Ο ναός του Σωτήρος στο Καποδιστριακό Ορφανοτροφείο. Το τάμα του πρώτου Κυβερνήτη Ι. Καποδίστρια

 

Οι δύο εξωτερικές φωτογραφίες ανήκουν στην κ. Ευαγγελία Παγκείου από τη σελίδα της στο Fb

Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού τιμάται στην Αίγινα σε πολλές εκκλησίες και ξωκλήσια. Ξεχωριστή θέση όμως στη σημερινή εορτή έχει ο ναός  του Σωτήρος στο Καποδιστριακό Ορφανοτροφείο (Φυλακές) όπου πανηγυρίζει με τον δέοντα τρόπο καθώς πέρα από τη μεγάλη Δεσποτική εορτή η εκκλησία κατέχει ιδιαίτερη θέση στη ζωή των Αιγινητών και περισσότερο των παλαιότερων που έχουν συνδέσει το ναό με τη λειτουργία των Φυλακών. Σύμφωνα με τις αναμνήσεις πολλών, αυτήν την ημέρα οι Φυλακές "άνοιγαν" για το κοινό, προκειμένου να μπορέσουν οι πιστοί να λειτουργηθούν. Παράλληλα πολλοί κρατούμενοι έβρισκαν  την ευκαιρία να πουλήσουν τα μικρά  χειροτεχνήματα τους, ιδιαίτερα μικρά  ξύλινα καραβάκια ή άλλα παιχνίδια και κατασκευές προκειμένου να εξοικονομήσουν κάποιο μικρό εισόδημα.

Η μεγάλη Δεσποτική εορτή της Μεταμόρφωσης του Χριστού στο Όρος Θαβώρ που η Εκκλησία εορτάζει στις 6 Αυγούστου μας φέρνει στο νου την  Εκκλησία  του Καποδιστριακού Ορφανοτροφείου (φυλακών) στην Αίγινα, η οποία είναι αφιερωμένο στο μεγάλο γεγονός της ζωής του Χριστού. Συνάμα μας προκαλεί τη μνήμη όταν αυτό το ταπεινό απέριττο αλλά ιστορικό εκκλησάκι αποτελεί το "Τάμα του Έθνους" για την απελευθέρωση των Ελλήνων.  

   Ο ναός σήμερα έχει ανακαινισθεί και λειτουργείται συχνά. Εκκλησιαστικά ανήκει στην ενορία της Παναγίτσας (Εισοδίων της Θεοτόκου), είναι μονόχωρη βασιλική με κεραμοσκεπή, χωρίς αγιογραφίες και με χαμηλό τέμπλο. Εντυπωσιάζει τον προσκυνητή η κόγχη του ιερού και οι παλαιές εικόνες που βρίσκονται στους τοίχους. Ο ναός ανακαινίστηκε με  επιμέλεια  του π. Ιωάννου Βλάχου ο οποίος φρόντισε υποδειγματικά  το κτίσμα  και το λειτουργούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα.
   Λίγα στοιχεία για την ιστορία  του  ναού:

     Στην προμετωπίδα του εικονιζόμενου στην πρώτη φωτογραφία,  υπάρχει μέχρι σήμερα η  επιγραφή: «Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΣΩΤΗΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ  ΘΕΟΝ» 1828.  Σε εφημερίδες της εποχής αναφέρεται ότι η επιγραφή του θεμελίου λίθου  έγραφε: «Εκ μέρους του Ελληνικού έθνους ο Κυβερνήτης της Ελλάδος καθιερώνει τον Ναόν τούτον εις τον Σωτήραν της Ελλάδος Θεόν».  Ο Ιωάννης Καποδίστριας, πρώτος κυβερνήτης της νεότερης και ελεύθερης Ελλάδας φροντίζει από τα πρώτα του βήματα για την εκπλήρωση του "τάματος". Απασχολήθηκαν για την ανέγερση του όλου κτιριακού συγκροτήματος 2000 αμειβόμενοι εργάτες από πρόσφυγες που είχαν καταφύγει τότε στην Αίγινα. Το έργο στοίχισε 515.371 γρόσια και ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 1829 και εγκαινιάστηκε στις 6 Απριλίου 1829 παρουσία του κυβερνήτη και των συνεργατών του. Επομένως άρχισε να λειτουργεί ενάμιση χρόνο μετά την επέτειο της ναυμαχίας του Ναβαρίνου και τέσσερις μήνες πριν συγκληθεί στο Άργος η Δ΄ Εθνοσυνέλευση από τις 11 Ιούλιο μέχρι τις 6 Αυγούστου του 1829. Από τις συνεδριάσεις της  προέκυψαν 13 ψηφίσματα και μεταξύ αυτών είναι το Η΄ Ψήφισμά που αναφέρεται στο θέμα: «περί του τάματος του έθνους».

      Η επιγραφή του ναού αποδεικνύει ότι  «Το Τάμα του Έθνους» ήταν για το «συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός» και πραγματοποιήθηκε  με τον πρώτο ναό του Σωτήρος στη Αίγινα. Αυτός ο ναός ήταν πρώτιστα η έκφραση της ευγνωμοσύνης του έθνους για την νίκη των Συμμάχων στο Ναβαρίνο.  

 Στιγμιότυπο από τέλεση Θείας Λειτουργίας στον Ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.(εορτή Αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου)
   Σήμερα στον προαύλιο χώρο γίνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις και φιλοξενούνται συναυλίες κλασσικής μουσικής  του Φεστιβάλ Μουσικής.