαριές  σιδερένιες  που στο άνοιγμα  τους μας αποκαλύπτουν έναν εσωτερικό  χώρο σκοτεινό  πολύπλοκο, μυστηριώδη. Το  λίγο φως   σε αφήνει  με δυσκολία να διακρίνεις την διαμόρφωση  των χώρων,  και  την ύπαρξη  τυχόν αντικειμένων. Η  ησυχία  και η επιβλητικότητα του χώρου  σε μεταφέρει  σε εποχές  δύσκολες, σκοτεινές, σκληρές.

Σε  πυκνά   διαστήματα  υπάρχουν τρύπες – αεραγωγοί   και ενδείξεις  υπόγειων – εσωτερικών στοών  μέσω των οποίων επικοινωνούσαν  τα οχυρά και τα καταφύγια.

     Παρακάτω  και αφού  ο δρόμος έχει στρίψει  προς ανατολάς  και έχουν φανεί  οι ακτές  της Αττικής, διακρίνονται τα πρώτα οχυρά ,   άλλα  μικρά , άλλα μεγαλύτερα, μισογκρεμισμένα, ερειπωμένα, χορταριασμένα. Φιδίσια  μονοπάτια  συνδέουν επιφανειακά  το ένα  με το άλλο. Με  την πρώτη ματιά  διαπιστώνεις  ότι   ως προς την κατασκευή  τους είναι  ακριβώς  ίδια με εκείνα  της Πέρδικας στο Νότιο Οχυρό,  εφόσον  φτιάχτηκαν  την ίδια  εποχή  και από τους  ίδιους  κατασκευαστές.

    Οι  Γερμανοί  έκαναν  κάποιες  μετατροπές  ώστε  τα οχυρά  να εξυπηρετούν  τα σχέδια  τους.Οι  κατασκευές  είναι  ανθεκτικές  πολύ  καλά  οπλισμένες   με καλά υλικά. Η  οροφή  είναι φτιαγμένη από μέταλλα. Τεράστιες  ποσότητες  μπετόν αρκετού  πάχους, προστατεύουν   τους στρατιώτες.

    Οι  βάσεις  των πυροβόλων  σχήματος στρογγυλού, είναι  τεράστιες, ειδικά στα ανατολικά οχυρά που είναι και μεγαλύτερα, γιατί τα πυροβόλα ήταν πολύ βαριά. Σε  μερικά οχυρά υπάρχουν σημεία που φανερώνουν ότι έχουν χτυπηθεί  από βλήματα. Κάτι  που  κάνει  εντύπωση   είναι   ότι σε κάποιους  εσωτερικούς χώρους , οι  τότε στρατιώτες έχουν ζωγραφίσει  τους  στόχους  τους [καράβια – αεροπλάνα]. Ανάμεσα  στα βουνά  συναντά κανείς βοηθητικά κτίρια, τα οποία  έκτισαν οι Γερμανοί   καθώς  και σωρούς από πέτρες  τις οποίες  χρησιμοποιούσαν  για το κτίσιμο,  καθώς  και δεξαμενές για  την συγκέντρωση  νερού.  Διάσπαρτα υπάρχουν σύρματα , τα οποία τοποθετούσαν τότε  οι Γερμανοί  για να εμποδίζουν τον   εχθρό.  Ηλεκτρικό  ρεύμα  προμηθεύονταν  από   γεννήτριες.

    Επιστρέφοντας  , με κατεύθυνση  προς τα δυτικά κατηφορίζουμε  ώσπου φτάνουμε  σε κάποια κτίσματα  τα οποία από ότι πληροφορηθήκαμε  χρησίμευαν για κρατητήρια. Οι Γερμανοί σε αυτό το σημείο   έχουν κατασκευάσει  ένα μικρό λιμάνι, ώστε να μπορεί να δέσει κάποιο  μικρό πλοιάριο για ανεφοδιασμό. Σε  αυτή την μικρή παραλία  υπάρχει σήμερα  το μνημείο των αγωνιστών  και των εκτελεσμένων  της Εθνικής Αντίστασης.

    Η  γύρω θάλασσα , σύμφωνα με μαρτυρίες  ήταν διάσπαρτη από νάρκες  ώστε να προφυλάσσονται  και από θαλάσσης  τα οχυρά. Η  παράκτια  άμυνα  συμπληρωνόταν  και από αυτήν στην θάλασσα. Σήμερα  σύμφωνα πάντα με   μαρτυρίες  ψαράδων αλλά και ανθρώπων  που μας έδωσαν πληροφορίες  η  θάλασσα    στον πυθμένα  έχει τρύπες από βόμβες. 

    Η   παραλία  ωστόσο  σήμερα είναι γεμάτη σκουπίδια  ενώ τα διπλανά  κτίρια  χαρακτηρίζει μια απερίγραπτη  αθλιότητα  από κάθε είδους  συνθήματα, αισχρολογίες  και  αισχρές  παραστάσεις. Στο πάτωμα υπάρχουν σκουπίδια   και   ακαθαρσίες.

    Η   πορεία  μας  στην συνέχεια  μας  οδήγησε και πάλι  στην πύλη  του Κέντρου Λήψης Σημάτων, από  το οποίο  στρίβοντας  δεξιά  και  βαδίζοντας επί αρκετή ώρα μέσα στο δάσος  φτάσαμε   στο ψηλότερο  σημείο της περιοχής  όπου  υπάρχουν  τα απομεινάρια  της αντιαεροπορικής  άμυνας   σε  τρία σημεία.

   Εντυπωσιακή  εικόνα  παρουσιάζουν επίσης   οι δύο μεγάλες  τρύπες  μεγάλου διαμετρήματος  και  τρομερού  βάθους  που χάσκουν  και αποτελούν παγίδες για κάποιον ανυποψίαστο  περιπατητή. Οι  δύο  αυτές  τρύπες    δημιουργήθηκαν  από  εκρήξεις  που προκάλεσαν  οι ίδιοι  οι Γερμανοί  φεύγοντας, στις αποθήκες  πυρομαχικών  που ήταν μέσα στο έδαφος. Διακρίνεται και  εδώ  η δυνατή κατασκευή  και αρκετοί  διάδρομοι  και εσωτερικοί  υπόγειοι χώροι.

    Στην  επιστροφή  συναντά  κανείς  και το μεγάλο κτίριο  που  φαίνεται    και  από τον  παραλιακό δρόμο που οδηγεί  στα οχυρά. Σύμφωνα με πληροφορίες  εκεί βρίσκονταν οι κοιτώνες  των στρατιωτών, μαγειρεία  και άλλοι βοηθητικοί χώροι. Από το μέγεθος  του κτιρίου  αλλά   και από τον μεγάλο   αριθμό των οχυρών καταλαβαίνουμε ότι   υπήρχε και μεγάλος  αριθμός στρατιωτών.

    Συγκριτικά  με  τα  οχυρά  στην Πέρδικα, αυτά  του Τούρλου  υπερτερούν, είναι περισσότερα, σε καλύτερη κατάσταση, και  ασφαλώς  σε πιο  κρίσιμη  και  στρατηγικής σημασίας θέση. Αποστολή  τους ήταν   να αποτρέψουν  κάποια εισβολή  στον Πειραιά  και στην Αθήνα  πάντα  σε συνεργασία  - ενδοεπικοινωνία  και συνεννόηση  με τα οχυρά της   Πέρδικας  και τα παρατηρητήρια.

    Επίσης  αναφέρεται  ότι δεν επικοινωνούσαν όλα  με υπόγειες  στοές.

   Μετά  την απελευθέρωση   όλα τα όπλα ξηλώθηκαν . Οι  Γερμανοί  έφυγαν  ξαφνικά.,  αλλά  άφησαν  πίσω  τους  παντού   θάνατο  με  τις  νάρκες  που είχαν τοποθετήσει  σχεδόν σε όλη την περιοχή.

    Μόλις  οι Αιγινήτες   έμαθαν  ότι  οι Γερμανοί  έφυγαν, έτρεξαν  να λεηλατήσουν  τα οχυρά. Βρήκαν  τρόφιμα, ακόμα και μαγειρεμένο φαγητό, στρώματα, κρεβάτια, εργαλεία, ρολόγια, κουτάλια, πηρούνια, μαχαίρια. Πολλοί  όμως σκοτώθηκαν  ή ακρωτηριάσθηκαν  επειδή πάτησαν  σε νάρκες.

    Πολλοί  θέλησαν  να   καλλιεργήσουν  τη γη τους  που  είχε επιτάξει ο Ι.Μεταξάς  για  τη κατασκευή των οχυρών.

    Σήμερα    υπάρχουν αρκετοί  που    θα  διεκδικήσουν  κτήματα  στην περιοχή  εάν αλλάξει  το καθεστώς.

     Τέλος   προκαλεί ιδιαίτερη  εντύπωση  η πλούσια  βλάστηση  της περιοχής  από  πεύκα, θάμνους, ασπαλάθους, σκοίνα, και ένα είδος  κέδρων  τα λεγόμενα ‘τσιτρό’. Βλάστηση  η οποία  έχει διατηρηθεί  λόγω  της απουσίας  του ανθρώπου από την περιοχή.