Ο Αύγουστος που ήθελε να γίνει Σεπτέμβρης.

Μας αποχαιρετά ο καυτός Αύγουστος με μπόλικες σταγόνες βροχής και με ένα γκρι φθινοπωρινό ουρανό.

Λες και ζήλεψε το Σεπτέμβρη. 

Λες και θέλησε να γίνει  φθινοπωρινός μήνας κι αυτός.

Ή μήπως θέλησε  να εξιλεωθεί για  τις ζεστές μέρες που μας χάρισε;

Όπως και να είναι τα σημερινά χρώματα του ουρανού και γενικά η ατμόσφαιρα αυτή είναι κάτι που το δίψαγε η ψυχή μας μετά από μια τόσο παρατεταμένη περίοδο ζέστης.

Από  την άλλη έστω και την τελευταία στιγμή ο Αύγουστος θέλησε να τηρήσει  την παράδοση του να ρίχνει κάποιες μπόρες ακόμα και στα μισά  του, εκεί γύρω στης Παναγίας.

Οι παλαιοί λοιπόν δεν είχαν άδικο όταν έλεγαν: "... κι από Αύγουστο χειμώνα".

Πάντως ας μην ξεγελιόμαστε από τα γκρίζα σύννεφα. Είναι περαστικά κι αυτά. Το καλοκαίρι καλά κρατεί κι έχει μπόλικα καρβέλια να φάει!

 

Εγκαίνια έκθεσης Ανδρέα Βουρλούμη - Γιάννη Παππά στη Δημοτική Πινακοθήκη Αίγινας.

Εγκαίνια σήμερα  Σάββατο και ώρα 19.30  για την έκθεση  των Ανδρέα Βουρλούμη και Γιάννη Παππά στη Δημοτική Πινακοθήκη Αίγινας στα πλαίσια  των εικαστικών εκδηλώσεων  του 15ου Φεστιβάλ Φιστικιού.

Με  την έκθεση αυτή που θα είναι ανοιχτή για το κοινό μέχρι τις 31 Οκτωβρίου τρέχοντος έτους παρουσιάζεται η συνεργασία, η κοινή πορεία και η φιλία  των δύο ανδρών στο χώρο της τέχνης. Επιμέλεια έκθεσης: Ίρις Κρητικού.

Ώρες επισκέψεων για το κοινό: 10.00 - 13.00 και 19.00 - 21. 00 καθημερινά εκτός  Τρίτης. 

 

Οι "Ατέλειωτες μορφές ενός μεγαλείου" η πρώτη μουσική εκδήλωση του 15ου Φεστιβάλ Φιστικιού.

Ο  πολυσχιδής και πολυπράγμων Γιάννης Τσαμαντάκης με τη συνοδεία δύο μουσικών της τραγουδίστριας Παυλίνας Βουλγαράκη και της ηθοποιού Λύδιας Φωτοπούλου παρουσίασε  το βιβλίο του : "Ατέλειωτες μορφές ενός μεγαλείου" από τις εκδόσεις "Ελευθερουδάκης".

Η αυλή του Καποδιστριακού Ορφανοτροφείου φιλοξένησε την πρώτη μουσική εκδήλωση  του 15ου Φεστιβάλ Φιστικιού με τη συμμετοχή αρκετού κόσμου που αψήφησε  την πιθανότητα της βροχής.

Στα μεγάλα  "συν" της βραδιάς, η απλότητα του συγγραφέα και τραγουδιστή Γ. Τσαμαντάκη, η άψογη οργάνωση, η κρυστάλλινη φωνή της Παυλίνας Βουλγαράκη που συνόδευσε το συγγραφέα  σε πολλά τραγούδια  του αλλά κυρίως η συμμετοχή της μεγάλης κυρίας του Θεάτρου κ. Λυδίας Φωτοπούλου που απέδωσε μοναδικά πολλά ποιήματα  του βιβλίου.

Η εκδήλωση, μάλλον παράσταση, θα μπορούσε να είναι το ουράνιο τόξο μετά από μια καταιγίδα, αν και δεν έπεσε καμία σταγόνα βροχής! Η υποβλητικότητα και ιερότητα του χώρου σε συνδυασμό με τον έναστρο ουρανό και την απόλυτη ησυχία  των πρώην κρατητηρίων δημιούργησε μια μυσταγωγική ατμόσφαιρα.

 

 

Η συναρπαστική ζωή του Παντελάκη Οικονόμου.

Η ζωή τα έργα και οι ημέρες  ενός προσώπου που έζησε  τον 18^ο και 19^ο αιώνα είναι  το κεντρικό θέμα του νέου βιβλίου της ιστορικού και συγγραφέως Ελένης Γούστη – Σταμπόγλη. Η ζωή του διακεκριμένου αυτού Αιγινήτη μετατρέπεται σε μια άριστη αφορμή για να γνωρίσουμε μια «σκοτεινή» περίοδο  της τοπικής ιστορίας.

Τονίζουμε τη λέξη «σκοτεινή» διότι ελάχιστα  στοιχεία και πληροφορίες γνωρίζουμε  για αυτήν την εποχή, την ύστερη της Οθωμανικής κυριαρχίας στην Αίγινα, μια που στο νησί οι κατακτητές εναλλάσσονταν συχνά. Η Αίγινα στο κέντρο  του Σαρωνικού κόλπου και πύλη αυτής της μικρής θάλασσας προς  το Αιγαίο γνώρισε, στους αιώνες που προηγήθηκαν  της Ελληνικής Επανάστασης, πολλούς κατακτητές όπως Οθωμανούς, Βενετούς, Φράγκους, Καταλανούς και φυσικά μπόλικες βαρβαρικές επιδρομές που άφησαν τραύματα και ανεπούλωτες πληγές στην Χώρα του νησιού.

Αποδείχτηκε όμως πως η εποχή εκείνη δεν είναι και τόσο «σκοτεινή»! Αρκεί να βρεθεί ο άνθρωπος εκείνος που θα «ανοίξει» την πόρτα ή το παράθυρο και θα ενδώσει στον πειρασμό της έρευνας, του ξεσκονίσματος παλαιών πηγών και του ξαραχνιάσματος μορφών, εικόνων  και φυσικά σελίδων εγγράφων από  καλά κρυμμένους κώδικες ή ημερολόγια.

Η βιβλιογραφία μπόλικη αλλά και η ύπαρξη εγγράφων της εποχής εκείνης πλούσια μέσα από κώδικες που κρατούν ερμητικά κλειστές κάποιες ειδήσεις ή τεκμήρια.

Η ζωή τελικά  του προύχοντα Παντελάκη Οικονόμου, πατέρα  του γνωστού Γεώργιου Λογιωτατίδη, που διαδραμάτισε καίριο ρόλο πριν, κατά και μετά  την Επανάσταση στην Αίγινα, αποδεικνύεται συναρπαστική καθώς μέσα από αυτήν φωτίζεται επιτέλους μια ολόκληρη εποχή.  Το σκηνικό είναι απρόσμενο! Ταξίδια, που για την εποχή εκείνη ήταν εξαιρετικά δύσκολα, μεταφέρουν τη δράση από την Αίγινα, στην Ύδρα, στην Κωνσταντινούπολη, στο Άργος. Η δράση  του Αιγινήτη προύχοντα φέρνει στο προσκήνιο την Αίγινα και τους κατοίκους της να συνδιαλέγονται, να επικοινωνούν, να δραστηριοποιούνται, να εμπορεύονται, να συνομιλούν.

Η  ζωή στην Χώρα (Παλαιά Χώρα για τους σημερινούς) ο ρόλος  και η δράση  του αντρικού τότε μοναστηριού της Χρυσολεόντισας που δεν αρκείται  μόνο στα λατρευτικά τελούμενα και στην εσωτερική, εντός των τειχών της μονής ζωής, αλλά απλώνεται  σε πολλούς τομείς, όπως οικονομία, παιδεία και μύηση προσώπων στη  Φιλική Εταιρεία, πρωταγωνιστούν στις σελίδες του βιβλίου. Παράλληλα παρακολουθούμε την αλλαγή στη ζωή του νησιού, καθώς ωριμάζει η ιδέα και οι συνθήκες για τη μεταφορά της δραστηριότητας των κατοίκων από το λόφο  της Χώρας, από την ενδοχώρα στην παραλία. Να  θυμηθούμε εδώ τη συγκλονιστική  επιγραφή στον Ταξιάρχη της Παλαιάς Χώρας: «θα κατέβουμε στο νοικοκυριό μας» (1801 Γεναρίου 7).

Ο  απλός αναγνώστης, ο φίλος της Αίγινας, ο ερευνητής, ο φοιτητής, ο εκπαιδευτικός, έχει πλέον στα χέρια του ένα πολύτιμο εργαλείο! Μια «τράπεζα γνώσης» για μια εποχή του νησιού που δεν είχε μελετηθεί όπως θα έπρεπε.

Και πάλι εδώ θα πρέπει να αναγνωρίσουμε το μεγάλο ρόλο και τις κατευθύνσεις που έδωσε μέσα από τα γραπτά και τις υποσημειώσεις της η ιστορικός Γωγώ Κουλικούρδη, η οποία με πολύ δεξιοτεχνία οδήγησε την κ. Σταμπόγλη στην ανακάλυψη και στη μελέτη του «Αιγινήτικου Ημερολογίου».

Το καλαίσθητο βιβλίο των 238 σελίδων διακρίνεται από μια φοβερή ενέργεια! Αναδεικνύει από σελίδα σε σελίδα την μεγάλη αγάπη της συγγραφέως για την Αίγινα, καλλιεργεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη, οξύνει την περιέργεια του για  το τι πρόκειται να ακολουθήσει, ξεκουράζει τη ματιά  του με τις όμορφες εικόνες και την καλαισθησία  τους.

Είχαμε τη χαρά να παρακολουθήσουμε την παρουσίαση  του νέου αυτού βιβλίου την Τετάρτη 28 Αυγούστου στον κήπο του Εϋνάρδειου, στα πλαίσια  των εκδηλώσεων της Δημόσιας Καποδιστριακής Βιβλιοθήκης της Αίγινας «Κάθε Τετάρτη στο Εϋνάρδειο  με ένα βιβλίο».

Την παρουσίαση παρακολούθησε ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων που ενδιαφέρονται για  τα γράμματα και τον πολιτισμό της Αίγινας. Και πραγματικά ήταν η πιο ταιριαστή λήξη αυτών των εκδηλώσεων.

Το βιβλίο: «Η Αίγινα στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας – Η ζωή του προύχοντα Παντελάκη Οικονόμου»  εκδόθηκε και κυκλοφορεί από την «Αιγιναία» τον Ιούλιο  του 2024 και διατίθεται στα βιβλιοπωλεία.

Την παρουσίαση του βιβλίου έκανε ο καθηγητής της Δημόσιας Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο κ. Χάρης Αθανασιάδης με τη μορφή ερωτήσεων προς τη συγγραφέα. Την εκδήλωση παρουσίασε και προλόγισε ο πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Βιβλιοθήκης κ. Γιώργος Καλόφωνος Ιστορικός - Βυζαντινολόγος.

Ξεναγήσεις στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Αίγινας.

 

Ο  Σύλλογος  των Φίλων του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Αίγινας σε συνέχεια των ξεναγήσεων που είχε διοργανώσει στους χώρους του Μουσείου τον περασμένο Μάρτιο και Ιούνιο, για τους φίλους και επισκέπτες της Αίγινας, οργανώνει δωρεάν ξεναγήσεις   κάθε Κυριακή το μήνα Σεπτέμβριο και ώρα 11.30 μ. μ.

Συγκεκριμένα:

 Κυριακή 1/9  -   Κυριακή  8/9 -  Κυριακή  15/9 - Κυριακή   22/9  -   Κυριακή 29 /9.

Χώρος συγκέντρωσης: Αυλή  του Μουσείου. 

Ο Άγιος Ιωάννης ο "νηστευτής" στην Κυψέλη.

                                       

Αυτό  το πέτρινο αριστούργημα βρίσκεται στην Κυψέλη πανηγυρίζει στις 29 Αυγούστου ημέρα της αποτομής της Κεφαλής του Τιμίου Προδρόμου. Βρίσκεται στα ψηλά  της Κυψέλης και στη σκιά της Δραγωνέρας στην οικία της οικογένειας Σακελλίων η οποία έχει και την φροντίδα του. Πρόκειται για μια μονόχωρη θολωτή εκκλησούλα, σε απόλυτα νησιώτικο στυλ που εδώ θα λέγαμε ότι έχει και στοιχεία από την Παλιαχώρα. Δεν διακρίνουμε τίποτε το περιττό στην εμφάνισή του ενώ εντυπωσιάζει το δίλοβο παράθυρο στην κόγχη του ιερού. 

  Στην Κυψέλη ωστόσο υπάρχει κι άλλος Άη - Γιάννης που εορτάζει σήμερα. Το γραφικό κάτασπρο ξωκκλήσι που γιορτάζει σήμερα βρίσκεται μέσα στους αγρούς στα σύνορα Κυψέλης και Ασωμάτων. Ιδιαίτερα  φροντισμένο  πανηγυρίζει  στις 29 Αυγούστου ημέρα της Αποτομής της Κεφαλής  του Ιωάννου του Προδρόμου και ημέρα αυστηρής νηστείας από την Εκκλησία.

   Ο Ιωάννης που  έζησε αυστηρή ασκητική ζωή στην έρημο αποκεφαλίστηκε από τον Ηρώδη επειδή δεν σταμάτησε να στηλιτεύει δημόσια τη διαφθορά και την ανηθικότητα που επικρατούσε μέσα στο παλάτι. Αποτέλεσμα της δράσης  του και των κηρυγμάτων ήταν η σύλληψη και η φυλάκιση του και κατόπιν ο αποκεφαλισμός του μετά από απαίτηση της Ηρωδιάδος παράνομης γυναίκας του Ηρώδη.

   Στην Αίγινα υπάρχουν κι άλλα  εκκλησάκια  που εορτάζουν σήμερα. Άλλο ένα πολύ μικρότερο υπάρχει στην Κυψέλη καθώς επίσης και στην περιοχή  των Βροχεί

Επιστροφές............

Ξεκίνησε  ήδη το κύμα  των επιστροφών από τις καλοκαιρινές διακοπές. Από το προηγούμενο Σαββατοκύριακο υπήρχαν μεγάλες ουρές αναμονής για τα οχήματα που επρόκειτο να ταξιδέψουν προς Πειραιά. Από το Σάββατο το μεσημέρι μέχρι και τη Δευτέρα τα πλοία ήταν συμπληρωμένα!

Η επιστροφή από  τις διακοπές είναι μια άχαρη και ζόρικη ίσως στιγμή για όλους κυρίως για τα παιδιά που αυτό σηματοδοτεί  και το ξεκίνημα  των σχολείων.

Φεύγοντας ας έχουμε πάντα στο νου και την καρδιά μας τις καλύτερες στιγμές και ώρες  του φετινού καλοκαιριού.

Το φετινό καλοκαίρι με τη μεγάλη κίνηση επιβατών κρατά ακόμα καθώς ένα νέο κύμα επισκεπτών - παραθεριστών έρχεται προς  τα νησιά. Ο   Σεπτέμβρης πάντα είναι ο  ιδανικός μήνας διακοπών σε κάθε  τόπο και από κλιματολογικής άποψης και από θέμα διαμονής και εξυπηρέτησης.

Ο "Απόλλωνας" σε μια αναχώρησή του από το λιμάνι της Αίγινας το Σάββατο 24 Αυγούστου.

 

Ευχάριστα τα νέα για το Ιστορικό Αρχείο Αίγινας.

Η ανακοίνωση για την τοποθέτηση αρχειονόμου στο Ιστορικό Αρχείο Αίγινας ήταν μια από τις ευχάριστες ειδήσεις που ακούστηκαν στο βράδυ της Τετάρτης 21 Αυγούστου κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του καταλόγου της Έκθεσης των Γενικών Αρχείων του Κράτους από τις κ. Αμαλία Παππά και Άννα Κουλικούρδη.

Αναπτύσσοντας το θέμα  τους οι ομιλήτριες και κάνοντας συχνές αναφορές  στην Αίγινα και στο ρόλο της  ως Πρώτης Πρωτεύουσας του Ελληνικού Κράτους, ανακοίνωσαν ότι ήδη έχει διοριστεί με απόφαση  η κ. Λιάρου ως αρχειονόμος  στο Ιστορικό Αρχείο Αίγινας. Με  την τοποθέτηση και την ανάληψη των καθηκόντων της θα είναι υπεύθυνη όχι μόνο για το Αρχείο της Αίγινας αλλά και για τα Αρχεία  των νησιών του Σαρωνικού (Σαλαμίνας – Πόρου – Ύδρας – Σπετσών).

Η είδηση αυτή χαροποίησε κατά πολύ τους ενδιαφερόμενους  για  τον πολιτισμό και την Παιδεία  στην Αίγινα, μια που τα χρόνια που προηγήθηκαν με την μεταφορά – λόγω εργασιών στο κτίριο  του Κυβερνείου – του βασικού μέρους των Αρχείων στο Δημοτικό Σχολείο Βαθέος, καθίστατο δύσκολο για κάποιον ερευνητή και επιστήμονα η πρόσβαση στο υλικό  του Αρχείου.

Η επαναλειτουργία  του Ιστορικού Αρχείου με ειδικό αρχειονόμο είναι μια πολύ θετική εξέλιξη για την Αίγινα.

Όπως μας πληροφόρησε η κ. Άννα Κουλικούρδη, η οποία αυτήν την περίοδο είναι αναπληρώτρια Προϊσταμένη των Γ.Α.Κ.  Αργοσαρωνικού, θα μεσολαβήσει ένα διάστημα δύο χρόνων μέχρι η καινούργια αρχειονόμος εκπαιδευτεί πλήρως για να ασκήσει τα καθήκοντα της.

Το Ιστορικό Αρχείο Αίγινας στεγαζόταν για πολλές δεκαετίες στο κτίριο του Κυβερνείου. Με την πλήρη αποκατάσταση και παράδοση του,  η λειτουργία  του Αρχείου ελπίζουμε να δώσει ζωή στο Ιστορικό κτίριο.

 

Με την Αίγινα στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας της Ελένης Γούστη-Σταμπόγλη κλείνουν οι φετινές Τετάρτες στο Εϋνάρδειο

Με το βιβλίο της ιστορικού Ελένης Γούστη-Σταμπόγλη, Η Αίγινα στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας: Η ζωή του προύχοντα Παντελάκη Οικονόμου (Αίγινα, Η Αιγιναία, 2024), κλείνει την Τετάρτη 28 Αυγούστου, στις 9 το βράδυ, ο κύκλος εκδηλώσεων της Καποδιστριακής Βιβλιοθήκης «Κάθε Τετάρτη στο Εϋνάρδειο με ένα βιβλίο: τέσσερεις καλοκαιρινές βραδυές για το βιβλίο και την Αίγινα», που διοργανώθηκε φέτος για τέταρτη χρονιά, με εξαιρετική επιτυχία και εντυπωσιακή προσέλευση του κοινού.

Στον όμορφο κήπο του «Εϋναρδείου», του σημαντικού καποδιστριακού μνημείου της Αίγινας που προορίζεται για έδρα της Βιβλιοθήκης, ο Καθηγητής Δημόσιας Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Χάρης Αθανασιάδης και η συγγραφέας θα συνομιλήσουν για το βιβλίο της, που μέσα από την μελέτη του σπάνιου αρχείου του προεστού της προεπαναστατικής Αίγινας Παντελάκη Οικονόμου, υφαίνει μία μικροϊστορία του νησιού κατά την περίοδο αυτή. Ακολουθώντας τον Οικονόμου στα ταξίδια του, τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες, τις οικογενειακές του υποχρεώσεις και την ανάμιξή του στα ζητήματα της Κοινότητας, μας μεταφέρει από τον ιδιωτικό στο δημόσιο χώρο, από την Παλιαχώρα της αγροτικής ενδοχώρας στα παράλια, από την Αίγινα, στην Ύδρα, την αντικρινή Πελοπόννησο αλλά και μέχρι την Κωνσταντινούπολη, την αυτοκρατορική πρωτεύουσα, και μας δίνει έτσι την δυνατότητα να γνωρίσουμε εκ των έσω την εν πολλοίς άγνωστη περίοδο της όψιμης οθωμανικής κυριαρχίας στο νησί. 

Φέτος και οι τέσσερεις «Τετάρτες» της Καποδιστριακής Βιβλιοθήκης έχουν έναν κοινό άξονα: την αναδίφηση σκονισμένων και συχνά παραμελημένων αρχείων, η οποία αποδίδει πολύτιμους θησαυρούς. Συναρπαστικές αφηγήσεις, απρόσμενες εικόνες, γοητευτικές προσωπικότητες, ξεχασμένες συνήθειες, αλλά και τόσα άλλα, μας δείχνουν ότι το παρελθόν μάς αφορά πολύ περισσότερο απ᾽ ό,τι ίσως θα περιμέναμε. Παράλληλα, στην εποχή της εύκολης διασποράς ψευδών ειδήσεων στα ψηφιακά μέσα, αλλά και των πλαστών τεκμηρίων που παράγει με τρομακτική ευκολία η σύγχρονη τεχνολογία, η επιστροφή στην ακριβή τεκμηρίωση μέσα από την συστηματική έρευνα των αρχείων αποκτά νέα σημασία, απαντώντας σε μια καινούργια ανάγκη της κοινωνίας μας για αυθεντικότητα.

Η Ελένη Γούστη-Σταμπόγλη σπούδασε Ιστορία στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Τελειώνοντας τις σπουδές της, συνεργάστηκε ως μεταφράστρια με το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης και τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια ενώ εργάστηκε για δύο χρόνια ως ερευνήτρια του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εμπορικής Τραπέζης στο παράρτημα των ΓΑΚ στην Κέρκυρα. Το 1996 ίδρυσε μαζί με την Αλέξα Αποστολάκη τις Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο, όπου παρέμεινε μέχρι το 2020. Είναι συγγραφέας του βιβλίου Πρόσκληση σε γεύμα, της σειράς «Στους δρόμους του Βυζαντίου» (Καλειδοσκόπιο 2002), και της βιογραφίας Σχολάρχης στην Αίγινα – Παναγής Ηρειώτης, 1854-1930 (Καλειδοσκόπιο 2015). Από το 2015 είναι μέλος του Δ.Σ. του Κέντρου Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες, συμβάλλοντας ενεργά στη διαμόρφωση ενός καινοτόμου εκδοτικού εγχειρήματος Ανοικτής Πρόσβασης. Συμμετείχε στον σχεδιασμό του «Ψηφιακού Αρχείου Ι. Καποδίστρια» και στην επιστημονική επιτροπή του συνεργατικού έργου «Ψηφιακό Αρχείο 1821». Είναι επίσης μέλος της πολιτιστικής εταιρείας Η Αιγιναία και της συντακτικής επιτροπής του ομώνυμου περιοδικού της, και πρόεδρος του συλλόγου «Φίλοι του Μουσείου Καποδίστρια».

H Καποδιστριακή Δημόσια Βιβλιοθήκη της Αίγινας ιδρύθηκε με την παρούσα μορφή της το 1948.Αποτελεί ανασύσταση της πρώτης δημόσιας βιβλιοθήκης της χώρας, την οποία είχε ιδρύσει ο Ιωάννης Καποδίστριας στην Αίγινα και η οποία μετεξελίχθηκε στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος. Για τον λόγο αυτόν, άλλωστε, από την επανίδρυσή της ονομάστηκε Καποδιστριακή. Οι συλλογές της ανέρχονται σε περίπου 60.000 τόμους ευρύτατης θεματολογίας, στους οποίους περιλαμβάνεται και μικρή συλλογή σπανίων βιβλίων με έμφαση στην Καποδιστριακή περίοδο, όταν η Αίγινα διετέλεσε πρώτη πρωτεύουσα του νεώτερου Ελληνικού Κράτους. Φυλάσσει επίσης το αρχείο του Γερμανού αρχαιολόγου και ανασκαφέα της αρχαίας ακρόπολης της Αίγινας, Γαβριήλ Βέλτερ, καθώς και ένα πολύτιμο αρχείο τοπικού τύπου της Αίγινας. Επίσης, σε συνεργασία με την πολιτιστική εταιρεία «Η Αιγιναία» καταρτίζει το Ψηφιακό Φωτογραφικό Αρχείο Αίγινας. Παράλληλα η Βιβλιοθήκη διοργανώνει και φιλοξενεί δράσεις για το βιβλίο και την ανάγνωση, την τοπική ιστορία, την παιδεία και τον πολιτισμό. Στεγάζεται από την ίδρυσή της σε μικρό οίκημα στον περίβολο του Κυβερνείου της Αίγινας, αλλά έχει προγραμματισθεί η μεταστέγασή της σε χώρους 860 τ.μ. περίπου, που περιλαμβάνουν το ιστορικό Εϋνάρδειον, καθώς και τμήμα του Καποδιστριακού Ορφανοτροφείου. Και στα δύο αυτά κτίρια είχε στεγαστεί διαδοχικά η πρώτη δημόσια βιβλιοθήκη της χώρας μας.

«Κάθε Τετάρτη στο Εϋνάρδειο με ένα βιβλίο: τέσσερεις καλοκαιρινές βραδυές για το βιβλίο και την Αίγινα»:τις Τετάρτες από 31 Ιουλίουέως28 Αυγούστου 2024, στις 9 το βράδυ, στον κήπο του Εϋναρδείου, Μητροπόλεως 10, Αίγινα.

Ο Άγιος Φανούριος στην Παλαιά Χώρα της Αίγινας

         

Φωτογραφία της κ. Καλλιρρόης Μπέση

Ο  Άγιος Φανούριος στην Παλαιά Χώρα της Αίγινας, αποτελεί έναν προσκυνηματικό προορισμό αυτές τις μέρες της εορτής του.

Δεν συγκαταλέγεται στα γνωστά και αναγνωρίσιμα εκκλησάκια της Παλιαχώρας  που βλέπουμε από το δρόμο. Για να συναντήσουμε τον Άγιο Φανούριο πρέπει να κατηφορίσουμε από το Σταυρό προς Σουβάλα. 

   Βρισκόμαστε λοιπόν στη βόρεια πλευρά της Παλιαχώρας, σε μια ρεματιά  όπου για να φθάσουμε μέχρι  την πόρτα της εκκλησίας θα πρέπει να διανύσουμε προσεκτικά το μονοπάτι και τις αναβαθμίδες της περιοχής. Το εκκλησάκι κάτασπρο σε αντίθεση με τα υπόλοιπα του λόφου της Παλιαχώρας εορτάζει κάθε χρόνο στις 27 Αυγούστου και στο πανηγύρι του συγκεντρώνει πλήθη πιστών κυρίως από το Βαθύ και τη Σουβάλα.
Εκκλησιαστικά ανήκει στην ενορία  του Βαθέος.

   Από το σημείο αυτό αρχίζει να πυκνώνει η βλάστηση  του πευκοδάσους  που φθάνει μέχρι τα πρώτα σπίτια  της Σουβάλας και των Αγίων.

    Η περιοχή τα παλαιότερα χρόνια είχε αρκετό νερό και αυτό μαρτυρείται όχι μόνο από την πηγή του Κουρέντη αλλά και από  την είσοδο μιας υπόγειας στοάς  στην περιοχή, της οποίας η αρχή βρίσκεται στο υδραγωγείο του παλαιού οικισμού της Παλιαχώρας. Η είσοδος της στοάς είναι σήμερα ασφαλισμένη.

  Η εκκλησία είναι κατά πολύ νεότερη των εκκλησιών της Παλιαχώρας γι΄αυτό και δεν συγκαταλέγεται στον κατάλογο  των εκκλησιών  του λόφου και δεν αναφέρεται στις μελέτες  για  τα κτίσματα της Παλιαχώρας.

Η τελευταία φωτογραφία προέρχεται από σχετική ανάρτηση  του Aeginaportal. gr το 2009

Μνήμη Χρήστου Γιανναρά.

 

Ένας λόγος για να παίρνεις την Κυριακάτικη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ήταν οι επιφυλλίδες του καθηγητή ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΡΑ. Ένας ακόμα λόγος να δεις μια συνέντευξη του στην τηλεόραση ήταν ο ασυμβίβαστος και απροσκύνητος λόγος του, ο "άλλος" ο διαφορετικός, ο καίριος και ουσιαστικός. Η ανάγνωση των βιβλίων του ήταν πάντα must τότε τις δεκαετίες των '80 και '90 όταν μέσα από τα κείμενα του ή θεολογική γραμματεία αποκτούσε πρωτοπορία και έβγαινε στο προσκήνιο απαλλαγμένη από οργανωσιακά σχήματα και φόρμες.

Σε ευχαριστούμε για τον αψεγάδιαστο θεολογικό λόγο σου, για την φιλοσοφική παρρησία σου, για την άφθαστη τέχνη της διδασκαλίας σου.

Ο Άγιος Διονύσιος στην Παχεία Ράχη. Ένα μικρό ιστορικό σημείωμα του ναού.

 

      Εορτή της ανακομιδής των λειψάνων του Αγίου Διονυσίου επισκόπου Αιγίνης σήμερα 24 Αυγούστου και εορτάζει ο ενοριακός ναός της Παχείας Ράχης.

  

Ο παλαιός ναός των Ταξιαρχών στο χωριό της Παχείας Ράχης, δεν επαρκούσε για τις  λατρευτικές ανάγκες των κατοίκων οι οποίοι  το 1813 θεμελίωσαν το νέο τους ναό. Αυτό αποτελεί  απόδειξη ότι το χωριό εκείνη την εποχή είχε πολλούς κατοίκους  και ευημερούσε. Όμως   η έναρξη της επανάστασης και η συμμετοχή  πολλών αντρών σε αυτήν στέρησε στη συνέχεια το χωριό από αρκετά εργατικά χέρια και ίσως αυτό να   επέφερε και κάποια  οικονομική κάμψη. Όλα αυτά  είχαν σαν αποτέλεσμα ο ναός να   μείνει στη μέση  και να καθυστερήσει η ολοκλήρωση των εργασιών του. 

    Ο  πρώτος κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας στη σύντομη παραμονή του στην Αίγινα και μέσα στο ασφυκτικό πρόγραμμά του βρήκε χρόνο και ανέβηκε στην Παχιοράχη. Αντίκρισε  στη μέση του χωριού  ένα κτίσμα το οποίο οι κάτοικοι του χωριού προσπαθούσαν εδώ και χρόνια να ολοκληρώσουν την ανοικοδόμησή του.  Ήταν ο νέος  ενοριακός ναός τους, τον οποίο οι κάτοικοι αφιέρωσαν στον Άγιο Διονύσιο –στον επίσκοπο, ο οποίος, στα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν την καταστροφή του νησιού από τις  επιδρομές του Μπαρμπαρόσσα, έρχεται στην Αίγινα και συγκεκριμένα στην Παλιά Χώρα, εγκαθίσταται στη επισκοπή και για τρία χρόνια από το 1576 έως το 1579 προσπαθεί να εμψυχώσει, να παρηγορήσει τους πληγωμένους Αιγινήτες, να τους στηρίξει πνευματικά και να  χαρίσει ξανά την ελπίδα. 

      Ο Κυβερνήτης  αναγνωρίζοντας την ανάγκη των κατοίκων  και πληροφορούμενος    την ιστορικότητα του τόπου  στέλνει εργάτες, για να τελειώσει ο νέος ναός, του οποίου η ανοικοδόμηση ολοκληρώνεται τελικά το 1864,  αρκετά χρόνια δηλαδή μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια Στην Ελλάδα πλέον έχει εγκατασταθεί και έχει αναλάβει την εξουσία ο δεύτερος βασιλέας της,  Γεώργιος ο Α΄. Η Αθήνα είναι πλέον η πρωτεύουσα του Ελληνικού κράτους  και η Αίγινα έχει περάσει σε μια εποχή οικονομικής παρακμής. Χαρακτηριστικό εδώ είναι το στοιχείο   ότι ο ναός τελείωσε με εράνους που έκαναν ο ιερέας και χαρτοφύλακας Ιωάννης Τρίμης [πέθανε το 1886] και ο πάρεδρος του χωριού Ιωάννης Φαμελιάρης. Η Παχιοράχη ακολουθώντας  αυτή την εξέλιξη αρχίζει σιγά – σιγά να παρακμάζει. Άλλωστε  η καθυστέρηση στην ανοικοδόμηση αυτού του ναού είναι ένα στοιχείο που μαρτυρεί την  οικονομική καχεξία, που επέρχεται σιγά – σιγά, και την πληθυσμιακή συρρίκνωση.

    Ο ναός του Αγίου Διονυσίου είναι μία μεγάλη ευρύχωρη τρίκλιτη βασιλική  χωρίς τρούλο. Στους εσωτερικούς τοίχους εντύπωση προκαλούν οι μεγάλες αγιογραφίες, λαϊκής  τεχνοτροπίας, που απεικονίζουν μεγάλες Δεσποτικές εορτές. Χαρακτηριστική είναι η απεικόνιση της μελλούσης Κρίσεως και της Δευτέρας Παρουσίας  του Κυρίου που βρίσκονται στη νότια πλευρά του ναού, πάνω ακριβώς από την είσοδο. Η ζωή των πρωτοπλάστων στον  Παράδεισο καθώς και η εκδίωξη τους, μαζί με την προηγούμενη εικόνα της μελλούσης Κρίσεως  μας θυμίζουν  έντονα  τις ανάλογες τοιχογραφίες που βρίσκονται στο ίδιο σημείο του καθολικού της Ι. Μ. Χρυσολεόντισσας. Το στοιχείο αυτό, ο αρχιτεκτονικός ρυθμός του ναού, αλλά και ότι πολλά παλαιά εκκλησιαστικά βιβλία έχουν δωρηθεί από την Ι. Μονή, μαρτυρούν  την μεγάλη  σχέση και τον πνευματικό  σύνδεσμο  του χωριού με το μεγάλο μοναστήρι της Αίγινας.

    Το επιβλητικό καμπαναριό  στην πρόσοψη του ναού, είναι ένα ακόμα στοιχείο που κάνει το ναό αυτό να ξεχωρίζει. Λέγεται από πολλούς ότι ο ναός διέθετε δύο μικρότερα καμπαναριά, αριστερά και δεξιά. Μετά την κατάρρευσή τους ανήγειραν ένα καμπαναριό στην είσοδο  του ναού. Η ανοικοδόμηση του καμπαναριού στο σημείο  της εισόδου έδωσε τη δυνατότητα στο κτίριο να αποκτήσει και ένα μικρό πρόναο, κάτι που σπάνια συναντάμε σε ναούς της Αίγινας. Στον μικρό αυτό πρόναο, υπάρχoυν δύο εντοιχισμένες  πλάκες. Η πρώτη και παλαιότερη αναγράφει τους παλαιούς δωρητές και συνδρομητές του ναού [Οικογένειες:  Γ. Γκιώνη, Στ. Χ. Στρατηγού, Ι. Δ. Καπότα, Δ. Α. Καπότα και Δ.Κ. Τζώνη].   Η δεύτερη    είναι αναμνηστική από την επίσκεψη το 1991 του πρεσβύτερου Ιουλιανού Ρούγκα από το Γκοτζάνο της Ιταλίας, ο οποίος μετέφερε  και τεμάχιο από τα λείψανα του Αγίου Ιουλιανού με τη συμπλήρωση 16 αιώνων από την κοίμηση των πολιούχων Αγίων  στην Ιταλία το 391 μ. Χ.

    Ο ναός  του Αγίου Διονυσίου με την ιστορία  που κουβαλά στις κολώνες του, η ομορφιά των εικόνων του, οι  ζεστές μορφές των αγίων του, η απλότητα και η απλόχερη φιλοξενία του ιερέα και των ανθρώπων του, κάνουν  αυτόν το  ναό σημείο αναφοράς, πόλο έλξης, αιτία επίσκεψης. 

(απόσπασμα από το βιβλίο του Γ. Μπήτρου: "Παχεία Ράχη, ο οικισμός, η ιστορία, οι άνθρωποι, οι άγιοι)

Στην Αίγινα ο Άγιος τιμάται ιδιαίτερα και θεωρείται ο πολιούχος Άγιος της. 

   Στην Παλαιά Χώρα ο επισκέπτης συναντά το κελί του και διασώζεται ο μικρός πέτρινος θρόνος από τον οποίο ο Άγιος δίδασκε και μοίραζε το αντίδωρο. 

   Επίσης ο Άγιος είναι ο προστάτης του Νοσοκομείου Αιγίνης που ίδρυσε ο Αρχιμ. Παντελεήμων Φωστίνης, στον περίβολο του οποίου υπάρχει παρεκκλήσιο αφιερωμένο στον Άγιο  που έκτισε ο γέροντας Ιερώνυμος Αποστολίδης. 

   Τέλος στον Άγιο Διονύσιο είναι αφιερωμένο το δεξιό κλίτος του καθολικού της Ι. Μονής της Παναγίας της Χρυσολεόντισσας και το δεξιό κλίτος του Μητροπολιτικού Ναού της πόλης όπου εκεί τελείται και ο επίσημος εορτασμός στις 17 Δεκεμβρίου κάθε χρόνο.

Εορτάζει ο ναός του Αγίου Διονυσίου στο Νοσοκομείο Αιγίνης.

  

   Εορτάζει  ο ναός του Νοσοκομείου Αιγίνης που είναι αφιερωμένος στον Άγιο Διονύσιο.

Όπως κάθε χρόνο χθες  23/8 τελέστηκε ο πανηγυρικός αρχιερατικός Εσπερινός από τον Σεβ. Μητροπολίτης Ύδρας Σπετσών και Αιγίνης κ.κ. Εφραίμ και τη συμμετοχή μεγάλου αριθμού ιερέων από τις ενορίες  της Αίγινας και πλήθος κόσμου. Ο ναός αυτός στο περίβολο  του Νοσοκομείου Αιγίνης απολαμβάνει την ευλάβεια και την αγάπη των Αιγινητών.

  Στον κήρυγμα  του ο π. Αμφιλόχιος Γελαδάκης αναφέρθηκε εν συντομία στο ιστορικό της ανέγερσης του Ναού και στα πρόσωπα  που έχουν συμβάλει στην ανοικοδόμησή του. Χαρακτηριστικό είναι το στοιχείο ότι πέρσι εορτάστηκαν τα 100 χρόνια από την ανέγερση του.

  Ο απλός και απέριττος ναός που βρίσκεται  στον περίβολο του Νοσοκομείου Αιγίνης είναι ένα κτίσμα με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική που ξεφεύγει από τα συνήθη σχήματα και μορφές των Ναών του νησιού. Οι γωνίες και τα τόξα μαρτυρούν επιρροή από τη Δύση, χωρίς αυτό να είναι όμως εξακριβωμένο. Ο ευρύχωρος εσωτερικός χώρος του ναού έχει τρία κλίτη ενώ το τέμπλο του διακοσμείται από αξιόλογες εικόνες.

   Αξίζει να αναφερθεί ότι ο Ναός αφιερώθηκε στον Άγιο Διονύσιο Επίσκοπο Αιγίνης, ο οποίος στα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν της επιδρομής του Μπαρμπαρόσσα στην Παλαιά Χώρα, εμψύχωσε και παρηγόρησε  τους πληγωμένους κάτοικους του νησιού και συνέβαλε στην πνευματική ανόρθωση τους.

   Ο Άγιος Διονύσιος είναι προστάτης του Νοσοκομείου Αιγίνης το οποίο ίδρυσε ο αρχιμ. Παντελεήμων Φωστίνης. Στον περίβολο του υπάρχει ο Ιδρυματικός αυτός Ναός τον οποίο έκτισε ο γέροντας Ιερώνυμος Αποστολίδης και στον οποίο ιερουργούσε.

    Σήμερα ο ναός εκτός από την ημέρα της εορτής του λειτουργείται τακτικά  κατά τη διάρκεια του έτους.

Η "Παναγίτσα" στις Λαούσες γιορτάζει σήμερα.

 

    Το μικρό εκκλησάκι της Παναγίας στις Λαούσες γιόρταζεi  στις 23 Αυγούστου  ημέρα αφιερωμένη στα εννιάμερα - εννέα ημέρες από την Κοίμηση -της Παναγίας. Παναγία η Φανερωμένη λοιπόν η μικρή εκκλησούλα  που είναι σε λίγους γνωστή με την κανονική ονομασία της, αν και αρκετά αναγνωρίσιμη αφού αποτελεί αναπόσπαστη ψηφίδα του νησιώτικου τοπίου των Λαουσών  που συναντάμε με το πλοίο της γραμμής από και προς τον Πειραιά. Ανήκει στην ενορία  της Αγίας Τριάδος Βαθέος αλλά η πρόσβαση ως εκεί είναι ιδιαίτερα δύσκολη μια που δεν υπάρχει μώλος και θα πρέπει να είναι απόλυτα ήρεμη η θάλασσα για να δέσει το καΐκι πάνω στα βράχια. 

  Το εκκλησάκι είναι μικρό και ταπεινό. Του προσθέτει όγκο όμως η κατασκευή που έχει προστεθεί στην δυτική του πλευρά  ώστε να βρίσκουν καταφύγιο από τον ήλιο ή τη βροχή οι προσκυνητές του.  
   Ας σταθούμε όμως στην παρουσία του που για τον κουρασμένο ταξιδιώτη αποτελεί εικόνα παρηγορητική που γαληνεύει το μάτι και την ψυχή.
 Οι δύο πρώτες φωτογραφίες που δημοσιεύουμε είναι από το Μάιο του 2010 όταν με τα καΐκια των κυψελιωτών Γ. Μπέση και Ν. Μπήτρου προσεγγίσαμε στην περιοχή για να τελέσουμε επιμνημόσυνη δέηση για τα θύματα από το βομαβαρδισμό του Α/Τ Υδρα από τα γερμανικά αεροπλάνα  τον Απρίλιο του 1941.

   

  Πριν  δύο χρόνια είχαμε κάνει ένα μικρό αφιέρωμα στο εκκλησάκι που βρίσκεται σε ένα από τα μικρά νησάκια  που αποτελούν το σύμπλεγμα των Λαουσών, ή καλύτερα που συντροφεύουν το μεγάλο ξερονήσι της Λαούσας.  

   Ο  φίλος  της "Οδού Αιγίνης" κ. Νίκος Πανταζής  μας ανανέωσε το ενδιαφέρον  για το ναΰδριο αυτό στέλνοντας μας φωτογραφίες από την τελευταία του ανάβαση στο νησί.

     Το ενδιαφέρον είναι μεγάλο για όλους εμάς  που δεν έχουμε πάει εκεί και το μόνο που κάνουμε είναι να το κοιτάμε από το πλοίο της  γραμμής. Ένα από τα αναρίθμητα γλαρονήσια που στολίζουν το Ελληνικό Αρχιπέλαγος. Μην ξεχνάμε ότι στα νερά του έχει βυθιστεί το Α/Τ ΎΔΡΑ  τον  Απρίλιο  του 1941. Ο τόπος πέρα από  την ομορφιά   του έχει και τη δική του ιστορία, από τα χρόνια  της Κατοχής, διότι δεν ήταν λίγες οι φορές  που κάποιοι Αιγινήτες κατέφυγαν  στα νησάκια αυτά  για να γλυτώσουν από τη μανία  των Γερμανών.

   Η σημαία  που κυματίζει περήφανη μας σκορπά ρίγη συγκίνησης,  είναι μια εικόνα πέρα για πέρα ελληνική  που συναντάμε από τη μικρή Ρω  ως την Ερικούσα πάνω στο Ιόνιο.

      

   Το τοπίο είναι μια μικρή αποκάλυψη καταμεσίς  του Σαρωνικού. Αλήθεια αν δεν ξέραμε τον τόπο θα μπορούσαμε άνετα να υποθέσουμε πως  οι φωτογραφίες είναι από κάποια νησίδα  του Αιγαίου.