Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει....

 "Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει .... καλοκαίρι θα μυρίσει"  έλεγαν οι παλαιότεροι θέλοντας να ξορκίσουν το δύστροπο κουτσο- φλέβαρο όπου το κρύο είναι ιδιαίτερα βαρύ. Ωστόσο έπαιρναν με αυτή την παροιμία μια βαθιά ανάσα διότι ο χειμώνας - ότι κι  αν έκανε  - βάδιζε προς το τέλος του. Και ρουφούσαν  αισιοδοξία από τις πρώτες ευωδιές και εικόνες της άνοιξης που έφερναν οι τολμηρές αμυγδαλιές σκάζοντας τα πρώτα τους άνθη. Φέτος έχουν λίγο καθυστερήσει οι λιγοστές πλέον αμυγδαλιές του νησιού μας. Και να σκεφτεί κανείς ότι παλαιότερα η Αίγινα είχε πολλές και φοβερές αμυγδαλιές και τα αμύγδαλα ήταν η πρώτη και βασική ύλη κάθε σπιτικού γλυκού μέσα στα νοικοκυριά.

  Καλό μήνα λοιπόν  με μια εικαστική πινελιά από τον Γιάννη Τσαρούχη

Μασσαλία, πολιτιστική πρωτεύουσα Ευρώπης 2013

Κείμενο του κ. Γ. Λελάκη

Του ανταποκριτή μας κ. Παπαλεονάρδου Δημοσθένη

Η μεγάλη και πανέμορφη σημερινή παραλιακή πόλη της Γαλλίας, Μασσαλία (Marseille εξ ου και λαϊκά Μαρσίλλια), στις εκβολές του ποταμού Ροδανού, δεν είναι παρά ένα κτίσμα των αρχαίων Φωκαέων, Ελλήνων της Ιωνίας Μ. Ασίας, οι οποίοι την οίκησαν περί το 630 π.Χ. - αυτό την καθιστά μια από τις αρχαιότερες πόλεις της Δυτ. Ευρώπης. Τότε άνοιξε η «γραμμή». Και μετά ενισχύθηκε με ένα νέο «κύμα» Φωκαέων περί το 540 π.Χ. όταν η Φώκαια πέφτει στα χέρια των Περσών - 5 μόλις χρόνια πριν από την Μάχη της Αλαλίας. Η πατρίδα τους κατακτάται από τον στρατηγό του Κύρου, Άρπαγο. 

Οι Φωκαείς δεν ανέχονται να είναι υπό βαρβάρων και «θέλοντας να αποφύγουν την τυραννία του Μεγάλου Βασιλιά, εγκατέλειψαν την Ασία κι εγκαταστάθηκαν στην Μασσαλία»[1]. Όσοι Φωκαείς μπόρεσαν, επιβιβάσθησαν σε πλοία, με επί κεφαλής τον Κροαντιάδη. Το κύμα εξόδου των κατακτημένων βαίνει προς τα δυτικώτερα. Και στέλνει τους Φωκαείς να κατοικήσουν ήδη υπάρχουσες πόλεις, ενώ πολλές άλλες τις δημιουργούν. Έτσι έφθασαν και στις εκβολές του Ροδανού και ίδρυσαν την Μασσαλία. Και δεν θα πρέπει να ήταν μια μικρή μοίρα Φωκαέων, αφού «οι Φωκαείς, καθ' ον χρόνον απώκιζαν την Μασσαλίαν, ναυμαχήσαντες προς τους Καρχηδονίους, τους ενίκησαν» (Θουκ. Α,13)! 

Κι έτσι αρχίζει η Ιστορία μιας των σημαντικότερων πόλεων-πύλεων της Ευρώπης.
Ήδη η ελληνική διείσδυση στην μεγάλη χερσόνησο της Δυτ. Μεσογείου έχει αποδειχθεί και με ευρήματα, που χρονολογούνται στα τέλη του 7ου και στις αρχές του 6ου αι. π.Χ.: Κεραμικά ελληνικής (κορινθιακής και κυρίως ιωνικής) κατασκευής, που έχουν ευρεθεί στην Ιβηρία (οικισμός Αγ. Μαρτίνου), αποδεικνύουν τον ισχυρισμό.

 

Στον κόλπο αυτόν είχαν προσορμισθεί και οι Φοίνικες, και τον είχαν χρησιμοποιήσει ως ναύσταθμό τους. Απεδείχθη με επιγραφές, που ήλθαν στο φως το 1844, κατά την εκσκαφή θεμελίων του καθεδρικού ναού και και με άτεχνες ανάγλυφες παραστάσεις φοινικικών θεοτήτων - Αστάρτης, Βάαλ - επί πώρινων λίθων, που βρέθηκαν το 1864.
 

Οι Φωκαείς όμως ήσαν αυτοί που έκτισαν «την ωραία πόλη, επί πετρώδους εδάφους», όταν είχαν κάμει αποικίες σε πολλά σημεία της Κορσικής, της Σικελίας, της Λυγουρίας, κ.α. Την πόλη περιέβαλαν με ισχυρό τείχος («Τείχη του Κλινία»), και ο θαυμάσιος προς Ν. λιμήν της είχε στους πρόποδές του ορθοπάγο[2]. Το λιμάνι της αρχαίας Μασσαλίας ελέγετο Λακυδών - ως γνωστόν στην αρχαιότητα ο λιμένας μιας πόλεως είχε ίδιον όνομα, διάφορο της πόλεως, την οποία εξυπηρετούσε (νυν Port Vieux - λαϊκά στην ναυτική Πόρτο Βέκκιο) και εξέδωσε μοναδικό στον κόσμο νομισματόσημο! Σήμερα, όμως το κέρας του αρχαίου ελληνικού λιμένος που σώζεται, καλείται απ' όλους «Αρχαίο Λιμάνι».
 

Στην ακρόπολη της αρχαίας Μασσαλίας έκειτο ο ναός του Δελφινίου Απόλλωνος - που λατρευόταν κοινώς απ' όλους τους Ίωνες - και Εφέσιον, δηλ.ναός υπέρ της Εφεσίας Αρτέμιδος, μια ηλιακή έκφανση της θεάς. Στην Μασσαλία τιμούσαν την Αρτέμιδα τον Ήλιο με μια θηλυκή θεότητα![3] Παραδοσιακώς, κάθε που οι Φωκαείς έφευγαν από την πατρίδα τους, έπαιρναν μαζί τους κάποιον από το Εφέσιόν τους, ως παραστάτη του πλου τους. Στο συγκεκριμένο πρώτο ταξείδι προς Μασσαλία, παραστάτης ήταν η Αριστάρχη, επιταγμένη από τις πλέον διακεκριμένες γυναίκες της Εφέσου, την οποία είχε υποδείξει στο ενύπνιον η ίδια η θεά Άρτεμις. Μαζί της πήρε και αφιερωμένα αγάλματα. Έτσι όταν έφθασαν οι Φωκαείς και ίδρυσαν την Μασσαλία και το Εφέσιόν της, την Αριστάρχη ετίμησαν ως πρωθιέρεια. Έκτοτε, όσες αποικίες έκανε η Μασσαλία, σε όλες λατρεύθηκε η Άρτεμις ως πατρώνα θεά.

Εκτός του Απόλλωνος και της Αρτέμιδος, στην αρχαία Μασσαλία λατρεύονταν ο Ζευς, η Αθηνά, η Κυβέλη, η Λευκοθέα και αργότερα η Ίσις.

Σ' αυτήν την πόλη λειτούργησε και μεγαλούργησε η περίφημη αρχαία ελληνική Ιατρική Σχολή Μασσαλίας, που διέδωσε την Ιατρική Επιστήμη στην Δύση. Άλλωστε στην αρχαία Μασσαλία λειτουργούσε σπουδαίο Ασκληπιείο, ένα από τα 400 που αναφέρονται στον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Για χρόνια πολλά, το Ασκληπιείο και η Ιατρική Σχολή Μασσαλίας συνέλεγε ιαματικά βότανα απ' όλη την Μεσόγειο. Οι καρποί της σύριγγος της κασσίας λ.χ. συλλέγονταν λίγο προ της τελείας ωριμάνσεώς τους και αποστέλλονταν, κατά το δυνατόν νωποί, από την Αίγυπτο, στην Ευρώπη (σε Λονδίνο και Μασσαλία), για ιατρική χρήση.
 

 

"η παιδεία είναι στην εντατική"

 Με τη φράση αυτή ξεκίνησε την εμπνευσμένη του ομιλία ο Σχολικός Σύμβουλος και Θεολόγος κ. Αλέκος Καρυώτογλου την Τρίτη 29 Ιανουαρίου στις 19.00 μ. μ.  στο Κέντρο Νεότητας της Μητροπόλεως στην εόρτια σύναξη προς τιμήν των εκπαιδευτικών που οργανώθηκε από  την Ιερά Μητρόπολη Ύδρας Σπετσών και Αιγίνης στην Αίγινα. 

   Ο γνωστός και διαπρεπής συγγραφέας ανέπτυξε το θέμα: "Αντικοινωνικές εκδηλώσεις των νέων, αίτια και θεραπευτικές προτάσεις σύμφωνα με την διδασκαλία των Τριών Ιεραρχών". Αναφέρθηκε εκτενώς στα γεγονότα των καταλήψεων τα οποία έχει ζήσει από πρώτο χέρι όσο ήταν εκπαιδευτικός στη Μέση εκπαίδευση. Καυτηρίασε τις ηγεσίες του Υπουργείου Παιδείας μετά την μεταπολίτευση λέγοντας χαρακτηριστικά πως: "η παιδεία μοιάζει με μια νταρντάνα δαμάλα που ενώ περιμένει έναν υγιή ταύρο να τη γονιμοποιήσει, της στέλνουν έναν σπίνο". Χρησιμοποίησε πολλά βιώματα από την εκπαιδευτική του ζωή  λέγοντας "αν είχαμε αγάπη  μέσα στα σχολεία  δεν θα εισπράταμε καταλήψεις, πολλές φορές  ο θυμός των νέων παιδιών συγκατοικεί με την ωριμότητα", τεκμηριώνοντας τις απόψεις του με παραπομπές σε κείμενα του Ιωάννου του Χρυσοστόμου

  Ο κ. Καρυώτογλου είναι η δεύτερη φορά που επισκέπτεται την Αίγινα μέσα στο χειμώνα διότι είναι σχολικός σύμβουλος των Θεολόγων στα Γυμνάσια και στα Λύκεια του νησιού.

Φωτό: Ειρήνη Κουνάδη

O Άγιος Γρηγόριος στην Αίγινα

" Αφού παραπλεύσαμε τη Ρόδο, σε λίγο, ταξιδεύοντας με ούριο άνεμο, φτάσαμε στο λιμάνι της Αίγινας, μια και το πλοίο ήταν Αιγινήτικο" (Migne P. G, t.37 st. 1044)

  Ήταν το έτος 354 μ. Χ. όταν - όπως ο ίδιος περιγράφει - ο Άγιος Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός ταξιδεύοντας από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου προς την Αθήνα στάθμευσε για λίγο στην Αίγινα. Ο Άγιος έρχεται στην Αθήνα για σπουδές. Ο ενδιάμεσος σταθμός του στην Αίγινα προσδίδει ξεχωριστή αίγλη για το νησί από το γεγονός ότι ένας τόσο μεγάλος άνθρωπος σε ικανότητες, γνώσεις και μοναδικό ταλέντο στην ποίηση έχει επισκεφτεί την Αίγινα. Άλλος ένας κορυφαίος Άγιος της Εκκλησίας  έχει συνδεθεί με την Αίγινα. Επίσης η πληροφορία ότι το πλοίο ήταν Αιγινήτικο μας δίνει την είδηση για τη ναυτική δύναμη και παρουσία της Αίγινας στη Μεσόγειο. 

   Μια  δαιφορετική πλευρά και σελίδα από τον εορτασμό των Τριών Ιεραρχών που αφορά τον τόπο μας.

O επιφανής κ. Σώζων Βελιώτης

   Σε μια τιμητική πράξη πέρα από μονοδιάστατες και παρωχημένες αντιλήψεις, πέρα από παραταξιακές διαφορές και αγκυλώσεις προχώρησε ο Δήμος Αίγινας την Κυριακή 27 Ιανουαρίου 2013. Στα πλαίσια της ημερίδας που οργανώθηκε με την ευκαιρία των εορτασμών για την επέτειο της άφιξης του πρώτου Κυβερνήτη στην Αίγινα, ο δήμαρχος Αίγινας τίμησε τον κ. Σώζοντα Βελιώτη για τη συνολική προσφορά του στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, στον πολιτισμό και την κοινωνία της Αίγινας. Ο κ. Βελιώτης διετέλεσε επί δώδεκα συναπτά έτη αντιδήμαρχος Πολιτισμού. Επί των ημερών του σχηματίστηκαν σε Νομικά Πρόσωπα το Πνευματικό Κέντρο Αίγινας, το Πνευματικό Κέντρο Κυψέλης, το Δημοτικό Θέατρο η Φιλαρμονική Ορχήστρα. Καθιερώθηκαν εκδηλώσεις και έγινε για πρώτη φορά ανάδειξη της επετείου της 26ης Ιανουαρίου ως ημέρας ερχομού κι ορκωμοσίας του Ι. Καποδίστρια στην Αίγινα. Αυτή ήταν και η αιτία της απονομής της Τιμητικής διάκρισης τη συγκεκριμμένη στιγμή. Ο κ. Βελιώτης κατόπιν διετέλεσε επί  δέκα ολόκληρα χρόνια Πρόεδρος του Νοσοκομείου Αιγίνης από την οποία θέση παραιτήθηκε προ ημερών.

   Οφείλουμε πολλά στον κ. Βελιώτη. Με τις ιδέες και τις πρωτοβουλίες του γύρισε σελίδα στα πολιτιστικά θέματα του νησιού. Αναδείχθηκαν πολλά νέα πρόσωπα αλλά και φωτίστηκαν σημαντικά γεγονότα και στιγμές της τοπικής ιστορίας και του πολιτισμού. Οφείλουν επίσης πολλά κι εκείνα τα μέλη της Φιλαρμονικής που εξαιτίας της ίδρυσής της, επί των ημερών του, έμαθαν μουσική και έχουν αποκατασταθεί ακόμα και επαγγελματικά.

    Δίκαιος ο έπαινος. Αναμενόμενη η τιμή. Μια πράξη που δεν τιμά μόνο τον ίδιο αλλά πολύ περισσότερο τους τιμώντες αυτόν.

Που είναι το Ιστορικό Αρχείο;

  Ένας από τους επισκέπτες  του εορταστικού τριημέρου για τον Ι. Καποδίστρια συμμετείχε με πολύ χαρά στη ξενάγηση που έγινε το πρωί του Σαββάτου στα Καποδιστριακά κτίρια. Η λαχτάρα του ήταν μεγάλη να διαβεί την πύλη του Ορφανοτροφείου στο οποίο στεγάστηκαν οι πρώτες δημόσιες υπηρεσίες του ελεύθερου Ελληνικού Κράτους, εκεί που βρήκαν κεραμίδι και ένα κομμάτι ψωμί τα 600 ορφανά των αγωνιστών της Επανάστασης. Η πύλη ήταν θεόκλειστη. Κανείς δεν είχε φροντίσει να αναζητήσει το κλειδί και να μπουν οι επισκέπτες έστω λίγα μέτρα μέσα στο κτίριο  ή στην ανακαινισμένη Εκκλησία του Σωτήρα. Αυτή ήταν η πρώτη απογοήτευση.

   Συνέχισε απτόητος όμως ελπίζοντας ότι θα επισκεφτεί το Κυβερνείο όπου μέσα σε αυτό στεγάζεται το Ιστορικό Αρχείο της Αίγινας. Ο ίδιος ως μελετητής και ερευνητής έχει επισκεφθεί τις ανάλογες υπηρεσίες της Ύδρας και των Σπετσών όπου έχει γίνει θαυμάσια, αξιέπαινη και αξιομίμητη εργασία. Ανεβαίνοντας τα σκαλιά του Κυβερνείου φροντίζοντας μη πατήσει της αειθαλή κάπαρη που στολίζει τα σκαλιά, ανυπομονούσε να δει ράφια και ερμάρια γεμάτα βιβλία, τόμους, συλλογές, έγγραφα. Δρασκελίζοντας την είσοδο βρέθηκε μπροστά σε τοίχους καλοβαμμένους και διακοσμημένους με πολλά κάδρα. Φωτοτυπίες έργων μεγάλων ζωγράφων που απεικονίζουν μάχες από την Επανάσταση, προσωπογραφίες που είχε δει στα σχολικά βιβλία, γκραβούρες, σχέδια. Άρχισε να μπαίνει σε κάθε αίθουσα στη μπλε, στη μπορντώ στη σομόν.... διότι κάθε αίθουσα και άλλο χρώμα.... αλλά πουθενά το αρχείο.

 

 Έμεινε με την απορία. Και όταν βρεθήκαμε με ρώτησε:  "που βρίσκεται το αρχείο;" Προσπάθησα να τον πείσω ότι το αρχείο "δεν είναι για τα μάτια του κόσμου". ότι φυλάσσεται  στο υπόγειο. ότι δεν είναι επισκέψιμο ίσως επειδή δεν έχει ψηφιοποιηθεί και οργανωθεί κατάλληλα. Δεν ξέρω τι άλλη δικαιολογία βρήκα εκείνη τη στιγμή για να δικαιολογήσω τα αδικαιολόγητα. Πάντως του είπα να είναι βέβαιος ότι το Αρχείο υπάρχει και βρίσκεται εκεί. Κάπου εκεί. Λίγο από κάτω, λίγο πιό μέσα. Πάντως κάπου εκεί.

   Το κράτος μας έχει φροντίσει να κάνει ότι μπορεί και έχει κρατήσει για μια δύκολη ώρα αυτά τα 125.000 ευρώ, όπως μας είπε ο ανεκδιήγητος την Παρασκευή το απόγευμα.

Εφραίμ. Δώδεκα χρόνια στο τιμόνι της Μητροπόλεως.

  Εορτάζει σήμερα Δευτέρα 28 Ιανουαρίου την ονομαστική του εορτή ο Σεβ. Μητροπολίτης Ύδρας Σπετσών και Αιγίνης κ.κ. Εφραίμ. Μνήμη σήμερα του Οσίου Εφραίμ του Σύρου. Η εορτή του επισκόπου συμπίπτει και με την συμπλήρωση αυτό τον μήνα δώδεκα χρόνων συνεχούς διαποίμανσης της Μητροπόλεως από τον κ. Εφραίμ. Ήταν 12  Ιανουαρίου του 2011 όταν εξελέγη Μητροπολίτης από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος. Με την ευκαιρία αυτή  επιχειρούμε ένα μικρό αφιέρωμα, παραθέτοντας το βιογραφικό του Σεβασμιωτάτου από την επίσημη ιστοσελίδα της Μητροπόλεως Ύδρας.

      Ο Μητροπολίτης Ύδρας, Σπετσών και Αιγίνης κ. Εφραίμ (κατά κόσμον Ευάγγελος) Στενάκης, γεννήθηκε τό 1948 στην Κυψέλη Αιγίνης και είναι ο πρωτότοκος υιός υπερπολυτέκνου δεκαεξαμελούς οικογενείας. Παρακολούθησε τις Εγκυκλίους σπουδές στην γενέτειρά του. Φοίτησε στην Εκκλησιαστική Σχολή Κορίνθου κατά τα έτη 1962-1968.

Το 1968 εισήχθη στην Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από τήν οποία απεφοίτησε το 1972 με το βαθμό «άριστα». Κατά τούς θερινούς μήνες πρόσφερε την διακονία του ως στέλεχος των Εκκλησιαστικών Κατασκηνώσεων της Ιεράς Μητροπόλεως Ύδρας, Σπετσών και Αιγίνης.

Το 1972 προσήλθε ως δόκιμος στην Ιερά Μονή Πατερικής Διακονίας «Η  Αγία Τριάς» Ύδρας. Στις 30 Δεκεμβρίου το 1973 εκάρη Μοναχός, και έλαβε το μοναχικό όνομα Εφραίμ και την επομένη χειροτονήθηκε Διάκονος, υπό του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ύδρας, κ. Ιεροθέου. Στην εν λόγω Ιερά Μονή παρέμεινε έως το 1976 διακονήσας παραλλήλως και στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Παναγίας Φανερωμένης Ύδρας. Τούς πρώτους μήνες του 1977 ανέλαβε καθήκοντα Διευθυντού του μαθητικού Οικοτροφείου Αίγινας, ως και Καθηγητής των τεχνικών Σχολείων επί 10ετίαν (σχολεία τα οποία πρωτοποριακά ίδρυσε η τοπική Εκκλησία και λειτούργησε υπό την ευθύνη της), προσφέροντας συνάμα  την διακονία του στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Αίγινας και στα Κατηχητικά Σχολεία του Νησιού.

Τον Ιανουάριο του 1979 χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος-Αρχιμανδρίτης και διαδοχικώς προσέφερε μέχρι σήμερα τις υπηρεσίες του ως Εφημέριος-Ιεροκήρυκας των Ιερών Ναών της Αίγινας και ως προϊστάμενος του Ιερού Καθεδρικού Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου Ύδρας ως και του Ιερού Ναού Εισοδίων Θεοτόκου Αίγινας. Καλλιέργησε, με τη Χάρη του Θεού, φυτώριο νέων υποψηφίων Κληρικών και έτσι επανδρώθηκε η Τοπική Εκκλησία της Αίγινας με νέους μορφωμένους και ευσεβείς Κληρικούς. Από το 1979, ανέλαβε καθήκοντα Αρχιερατικού Επιτρόπου Αιγίνης, διακονία την οποία άσκησε επί δεκαεπταετία, παράλληλα προς το λειτούργημα του Πρωτοσυγκέλλου της Ιεράς Μητροπόλεως το οποίον επιτέλεσε ευδοκίμως από το 1983 μέχρι της εκλογής του εις Επίσκοπο, καθώς επίσης και την Διεύθυνση των Οικονομικών Υπηρεσιών της Ιεράς Μητροπόλεως.

Από του έτους 1989 διατέλεσε Πρόεδρος του Εκκλησιαστικού Νοσοκομείου Αιγίνης «Ο Άγιος Διονύσιος», το οποίον επί των ημερών του ανακαινίσθηκε  εκ βάθρων και προσετέθη νέα πτέρυγα εξοπλισθείσα με υπερσύγχρονα ακτινοδιαγνωστικά μηχανήματα, και ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Εκκλησιαστικού Νοσοκομείου Ύδρας « Παναγία η Φανερωμένη». 

Διετέλεσε μέλος της Επιτροπής Παιδείας του Δήμου Αίγινας, και συνέλαβε τα μέγιστα στην προώθηση και την λύση των προβλημάτων στέγης και λειτουργίας των Σχολείων της Νήσου, και Αντιπρόεδρος της Δημοτικής Καποδιστριακής Βιβλιοθήκης Αίγινας, μιας από τις αρτιότερες και πλουσιότερες επαρχιακές Βιβλιοθήκες.

Από το 1985 διορίσθηκε Ηγούμενος της Ιεράς και Σταυροπηγιακής Μονής Ζωοδόχου Πηγής Πόρου, επί των ημερών του οποίου ανακαινίσθηκε εκ βάθρων η Ιερά αυτή ιστορική Μονή. Κατά καιρούς έχει πραγματοποιήσει αξιόλογες εισηγήσεις για θεολογικά και πνευματικά θέματα, σε Ιερατικά Συνέδρια και Συνάξεις της Ιεράς Μητροπόλεως.  Μητροπολίτης Ύδρας, Σπετσών και Αιγίνης εξελέγη υπό της Σεπτής Ιεραρχίας την 12.1.2001 εις διαδοχήν του παραιτηθέντος Γέροντός του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου πρώην Ύδρας κ. Ι ε ρ ο θ έ ο υ.

Ν. Καζαντζάκη: "Ιωάννης Καποδίστριας"

  Με  το  θεατρικό αναλόγιο που παρουσίασαν οι δύο εικονιζόμενοι ηθοποιοί Βασίλης Βασιλάκης και Ρένος Χαραλαμπίδης με απόσπασμα από την τραγωδία του Ν. Καζαντζάκη : "Ιωάννης  Καποδίστριας" εμπλουτίστηκαν καλλιτεχνικά οι φετινές εκδηλώσεις για την επέτειο της άφιξης και ορκωμοσίας του πρώτου Κυβερνήτη στην Αίγινα. Οι δύο ηθοποιοί στην αίθουσα του Κυβερνείου παραουσίασαν κάτι διαφορετικό και γι' αυτό ενδιαφέρον που έκανε τη διαφορά από τις προηγούμενες εκδηλώσεις. Το λόγο του μεγάλου γραφιά συνόδευσαν μουσικά οι μαθήτριες Ίρις Βασιλάκη και Νικολέτα Βερώνη

   Η σεμνή και λιτή παρουσίαση ταίριασε απόλυτα όχι μόνο με το πνεύμα της ημέρας αλλά και με την απλότητα, την ασκητικότητα και τη αυστηρότητα της ζωής του Κυβερνήτη.

   Οι επέτειοι δεν είναι μόνο αφορμή για εορτασμούς αλλά στιγμές πνευματικού ανεφοδιασμού, ευκαιρίες για επανπροσδιορισμό και επανακαθορισμό στόχων και προτεραιοτήτων. Αφετηρίες για επαναπροσανατολισμό της ζωής μας.

Η Αίγινα την εποχή του Ι. Καποδίστρια

Ο Ιωάννης Καποδίστριας πλέει προς  την Αίγινα  επί του Αγγλικού πλοίου "Ουόρσπιτ", συνοδευόμενος από το γαλλικό πολεμικό «Ήρα» και το ρωσικό «Ελένη». Στις 11/24 Ιανουαρίου 1828 αποβιβάστηκε στην Αίγινα, που ήταν η έδρα της Κυβέρνησης και παρακολούθησε στην Μεγάλη Εκκλησία, τον Μητροπολιτικό ναό, τη θεία λειτουργία. Εκεί με μια εμπνευσμένη ομιλία τον προσφώνησε ο Θεόφιλος Καΐρης, αλλά την εικόνα που συνάντησε περιγράφει ο ίδιος ο Κυβερνήτης στη συνομιλία του με το Γεωργάκη Μαυρομιχάλη, όπως μας την παρέδωσε ο Γ. Τερτσέτης στα «Απόλογα του Καποδίστρια»: «Είναι καιροί που πρέπει να φορούμε όλοι ζώνη δερματένια και να τρώμε ακρίδες και μέλι άγριο. Είδα πολλά εις την ζωήν μου, αλλά σαν το θέαμα όταν έφτασα εδώ εις την Αίγινα δεν είδα κάτι παρόμοιο ποτέ, και άλλος να μην το ιδεί… «Ζήτω ο Κυβερνήτης, ο σωτήρας μας, ο ελευθερωτής μας» εφώναζαν γυναίκες αναμαλλιάρες, άνδρες με λαβωματιές πολέμου, ορφανά γδυτά, κατεβασμένα από τις σπηλιές. Δεν ήτον το συναπάντημα μου φωνή χαράς, αλλά θρήνος. Η γη εβρέχετο με δάκρυα. Εβρέχετο η μυρτιά και η δάφνη του στολισμένου δρόμου από τον γιαλό ως την εκκλησία. Ανατρίχιαζα μου έτρεμαν τα γόνατα, η φωνή του λαού μου έσχιζε την καρδιά μου….» και καταλήγει ο Καποδίστριας λέγοντας «Κατεβαίνω ως πολεμιστής εις το στάδιον, θα πολεμήσω ως κυβέρνησις, δεν λαθεύομαι τον έρωτα των προνομίων που είναι φυτευμένος εις ψυχές πολλών, το ονειροπόλημα των λογιοτάτων, ξένων πρακτικών ζωής, το φιλύποπτο, κυριαρχικό και ανήμερο αλλοεθνών ανδρών. Η νίκη θα είναι δική μας αν βασιλεύση εις την καρδιάν μας μόνο το αίσθημα το ελληνικό. Ο φιλήκοος  των ξένων είναι προδότης».

Ο Ιωάννης Καποδίστριας στην Αίγινα εγκαθίσταται στο Κυβερνείο, μέχρι τότε οικία Μοίρα, όπου και η έδρα της κυβέρνησής του και του Πανελληνίου, διορισμένου αντιπροσωπευτικού σώματος, με το οποίο στην αρχή αντικατέστησε τη Βουλή. Ο Κυβερνήτης από την πρώτη του επαφή με την ελληνική χώρα και το λαό της αντιλήφθηκε άμεσα ότι το κράτος και στην πιο υποτυπώδη του έννοια δεν υπήρχε.  

    Ο Καποδίστριας έκανε την Αίγινα επίκεντρο της πολιτικής, οικονομικής, διοικητικής και παιδαγωγικής του δραστηριότητας. Άρχισε αμέσως την καλλιέργεια της πατάτας, έχτισε το Ορφανοτροφείο, που έγινε πραγματικά  το πρώτο πνευματικό κέντρο της νεότερης Ελλάδας, οργάνωσε το Εθνικό Τυπογραφείο ελληνικό και γαλλικό, ίδρυσε τη Χρηματιστική Τράπεζα, οργάνωσε το Νομισματοκοπείο, έκοψε το πρώτο εθνικό νόμισμα, το Εθνικό Μουσείο,την Εθνική Βιβλιοθήκη, Μουσείο ορυκτών, τα Σχολεία, το πρώτο Διδασκαλείο, οργάνωσε το Κράτος διοικητικά. Παράλληλα παρακολουθούσε τις εκστρατείες στη Στερεά και τον ρωσοτουρκικό πόλεμο και έκανε διπλωματικούς αγώνες για την επέκταση των ελληνικών συνόρων.
     Η Αίγινα υπήρξε η Πρώτη Πρωτεύουσα  του Ελληνικού Κράτους, πράγμα που αποδεικνύεται απ’ όλα τα στοιχεία της υπόστασης του, από την άσκηση κυβερνητικής εξουσίας και την παράλληλη αναγνώριση από τις Ξένες εγγυήτριες Δυνάμεις. Ένα όμως είναι το γεγονός: Χωρίς τις θυσίες και τους ηρωϊκούς αγώνες του Ελληνικού Εθνους, Ελληνικό Κράτος δεν θα ιδρύετο.

   Χωρίς την ατσάλινη θέληση, την ασκητική προσήλωση το πνεύμα αυτοθυσίας και το ήθος  του μεγάλου ηγέτη δεν θα στερεωνόταν Κράτος.

Ανδρέας Κούκος. Ο βασικός ομιλητής των φετινών εορτασμών για την επέτειο της άφιξης του Ι. Καποδίστρια

    Είναι από τις λίγες φορές που επιχειρούμε ένα αφιέρωμα σε πρόσωπο. Κάνουμε μια εξαίρεση διότι ο κ. Ανδρέας Κούκος, ομιλητής  της αποψινής παρουσίασης του νέου βιβλίου του π. Εμμανουήλ Γιαννούλη αλλά και της ημερίδας την Κυριακή 27 Ιανουαρίου είναι ένα ξεχωριστό πρόσωπο που τιμά με την παρουσία του την Αίγινα και τους φετινούς εορτασμούς. Φίλος της Αίγινας και γνώριμος από παλαιότερες συμμετοχές σε προηγούμενες ανάλογες εκδηλώσεις κομίζει και καταθέτει τις απέραντες γνώσεις του πάνω στα Καποδιστριακά θέματα. Αξίζει της προσοχής μας αλλά και της συμμετοχής μας και στις δύο εκδηλώσεις που συμμετέχει. Ας δούμε λίγο το βιογραφικό του.

 Ο Ανδρέας Κούκος   γεννήθηκε στα Χανιά Κρήτης. Φοίτησε στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και  στη Στρατιωτική Σχολή Αξιωματικών Σωμάτων,κατέχει δε μεταπτυχιακό δίπλωμα στη Ναυτική Επιστήμη και Στρατηγική από τη Σχολή Πολέμου Ναυτικού,ενώ είναι απόφοιτος και της Σχολής Εθνικής Άμυνας.  Το 2012 ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στη  Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

    Είναι Καθηγητής Νεώτερης Ιστορίας  στη Σχολή Εθνικής Αμύνης και στη Σχολή Πολέμου Ναυτικού, έχει συμμετάσχει σε πολλά Επιστημονικά Συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα σε ελληνικά επιστημονικά περιοδικά.  Έχει διατελέσει Επιστημονικός Σύμβουλος του Δικτύου Πόλεων «Ιωάννης Καποδίστριας» και έχει τιμηθεί με ελληνικά παράσημα και μετάλλια.   Είναι Ταξίαρχος ε.α. του Σώματος Νομικών Συμβούλων των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.

 Στις 21 Σεπτεμβρίου 2010 ίδρυσε την «Εταιρεία Μελέτης Έργου Ιωάννη Καποδίστρια»,της οποίας είναι και ο πρώτος Πρόεδρος.Είναι μία επιστημονική εταιρεία με σκοπό εκ του Καταστατικού της τη δημιουργία ενός βήματος λόγου-διαλόγου-μελέτης επιστημονικής του πολιτικού-στρατιωτικού-διπλωματικού-εκπαιδευτικού-οικονομικού έργου του Ιωάννη Καποδίστρια στην Ελλάδα και διεθνώς  Ή Εταιρεία έχει δώσει ήδη σημεία γραφής με συμμετοχές σε επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες,συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αθηνών,συμφωνία με μεγάλο επιστημονικό φορέα της Ρωσίας για κοινές εκδόσεις στην ελληνική γλώσσα,επιστημονική στήριξη μεταπτυχιακών φοιτητών.Επίσης οργάνωσε και έθεσε υπό την αιγίδα της μεγάλη παράσταση που έγινε στο Μουσικό Γυμνάσιο Παλλήνης από το Νεανικό Χορωδιακό Σύνολο ΕΜΠΝΕΥΣΙΣ με θέμα «Η Ελλάδα μας Κατά Ξαρχάκον».Η Παράσταση ήταν μία αναδρομή στη Νεότερη Ελληνική Ιστορία μέσα από τη μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου και συμμετείχαν μαζί με τα 70 παιδιά της Χορωδίας σπουδαίοι Τραγουδιστές και Ηθοποιοί.

Το Κυβερνείο σήμερα

  
 Οι εορτασμοί για την επέτειο της άφιξης του πρώτου Κυβερνήτη στην Αίγινα κανονικά θα έπρεπε να βάζει σε κρίση το σημερινό Αιγινήτη. Οι εικόνες αδιάψευστοι μάρτυρες της εγκατάλειψης, υπενθυμίζουν το ιστορικό χρέος που πέφτει ως ασήκωτο βάρος στους καχεκτικούς ώμους μας.

   Ένα τέτοιο κτίριο με τέτοια πολυκύμαντη ιστορία αναμφίβολα γίνεται πόλος έλξης και ενδιαφέροντος. Μπορεί αρχιτεκτονικά να μην παρουσιάζει κάποια ιδιαιτερότητα, ωστόσο η πολυχρησία  του και η ιστορική του διαδρομή το καθιστούν σημείο αναφοράς. Θα ανέμενε  κανείς να έχει μια καλύτερη τύχη και μεταχείριση από τους κρατούντες. Σε όποια πόλη ή τόπο και να ταξιδέψει  κανείς  η ύπαρξη και μόνο ενός Κυβερνητικού κτιρίου που είναι συνδεδεμένο άρρηκτα με το ξεκίνημα  της λειτουργίας ενός κράτους μετά από 400 χρόνια σκλαβιάς και επτά έτη ένοπλου απελευθερωτικού αγώνα, καθιστούν το κτίριο πνευματικό σύμβολο πρώτου μεγέθους.

   Στην Αίγινα  σήμερα το Κυβερνείο θα έπρεπε  τουλάχιστον να είναι από τα πρώτα αξιοθέατα και χώρους επισκέψεων των τουριστών, των σχολείων των περιηγητών, καθώς και αντικείμενο έρευνας νέων επιστημόνων. Τίποτε όμως από όλα αυτά δεν έχει συμβεί. Μπορεί το 2001  να συγκεντρώθηκαν  χιλιάδες υπογραφές διαμαρτυρίας και να στάλθηκαν στα Υπουργεία Παιδείας και Πολιτισμού, μπορεί πολλοί Αιγινήτες με άρθρα, με αναλύσεις, με αφιερώματα, με φωνές διαμαρτυρίας να έχουν κατά καιρούς προσπαθήσει να  ξυπνήσουν από το λήθαργο τη κρατική μηχανή, μπορεί να έχουν γίνει επερωτήσεις στη Βουλή και να δόθηκαν υποσχέσεις από κυβερνητικά και βουλευτικά χείλη, ωστόσο η κατάσταση παραμένει εφιαλτικά ή ίδια και από χρόνο σε χρόνο χειροτερεύει. Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι  το Κυβερνείο καταρρέει ή ακόμα χειρότερα ότι το Κυβερνείο της Αίγινας είναι η ντροπή του Ελληνικού κράτους. Και  μόνο η εξωτερική εικόνα του αποδεικνύει του λόγου μας το αληθές.   

    Η εικόνα  του Κυβερνείου είναι ο καθρέφτης μας. Ο καθρέφτης μιας κοινωνίας που δε σέβεται την ιστορία  της, τον πολιτισμό της. Που δε θέλει να έχει ιστορία, που δεν ανέχεται ποιοτικό και αναβαθμισμένο τουρισμό, επισκέπτες υψηλού επιπέδου, που δε θέλει  να έχει σχέση  με το παρελθόν της. Οι φωνές  που ακούγονται κάθε φορά, μοιάζουν  με παραφωνίες, ρίχνουν ένα βότσαλο στα λιμνάζοντα νερά της απραξίας μας, γι’ αυτό γρήγορα σιγούν  και χάνονται. Ας  είμαστε ειλικρινείς. Έχουν γίνει πολλές  προσπάθειες στο παρελθόν ώστε κάτι να αρχίσει να κινείται. Έχουν καταγραφεί όλα αυτά στις τοπικές εφημερίδες.

 Το ερώτημα είναι γιατί κάθε φορά δεν τελεσφορούν. Γιατί ό,τι πάει να ξεκινήσει γρήγορα σταματά; Τελευταία ακούστηκε ότι  υπάρχει μελέτη, ότι εγκρίθηκε η μεταστέγαση του αρχείου και ότι υπάρχουν κονδύλια για την αναπαλαίωση του κτιρίου. Γιατί καθυστερεί όμως η έναρξη των εργασιών; Μπορούμε να φωνάζουμε ότι είμαστε η Πρώτη Πρωτεύουσα  του Ελληνικού Κράτους, όταν δεν μπορούμε  να κάνουμε έστω  το ελάχιστο; Ποιόν μπορούμε  να πείσουμε  ότι αγαπούμε αυτόν τον τόπο και θέλουμε να τον δούμε καλύτερο;