Η άνοιξη είναι η εποχή της Αίγινας. Ο χειμώνας της χάρισε ένα καταπράσινο τοπίο, ολάνθιστο και ευωδιαστό, που σε προκαλεί να το διαβείς και να συλλέξεις ευλαβικά τις ανάσες και τις μυρωδιές του.
Οι ανθισμένες πασχαλιές, οι βιολέτες, τα καμαρωτά ζουμπούλια, οι ταπεινές μαργαρίτες, το απλοϊκό χαμομήλι, οι περήφανες παπαρούνες, το ξεχασμένο θυμάρι, και τα περιφρονημένα δενδρολίβανα υφαίνουν ένα μοναδικό ανοιξιάτικο φόρεμα, που απλώνεται σε κάθε πλαγιά και πολλές φορές φθάνει ως τα ακρογιάλια.
Από κοντά οι κάτασπρες πεζούλες, τα φρεσκοοργωμένα χωράφια που καταμεσίς ορθώνονται εκκλησάκια λευκά και αυλές όμορφες νοικοκυρεμένες.
Μακάριος ο επισκέπτης της Αίγινας που θα ανακαλύψει αυτές τις ομορφιές, που θα ξεφύγει από τη βουή της παραλίας και των στενών της πόλης και θα ανηφορίσει σε μονοπάτια, που τούτο το νησί αποκαλύπτει, μόνο σε όσους επιμένουν να το αγαπούν ειλικρινά και παθιασμένα.
Τότε ίσως ανηφορίσει προς την Όμορφη Εκκλησιά στον Ασώματο ή την Παλαιά Χώρα, αντίκρυ από τον Άγιο Νεκτάριο, όπου τα μικρά μονοπάτια θα του αποκαλύψουν τη Μεσαιωνική πολιτεία της Αίγινας. Σήμερα από αυτήν απομένουν κάποια χαλάσματα από τα σπίτια, το υδραγωγείο, το κάστρο, και τριάντα δύο εκκλησάκια. Μερικά από αυτά είναι αναπαλαιωμένα, άλλα ερειπωμένα και κάποια μισογκρεμισμένα.
Κοντά
στο Γενικό Λύκειο της Αίγινας ορθώνεται το καλύτερο βυζαντινό μνημείο
της Αίγινας, η λεγόμενη Όμορφη Εκκλησιά. Αν ο επισκέπτης διαβεί το
κατώφλι της τότε θα αντικρίσει σπουδαίες τοιχογραφίες σε πολύ καλή
κατάσταση. Η Ανάληψη, η Σταύρωση, η Αποκαθήλωση, η Βαϊοφόρος, η Έγερση
του Λαζάρου, η Γέννηση, ο Ελκόμενος Χριστός, η Προδοσία, ο Μυστικός
Δείπνος είναι μερικές από τις καλύτερες παραστάσεις. Η ζωγραφική της
όμορφης Εκκλησιάς αν και παρουσιάζει πρακτικές και στυλιστικές
ιδιομορφίες διακρίνονται για τη συντηρητικότητα της απόδοσης και τη
δραματικότητα των σκηνών. Στοιχεία που προκάλεσαν το ενδιαφέρον του Γ.
Τσαρούχη ο οποίος αντέγραψε πολλές από αυτές με νερομπογιά πάνω σε φύλλο
χαρτί.
Η σιωπή απλώνεται σήμερα στους χώρους αυτούς. Είναι η ίδια σιωπή που συναντάς σε κάθε ιερό χώρο που καθαγιάστηκε από τις θυσίες των μεγάλων ανθρώπων της ιστορίας…των ηρώων και των Αγίων τούτου του τόπου. Η σιωπή αυτή επιβάλλεται από τα πρώτα βήματα σου, σε αγκαλιάζει και σε μεταφέρει σε χρόνους περασμένους σε εποχές μακρινές αλλά όχι αξέχαστες, σε μνήμες, σε ιστορίες και θρύλους σε αφηγήσεις που πονούν ακόμα, βουρκώνουν και ματώνουν τη ψυχή. Κι εσύ απομένεις να θαυμάζεις, να παρακολουθείς , να ρουφάς κάθε στιγμή, κάθε εικόνα, να ψηλαφείς τη πέτρα, να αναπνέεις τις ευωδιές, να προσκυνάς τις εικόνες, να ανοίγεις μικρές πόρτες σε ένα παρελθόν τόσο οικείο και γνώριμο, να αφουγκράζεσαι φωνές και ήχους από ένα παρελθόν μαρτυρικό.
Χωρίς να το καταλάβεις μετατρέπεσαι σε ευλαβή προσκυνητή, σε μονοπάτια ιστορικά, τόπους και χώρους λησμονημένους πλέον και εγκαταλελειμμένους.
Η ιστορία εδώ είναι πολύ παλιά. Ξεκινά τον 8ο αιώνα μ.Χ. όταν οι Αιγινήτες συναγωνίζονταν ποιος θα κτίσει καλύτερη
τη δική του εκκλησία. Ήταν η εποχή που η Αίγινα βρισκόταν κάτω από την
απειλή των Ενετών, των Τούρκων και των Σαρακηνών πειρατών. Κι όμως παρά τις αντίξοες συνθήκες οι κάτοικοι της Παλιάς Χώρας έκτιζαν πολλούς ναούς, τον έναν κοντά στον
άλλον, με ιδιαίτερη φροντίδα στην αρχιτεκτονική, ενδιαφέρουσες
λαϊκότροπες τοιχογραφίες. Οι καμπάνες των μικρών εκκλησιών, η ηρεμία του
τόπου, το αμφιθεατρικό χτίσιμο των σπιτιών, τα γύρω πευκόφυτα βουνά και η αναγκαστική συσπείρωση των Αιγινητών στο χώρο της Παλαιοχώρας, δημιούργησαν ένα βαθύ θρησκευτικό συναίσθημα, ένα κλίμα ευλάβειας και θρησκευτικότητας, που δυνάμωνε την πίστη στο Θείο και μεταρσίωνε την ανθρώπινη ψυχή. Οι Αιγινήτες ένιωσαν σιγουριά κοντά στους Αγίους και προστάτες τους, περηφάνια για τις πολυάριθμες εκκλησίες τους που ήθελαν να φτάσουν σε αριθμό τις 365, όσες και οι ημέρες του χρόνου.
Η Παλαιοχώρα κατοικήθηκε για πάνω από 10 αιώνες. Από τα τέλη του 18ου αιώνα αρχίζει να επικρατεί ασφάλεια στο Σαρωνικό και οι Αιγινήτες αρχίζουν να ξεθαρρεύουν. Εγκαταλείπουν την Παλαιά Χώρα και κατεβαίνουν στην παραλία και κτίζουν τα πρώτα σπίτια.
Σήμερα η ευλογημένη αυτή γη βρίσκεται στο έλεος του Θεού. Τα μικρά εκκλησάκια - περίπου 32- περήφανα και αγέρωχα, στέκονται όρθια με πείσμα και αντοχή μοναδική. Αν και δαρμένα από τους ανέμους, φθαρμένα από τη βροχή, πληγωμένα από τα σκουπίδια των επισκεπτών, την κακογουστιά και τα χαράγματα των νεοελλήνων, σημαδεμένα από την αδιαφορία και τη λήθη, επιμένουν να συγκινούν και να προσκαλούν να τα εξερευνήσεις. Να ανοίξεις τη πόρτα τους, να διαβείς το κατώφλι και να προσκυνήσεις τις απλές και απέριττες εικόνες. Να ψελλίσεις το «Χριστός Ανέστη» σαν άλλος Παπαδιαμάντης. Να ανάψεις κερί στη Φορίτισσα, στον Αι- Γιώργη το Καθολικό, στην Αγία Κυριακή και στον Άγιο Ιωάννη.
Να θαυμάσεις τις ελάχιστες τοιχογραφίες που σώζονται, όπως του «Ελκόμενου χριστού», της «Άκρας Ταπείνωσης», της «Αναλήψεως», του «Ιερού Νιπτήρα».
Οι εικόνες του Θείου Πάθους από την Όμορφη Εκκλησιά και την Παλαιά Χώρα της Αίγινας, με τα απαλά – γήινα χρώματα τις απλές γραμμές και τα εκφραστικότατα πρόσωπα, προσδίδουν ένα τόνο κατάνυξης, ηρεμίας και ψυχικής ανάπαυσης στον ανυποψίαστο επισκέπτη της σιωπηλής πολιτείας. Ξεχωρίζουν ανάμεσα στις υπόλοιπες αγιογραφίες και μεταδίδουν με τα δικά τους χρώματα, με τα μοναδικά βλέμματα τα μηνύματα των ημερών του Πάσχα.
Η Μεγάλη Εβδομάδα στην Αίγινα, είναι κεντημένη από τα αγριολούλουδα της Παλιαχώρας. Μοσχοβολά λιβάνι, θυμάρι και άγρια λεβάντα. Αναπνέει από τη δροσιά του πελάγους. Φωτίζεται από το τρεμάμενο φως ενός καντηλιού στο τέμπλο μιας εκκλησιάς που ο διαβάτης ξέχασε φεύγοντας να κλείσει πίσω του τη πόρτα………