Ο "κλαδευτής" Φλεβάρης και ο Άγιος Πολύκαρπος.

Ταυτισμένος με την καλλιέργεια  του αμπελιού είναι ο μήνας  που διανύουμε. Ο Φεβρουάριος ονομάζεται και κλαδευτής επειδή οι αμπελουργοί  ξεκινούν το κλάδεμα  των αμπελιών.

Μην  ξεχνάμε ότι ο  Άγιος Τρύφωνας  που εορτάζει στην αρχή  του μήνα  θεωρείται προστάτης άγιος  των αμπελιών και εικονίζεται συνήθως με ένας κλαδευτήρι στο χέρι ή ακόμα και με ένα κλωνάρι από κλήμα αμπελιού ή και σταφύλι. Οι παρακάτω εικόνες  το μαρτυρούν.

Ο  Άγιος Πολύκαρπος σύμφωνα με μαρτυρίες παλαιών Αιγινητών όπως ο Παναγής Στενάκης, ο Δημήτρης Χατζόπουλος ή ο (+) Αντώνης Αξιώτης, είναι και αυτός ταυτισμένος με  το αμπέλι. Πολλοί παλαιοί νησιώτες ξεκινούσαν το κλάδεμα και γενικά την περιποίηση  του αμπελιού από τις 23 Φεβρουαρίου, ημέρα  που εορτάζει ο Άγιος Πολύκαρπος.

«Κάποια χρονιά που στ’ αμπέλια η σοδειά ήτανε φτωχική και το κρασί λιγοστό, τρία απ’ τα παιδιά του γέρο- Χρόνου, ο Γενάρης, ο Φλεβάρης κι ο Μάρτης, είπανε να κάνουνε σιρμαγιά με το κρασί τους, και να το βάλουνε σ’ ένα μεγάλο βαρέλι. Και για να είναι όλα σωστά και νοικοκυρεμένα βάλανε  τρεις κάνουλες να παίρνει ο καθένας από τη δική του, για να μη «ρίχνει» τους άλλους! Πρώτος έριξε το κρασί του στο βαρέλι ο Φλεβάρης, έβαλε την κάνουλα κάτω κάτω, επειδή ήτανε ο πιο κοντακιανός και  ζήτησε να τραβήξει πρώτος.

Με  την ευκαιρία  όμως αυτή ας  θυμηθούμε και κάποια  ιστορικά στοιχεία για  την καλλιέργεια  του αμπελιού στην Αίγινα , όπως η Ομάδα Περιβαλλοντικής  Εκπαίδευσης έχει καταγράψει σε παλαιότερη εργασία της:

 Μέχρι και την δεκαετία του’ 50 η Αίγινα ήταν κατάφυτη από αμπελώνες. Σχεδόν κάθε οικογένεια είχε το αμπέλι της. Η παραγωγή σε σταφύλια και κρασί ήταν μεγάλη τόσο που κάλυπτε τις ανάγκες του νησιού και γίνονταν και εξαγωγές. Οι Αιγινήτες με τα καίκια μετέφεραν στον Πειραιά, στο Αγκίστρι, στον Πόρο, στη Λεσά, στην  Ύδρα, στις  Σπέτσες και αλλού τον εκλεκτό τους μούστο.

    Όταν έγινε γνωστή η καλλιέργεια της φυστικιάς, ο ενθουσιασμός για την καινούργια καλλιέργεια και η υπόσχεση για μεγαλύτερο εισόδημα, ώθησαν πολλούς παραδοσιακούς  Αιγινήτες αμπελουργούς να εγκαταλείψουν  τα αμπέλια  τους και να στραφούν στην καλλιέργεια της φιστικιάς.  Έτσι λοιπόν χάλασαν τα εύφορα αμπέλια και στη θέση τους  φύτρωσαν οι φιστικιές. Σιγά – σιγά η καλλιέργεια των αμπελιών  περιορίστηκε.

   Σήμερα στο νησί υπάρχουν ελάχιστα αμπέλια, στην Κυψέλη, στο Λεόντι, στους Αγίους, στο  Μεσαγρό, στα μικρά χωριουδάκια γύρω από το Όρος, στο Λιβάδι και τη Χλόη. Έτσι χάθηκαν οριστικά κάποιες τοπικές ποικιλίες.

    Την εποχή της μεγάλης παραγωγής στην Αίγινα ευδοκιμούσαν διάφορα είδη σταφυλιών. Όπως:

Α. Τα  Σαββατιανά   που ήταν άσπρα και τα έκαναν  εξαγωγή.

Β. Οι ροϊδίτες που ήταν δύο ειδών,  οι σκούροι, οι επιτραπέζιοι και οι άλλοι  που έδιναν το ροζέ κρασί.

Γ. Τα  φιλέρια που ήταν νόστιμα μαύρα σταφύλια επιτραπέζια όπως το ροζακί, ο σιδερίτης και τα αρωματικά μοσχάτα και αυγουλάτα.

Δ. Τα  σιρίτια που γίνονταν κληματαριές, τα πρώιμα αποστολιάτικα και τα όψιμα σιφαγγιά.

Ε. Όπως και λίγη μα εκλεκτή σταφίδα για να φτιάχνουν οι Αιγινίτισσες νοικοκυρές, το γλυκό του κουταλιού και τη ξερή σταφίδα για το χειμώνα.

 Απόσπασμα από την εργασία του 2ου Γυμνασίου Αίγινας: "Άμπελος  η Αιγιναία" 2008.