Καλώς ήρθε το δολλάριο

  Τον τίτλο της παλιάς ελληνικής ταινίας θυμηθήκαμε απόψε, καθώς κατέπλευσε σήμερα Τετάρτη 28 Μαρτίου το πυρηνοκίνητο αμερικάνικο αεροπλανοφόρο "Enterprice 2" συνοδευόμενο από εννέα πολεμικά πλοία του Αμερικάνικου και Αυστραλιανού στόλου. Τις επόμενες ημέρες τα πληρώματα θα εξέλθουν των πλοίων και θα επικσεφτούν τα αξιοθέατα των Αθηνών προς ενίσχυση της Ελληνικής δοκιμαζόμενης οικονομίας.
  Δεν γνωρίζουμε αν στην υποδοχή τους θα βρίσκεται ο Γιώργος Κωνσταντίνου - όπως στη ταινία-  να φωνάζει "καλώς τα ναυτάκια τα ζουμπουρλούδικα", καλώντας τα στα υπόγεια μπαρ της περιοχής. Εικόνες όμως σαν κι αυτή ξυπνά μνήμες άλλων δεκαετιών όπου ο 6ος στόλος  κατέφθανε στον Πειραιά  και τα καταγώγια της Τρούμπας και οι κάθε λογής "οίκοι" γνώριζαν στιγμές δόξας.
  Τελικά  αυτά τα "σπίτια" μπορεί να έκλεισαν, ωστόσο οι συνήθειες και οι εικόνες παραμένουν. Μήπως δεν αλλάζει τίποτε στην Ελλάδα; Ή  ξαναγυρνάμε σε εκείνες τις εποχές του σχεδίου Μάρσαλ και της υψηλής επιστασίας των Αμερικάνων;

Ο εύστοχος Χάρυ Κλυν

Μπορεί πολλές φορές να μην συμφωνούμε με τα λεγόμενά του ή με το χιούμορ  του, όμως ετούτη τη φορά είναι εύστοχος όσο ποτέ. Απολαύστε ένα μικρό απάνθισμα των αποφθεγμάτων του.

Θα ήθελα να σας πω την ιστορία για τους 40 κλέφτες, αλλά προφανώς δεν σας ενδιαφέρει η πολιτική... * Η μόνη φορά που πάμε μπροστά στην Ελλάδα είναι όταν βάζουμε τα ρολόγια μας μια ώρα μπροστά! * Εμείς χρωστάμε, οι επιχειρήσεις χρωστάνε, το κράτος χρωστάει. Τελικά που πήγαν τα λεφτά ρε παιδιά; * Δεν ήρθαν οι εταίροι μας για να μας ελέγξουν. Για να ξεσηκώσουν το σχέδιο ήρθαν. Όλοι θέλουν να κλέψουν, αλλά δεν ξέρουν τον τρόπο. * Τα φτηνά χέρια δίνουν ακριβό ξύλο. * Αισχροκέρδεια, κλεψιά και τω θεώ δόξα .H γυναίκα μου νομίζει πως μισό κιλό φέτα ζυγίζει τριακόσια γραμμάρια! * Αν σκεφτεί κανείς πόσο στοίχισε στον Αδάμ και στην Εύα ένα μήλο, τα φρούτα σήμερα είναι πάμφθηνα. * Ένα μυστήριο... Έρχεσαι από το σούπερ μάρκετ με δυο τσάντες και το βράδυ έχεις τρεις σακούλες σκουπίδια! * Οι μόνοι που έχουνε μετρητό σήμερα, είναι οι ζητιάνοι. * H κατάστασή μας έχει φτάσει στο απροχώρητο... Χθες σφάξαμε το γουρουνάκι-κουμπαρά της κόρης μου! * Τις προάλλες πήγα σε ένα διαγνωστικό κέντρο για τσεκ απ και το πρώτο πράγμα που μου εξετάσανε ήταν το πορτοφόλι μου! * Ένα φίλος μου αγόρασε μια 600άρα Μερσεντές τοις μετρητοίς. Την βενζίνη  την αγοράζει με δόσεις! * Αν νομίζεις ότι όλοι σε έχουν ξεχάσει, άφησε για δύο μήνες απλήρωτη την πιστωτική σου κάρτα. * Ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει χωρίς οξυγόνο κάποια λεπτά, χωρίς νερό μέρες,  χωρίς τροφή εβδομάδες και χωρίς ηθικούς φραγμούς μια ολόκληρη ζωή! * Η διαφορά μεταξύ ελληνικής οικονομίας και Τιτανικού: Στον Τιτανικό είχε και ορχήστρα. * Ελλάδα, η χώρα των δυο ταχυτήτων... Νεκρά και όπισθεν! * Μόνο στην Ελλάδα θα μπορούσε να συμβεί: 5.100 δημόσιοι υπάλληλοι στην  κρατική ραδιοτηλεόραση χωρίς να υπάρχει κρατική ραδιοτηλεόραση! * Επιστήμονες της N A S A , προκειμένου να μελετήσουν τα όρια της αντοχής του  ανθρώπου, ζήτησαν δείγμα Έλληνα συνταξιούχου! * Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει. Ξέρετε πόσο στοιχίζει μία κηδεία σήμερα; * Δεν υπάρχουν πλέον αριστεροί και δεξιοί. Εργαζόμενοι και άνεργοι υπάρχουν. * Είμαι ευτυχής που ζω σε μια δημοκρατική χώρα, όπου μπορεί κανείς να κάνει ελεύθερα οτιδήποτε θελήσει το ΔΝΤ !

Posted by katixitiko.gr on 26/3/2012 at 16:19

Το τελευταίο ταξίδι της Σούλης.

  Την Τετάρτη 28 Μαρτίου στις 11 το πρωί θα διαβαστει η εξόδιος ακολουθία για το θάνατο της Σούλης Καπράλου.

  Η ευγενική φυσιογνωμία της Σούλης δεν θα συντροφεύει πιά  τους επισκέπτες του Μουσείου Καπράλου στα Πλακάκια της Αίγινας. Ωστόσο η μορφή της, η απλωσιά της αγκάλης της και το αφτιασίδωτο χαμόγελό της θα παραμείνουν ανεξίτηλα στη θύμηση όλωνε κείνων που τη γνώρισαν. Και ήταν εκατοντάδες ίσως και χιλιάδες αυτοί που θα θυμούνται τις εμπεριστατωμένες ξεναγήσεις της στις αίθουσες του Μουσείου, τον παλμό της φωνής της όταν μιλούσε για την ανάγκη της επέκτασης του Μουσείου, το άγχος της για το μέλλον των έργων και της συλλογής Καπράλου αλλά και τη θερμό καλωσόρισμα της  προς τους θεατέ ςτων πολιτιστικών εκδηλώσεων που φιλοξενούσε στην αυλή του Μουσείου τα τελευταία χρόνια.

   Ο αναπάντεχος θάνατός της αφήνει ένα μεγάλο κενό στα πολιτιστικά πράγματα της Αίγινας αλλά σκορπά και αμηχανία γαι την τύχη και το μέλλον του Μουσείου. Ίσως είναι η στιγμή για να συντονιστούν οι άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών αυτού του νησιού, οι φορείς και πολύ περισσότερο ο Δήμος Αίγινας ώστε να διαφυλαχθεί ο θησαυρός του Μουσείου στην Αίγινα.

Η "χαλασμένη" Εκκλησία της Κυψέλης

Η ιστορία του Ναού Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στην Κυψέλη της Αίγινας.

απαρχές της  ιστορίας της ανοικοδόμησης του Ιερού Ναού της Ευαγγελίστριας στην Κυψέλη αναζητούνται στα μέσα του 19^ου αιώνα. Οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού που ονομαζόταν τότε «Μαρνάς», αποφάσισαν να φτιάξουν ναό όχι στη σημερινή θέση της πλατείας της Κυψέλης, αλλά  στην περιοχή που σήμερα βρίσκονται τα συνεργεία αυτοκινήτων στου «Μπρίκια», στη λεωφόρο της Κυψέλης. Η Εκκλησία άρχισε να κτίζεται το διάστημα 1840 - 45. Το νέο τους ναό τον αφιέρωσαν στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Όμως δεν πρόλαβαν να τον εγκαινιάσουν γιατί μέσα σε μια νύχτα, ολόκληρη η σκεπή του ναού γκρεμίστηκε. Κανείς τότε δεν μίλησε για κακή κατασκευή, αλλά οι παλαιοί χωρικοί απέδωσαν το γκρέμισμα του ναού ως «σημάδι»  ότι η Παναγία  δεν ήθελε  την Εκκλησία της σε αυτή τη θέση. Για πολύ καιρό παρέμειναν εκεί  τα χαλάσματα του οικοδομήματος, χωρίς κανείς να τολμήσει να πει πως πρέπει να ξαναρχίσει η ανοικοδόμηση του ναού. Με  τον καιρό   και λόγω  της ύπαρξης της «χαλασμένης εκκλησιάς» εκεί, σε όλη την Αίγινα επικράτησε η τοπωνυμία «Στη Χαλασμένη Εκκλησία». Τελικά  για έναν αιώνα επικράτησε η περιοχή , το χωριό να ονομάζεται «Χαλασμένη», μέχρι που ο πρόεδρος του Δ. Λορέντζος [Μητσάκης] εισηγήθηκε την μετονομασία του χωριού σε «Κυψέλη», γύρω στα 1949. Εν τω μεταξύ ο ναός παρέμενε για  δεκαετίες μισογκρεμισμένος. Οι κάτοικοι του χωριού αναζητούσαν νέα τοποθεσία  για την ανοικοδόμηση  της εκκλησιάς τους. Η επιλογή έγινε στον χώρο που βρίσκεται σήμερα ο ενοριακός ναός, στη σημερινή πλατεία που τότε ήταν χωράφι ιδιοκτησίας της οικογένειας Πιτσιλού. Η ανοικοδόμηση του ναού πρέπει να έγινε μετά  το 1858, διότι δεν αναφέρεται στον κατάλογο των Ενοριών της Αίγινας που έγινε από την Κυβέρνηση του βασιλέα Όθωνα. Ο νέος μικρός ναός που είχε ξύλινη οροφή κάηκε το 1875 από αβλεψία του ιερέα Βασίλειου Λυκούρη. Ο τελευταίος παρ’ ότι η φωτιά οφειλόταν σε ατύχημα, θεώρησε τον εαυτό του υπαίτιο και αφιέρωσε  το υπόλοιπο της ζωής του στην ανέγερση του μεγάλου σημερινού ναού. 

Ο π. Βασίλειος Λυκούρης κατέβαλε υπεράνθρωπες προσπάθειες για να συγκεντρώσει τα χρήματα. Μεγάλα ποσά για το κτίσιμο του ναού, κατέβαλαν οι σφουγγαράδες και βουτηχτάδες του χωριού, ενώ δωρεάν πέτρα και πουριά προσφέρθηκαν από τα πολλά νταμάρια που λειτουργούσαν τότε στην περιοχή. Η ανοικοδόμηση του ναού ολοκληρώθηκε το 1880  και από τότε λειτουργείται αδιάκοπα, ενώ  αναγνωρίστηκε επίσημα και ως ενοριακός ναός. Χαρακτηριστικό επίσης είναι το στοιχείο ότι στο ναό αυτό υπηρέτησαν από τότε μέχρι σήμερα Κυψελιώτες ιερείς. Ο ναός αρχιτεκτονικά ανήκει στο ρυθμό του σταυροειδούς  μετά τρούλου. Διέθετε ένα παλιό καμπαναριό πάνω από κεντρική του είσοδο, στο οποίο κατά πάσα πιθανότητα είχαν τοποθετηθεί καμπάνες από εκκλησάκι της Παλαιάς Χώρας. Στη δεκαετία του 1970 το εκκλησιαστικό συμβούλιο αποφάσισε το γκρέμισμα του μικρού καμπαναριού. Επίσης ο ναός από την αρχή εφοδιάστηκε με ρολόι το οποίο σήμαινε την ώρα  και ρύθμιζε  τη ζωή  των χωρικών. Λίγο πριν το 1980 και όταν εφημέριος του ναού ήταν ο αρχιμ. Νεκτάριος Πανταζής, το εκκλησιαστικό συμβούλιο αποφάσισε να  μεγαλώσει το ναό προς τη νότια πλευρά του ώστε να επαρκεί ο εσωτερικός του χώρος κατά τις μεγάλες εορτές του χρόνου. Τα σχέδια εκπονήθηκαν, αλλά   ποτέ  το έργο δεν ξεκίνησε. Λυσσαλέες  αντιδράσεις μερίδας κατοίκων του χωριού που υποστήριζαν ότι θα αλλάξει η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του ναού αλλά και της πλατείας οδήγησαν στην ματαίωση  του έργου. Διχογνωμίες, αντιπαλότητες, επεισόδια, αντιμαχόμενες συγκρούσεις, μικροκομματικές  ανόητες διαφορές πίκραναν  τον εφημέριο π. Νεκτάριο  και δίχασαν  την ενορία.. Τα  χρήματα που είχαν συγκεντρωθεί χρησιμοποιήθηκαν για την  αγιογράφηση  του ναού. Εν τω μεταξύ κάποιοι μεθόδευσαν  τις ενέργειές τους ώστε ο ναός και η γύρω από αυτόν πλατεία, να χαρακτηριστεί με απόφαση του  Υπουργείου Πολιτισμού, «Διατηρητέο Μνημείο» [Φ.Ε.Κ. 574/26.6.1980]. Απόφαση που φέρει την υπογραφή του τότε υπουργού πολιτισμού Α. Ανδριανόπουλου.

   Ωστόσο ο ναός της Ευαγγελίστριας στην Κυψέλη,  χάρη στην αγάπη   των σημερινών Κυψελιωτών και στις άοκνες προσπάθειες  του εφημέριου της π. Νεκταρίου Κουκούλη  και του εκκλησιαστικού συμβουλίου δεν παύει να είναι ένα αρχιτεκτονικό στολίδι, ένας όμορφος συμμετρικός ναός με νησιώτικες πινελιές και  μεγάλες δόσεις Αιγινήτικης πέτρας. Δεν παύει να δεσπόζει με τον ασημί του τρούλο και το πέτρινο καμπαναριό πάνω από τις παλιές αγροικίες και τα νεώτερα κτίσματα του χωριού. Να είναι το κέντρο της λατρευτικής, πνευματικής και κοινωνικής ζωής του χωριού, που συγκεντρώνει  τους ανθρώπους του τόπου στα πανηγύρια στις μεγάλες εθνικές και θρησκευτικές γιορτές, στις ευχάριστες και δυσάρεστες στιγμές τους. Να  αποτελεί έτσι  μια πραγματικά πνευματική ζεστή Κυψέλη,   να  ρυθμίζει την εργασία αλλά και να συντροφεύει τον ύπνο των Κυψελιωτών με το γλυκό ήχο του ρολογιού του.

Οι ανεμόμυλοι της Αίγινας στην επανάσταση του 1821

Η  ενασχόληση των παλαιών Αιγινητών με τη γεωργία οδηγεί στην ανάγκη ανέγερσης ανεμόμυλων σε περιοχές  με  χαμηλό  υψόμετρο όπου η δύναμη του αέρα ήταν ικανοποιητική για την λειτουργία τους.  Ήδη το 1827 αναφέρεται από τους πρόκριτους ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των κατοίκων ασχολείται με τη γεωργία, ιδίως των δημητριακών λόγω της οικονομικής  και δημογραφικής υποβάθμισης του νησιού εξαιτίας των εχθροπραξιών και των επιδρομών. Άλλωστε  η μορφολογία τους εδάφους επέτρεπε αυτή την ενασχόληση λόγω της μεγάλης διαθέσιμης καλλιεργήσιμης έκτασης σε σχέση με τα γειτονικά νησιά του Πόρου και της Ύδρας των οποίων οι κάτοικοι στρέφονταν σε άλλες μορφές βιοπορισμού.

Τον 19^ο αιώνα η Αίγινα ήταν καλλιεργημένη και πιο πράσινη από τα άλλα νησιά του Σαρωνικού. Στις πλαγιές των βουνών οι γεωργοί συγκρατούσαν τα χώματα με τοίχους από ξερολιθιά, δημιουργώντας έτσι βαθμίδες, στις οποίες έσπερναν κριθάρι και άλλα δημητριακά ή φύτευαν ελιές, αμυγδαλιές, χαρουπιές, αχλαδιές. Χαμηλότερα έβαζαν συκιές, βερυκοκιές, ροϊδιές, και έσπερναν σιτάρι. Στις πεδιάδες καλλιεργούσαν  αμπέλια με σταφύλια σαββατιανά, ροϊδίτες, μαυρούδια.

 

  
























Σημαντικές είναι οι μαρτυρίες που μας  προσφέρει  η ιστορικός Γωγώ Κουλικούρδη στο βιβλίο της «ΑΙΓΙΝΑ Ι», σχετικά με την   ύπαρξη ανεμόμυλων  στην Αίγινα την εποχή της επανάστασης του 1821.

       Αναφέρονται  οι παρακάτω μαρτυρίες:

·         Ιωάννου Αναγνωστόπουλου, λογαριασμοί:« όσα έξοδα έκαμα εις Αίγινα Ιουλίου 19 εις χαμαλίκια, εις  μύλους και από μύλους εις τα καίκια, δια το σιτάρι».

·         Αθανασίου Μάρκελλου: « …παρέλαβα 1000 κιλά αλεξανδρινό σιτάρι, το οποίον εκφόρτωσα εις Αίγιναν δια να αλεσθεί εις τους εκείσε μύλους».

·         Παραγγελία του γενικού γραμματέα του εκτελεστικού στο μυλωνά Ιωάννη Πίγκο να αλέσει εις τον μύλο του το εθνικόν σιτάρι, που θα του παραδώσει ο Δημήτριος  Ψωμάς: «…η Διοίκησις στέλνει αυτόσε δύο χιλιάδας τετρακόσια κιλά αραβοσίτου…να φροντίσετε να το αλέσετε αυτόσε».

·          Στην  υπ. αρ. 25 /21 Οκτωβρίου 1827, αναφορά   της  αστυνομίας Αίγινας προς το υπουργείο  Εσωτερικών, καταγράφονται τα εξής: « [οι κάτοικοι] και πολλοί και πτωχοί όντες έχουν χρείαν καθ’ εκάστην μεγάλης ποσότητος αλεύρου, ενώ οι μύλοι είναι ολίγοι ενταύθα»

·          Με έγγραφο του, το  Υπουργείο  Εσωτερικών με αρ. 1356/29 Οκτωβρίου 1827  δίνει την άδεια  στην αστυνομία Αίγινας να: «δώσει την άδεια να αλεστούν στην Επίδαυρο επτά σακιά σιτάρι και δύο καλαμπόκι ιδιωτών».

·         Τέλος στο βιβλίο του Κ. Βακαλόπουλου: «Η επαναστατημένη Ελλάδα» σ. 161, μνημονεύεται η μαρτυρία του  L. A. Gosse, ότι κατά το έτος 1828 υπήρχαν τρεις ανεμόμυλοι στην Παλιαχώρα και  εννέα  στην πόλη.

Οι  παραπάνω μαρτυρίες αποδεικνύουν ότι στην Αίγινα εκείνα  τα χρόνια   είχε συγκεντρωθεί μεγάλος αριθμός  προσφύγων από νησιά  και περιοχές που είχαν καταστρέψει οι Τούρκοι. Σε αυτό  συνέβαλε και το γεγονός ότι στην ευρύτερη περιοχή  του Σαρωνικού δεν  σημειώθηκαν εχθροπραξίες, με αποτέλεσμα η Αίγινα να αποτελεί κέντρο ανεφοδιασμού  σε τρόφιμα  και πρώτες ύλες για τους αγωνιστές. Οι ανεμόμυλοι αν  και λειτουργούν ασταμάτητα, δεν επαρκούν  και δεν καλύπτουν τις ανάγκες. Έτσι  αρκετές φορές οι  παραγωγοί καταφεύγουν για άλεσμα στην Επίδαυρο ή ακόμα και στον Πόρο όπου υπήρχαν και εκεί ανεμόμυλοι.

Οι Αιγινήτες στον αγώνα του 1821

     Από  τα πρώτα βήματα του, ο επισκέπτης της Αίγινας θα αντικρίσει  τα  σημάδια από τη συμμετοχή των Αιγινητών στα γεγονότα της Επανάστασης του 1821. Μια  σειρά από κτίρια, τα λεγόμενα Καποδιστριακά, όπως το Κυβερνείο, το Εϋνάρδειο, το Ορφανοτροφείο [Φυλακές], μαζί με τον Πύργο του Μαρκέλλου και τη Μεγάλη Εκκλησία [Μητρόπολη], πιστοποιούν το ρόλο που διεδραμάτισε η Αίγινα  πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την Επανάσταση. Ενώ αρχοντικά σπίτια , όπως του Κανάρη, του Σ. Τρικούπη, του Μαυροκορδάτου αποδεικνύουν περίτρανα  τη συμβολή  του νησιού  στην ανοικοδόμηση  και οργάνωση  του   ελεύθερου Ελληνικού κράτους.

    Την συμμετοχή  της Αίγινας  στο θέατρο των επιχειρήσεων εξασφάλισε η προνομιακή γεωγραφική θέση  της  στο κέντρο του  Σαρωνικού κόλπου. Μια  θέση  που την κρατούσε  σε απόσταση ασφαλείας από  τις αντικρινές ακτές όπου διεξάγονταν οι πολεμικές επιχειρήσεις , αλλά  και την καθιστούσε  βάση ανεφοδιασμού  και μεταφορών.

     Μετά από αιώνες αλλεπάλληλων  κατακτήσεων  ο 19^ος αιώνας  βρίσκει την Αίγινα  να μετρά τις πληγές της από τις πειρατικές επιδρομές  και τους κατοίκους της να κατοικούν φοβισμένοι στο λόφο της Παλιάς Χώρας. Στις αρχές του 19^ου αι. μ.Χ. οι κάτοικοι του νησιού   αρχίζουν δειλά – δειλά  να εγκαταλείπουν την  Παλαιά Χώρα και να  εγκαθίστανται γύρω από το λιμάνι.  Άρχισαν να κτίζονται τα πρώτα σπίτια  και  τα πρώτα μαγαζιά. Το 1806 τελειώνει η Μητρόπολη. 

Το 1820 η νέα πόλη είναι οργανωμένη. Γύρω στα 1824 αναφέρονται ότι υπάρχουν 120 σπίτια, ενώ η Τουρκική παρουσία είναι  ελάχιστη. Τα Αιγινήτικα πλοία που οργώνουν το Αιγαίο  αλλά και η μεγάλη επικοινωνία με τις  απέναντι ακτές της Αττικής και της Πελοποννήσου  βοηθούν στο να μεταδοθούν πολύ σύντομα οι ιδέες της Φιλικής Εταιρείας. Πολλοί Αιγινήτες μυούνται στα μυστικά της Εταιρείας με πρώτους  τον Αναστάσιο Μούρτζη, το  Μιχαήλ Οικονόμου Μούρτζη και τον  οπλαρχηγό Κυριάκο Μούρτζη. Σύμφωνα με την παράδοση στην παλιά εκκλησία των Ταξιαρχών στην Παχειά Ράχη ορκίζονται οι φιλικοί  και εκεί υψώνεται η σημαία της τοπικής επανάστασης. Ο  ηγούμενος της Παναγίας Χρυσολεόντισσας, Κύριλλος Λαμπαδάριος, βρίσκεται ανάμεσα στους Φιλικούς και ευλογεί τη σημαία της Επανάστασης στην πόλη. Στις  18 Απριλίου η Αίγινα αναφέρεται ανάμεσα στις επαναστατημένες περιοχές. Πολύ σύντομα,  στρατιωτικά σώματα από την Παχειά Ράχη και την Πέρδικα συμμετέχουν στις  μάχες  των πρώτων χρόνων. Πολιτικοί και στρατιωτικοί αρχηγοί της Αίγινας ήταν ο Σπύρος Μάρκελλος και ο Γεώργιος Λογιωτατίδης που πολέμησαν στα  Δερβενάκια. Οπλαρχηγοί επικεφαλής του στρατού  της Αίγινας ήταν ο Γεώργιος Τσελεπής [με το βαθμό του χιλίαρχου] και ο Κυριάκος Μούρτζης  [υποχιλίαρχος]. Και  οι δύο έπεσαν στη μάχη στον Ανάλατο [24 Απριλίου 1827].

    Από  το  πρώτο έτος  των πολεμικών επιχειρήσεων  85 Αιγινήτες συμμετέχουν στην πολιορκία της Ακροκορίνθου τον Απρίλιο και το Μάιο του 1821, μαζί με Αγκιστριώτες αγωνιστές στο πλευρό του Παπαφλέσσα. Στην  Α΄ πολιορκία  της Ακρόπολης των Αθηνών τον Απρίλιο του 1821 συμμετέχουν 50 Αιγινήτες. Αμείωτη είναι  και η  συμβολή  Αιγινητών στις επιχειρήσεις στα  Δερβένια τα έτη 1821- 22 και  1825 –27, καθώς και στις μάχες της Αγίας Μαρίνας και της Στυλίδας  πολεμώντας κάτω από τις διαταγές του Δ. Υψηλάντη.  Στα  Δερβενάκια εναντίον του Δράμαλη πασά πολεμούν 85 Αιγινήτες. Στα δύσκολα χρόνια που ακολουθούν,   1824 -  1825, αγωνιστές από την Αίγινα συμμετέχουν σε εχθροπραξίες στο Μαραθώνα, στην Αθήνα  και στην εκστρατεία στην  Ύδρα με δύναμη 57 ανδρών. Κατά  των Αιγυπτίων του Ιμπραήμ πασά πολεμούν 22 Αιγινήτες. Στα τελευταία χρόνια της Επανάστασης  συναντούμε Αιγινήτες να πολεμούν στη Β΄ πολιορκία της Ακρόπολης των  Αθηνών  τα έτη 1826 –27, στο Χαϊδάρι το 1826 με 59 άνδρες, στην Αττική, στη Καστέλα, στο Φάληρο.

    Σύμφωνα με την ιστορικό Γ. Κουλικούρδη   η αριθμητική συμμετοχή των Αιγινητών αγγίζει τους 361  πολεμιστές εκ των οποίων αρκετοί κατείχαν και  στρατιωτικούς βαθμούς. Ανάμεσα  τους υπήρξαν 23 Μπουλουξήδες, 4 Σημαιοφόροι, 5 Αξιωματικοί, 2 υπαξιωματικοί, 16 υπαξιωματικοί β΄ τάξης. Τέλος  από τους 361 αγωνιστές  η Αίγινα θρήνησε 17 νεκρούς , ενώ υπήρξαν και 13 τραυματίες.

    Στους  ναυτικούς αγώνες η Αίγινα  με  την έναρξη  της  Επανάστασης  πρόσφερε  τα πλοία της που σύμφωνα με τον ιστορικό Α. Λιγνό ανέρχονταν σε  εξήντα οκτώ.

   Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι κατά την διάρκεια  της Επανάστασης  η Αίγινα  συγκέντρωσε μεγάλο αριθμό άμαχου πληθυσμού και προσφύγων  από νησιά που είχαν καταστρέψει οι Τούρκοι. Παράλληλα   από την εγκατάσταση στο νησί της  Αντικυβερνητικής Επιτροπής άρχισαν  να έρχονται πλούσιες οικογένειες, στρατιωτικές και πνευματικές προσωπικότητες από όλη την Ελλάδα.  Την εποχή που η Αίγινα είναι πρωτεύουσα του Ελληνικού κράτους,  ο πληθυσμός της αγγίζει τις 100.000  κατοίκους, ανάμεσα   στους οποίους  και η δυναμική  κοινότητα των Ψαριανών.

    Ο  Ι. Καποδίστριας  θέτει   εδώ τις βάσεις  της οργάνωσης του Ελληνικού Κράτους. Ιδρύει Ορφανοτροφείο  για τα 600 ορφανά  του πολέμου,  Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Τεχνικές Σχολές, Σχολή Ευελπίδων, Ωδείο, Αλληλοδιδακτικό Σχολείο, η πρώτη Εθνική Βιβλιοθήκη, Εθνικό Τυπογραφείο, Ωρυκτολογικό Μουσείο. Με την μεταφορά  της  έδρας της Κυβέρνησης  στο Ναύπλιο, η Αίγινα  παραμένει για μεγάλο διάστημα  τόπος κατοικίας  πολλών πνευματικών  προσωπικοτήτων.  Ανάμεσα τους    ο Σ. Τρικούπης  και ο Γεώργιος Φίνλεϋ  που έγραψαν  ο καθένας την «Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης».

    Στις δεκαετίες που ακολουθούν  η Αίγινα μπαίνει σε τροχιά παρακμής, παρασύροντας  στη λήθη και τη λησμονιά  τα  μνημεία  και τα κτίρια μιας ένδοξης  περιόδου   που σήμερα αναμένουν καρτερικά  το ενδιαφέρον  και τη φροντίδα  μας  που θα τα αναδείξουν  σε  χώρους ιστορικού ενδιαφέροντος  για τους  κατοίκους και  τους  επισκέπτες της Αίγινας 

Ο ναός των Ταξιαρχών στην Παχιά Ράχη της Αίγινας

   Με  ιδιωτική πρωτοβουλία πριν λίγα χρόνια αποκαταστάθηκε ο μικρός ιστορικός ναός των Ταξιαρχών Παχειάς Ράχης Αίγινας, στον οποίο σύμφωνα με την παράδοση υψώθηκε η σημαία της επανάστασης   του 1821 στο νησί. Από αυτό το σημείο ξεκίνησαν  τα πρώτα στρατιωτικά σώματα που στη συνέχεια ενώνονται με τους υπόλοιπους αγωνιστές από την Πέρδικα και συμμετέχουν στις μάχες  των πρώτων χρόνων της Επανάστασης με επικεφαλής τους Γεώργιο Τσελεπή, Κυριάκο Μούρτζη, Μιχαήλ Οικονόμου Μούρτζη και Αναστάσιο Μούρτζη.

   Ο μικρός αυτός ναός ήταν η πρώτη ενορία της Π. Ράχης. Οι κάτοικοι όμως του χωριού αποφάσισαν να κτίσουν έναν μεγαλύτερο ναό για τις λατρευτικές τους ανάγκες. Ο νέος ναός αφιερώθηκε στον Άγιο Διονύσιο και παρά το γεγονός ότι το χωριό παρουσίαζε  οικονομική άνθηση, ο ναός εξαιτίας και της επανάστασης που ξεκίνησε, χρειάστηκε πολλά χρόνια για να ολοκληρωθεί. Αναφέρεται μάλιστα ότι  όταν ο ίδιος ο Ιωάννης Καποδίστριας επισκέφτηκε τη Π. Ράχη, έδωσε εντολές και έστειλε εργάτες για να τελειώσει ο ναός. Με τη λειτουργία του μεγαλύτερου ναού, το ιστορικό εκκλησάκι  πέρασε σε δεύτερη μοίρα. Μόλις τον Αύγουστο του 2007, και ενώ πολλοί Αιγινήτες σε ειδική εκδήλωση που διοργάνωσε η ενορία, θαύμασαν  το έργο αποκατάστασης και συντήρησης του μεγάλου ναού που πραγματοποιήθηκε  χάρη στις δωρεές  και τις προσφορές  πολλών κατοίκων του χωριού και της Αίγινας, δημιουργήθηκαν οι πρώτες σκέψεις για την αποκατάσταση  και του μικρού ναού – της παλιάς ενορίας του  χωριού. Εμπνευστής και αυτής της προσπάθειας ο νέος εφημέριος του χωριού ο ιερομόναχος  π. Φιλόθεος Πετράκος, ο οποίος με τις ευλογίες και την καθοδήγηση  του Σεβ. Μητροπολίτου κ.κ. Εφραίμ ξεκίνησε  το πολύ σημαντικό αυτό έργο. Τη χρηματοδότηση του έργου ανέλαβε εξ ολοκλήρου κάτοικος  του χωριού  της Π. Ράχης, γερμανικής  καταγωγής , ο οποίος  είχε συνεισφέρει με μεγάλο ποσό  στη συντήρηση και του ναού  του Αγίου Διονυσίου. Οι εργασίες ξεκίνησαν το Σεπτέμβριο  του 2007. Έγινε προσεκτική αφαίρεση των παλιών επιχρισμάτων εσωτερικά και εξωτερικά. Εμφανίστηκε το κεντρικό τόξο που στηρίζει την οροφή, συντηρήθηκαν οι πλάκες του δαπέδου, έγινε αλλαγή της κεραμοσκεπής  και των πορτο- παραθύρων. Εξωτερικά βγήκε ο ασβέστης και έγινε αρμολόγημα  με αποτέλεσμα ο ναός να επανέλθει στην παλαιά  του μορφή. Τέλος   ο χώρος  που χρησίμευε  για αποθήκη μετατράπηκε  σε εξωκλήσι  αφιερωμένο  στους Αγίους Ιούλιο και Ιουλιανό  που κατάγονται από την Π. Ράχη.

    Η αποκατάσταση  του ιστορικού αυτού ναού μαζί με αυτήν του Αγίου Διονυσίου της Π. Ράχης έρχεται να συμβάλει σημαντικά στην προβολή  της νεότερης ιστορίας του νησιού και γενικά στο ρόλο που διαδραμάτισε η Αίγινα στα χρόνια της Επανάστασης, 

Η Αίγινα στον αγώνα του 1821 ( Β΄)

Οι πρόκριτοι της Αίγινας

Γεώργιος Λογιωτατίδης

   Ο  Γ. Λογιωτατίδης  υπήρξε από τους πλουσιότερους Αιγινήτες της εποχής του. Σύμφωνα με μια αιγινήτικη παράδοση κατείχε το 1/3  της έκτασης του  νησιού, περιουσία αξίας 80.000δρχ. και ετήσιο εισόδημα 8.000 δρχ. ενώ στην κατοχή του ήταν το νησί Κυρά, καθώς επίσης  ήταν μέτοχος  και σε καίκια. Ο  πατέρας του Παντελάκης Οικονόμου ήταν προεστώς της Παλιαχώρας και τον ονόμασαν Λογιώτατο, επειδή ήταν μορφωμένος και το  επίθετο αυτό συνόδευσε και μερικούς απογόνους του. Εκτός από τον  Γεώργιο, ο Παντελάκης  είχε και άλλους δύο γιούς τον Σωκράτη που έγινε δήμαρχος  Αίγινας και δολοφονήθηκε  το 1865 και τον Παρθένιο, μοναχό που ανακάλυψε στο κτήμα του την εικόνα της Παναγίας και αφιέρωσε για το λόγο αυτό το κτήμα με την υπόγεια εκκλησία που βρέθηκε εκεί [Φανερωμένη]   στο Μοναστήρι της Παναγίας Χρυσολεόντισσας.

   Ο  Γ. Λογιωτατίδης  μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και μόλις ξέσπασε η Επανάσταση ξεσήκωσε τους Αιγινήτες μαζί με τον Σ. Μάρκελλο, Η συμμετοχή του στις πρώτες επιχειρήσεις του αγώνα βεβαιώνονται  από τον Θ. Κολοκοτρώνη , τον  Νικηταρά, Δ. Υψηλάντη, Π. Μαυρομιχάλη και Α. Ζαίμη. Πήρε μέρος στην πολιορκία της Ακροκορίνθου, στην εκστρατεία  στα Δερβένια και στη μάχη στα Δερβενάκια. Αργότερα πήρε πολιτικά αξιώματα, ενώ κατά τη διάρκεια της επανάστασης ήταν δημογέροντας και μέλος της επιτροπής Καταλυμάτων. Ήταν μέλος της εφορείας των Αλληλοδιδακτικών Σχολείων και των Σχολείων Ελληνικών Σπουδών της Αίγινας.

  Όσο ο Ι. Καποδίστριας κυβέρνησε τη χώρα ο Γ. Λογιωτατίδης στάθηκε στο πλευρό του. Ο κυβερνήτης τον διόρισε ειρηνοδίκη στην Αίγινα. Τον Αύγουστο του 1831 ο Ι. Καποδίστριας τον διόρισε πρόεδρο της συνάθροισης των εκλογέων. Ως  εκπρόσωπος των δημοτών της Αίγινας συναντάται με το βασιλέα Όθωνα το 1841. Το 1842 εκλέχτηκε επαρχιακός σύμβουλος. Έγινε δήμαρχος της Αίγινας [1836, 1841, 1852] και πολλές  φορές δημοτικός πάρεδρος. Στη  Μεγάλη Εκκλησία [Μητρόπολη] αφιερώνει τη εικόνα του Αγίου Γεωργίου. Στο σπίτι του στο λιμάνι φιλοξένησε το βασιλιά  Όθωνα και την Αμαλία. Υπέγραφε ως οπλαρχηγός, μόνος ή μαζί με τον Νικηταρά και τον Μακρυγιάννη όλα τα πιστοποιητικά των αγωνιστών της Αίγινας, ενώ κατήρτισε τον κατάλογο για να  πάρουν σύνταξη και αριστεία  οι αγωνιστές.

 Στη φωτογραφία διακρίνεται το ιστορικό σπίτι της οικογένειας Λογιωτατίδη στην παραλία της Αίγινας τρίτο από δεξιά