Ήταν χειμώνας του 2000 όταν με μαθητές της Περιβαλλοντικής Ομάδας του 2ου Γυμνασίου επισκεφθήκαμε πολλές φορές τα οχυρά της Πέρδικας, στα πλαίσια της εργασίας μας : "Ναυτικά Οχυρά και Παρατηρητήρια στην Αίγινα".
Σήμερα γίνεται πολύς λόγος για την περιοχή των Οχυρών και πολύ δικαιολογημένα αφού συζητείται η εκμίσθωση του και η παραχώρηση για χρήση σε ιδιώτη μη υπολογίζοντας την ιστορική αξία του τόπου, τις μνήμες τους αγώνες το παρελθόν μιας περιοχής που συνέβαλε με πράξεις στον αγώνα και την αντίσταση στα χρόνια της Γερμανικής κατοχής.
Πολλές μαρτυρίες βλέπουν το φως της δημοσιότητας αυτές τις μέρες. Πολλοί αναφέρουν ιστορικά γεγονότα. Αξίζει όλα αυτά ψύχραιμα και χωρίς την πίεση των σημερινών γεγονότων να καταγραφούν. Εμείς υποσχόμαστε ότι καθώς θα πλησιάζει η 28η Οκτωβρίου και το θέμα της συμμετοχής της Αίγινας στον πόλεμο του '40 και της Αντίστασης θα είναι επίκαιρο, εμείς θα πυκνώσουμε τις αναφορές μας, δημοσιεύοντας αποσπάσματα από την εργασία των μαθητών του 2ου Γυμνασίου Αίγινας τη σχολική χρονιά 2000- 01.
Από εκείνες τις επισκέψεις δημοσιεύουμε ένα απόσπασμα:
"Το Νότιο Οχυρό
Αίγινας κατασκευάστηκε στο
μικρό λόφο που βρίσκεται
ακριβώς απέναντι από το πανέμορφο γραφικό
χωριό της Πέρδικας. Η πρόσβαση
σε αυτά είναι πολύ εύκολη, γιατί
ο χώρος δεν είναι συρματοπλεγμένος ούτε φυλάγεται από στρατιώτες όπως
στον Τούρλο.
Δύο τρόποι
υπάρχουν για να
πλησιάσεις τα οχυρά. Ο
πρώτος είναι να σκαρφαλώσεις από την βόρεια πλευρά του
λόφου, στρίβοντας αριστερά από τον δρόμο που οδηγεί στο λιμάνι της
Πέρδικας, και ο δεύτερος είναι να
περπατήσεις παραλιακά από το λιμάνι της
Πέρδικας.
Στις δύο επισκέψεις που πραγματοποιήσαμε ακολουθήσαμε
την πρώτη φορά τον Οκτώβριο την πρώτη διαδρομή και
την δεύτερη φορά στις 10 Μαρτίου την δεύτερη διαδρομή.
Τα οχυρά
άλλα είναι μικρά και άλλα μεγαλύτερα. Σήμερα είναι εγκαταλελειμμένα , άδεια
από αντικείμενα και εξοπλισμό.
Κτίστηκαν το 1936 και όταν
οι Γερμανοί τα κατέλαβαν
έκαναν όσες αλλαγές
τους χρειάζονταν για να καλυτερέψουν τον τρόπο δράσης
τους.
Ξεκινώντας από τα δυτικά την περιήγηση
του, κάποιος θα συναντήσει
ένα μεγάλο οχυρό. Μέσα οι
εσωτερικοί χώροι είναι πολύ
σκοτεινοί και πολύ βρώμικοι, γεμάτοι από κάθε είδους σκουπίδια,
και γκράφιτι στους τοίχους. Την εικόνα
αυτή ο επισκέπτης θα συναντήσει
σε κάθε οχυρό και κτίσμα.
Μεγάλες βαριές σιδερένιες
πόρτες χωρίζουν τους εσωτερικούς
χώρους που χωρίζονται σε μικρά δωμάτια που επικοινωνούν μεταξύ τους
με στενούς διαδρόμους.
Πέρα από τα
οχυρά , υπάρχουν τα πολυβολεία.
Στη μέση του κτίσματος διακρίνεται η βάση
του πολυβόλου. Σκουριασμένες
βίδες υπάρχουν ακόμα εκεί
καθώς και εξαρτήματα από τις
βάσεις του πολυβόλου. Η κατασκευή είναι κυκλική και υπάρχουν γύρω – γύρω μικροί διάδρομοι και δωμάτια.
Συνεχίζοντας
την περιήγηση μας στην περιοχή, αμέσως κάποιος διακρίνει κάποια χαντάκια ή
τάφρους. Από ότι πληροφορηθήκαμε αυτά
είναι απομεινάρια από
υπόγειες στοές με τις
οποίες επικοινωνούσαν όλα τα οχυρά μεταξύ τους, και από
αεραγωγούς που χρησίμευαν για εξαερισμό.
Είναι χαρακτηριστικό επίσης ότι όλα
τα οχυρά βρίσκονται σε μια
ευθεία.
Λόφοι από χώμα
καλύπτουν τα περισσότερα
κτίσματα έτσι ώστε να
είναι προφυλαγμένα και να μην
εντοπίζονται από τα εχθρικά αεροπλάνα. Το τελευταίο είχαμε την
ευκαιρία να το διαπιστώσουμε όταν
ανεβήκαμε στο παρατηρητήριο της Μονής
από όπου με δυσκολία
κανείς καταλαβαίνει ότι
απέναντι σε αυτήν την
περιοχή βρίσκονται οχυρά και πολυβολεία.
Διακρίνονται μόνο τα μικρά λοφάκια από χώμα
που καλύπτουν τα οχυρά.
Ανάμεσα στα άλλα, που συναντήσαμε ήταν και το μικρό εκκλησάκι του Αη- Σώστη. Σύμφωνα με την ιστορικό κ.Γωγώ Κουλικούρδη στο σημείο αυτό πάνω στον λόφο
οι έλληνες αγωνιστές από την Πέρδικα που είχαν συμμετάσχει στον αγώνα
κατά του Δράμαλη, είχαν κτίσει
εκεί μια εκκλησία προς
τιμήν του Σωτήρα Χριστού. Οι
Γερμανοί γκρέμισαν το εκκλησάκι
για να φτιάξουν εκεί τα οχυρά.
Μετά τον πόλεμο και σύμφωνα
με δημοσιεύματα στον τοπικό τύπο της εποχής εκείνης αποφασίστηκε
να ξανακτιστεί η Εκκλησία
στην αντικρινή πλαγιά της Πέρδικας όπου υπάρχει σήμερα ο ναός.
Η βλάστηση
στην περιοχή δεν είναι
καθόλου πλούσια. Τα μόνα φυτά
και λουλούδια που υπάρχουν ήταν θυμάρια, ανεμώνες, αγκάθια, βολβοί,
ασπάλαθοι και ανεμώνες της θάλασσας. Χαμηλότερα και προς την πλευρά της Πέρδικας υπάρχουν
λίγα δέντρα όπως πεύκα.
Η επίσκεψη
μας στην περιοχή ολοκληρώθηκε
στο ανατολικότερο οχυρό
όπου και συναντήσαμε ένα κανόνι
μήκους 13 –15 ποδιών.
Η κατάσταση
σήμερα των οχυρών έχει ως εξής:
Τα κτίσματα
είναι εγκαταλελειμμένα , ερειπωμένα .Μερικά από αυτά
βρίσκονται σε καλή κατάσταση και αυτό επιβεβαιώνει την γερή
κατασκευή από μπετόν
και σίδερο.
Οι κάτοικοι
της περιοχής χρησιμοποιούν
μερικά από αυτά για στάβλους , ενώ σφάζουν εκεί τα ζώα
τους. Η μυρωδιά από πρόβατα και κατσίκια που σφάζουν είναι
απαίσια. Στην γύρω περιοχή επίσης
αλλά και
κοντά στα κτίσματα φέρνουν τα ζώα
τους για βοσκή.
Γενικά ο χώρος
δεν φυλάσσεται , δεν προστατεύεται
όπως θα έπρεπε, ακόμα μπορεί να εγκυμονεί
και κινδύνους για κάποιους
που δεν γνωρίζουν την παλαιά
χρήση του χώρου ή για τα
μικρά παιδιά. Ο μύθος γύρω από τα οχυρά πολλές φορές
εξάπτει και την φαντασία κάποιων.
Όπως και να έχουν
τα πράγματα , ο χώρος
αυτός είναι ιδιαίτερος για την Αίγινα γεμάτος
ιστορικές αναμνήσεις, μαρτυρεί
την πρόσφατη ζωντανή ιστορία του τόπου
και γι αυτό αξίζει μια άλλη
αντιμετώπιση αρκεί και μόνο να αναλογιστούμε τον σπουδαίο ρόλο που έπαιξαν τα οχυρά
εκείνη την δύσκολη εποχή
του ’40.
Από τους μαθητές: Μάιπα Σωτήρη – Πανοπούλου Ευαγγελία.