Επιτάφιοι από την ενδοχώρα της Αίγινας

  Κι ενώ αναμένεται η άφιξη του Αγίου Φωτός στην Ελλάδα από την Ιερουσαλήμ, οι Επιτάφιοι στις Εκκλησιές έχουν τοποθετηθεί στην άκρη δίνοντας το κέντρο του ναού στα λάβαρα  της αναμενόμενης Ανάστασης. Τρείς τελευταίες εικόνες από τους επιτάφιους των χωριών της Αίγινας. Κατά σειρά από την Κυψέλη, Ναός Ευαγγελιστρίας, από το Βαθύ, ναός Αγίας Τριάδος, από τους Αγίους ναός Αγίου Κρίσπου.

   Για άλλη μια χρονιά οι  κυρίες όλων των ενοριών έδωσαν τον καλύτερο ευατό τους στολίζοντας τα κουβούκλια των επιταφίων, ψάλλοντας τα εγκώμια για τον μεγάλο νεκρό.
   Καλή Ανάσταση.

Οι Επιτάφιοι στα Μοναστήρια της Αίγινας.

  Με περισσή ευλάβεια στολίστηκαν  τα κουβούκλια των επιταφίων  στις Ιερές Μονές της Αίγινας. Εκεί όπου οι ακολουθίες των ημερών έχουν άλλο χρώμα και άρωμα. Η κατάνυξη που δημιουργεί η ταπεινή ψαλμωδία, το ημίφως των κεριών και των καντηλιών, η έλλειψη φωνών και οχλαγωγίας οδηγούν  στην περισυλλογή, στην συγκέντρωση του νου στα κείμενα και στους ύμνους, στη νοσταλγία της αληθινής ζωής.

   Στις φωτογραφίες εικονίζονται οι επιτάφιοι  των Ιερών Μονών: Αγίου Νεκταρίου - Αγίας Τριάδας, Παναγίας Χρυσολεόντισσας, Αγίας Αναστασίας, Αγίου Μηνά, Παναγίας Ελευθερώτριας.

   Συγκεντρώσαμε  τις φωτογραφίες από το facebook και τις σελίδες των κυριών: Αθηνάς Γελαδάκη, Μαρίας Λαβούτα, Σίσσυς Ρετσίνα.

    Τις ευχαριστούμε.

Εικόνες του Θείου Πάθους από την Παλιαχώρα της Αίγινας

Η   άνοιξη είναι η εποχή της Αίγινας. Ο χειμώνας της χάρισε  ένα καταπράσινο τοπίο, ολάνθιστο και ευωδιαστό, που σε προκαλεί να το διαβείς και να συλλέξεις ευλαβικά τις ανάσες και τις μυρωδιές του.

  Οι  ανθισμένες  πασχαλιές, οι βιολέτες, τα καμαρωτά ζουμπούλια, οι ταπεινές μαργαρίτες, το απλοϊκό χαμομήλι, οι  περήφανες παπαρούνες, το ξεχασμένο θυμάρι, και  τα περιφρονημένα δενδρολίβανα  υφαίνουν ένα μοναδικό ανοιξιάτικο φόρεμα, που απλώνεται σε κάθε πλαγιά και πολλές φορές φθάνει ως τα ακρογιάλια.

  Από κοντά οι  κάτασπρες πεζούλες, τα φρεσκοοργωμένα χωράφια  που καταμεσίς  ορθώνονται εκκλησάκια  λευκά   και αυλές όμορφες  νοικοκυρεμένες.

  Μακάριος  ο επισκέπτης  της Αίγινας που  θα  ανακαλύψει αυτές τις ομορφιές,  που θα ξεφύγει από τη βουή της παραλίας  και των στενών της πόλης  και θα ανηφορίσει σε μονοπάτια,  που  τούτο το νησί  αποκαλύπτει,  μόνο σε  όσους  επιμένουν  να το αγαπούν  ειλικρινά  και  παθιασμένα.

   Τότε ίσως  ανηφορίσει  προς την Όμορφη Εκκλησιά στον Ασώματο ή την Παλαιά  Χώρα, αντίκρυ από τον Άγιο Νεκτάριο, όπου  τα μικρά   μονοπάτια  θα  του αποκαλύψουν   τη  Μεσαιωνική πολιτεία  της Αίγινας. Σήμερα από  αυτήν απομένουν  κάποια  χαλάσματα από τα σπίτια, το υδραγωγείο, το κάστρο,  και  τριάντα  δύο εκκλησάκια. Μερικά από αυτά  είναι αναπαλαιωμένα, άλλα  ερειπωμένα  και κάποια  μισογκρεμισμένα.

   Κοντά στο Γενικό Λύκειο της Αίγινας ορθώνεται το καλύτερο βυζαντινό μνημείο της Αίγινας, η λεγόμενη Όμορφη Εκκλησιά. Αν ο επισκέπτης διαβεί το κατώφλι της τότε θα αντικρίσει σπουδαίες τοιχογραφίες σε πολύ καλή κατάσταση. Η Ανάληψη, η Σταύρωση, η Αποκαθήλωση, η Βαϊοφόρος, η Έγερση του Λαζάρου, η Γέννηση, ο Ελκόμενος Χριστός, η Προδοσία, ο Μυστικός Δείπνος είναι μερικές από τις καλύτερες παραστάσεις. Η ζωγραφική της όμορφης Εκκλησιάς αν και παρουσιάζει πρακτικές και στυλιστικές ιδιομορφίες διακρίνονται για τη συντηρητικότητα της απόδοσης και  τη δραματικότητα των σκηνών. Στοιχεία που προκάλεσαν το ενδιαφέρον του Γ. Τσαρούχη ο οποίος αντέγραψε πολλές από αυτές με νερομπογιά πάνω σε φύλλο χαρτί.

    Η σιωπή  απλώνεται σήμερα στους χώρους αυτούς. Είναι η ίδια σιωπή που συναντάς  σε κάθε ιερό χώρο που καθαγιάστηκε από τις θυσίες των μεγάλων ανθρώπων της ιστορίας…των ηρώων   και  των Αγίων τούτου του τόπου. Η σιωπή αυτή επιβάλλεται από τα πρώτα βήματα σου, σε αγκαλιάζει και  σε  μεταφέρει  σε χρόνους  περασμένους  σε εποχές μακρινές αλλά όχι αξέχαστες, σε μνήμες,  σε ιστορίες και θρύλους σε αφηγήσεις που πονούν  ακόμα, βουρκώνουν και ματώνουν τη ψυχή.  Κι εσύ απομένεις να θαυμάζεις, να παρακολουθείς , να ρουφάς   κάθε στιγμή, κάθε εικόνα, να ψηλαφείς  τη πέτρα, να αναπνέεις τις ευωδιές, να προσκυνάς τις εικόνες, να ανοίγεις μικρές πόρτες σε ένα παρελθόν  τόσο οικείο και γνώριμο, να αφουγκράζεσαι  φωνές και ήχους από ένα παρελθόν μαρτυρικό.

   Χωρίς  να το καταλάβεις μετατρέπεσαι  σε ευλαβή προσκυνητή, σε μονοπάτια ιστορικά, τόπους και χώρους λησμονημένους πλέον και εγκαταλελειμμένους.

    Η ιστορία  εδώ είναι πολύ παλιά. Ξεκινά τον 8^ο αιώνα μ.Χ. όταν οι Αιγινήτες συναγωνίζονταν ποιος θα κτίσει  καλύτερη τη δική του εκκλησία. Ήταν η εποχή που η Αίγινα βρισκόταν κάτω από την απειλή των Ενετών, των Τούρκων και των Σαρακηνών πειρατών. Κι  όμως παρά  τις   αντίξοες συνθήκες  οι κάτοικοι της Παλιάς Χώρας έκτιζαν πολλούς ναούς, τον έναν κοντά  στον άλλον, με ιδιαίτερη φροντίδα στην αρχιτεκτονική, ενδιαφέρουσες λαϊκότροπες τοιχογραφίες. Οι καμπάνες των μικρών εκκλησιών, η ηρεμία του τόπου, το αμφιθεατρικό χτίσιμο των σπιτιών, τα γύρω πευκόφυτα βουνά και  η αναγκαστική συσπείρωση των Αιγινητών στο χώρο της   Παλαιοχώρας, δημιούργησαν ένα βαθύ θρησκευτικό συναίσθημα, ένα κλίμα ευλάβειας  και θρησκευτικότητας, που δυνάμωνε την πίστη στο Θείο και μεταρσίωνε την ανθρώπινη ψυχή. Οι Αιγινήτες ένιωσαν σιγουριά κοντά  στους Αγίους και προστάτες τους, περηφάνια   για τις πολυάριθμες εκκλησίες τους  που ήθελαν  να φτάσουν σε αριθμό τις 365, όσες και  οι ημέρες του χρόνου.

   Η  Παλαιοχώρα κατοικήθηκε για πάνω από 10  αιώνες. Από τα τέλη του 18^ου αιώνα αρχίζει να επικρατεί ασφάλεια στο Σαρωνικό και οι Αιγινήτες αρχίζουν να ξεθαρρεύουν. Εγκαταλείπουν την    Παλαιά Χώρα και κατεβαίνουν στην παραλία και κτίζουν τα πρώτα σπίτια.

   Σήμερα  η ευλογημένη αυτή γη  βρίσκεται στο έλεος του Θεού. Τα  μικρά  εκκλησάκια  - περίπου 32- περήφανα και αγέρωχα,  στέκονται όρθια με πείσμα και αντοχή μοναδική.  Αν και  δαρμένα από τους ανέμους, φθαρμένα από τη βροχή, πληγωμένα από τα σκουπίδια των επισκεπτών, την κακογουστιά  και  τα χαράγματα των νεοελλήνων, σημαδεμένα από την αδιαφορία και τη  λήθη,  επιμένουν  να συγκινούν και να προσκαλούν  να τα εξερευνήσεις. Να  ανοίξεις τη πόρτα τους, να διαβείς το κατώφλι  και να προσκυνήσεις τις απλές και  απέριττες εικόνες. Να   ψελλίσεις  το «Χριστός Ανέστη»  σαν άλλος Παπαδιαμάντης. Να  ανάψεις  κερί  στη  Φορίτισσα, στον Αι- Γιώργη  το Καθολικό, στην Αγία Κυριακή  και στον Άγιο  Ιωάννη.

    Να  θαυμάσεις    τις ελάχιστες  τοιχογραφίες  που   σώζονται, όπως  του «Ελκόμενου χριστού», της «Άκρας Ταπείνωσης», της «Αναλήψεως», του «Ιερού Νιπτήρα».

    Οι   εικόνες  του Θείου Πάθους από την Όμορφη Εκκλησιά και την Παλαιά  Χώρα  της Αίγινας,  με  τα απαλά – γήινα  χρώματα     τις απλές γραμμές  και τα εκφραστικότατα πρόσωπα, προσδίδουν   ένα  τόνο κατάνυξης, ηρεμίας  και ψυχικής ανάπαυσης   στον ανυποψίαστο επισκέπτη  της σιωπηλής πολιτείας. Ξεχωρίζουν ανάμεσα  στις υπόλοιπες αγιογραφίες   και μεταδίδουν  με τα δικά  τους χρώματα, με τα μοναδικά  βλέμματα  τα μηνύματα των ημερών του Πάσχα.

   Η   Μεγάλη  Εβδομάδα  στην Αίγινα,  είναι κεντημένη από τα  αγριολούλουδα της Παλιαχώρας. Μοσχοβολά λιβάνι, θυμάρι  και άγρια  λεβάντα. Αναπνέει  από τη δροσιά του πελάγους. Φωτίζεται από το τρεμάμενο φως  ενός καντηλιού    στο  τέμπλο  μιας εκκλησιάς  που  ο διαβάτης ξέχασε φεύγοντας να κλείσει πίσω  του τη πόρτα………

Οι επιτάφιοι στην πόλη της Αίγινας.

   Με την απλότητα και την κατάνυξη που επιβάλλει η μέρα στολίστηκαν οι τρεις επιτάφιοι στις ενορίες της πόλεως της Αίγινας. Εικονίζονται κατά σειρά του Μητροπολιτικού Ναού, του Αγίου Νικολάου και της Πναγίτσας. Χωρίς κτυπητά κόκκινα χρώματα και ακρότητες αλλά με γούστο και αισθητική που αρμόζει στο γεγονός και τα τρία κουβούκλια φορτωμένα με τα άνθη της ευλαβείας των πιστών προσκυνητών αναμένουν καρτερικά την αποψινή βραδιά και την περιφορά  τους στα στενά και στην παραλία  της Αίγινας.

Ο Βασιλεύς της δόξης.

  Η επιγραφή πάνω στο Σταυρό μαρτυρούσε το λόγο της καταδίκης του εσταυρωμένου. Όποιος περνούσε από τον τόπο της σταύρωσης μάθαινε με αυτόν τον τρόπο για ποιό λόγο καταδικάστηκε ο σταυρωμένος. Από τον κανόνα αυτό δεν εξαιρέθηκε ο Ιησούς.

  Η επιγραφή γραφόταν σε τρεις γλώσσες: στη γλώσσα  του τόπου όπου γινόταν η Σταύρωση, άρα εδώ στα Εβραϊκά, στη επίσημη γλώσσα  του κράτους δηλαδή στα Λατινικά και τέλος στη γλώσσα που μιλούσαν οι περισσότεροι κάτοικοι της Αυτοκρατορίας - την παγκόσμια εκείνη την εποχή - δηλαδή τα Ελληνικά.

   Στο Σταυρό του Χριστού θα δούμε δύο εκδοχές: Α) Ι.Ν.Β.Ι. δηλαδή "Ιησούς Ναζωραίος Βασιλεύς Ιουδαίων" και Β) ο  "Βασιλεύς της δόξης". Και οι δύο αυτές φράσεις μαρτυρούν το λόγο της θανατικής καταδίκης. Ότι αποκάλεσε τον εαυτό του Βασιλιά.

   Αυτές οι τρεις  γλώσσες, τα Εβραϊκά, τα Λατινικά και τα Ελληνικά είναι οι τρεις  γλώσσες  της Βίβλου. Για πολλούς αιώνες δεν επιτρεπόταν  να μεταφραστούν τα βιβλία  της Αγίας Γραφής, Παλαιάς και Καινής Διαθήκης σε άλλες γλώσσες. Αντίληψη που επικράτησε στη Δύση και έφερε μεγάλες δυσκολίες  στο έργο της Ιεραποστολής. Δύο ιεραπόστολοι που "έσπασαν" αυτόν τον κανόνα ήταν οι Κύριλλος και Μεθόδιος που μετέφρασαν τα Λειτουργικά βιβλία στα Σλαβικά και γι' αυτό εκλήθησαν σε απολογία από τον Πάπα Ρώμης.

   Σήμερα αυτός ο περιορισμός δεν ισχύει.

   Ο θάνατος πάνω στον Σταυρό ήταν επώδυνος αργός και βασανιστικός. Η στιγμή του θανάτου ερχόταν σε 12 ή 24 ή 36 ώρες μετά τη Σταύρωση, ανάλογα με τις αντοχές, την  κράση  του καταδικασμένου. Όλο αυτό το διάστημα ο όχλος περνούσε από εκεί και ελεεινολογούσε  τον καταδικασμένο στο Σταυρό.Τα νεκρά σώματα έμεναν για μέρες κρεμασμένα πάνω  στους σταυρούς και δεν επιτρεπόταν η απόδοση νεκρικών εθίμων. Ο Ιωσήφ από την Αριμαθαία κατόρθωσε λόγω της θέσης  του να σπάσει αυτόν τον κανόνα και να ζητήσει από τον Πόντιο Πιλάτο την άδεια να κατεβάσει το νεκρό σώμα του Ιησού.

   Σύμφωνα με τους επιστήμονες ο θάνατος πάνω στο Σταυρό ερχόταν από τη δυσκολία  της αναπνοής. Δεν γινόταν σωστά η κυκλοφορία  του αίματος και ο καταδικασμένος αντιμετώπιζε πρόβλημα στην αναπνοή του και λόγω του βάρους του σώματος  του που κρεμόταν προς τα εμπρός, κάτι που δυσκόλευε  τη λειτουργία  της καρδιάς. Επίσης ένα άλλο πρόσθετο στοιχείο ήταν ότι τα καρφιά τα έμπηγαν στους καρπούς  των χεριών για να αντέξουν  περισσότερο το βάρος  του σώματος. Επιπρόσθετα  έδεναν τα χέρια με σχοινιά πάνω στο Σταυρό  για να βραδύνουν  την ώρα  του θανάτου.

Δεν είναι δώδεκα τα Ευαγγέλια.

    Τα  Ευαγγέλια ασφαλώς και δεν είναι δώδεκα. Είναι τέσσερα.Του Ματθαίου, του Μάρκου, του Λουκά και του Ιωάννη χωρίς σε αυτά να συμπεριλαμβάνονται τα απόκρυφα τα οποία δεν συμπεριλήφθηκαν στον κανόνα  της Καινής Διαθήκης.

     Δεν λέμε κάτι καινούργιο, απλά θέλουμε να διαλύσουμε μια πλάνη η οποία επικρατεί στην μεγάλη πλειοψηφία  των χριστιανών, κυρίως των εθιμικά εκκλησιαζομένων αυτές  τις μέρες. Απόψε λοιπόν ο ιερέας διαβάζει δώδεκα αποσπάσματα από τα τέσσερα Ευαγγέλια  της Καινής Διαθήκης. Τόσο απλά. 

    Όμως γιατί αυτή η σύγχυση; Ασφαλώς και δεν είναι η μόνη που υπάρχει ανάμεσα στους χριστιανούς με αποτέλεσμα  αυτές  τις άγιες ημέρες που εορτάζουμε τα σεπτά και φριχτά πάθη του Σωτήρα, να παραμένουν οι περισσότεροι σε μια εθιμική αντίληψη, συμπεριφορά και συμμετοχή στην κατ' έτος επανάληψη κάποιων γεγονότων.

   Πέρα όμως από  την εθιμική αντιμετώπιση των ημερών υπάρχει η συμπόρευση, η συμμετοχή και η συσταύρωση με τον Χριστό. Η κοινή πορεία όλων μας μέχρι το Γολγοθά.

    Άλλη  μια παρεξήγηση που αγγίζει τα όρια της σύγχυσης  είναι ότι οι περισσότεροι αγνοούν τι εορτάζουμε κάθε ημέρα  της Μεγάλης Εβδομάδος.

   Η  Μεγάλη Πέμπτη είναι αφιερωμένη  στον Μυστικό Δείπνο και την προδοσία  του Κυρίου. Ενώ η Μεγάλη Παρασκευή  στην Σταύρωση και Αποκαθήλωση  του Ιησού.

   Η  Εκκλησία  έχει πολύ σοφά μεταφέρει τις πρωινές ακολουθίες στο απόγευμα της προηγούμενης ώστε να διευκολύνονται οι περισσότεροι να τις παρακολουθήσουν. Γι' αυτό απόψε μετά το πέμπτο Ευαγγέλιο θα περιφέρουν οι ιερείς  το Σταυρό  του Κυρίου και θα τον τοποθετήσουν στο μέσον του ναού για να  τον προσκυνήσουν όλοι οι πιστοί.

Όλο το καθιστικό στο δρόμο.

 Εικόνες από την προ- πασχαλινή Αίγινα

  Τη φωτογραφία μας έστειλε η κ. Νικολάττα Μπέση. Όπως όλοι καταλαβαίνουμε βρισκόμαστε λίγο πριν την είσοδο της Πέρδικας. Όχι μόνο  το καθιστικό αλλά ακόμα και οι φωτογραφίες και τα κάδρα του τοίχου έχουν πεταχτεί σε αυτό το σημείο.

   Είναι δυνατόν; Να υποθέσουμε ότι κάποιοι το κάνουν επίτηδες γιατί αλλιώς δεν εξηγείται τόση καφρίλα.

   Τελικά όσες εκκλήσεις να κάνει ο Δήμος και ο Δήμαρχος προσωπικά η κακή και πολύ παλιά νοοτροπία δεν αλλάζει!!!

Όποιος θέλει να είναι πρώτος...

                                                                  Ο Ιερός Νιπτήρας.

   

 Ο Μυστικός Δείπνος βρίσκεται στο κέντρο της Μεγάλης Πέμπτης. Λίγο πριν ο Ιησούς τηρεί ένα απόλυτα Ιουδαϊκό έθιμο σύμφωνα με το οποίο, πριν από ένα επίσημο Δείπνο οι υπηρέτες του σπιτιού να πλένουν τα πόδια των καλεσμένων - συνδαιτημόνων. Ο Ιησούς αναλαμβάνει ο ίδιος - προς έκπληξη των μαθητών- να τελέσει  τον Νιπτήρα. Η πράξη Του αυτή είναι γεμάτη συμβολισμούς. "Εάν θέλει κάποιος να είναι πρώτος πρέπει πρώτα να γίνει διάκονος όλων", θέλοντας έτσι να τους τονίσει ότι πρέπει να υπηρετήσουν, να διακονήσουν τον κόσμο, τους αδελφούς τους. Αυτή είναι η αποστολή των μαθητών  του Χριστού κάθε εποχή και όχι μόνο τότε. Αυτή τη διαφορά έρχεται να κάνει ο κα΄θε μαθητής του Χριστού μέσα στον κόσμο. Αυτό είναι και αυτό θα πρέπει να είναι το νόημα και η αποστολή της Εκκλησίας. Η προσφορά, η συμπαράσταση, η διακονία. του αδελφού, όποιος κι αν είναι αυτός, απ' όπου κι αν προέρχεται ότι κι αν πιστεύει.

Η εποχή των καναπέδων

   Η εποχή των καναπέδων ξεκίνησε στην Αίγινα. Ήδη οι πρώτοι καναπέδες με τις πολυθρόνες τους πήραν την τιμητική τους θέση δίπλα σε κάδους, σε γωνίες, σε σταυροδρόμια, στον παραλιακό δρόμο, στους πασίγνωστους δηλαδή σκουπιδότοπους του νησιού.

  Η  εποχή των καναπέδων και  των στρωμάτων ύπνου - για να μην αδικήσουμε και το είδος - ξεκινά άμα τη αφίξει ημερολογιακά  των μεγάλων εορτών και αργιών. Γνωστοί και άγνωστοι παραθεριστές αλλά και ντόπιοι κάτοικοι εν όψει των εορταστικών ημερών "ανακαινίζουν"  τον οικιακό τους εξοπλισμό και ξεφορτώνονται  ότι πιό παλιό ή άχρηστο. Στη θέση του παλιού μπαίνει  το καινούργιο από το ΙΚΕΑ ή στη χειρότερη περίπτωση αυτό που ήρθε από  το σπιτικό  της Αττικής επειδή εκεί προηγήθηκε ανάλογη ανακαίνιση. Από την άλλη πλευρά πολλοί από  τους ντόπιους βρίσκουν την ευκαιρία να ξεφορτωθούν πολλά αντικείμενα αυτές  τις μέρες.

   Όπως και να έχει το έργο είναι παλιό και τα κομμάτια που εκτίθενται κατά μήκος των δρόμων αρχίζει να αποκτούν συλλεκτική αξία. Όπως ο εικονιζόμενος καναπές που εκτέθηκε στην περιοχή της Αγίας Μαρίνας Λεοντίου. Ωραιότατος αλλά χωρίς τα απαραίτητα μαξιλάρια.

   Για αυτήν την κατάσταση - πέρα από αστεία και γραφικότητες - που μας εκθέτει και μας δυσφημεί, είμαστε όλοι υπεύθυνοι.

Η παρεξηγημένη Κασσιανή

  Μια από τις μεγαλύτερες πλάνες που έχουν φωλιάσει στο μυαλό πολλών πιστών είναι αυτή που αφορά την Κασσιανή. Οι περισσότεροι έχουν την ιδέα πως η Κασσιανή είναι η πόρνη γυναίκα που άλειψε με μύρα τα πόδια του Ιησού και τα σφούγγισε με τα μαλλιά της. Καμμία σχέση.

  Η Κασσιανή αντίθετα ήταν αρχοντοπούλα. Γεννήθηκε μεταξύ του 805 και 810. Ο πατέρας της ήτν φεουδάρχης. Συμμετείχε στον όμιλο των υποψηφίων  νεανίδων από τις οποίες ο αυτοκράτορας Θεόφιλος θα διάλεγε για γυναίκα του. Η Κασσιανή απάντησε με παρρησία στον αυτοκράτορα όταν εκείνος την προκάλεσε λέγοντας: "Πως από τη γυναίκα προέρχονται τα χειρότερα" υπονοώντας την πρώτη Εύα από την παρακοή της οποίας προήλθε η έξοδος του ανθρώπινου γένους από τον Παράδεισο. Η Κασσιανή χωρίς να χάσει λεπτό του αποκρίθηκε πως: "Και από τη γυναίκα προέρχονται τα άριστα", εννοώντας την Παναγία που γέννησε τον Χριστό. Σαφώς και η αποστομωτική αυτή απάντηση δεν άρεσε καθόλου στον αυτοκράτορα ο οποίος απέρριψε αυτόματα την ιδέα να τη διαλέξει για σύζυγό του. Τελικά επέλεξε τη Θεοδώρα.

   Η Κασσιανή αφιερώθηκε στον Κύριο και μόνασε. Η παράδοση αναφέρει πως πικραμένη για την απόρριψή της, ίδρυσε γυναικείο κοινόβιο στα περίχωρα της Πόλης. Τα χρόνια  του μοναχικού της βίου αξιοποίησε το ποιητικό της τάλαντο και έγραψε πολλούς ύμνους. Κορυφαίος το τροπάριο που ακούστηκε χθές βράδυ (Μεγάλη Τρίτη) στην Εκκλησία. Το θέμα του τροπαρίου αυτού αναφέρεται στην πόρνη γυναίκα του Ευαγγελίου που είπαμε στην αρχή.

Τα πλοία πεθαίνουν δεμένα στα λιμάνια.

  Όπως δείχνει και η τελευταία φωτογραφία του κ. Εμμανουήλ Ντουνιάκη από το Fb, το ιστορικό πλοίο "Παναγία Τήνου"  που ήταν εδώ και πολλούς μήνες αγκυροβολημένο στην περιοχή του Αγίου Διονυσίου στο λιμάνι του Πειραιά, είχε ένα άδοξο τέλος  παίρνοντας από το πρωί επικίνδυνα κλίση προς τα αριστερά, είναι πλέον μισοβυθισμένο μέσα στο λιμάνι με τις αρχές  να κοιτούν με απάθεια.

  Το "Παναγία Τήνου" πρώην "Άγιος Γεώργιος" είναι το πλοίο που όργωσε τις Δυτικές Κυκλάδες για πολλά χρόνια και ανήκει  στην κατηγορία των θρυλικών πλοίων "Απόλλων Εξπρές"  που στις δεκαετίες των 80- 90  έφεραν επανάσταση  στις ακτοπλοϊκές γραμμές των Κυκλάδων.
   Το πλοίο ήταν ναυπηγημένο το 1972 στην Αγγλία και ήρθε στην Ελλάδα μαζί με τα δύο αδελφά του πλοία και έγραψε ιστορία τις δεκαετίες των '80 και '90 στις Κυκλάδες με την περίφημη τσιμινιέρα του "πυροσβέστη".
   Όπως και να έχει το θέαμα του βυθισμένου πλοίου μέσα στο πρώτο λιμάνι της χώρας είναι τραγικό.
   Οι αλλεπάλληλες πλοιοκτησίες  του χάρισαν πολλά και διαδοχικά ονόματα όπως: "Απόλλων", "Εξπρές Άρτεμις", "Παναγία Εκατονταπυλιανή","Άγιος Γεώργιος" και τελευταία: "Παναγία Τήνου".

 

Το λυχνάρι και οι δέκα Παρθένες

 Η παραβολή των Δέκα Παρθένων δεσπόζει στον συναξαριστή της Μεγάλης Τρίτης. Δέκα κοπέλες περιμένουν υπομονετικά τον Νυμφίο με τα λυχνάρια τους αναμμένα. Όμως Εκείνος αργεί και εκείνες αποκαμωμένες κοιμούνται. Όταν μέσα στη  "νύχτα" ακούγεται  η είδηση ότι ο Νυμφίος έρχεται οι πέντε από αυτές προετοιμασμένες καλά και έχοντας παραπάνω λάδι μαζί τους, τροφοδοτούν τα λυχνάρια τους, ενώ οι άλλες πέντε τρέχουν αριστερά και δεξιά για να προμηθευτούν λάδι. Τελικά οι τελευταίες μένουν έξω από το γάμο.

 Γεμάτη έντονους συμβολισμούς η παραβολή προτρέπει τους χριστιανούς ακόμα και αυτή την τελευταία στιγμή πριν το Πάσχα, να ετοιμαστούν κατάλληλα ώστε να μην μείνουν έξω από τον "νυμφώνα". Το λυχνάρι με το οποίο πρέπει να βγούμε για να προϋπαντήσουμε τον Νυμφίο, δεν μπορεί να ανάψει παρά μόνο αν είναι γεμάτο λάδι. Το λάδι συμβολίζει τη φιλανθρωπία. Χωρίς λάδι δεν ανάβει αυτή η φλόγα , αυτή η θέρμη, αυτό το φως που απαιτεί ο Νυμφίος από εκείνους που θα αναγνωρίσει ως δικούς Του. Και το λάδι αυτό πρέπει εμείς οι ίδιοι να το αγοράσουμε, με το δικό μας κόπο και όχι να είναι δανεικό όπως απαιτούσαν οι τελευταίες πέντε κοπέλες από τις προνοητικές. Τελικά η αγάπη δεν δανείζεται. Καθένας με τα δικά του έξοδα  και με το προσωπικό του ρίσκο αγαπά ή δεν αγαπά.

  (Η τελευταία παράγραφος προέρχεται από το βιβλίο: "Πασχαλινή κατάνυξη" του Lev Gillet)

 

Μεγάλη Δευτέρα: Τιμωρός Θεός ή Νυμφίος της Εκκλησίας;

   Η Μεγάλη Δευτέρα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ιωσήφ του γιού του Ιακώβ ο οποίος απέκτησε τον επιθετικό προσδιορισμό "πάγκαλος" λόγω των αρετών του, μα κυρίως της μεγάλης πίστης και αφοσίωσής  του στο πρόσωπο του Θεού. Είναι ο Ιωσήφ που τα αδέλφια του τον πούλησαν σε εμπόρους φοβούμενοι ότι ο πατέρας Ιακώβ λόγω της μεγάλης αγάπης προς το πρόσωπό του θα του έδινε όλη την περιουσία. Ο Ιωσήφ καταλήγει δούλος στα σκλαβοπάζαρα της Αιγύπτου. Χάρη στις ικανότητες του αλλά και την χάρη του Θεού, τον οποίο ποτέ δεν εγκατέλειψε, έφθασε στο αξίωμα του αντιβασιλέα της Αιγύπτου. Εκεί τον συναντούν οι επαίτες αδελφοί του παρακαλώντας να αγοράσουν λίγο σιτάρι λόγω της πείνας που είχε πέσει στον τότε κόσμο.

   Παράλληλα στην Εκκλησία ακούγεται ανάμεσα στις άλλες παραβολές και το περιστατικό που αφορά την "ξηρανθείσα συκή". Ο Χριστός θέλησε να χορτάσει την πείνα του και αναζήτησε ένα σύκο σε ένα κοντινό δέντρο. Η συκιά όμως ήταν άκαρπη και την επιτίμησε. Εκείνη ξεράθηκε. Το περιστατικό αυτό μας θυμίζει η Εκκλησία θέλοντας να μας προτρέψει να μην μείνουμε χωρίς καλά έργα ακόμα και τώρα  παραμονές του Πάθους του Κυρίου.

  Όμως εδώ γεννιέται ένα άλλο ερώτημα. Τελικά ο Χριστός τιμωρεί; Ο Χριστός επιβάλλει  τη δύναμη του ως Θεός - δημιουργός και Παντοκράτορας στη φύση. Δίνει εντολή στη φουρτουνιασμένη θάλασσα της Τιβεριάδας να ηρεμήσει, γκρεμίζει τους πάγκους των εμπόρων μέσα στο Ναό, αλλά δεν τιμωρεί κανέναν από αυτούς και τώρα έρχεται να επιτιμήσει ένα δέντρο.

  Ο Χριστός δεν τιμωρεί κανέναν άνθρωπο. Αντιθέτως έρχεται να συγχωρήσει και να σώσει τον άνθρωπο. Ένας Θεός τιμωρός μας είναι εντελώς περιττός. Άλλωστε έχουμε τόσους τιμωρούς συνανθρώπους μας γύρω μας. Οι παιδαριώδεις αντιλήψεις που έχουν αναπτυχθεί εδώ και αιώνες γύρω από έναν Θεό που κρατά "τεφτέρι" και συνεχώς τιμωρεί το πλάσμα Του, για έναν τρομοκράτη Θεό και σαδιστή Πατέρα  είναι όχι μόνο ανακριβείς και γελοίες αλλά και επικίνδυνες. Ο Θεός είναι ο πατέρας της παραβολής του Ασώτου. Ο Νυμφίος που κινείται αγαπητικά προς τον άνθρωπο σε σημείο αυτοθυσίας και αυτοπροσφοράς. 

 

Μεγάλη Εβδομάδα. Πρόκληση και πρόσκληση μαζί.

    Γιατί αυτή την εβδομάδα οι Έλληνες την είπαμε "Μεγάλη"; Ποιό μέτρο μετράει τη "μεγαλοσύνη" της, με ποιό κριτήριο της δώσαμε μέγεθος ξεχωριστό από κάθε άλλο συμβατικό διάστημα χρόνου;

   Οι Έλληνες πάντα μετρούσαν την ποιότητα της ζωής με τη χαρά της Γιορτής - τη μεγαλοσύνη των αποκαλύψεων  αυτής της εβδομάδας με βεβαιότητα εμπειρικών ψηλαφήσεων - τότε αποδείχνονταν και άρχοντες πολιτισμού, ακόμα και σε αιώνες σκλαβιάς και βασανισμού. Τότε ακόμα και οι αγράμματοι και απλοϊκοί έχτιζαν και ζωγράφιζαν εκκλησιές, που σήμερα πρέπει να διαθέτεις πτυχία και διδακτορικά για να αξιολογήσεις σωστά την τέχνη τους. Μέσα στην απαιδευσιά και τη φτώχεια λειτουργούσε ένας πολιτισμός ποιοτικών απαιτήσεων, ιλιγγιωδών για τα σημερινά μας μέτρα και σε σύγκριση με τις σημερινές μας προτεραιότητες.

  Ονόμαζαν Μεγάλη αυτή την εβδομάδα οι Έλληνες, με μέτρο μεγαλείου τις αποκαλύψεις ζωής, που η σημαντική των ημερών στην ποίηση και στη δραματουργία διασώζει. Ψηλαφητές εμπειρίες ενός πάθους ερωτικού, που φτάνει στην έσχατη σταυρική αυταπάρνηση και αυτοπροσφορά, για να αποκαλύψει ότι η υπόσταση ενός ανθρώπου, η πραγματική του ύπαρξη δεν ταυτίζεται μ ετη θνητή βιολογική του φύση, αλλά αντλείται από την ελευθερία της αγαπητικής σχέσης.

   Μια ακόμα Μεγάλη Εβδομάδα μας προκαλεί να αναμετρηθούμε με τη μεγαλοσύνη της. Τη μεγαλοσύνη του Νυμφίου που κινείται αγαπητικά με διάθεση θυσίας και αυτοπροσφοράς προς τον πεσμένο άνθρωπο.

Από το βιβλίο "Εορτολογικά παλινωδούμενα" του Χρήστου Γιανναρά.

"Το αμάρτημα...." των θεατών.

    Ναι ήταν αμάρτημα.Ήταν αμαρτία που χαρίσαμε 12 ευρώ το Σάββατο το βράδυ για την παράσταση  στο Δημοτικό θέατρο Αίγινας.

   Κάποιοι νομίζουν ότι απευθύνονται  σε αδαείς. Ότι οι άνθρωποι της επαρχίας - αν είναι δυνατόν όταν μιλάμε για την Αίγινα - δεν ξέρουν ή δεν βλέπουν ή δεν έχουν δει θέατρο και μπορούν να τους πλασσάρουν την  παραξενιά του κάθε σκηνοθέτη επώνυμου, ανώνυμου, διάσημου, ποιοτικού ή εμπορικού.

   Και είναι αμαρτία όταν χάνεται ο λόγος και ιδιαίτερα όπως αυτός ο μέγας ποιητικός λόγος  του Γ. Βιζυηνού, όταν ακυρώνεται η θεατρική πράξη, όταν ισοπεδώνεται κάθε υποψία μυσταγωγίας.

  Και ασφαλώς είναι αμαρτία όταν δεν σέβεσαι τους θεατές  που φάνηκαν πολύ ανεκτικοί, συγκαταβατικοί και ευγενικοί.

   Κρίμα!

  (ο φίλος του blog Γ.Π. μας έστειλε το παραπάνω σχόλιο το οποίο δημοσιεύουμε)

Μετά Βαΐων και κλάδων.

  Μετά βαΐων και κλάδων υποδέχονται οι κάτοικοι της Ιερουσαλήμ  το Χριστό. Η θριαμβευτική είσοδος του Χριστού στα Ιεροσόλυμα νοηματίζει  τη σημερινή μέρα. Κυριακή των Βαΐων λοιπόν και βρισκόμαστε πλέον στα πρόθυρα της Μεγάλης Εβδομάδος.

   Ο Ιησούς προχωρά προς το πάθος ενώ αυτοί που ζητωκραυγάζουν  τα "Ωσαννά"  τον εγκαταλείπουν σε λίγο  και στρέφονται εναντίον του. Είναι οι ίδοι που σε λίγες μέρες  γεμάτοι θυμό θα φωνάζουν το "Σταυρωθήτω"

   Ο Ιησούς προχωρά πέρα από το πανηγύρι, στο πάθος, στη Σταύρωση και την Ανάσταση. Αυτός είναι ο τελικός σκοπός.

 Τότε, ερχόμενος ο Ιησούς από τη Βηθανία στα Ιεροσόλυμα, έστειλε δύο από τους Μαθητές του και του έφεραν ένα γαϊδουράκι. Και κάθισε πάνω του για να μπει στην πόλη.

Ο δε λαός, ακούγοντας ότι ο Ιησούς έρχεται, πήραν αμέσως στα χέρια τους βάγια από φοίνικες και βγήκαν να τον υποδεχτούν. Και άλλοι μεν με τα ρούχα τους, άλλοι δε κόβοντας κλαδιά από τα δέντρα, έστρωναν το δρόμο απ’ όπου ο Ιησούς θα περνούσε. Και όλοι μαζί, ακόμα και τα μικρά παιδιά, φώναζαν: «Ωσαννά· ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ».

Ο Χριστός εισέρχεται στα Ιεροσόλυμα «επί πώλον όνου». Πορεύεται και οι Ισραηλίτες τον υποδέχονται με τιμές ως Βασιλιά. Εκείνος δεν δίνει ιδιαίτερη σημασία στις τιμές, δεν περιορίζεται στο πανηγύρι, στην πρόσκαιρη δόξα, αλλά προχωρεί στο σταυρό και την Ανάσταση.

Η είσοδος του Χριστού στα Ιεροσόλυμα είναι τελικά η είσοδος του μαρτυρίου στην επίγεια ζωή του Κυρίου. Σε λίγες ημέρες θα μαρτυρήσει και θα θανατωθεί στο σταυρό, για να θανατώσει το θάνατο και να χαρίσει τη ζωή.

Ο Λάζαρος, τα κάλαντα και ο ....κολιός.

   Άκουσα για πρώτη φορά τα κάλαντα του Λαζάρου μέσα στο καράβι που με έφερνε στην Αίγινα ένα Σάββατο του Λαζάρου κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’70.

  Παρόλο που έβγαινα από μικρός για τα κάλαντα στις γειτονιές του Πειραιά, ποτέ δεν είχα ακούσει αυτά τα κάλαντα  τα οποία μου προκάλεσαν τεράστια εντύπωση όταν δύο καλαντιστές μεγάλης ηλικίας άρχισαν να τα τραγουδούν μπροστά  στο μπαρ  του πλοίου. Τα σχολεία  που λειτουργούσαν τότε και Σάββατο μόλις είχαν κλείσει για τις διακοπές του Πάσχα κι εμείς όπου φύγει – φύγει για την Αίγινα.

   Μεσημέρι λοιπόν Σαββάτου του Λαζάρου μέσα  στο μεσημεριανό δρομολόγιο  του «Αφαία» από Πειραιά για Αίγινα, που τότε έφευγε καθημερινά  στις 13.40 μ. μ.  Πίσω μας  ερχόταν το «Καμέλια» που έφευγε στις 14.00 μ. μ.  για μέρη μακρινά  για τα παιδικά μου μάτια τότε, όπως τα Μέθανα, τον Πόρο, την Ύδρα, την Ερμιόνη, τις Σπέτσες.

   Λίγο λεπτά μετά  την αναχώρηση και αφού είχαμε  βγει για τα καλά από το λιμάνι, άκουγα για πρώτη φορά τα πάθη του Λαζάρου τα οποία μετά από λίγο συμπληρώνονταν και με τους στίχους για την Κυριακή των Βαΐων  όπου μπορεί να  «τρώμε ψάρι και κολιό αλλά την άλλη Κυριακή θα φάμε το ψητό το αρνί».

    Δε  θυμάμαι βέβαια  αν εκείνοι οι επιβαίνοντες  του πλοίου καλαντιστές είχαν τηρήσει επακριβώς το στίχο  ή είχαν προσθέσει  τις δικές τους παραλλαγές, ωστόσο ψάχνοντας στα βιβλία που αφορούν την Αίγινα ανακάλυψα  την εκδοχή που παραθέτει  στο βιβλίο  του ο κ. Ιωάννης Μάντζαρης. Σύμφωνα λοιπόν με το συγγραφέα  τα κάλαντα του Λαζάρου στην Αίγινα έχουν ως εξής:

« Σήμερον έρχεται ο Χριστός, ο επουράνιος Θεός.

 Εν τη πόλει Βηθανία, Μάρθα κλαίει και Μαρία:

Αν θα  ήσουν εδώ Χριστέ  μου, δεν θα πέθαινε ο αδελφός μου.

Άδη Τάρταρε και Χάρο, Λάζαρε θε να σε πάρω.

Σήκω Λάζαρε απ’ τον Άδη, για να φας ψωμί και λάδι.

Λάζαρος απολυτρωμένος και με το κερί ζωσμένος.

Λάζαρε μου, Λάζαρε μου, φίλε και αγαπητέ μου,

πες μας Λάζαρε τι είδες, εις τον Άδη που επήγες.

Δώστε μου λίγο νεράκι να ξεπλύνω το φαρμάκι,

της καρδιάς μου, των χειλέων και μη μη ρωτάτε πλέον.

 Είδα  φόβους, είδα  τρόμους, είδα βάσανα  και πόνους»

 Ο κ. Μάντζαρης προσθέτει επίσης ότι τα κάλαντα στην παλιά Αίγινα τα έψαλλαν τα κορικάτσα (μικρά κορίτσια) που γύριζαν από πόρτα σε πόρτα κρατώντας μικρά καλάθια στολισμένα με λουλούδια κάθε λογής και κόκκινες κορδέλες. Οι νοικοκυρές τα φίλευαν με αυγά που ήταν τότε πολύτιμα για τη διατροφή των παιδιών και τα κορικάτσα θέλοντας να ευχαριστήσουν τις νοικοκυρές υπενθύμιζαν πως:

«Η κουφή Βδομάδα μπαίνει, του Λαζάρου κατεβαίνει,

 έρχεται και η γουρλομάτα με τα γουρλωμένα μάτια».

    Τέλος σε πολλά σπίτια οι νοικοκυρές ζύμωναν τα λαζαράκια, μικρά ψωμιά με μορφή ανθρώπινη στα οποία έβαζαν σταφίδες και αμύγδαλα για μάτια και στόμα. Επίσης δεν λούζονταν το Σάββατο του Λαζάρου γιατί πίστευαν πως θα τρέμει το κεφάλι τους όλο το χρόνο.

Σε πολλά μέρη της πατρίδας μας τα κορίτσια  που λένε τα κάλαντα αυτήν την ημέρα τα αποκαλούν: "Λαζαρίνες".
   Το έθιμο τηρείται αναλοίωτο σε πολλά μέρη της πατρίδας μας. Φέτος αναβίωσε στην παραλία της Πέρδικας από μαθητές του Δημοτικού Σχολείου και του Νηπιαγωγείου του χωριού. 

Οι δύο τάφοι του Αγίου Λαζάρου

  Όσοι έχουν επισκεφθεί την Κύπρο και ιδιαίτερα την πόλη της Λάρνακας (αρχαίο Κίτιο) θα έχουν θαυμάσει τον περικαλλή ναό του Αγίου Λαζάρου, ο οποίος είναι χτισμένος πάνω σε αρχαία ερείπια άλλου ναού. Στο υπόγειό του διατηρείται ένας ολόκληρος αρχαιολογικός χώρος στον οποίο συμπεριλαμβάνεται και ο δεύτερος τάφος του Αγίου Λαζάρου. Ο Λάζαρος κατέφυγε στην Κύπρο μετά την Ανάσταση του Χριστού. Ο ίδιος ήταν ζωντανή απόδειξη της Θεότητας του Χριστού και οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι τον κυνηγούσαν με σκοπό να τον εξοντώσουν. Έτσι ο Λάζαρος κατέφυγε στην Κύπρο όπου μετά από χρόνια και κατά τη διάρκεια  της Α΄Αποστολικής του περιοδείας τον συνάντησε ο Απόστολος Παύλος και τον όρισε υπεύθυνο για τη ζωή και τη διδαχή των πρώτων χριστιανών της Κύπρου. Ο Λάζαρος ορίστηκε ως επίσκοπος Κιτίου.

  Ωστόσο στην Παλαιστίνη σήμερα θα συναντήσουμε και τον πρώτο τάφο του Λάζαρου απ' όπου τον ανέστησε ο Χριστός.