Μετά τον Μεγάλο
Κανόνα, η Εκκλησία μας προτρέπει την
Παρασκευή το βράδυ αυτής της εβδομάδας
να χαρούμε- να πανηγυρίσουμε – ψάλλοντας θριαμβευτικά «Τη
Υπερμάχω στρατηγώ τα νικητήρια». Ο Ακάθιστος ύμνος – ο ωραιότερος ίσως
ύμνος της Εκκλησίας και περισσότερο αγαπητός στο λαό – πρωτοακούστηκε στο Βυζάντιο στην Εκκλησία της Παναγίας των Βλαχερνών
μετά την ηρωική απόκρουση
των Αβάρων που είχαν πολιορκήσει την Κωνσταντινούπολη. Η ιστορία αναφέρει τα εξής:

Η πόλη είχε σωθεί. Το βράδυ, όλος ο λαός
μαζεύτηκε στο ναό της Θεοτόκου, για να αποδώσει στην υπερμάχο στρατηγό με
ψαλμούς και ύμνους τα νικητήρια και τα ευχαριστήρια. Τότε πρωτοψάλανε και τον
ύμνο, που ψάλλουμε μέχρι σήμερα στους Χαιρετισμούς.
Εκείνη τη βραδιά όλος ο λαός έψαλλες
όρθιος αυτόν τον ύμνο σε ένδειξη μεγάλης
ευγνωμοσύνης προς την Παναγία. Γι’ αυτό ο ύμνος αυτός ονομάστηκε
Ακάθιστος.
Ο
Ακάθιστος ύμνος είναι ένα κοντάκιο
[είδος μεγάλου εκκλησιαστικού ύμνου]
που αποτελείται από το προοίμιο [εισαγωγή] και 24 οίκους [σειρά τροπαρίων στα οποία περιγράφεται ένα
γεγονός]. Ψάλλεται τμηματικά κάθε
Παρασκευή βράδυ τις 4 πρώτες εβδομάδες της Μ. Τεσσαρακοστής και ολόκληρος το βράδυ της Παρασκευής της 5ης εβδομάδας. Μπορεί να χωριστεί σε δύο μέρη. Στο πρώτο το ιστορικό, εξιστορούνται τα
γεγονότα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, η συνάντηση της Παναγίας με την
Ελισσάβετ, η γέννηση του Χριστού, η προσκύνηση των Μάγων και των Ποιμένων, η
φυγή στην Αίγυπτο και η Υπαπαντή. Στο δεύτερο μέρος, το Θεολογικό και δογματικό,
αναφέρεται η σημασία της ενανθρώπησης του Χριστού, για να σώσει τους ανθρώπους,
να τους λυτρώσει και να τους οδηγήσει στη Θέωση.
Δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα τον
συγγραφέα του Ακάθιστου ύμνου. Από
πολλούς επιστήμονες αποδίδεται στον Ρωμανό τον Μελωδό.