Λείπει ο Μάρτης ......

    Καλό μήνα ας ευχηθούμε σήμερα πρώτη του Μάρτη. Κάθε χρόνο σαν μπαίνει ο Μάρτης θυμάμαι ένα παλαιό υπουργό Βορείου Ελλάδος τον οποίο τον έλεγαν Μάρτη. Μου είχε  κάνει πολύ εντύπωση το όνομα του, γι' αυτό και δεν το ξέχασα. Με το πέρασμα των χρόνων όμως κατάλαβα ότι τούτος ο Μήνας παρά το γεγονός ότι ημερολογιακά είναι ο πρώτος της άνοιξης, ωστόσο δεν είναι και ο πιό αγαπημένος των ανθρώπων. Διότι ενώ όλοι περιμένουν την άνοιξη και το φευγιό του χειμώνα για να ανασάνουν λιγάκι, ο Μάρτιος πολλές φορές  επιφυλάσει δυσάρεστες εκπλήξεις με βροχές κακοκαιρίες ακόμα και χιόνια. Γενικώς είναι απρόβλεπτος. Το κρύο του έχει αποτυπωθεί στις λαικές παροιμίες με  κύρια  την: "Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης". Ωστόσο οι πιό έμπειροι που γνωρίζουν τους καιρούς υποστηρίζουν πως τα καιρικά του φαινόμενα είναι μικρής έντασης και διάρκειας. Γι' αυτό έλεγαν: "Μην δεις του Μάρτη το πρωί και χάσεις την ημέρα". Εννοώντας ότι αν το πρωί είναι βαρύς ο καιρός, δεν θα κρατήσει για πολύ. Θα ανοίξει κατά το μεσημέρι. Γι' αυτό μην αναβάλλεις τη δουλειά  σου.

  Όμως ο Μάρτης έχει συνδεθεί και με τη Σαρακοστή. Δεν υπάρχει περίπτωση να μην συμμετέχει στη νηστήσιμη εκκλησιαστική περίοδο. Γι' αυτό οι παλαιοί συπμλήρωναν πως: "Λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή". Με αυτή την παροιμία όμως στόλιζαν και κάποιους συνανθρώπους τους όχι πάντοτε συμπαθητικούς οι οποίοι ήταν πανταχού παρόντες. Τέτοια αγάπη λοιπόν γι' αυτόν τον μήνα!!! 

  Ο φετινός όμως Μάρτιος μας κλείνει  το μάτι με δύο τριήμερα αργίας. Το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας και  το τριήμερο (μπορεί και τετραήμερο)  της 25ης Μαρτίου. Χαράς Ευαγγέλια λοιπόν για μικρούς και μεγάλους αλλά και για πολλούς επαγγελματίες όπου θα κάνουν πανηγυρική έναρξη των εργασιών τους λίγο πριν το Πάσχα.

Απομένει να δούμε λοιπόν πως θα κινηθεί μετεωρολογικά φέτος ο Μάρτιος  πέρα από τις απόκριες και τα δύο χορταστικά - εορταστικά τριήμερα όπου θα εκτονωθεί το γαστριμαργικό ρεπερτόριο ανάμεσα στη λαγάνα το χαλβά και το τουρσί από τη μία πλευρά και το μπακαλιάρο σκορδαλιά  ως κύριο πιάτο της Εθνικής παλιγγενεσίας από την άλλη.

   Μέχρι τότε ας ετοιμάσουμε τους χαρταετούς μας.

 

29 Φεβρουαρίου κάθε 4 χρόνια.

 H  Google έκανε και πάλι το θαύμα  της με το πανέξυπνο κουνελάκι  της 29ης Φεβρουαρίου.

 Δίσεκτο ονομάζεται ένα έτος το οποίο προσμετράται μια παραπάνω ημέρα, με σκοπό τη διόρθωση σφαλμάτων που προκαλούνται από τον μη ακριβή υπολογισμό της διάρκειας της ημέρας, πλήρους περιστροφής της Γης, στην μέτρηση του ηλιακού έτους. Για παράδειγμα, με το σύστημα μέτρησης του χρόνου που χρησιμοποιείται σήμερα στον Δυτικό κόσμο (Γρηγοριανό ημερολόγιο), κάθε έτος διαρκεί περίπου έξι ώρες παραπάνω από 365 ημέρες, δηλαδή 1/4 της ημέρας, με αποτέλεσμα κάθε τέσσερα έτη να δημιουργείται σφάλμα της τάξεως της μίας πλήρους ημέρας.

Η ανάγκη προσθήκης μιας μέρας ανά τετραετία και επομένως ανά δίσεκτο έτος προκύπτει από την απόκλιση του ισχύοντος γρηγοριανού ημερολογίου από το φυσικό ηλιακό/αστρονομικό ημερολόγιο. Ενώ το πρώτο χρησιμοποιεί 365 μέρες, στην πραγματικότητα μια πλήρης περιστροφή της Γης γύρω από τον Ήλιο, δηλαδή ένα αστρονομικό έτος, διαρκεί 365,2422 μέρες.

Εξαιτίας αυτής της διαφοράς, έχει αποφασισθεί να προσμετράται άλλη μια μέρα τον Φεβρουάριο ανά τετραετία, έτσι ώστε να συγχρονίζεται καλύτερα το ιστορικό ημερολόγιο με το αστρονομικό, με άλλα λόγια προκειμένου ο χρόνος να βρίσκεται σε συγχρονισμό με την περιστροφή του πλανήτη μας. Το ρωμαϊκό ημερολόγιο είχε 355 μέρες και πρόσθετε έναν μήνα 22 ημερών ανά διετία, ώσπου ο Ιούλιος Καίσαρας, όταν έγινε αυτοκράτορας, έδωσε εντολή στον αστρονόμο Σωσιγένη να βελτιώσει το όλο σύστημα. Ο Σωσιγένης τότε αποφάσισε σε ένα έτος διάρκειας 365 ημερών να προσθέτει μια μέρα ανά τέσσερα χρόνια και έτσι «γεννήθηκε» η 29η Φεβρουαρίου.

Το κακό για όσους γεννιούνται εκείνη τη μέρα εδώ και χιλιετίες, είναι ότι... χάνουν τα γενέθλιά τους για τρία χρόνια, ώσπου να τα ξαναβρούν το τέταρτο -και δίσεκτο- έτος. Μερικοί ανέκαθεν επέλεγαν να γιορτάζουν την 28η Φεβρουαρίου ή την 1η Μαρτίου (για να μην χάνουν και τα δώρα!). Από στατιστική άποψη, η πιθανότητα γέννησης την 29η Φεβρουαρίου είναι μία στις 1.461. Ανάμεσα στις παραδόσεις που συνοδεύουν τη δίσεκτη 29η Φεβρουαρίου, είναι ότι εκείνη τη μέρα στο δίσεκτο έτος αντιστρέφονται τα πράγματα και οι γυναίκες κάνουν πρόταση γάμου στους άνδρες.

Στην Ελλάδα πάντως τα ζευγάρια αποφεύγουν να παντρεύονται αυτή τη μέρα, θεωρώντας την γρουσούζικη. Τέλος, υπενθυμίζεται ότι η 29η Φεβρουαρίου, ως σπάνια μέρα η ίδια, έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Σπάνιων Ασθενειών.

Πηγή: newsit

Κυριακή του Ασώτου σήμερα

  Αν μπούμε στον πειρασμό να αναζητήσουμε εικόνες του Άσωτου Υιού στον οποίο είναι αφιερωμένη η σημερινή Κυριακή τότε θα βρεθούμε μπροστά σε μια μεγάλη γκάμα εικόνων και πινάκων  ζωγραφικής που πολύ ρεαλιστικά αλλά με έντονη τάση ρομαντισμού απεικονίζουν τη γνωστή ιστορία του Ευαγγελίου.

  Ο λόγος λοιπόν σήμερα για τον Άσωτο Υιό, μια κορυφαία μορφή  των Ευαγγελικών κειμένων. Λένε οι μεγάλοι Θεολόγοι πως αν χανόταν το κείμενο της Αγίας Γραφής και βρίσκαμε μόνο τη σελίδα με την ιστορία του Ασώτου Υιού, αυτό θα ήταν αρκετό για να γνωρίσουμε το Θεό. Η παραβολή του Ασώτου αποτελεί σύνοψη, συμπύκνωση, όλου του Ευαγγελίου. Είναι η καρδιά της διδασκαλίας του Χριστού, διότι μέσα από αυτήν γνωρίζουμε ποιός είναι ο Θεός και ποιά η στάση του απέναντι μας, αλλά κυρίως πως εμείς μπορούμε να τον ψάξουμε, να τον αναζητήσουμε και εν τέλει να τον συναντήσουμε.

   Η πρώτη εικόνα που παρουσιάζουμε είναι πολύ ενδιαφέρουσα αν και δεν προέρχεται από τη βυζαντινή αγιογραφική παράδοση, όπως καμία από αυτές που συνοδεύουν το σημείωμά μας. Απεικονίζει όλο το μέγεθος της απόγνωσης, της μοναξιάς και της κατάντιας αυτού του παιδιού που ρακένδυτο και ανυπόδητο βόσκει χοίρους ενώ στο βάθος διακρίνεται η πρότερη βασιλική βιωτή του.

  Η εικόνα συγχρόνως αποκτά φοβερή επικαιρότητα αν αναλογισθούμε τη σημερινή ζοφερή κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει πολλοί συνάνθρωποί μας.

   Λίγες σκέψεις  για  την ιστορία του Ασώτου δανειζόμαστε από άρθρο του δ. Γρηγόριου Φραγκάκη έτσι όπως δημοσιεύτηκε στο Amen.gr 

"Γνωστή και στην τελευταία γωνιά του Χριστιανικού κόσμου «του Ασώτου η παραβολή». Θεωρείται κεντρικό της θέμα από πολλούς η μεγάλη μετάνοια του Άσωτου γιου. Μετανόησε ανάμεσα στα χαρούπια των χοίρων και στις δυστυχίες που «γέννησε» η ασύνετη ζωή του. Κάπου εκεί, στο έσχατο σημείο του εξευτελισμού και της προσωπικής του διαπόμπευσης, η ψυχή του, θέλοντας και μη, προσανατολίστηκε στον Οίκο του Πατέρα.

Γενικό το φαινόμενο. Λέμε πως σήμερα δυστυχούμε. Το ορθό είναι να πούμε πως και σήμερα δυστυχούμε. Η δυστυχία, αδελφοί μου, δυστυχώς δεν εγκαταλείπει έτσι εύκολα τις γενιές των ανθρώπων, δε γνωρίζει εποχές. Συμπορεύεται με κάθε λανθασμένη, με κάθε άστοχη επιλογή του. Με απλά λόγια η δυστυχία είναι εκείνη που κρύβεται πίσω από κάθε αμαρτία. Δεν είναι απαραίτητο ο κάθε αμαρτωλός να είναι και δυστυχισμένος στην καθημερινότητά μας. Ίσα -  ίσα. Βλέπουμε περιπτώσεις ανθρώπων των οποίων η ζωή, ίσως και η δική μας, δεν έχει σε τίποτε να ζηλέψει από αυτήν του Άσωτου γιου πριν μετανοήσει.  Καμία ενόχληση δεν αισθανόμαστε από τον τρόπο της ζωής μας. Εφ΄όσον έχουμε τα υλικά αγαθά που μας κάνουν αρεστούς στους γύρω μας, εφ΄ όσον ζούμε όπως θέλουμε χωρίς αιδώ και συστολή, χωρίς να σκεφτόμαστε τίποτε περισσότερο από την ικανοποίηση του εαυτού μας, δίχως να νοσταλγούμε το πατρικό σπίτι (τη Βασιλεία του Θεού)  που εγκαταλείψαμε για να περάσουμε καλά, τότε τί ανάγκη έχουμε; Δε μας λείπει απολύτως τίποτε.

Αφού είναι έτσι τα πράγματα, γιατί όλοι δυστυχούμε; Διότι, αδελφοί μου, η αμαρτία ενώ έχει ένδυμα αστραφτερό, ευωδιές από όλες τις απολαύσεις αυτού του κόσμου και ήχους από τις «Σειρήνες» κάθε επίγειου αγαθού εντούτοις κρύβει υπό την επιφάνειά της τα βάθη της άρνησης του Θεού, τη δυσωδία της αποστασίας και τις κραυγές αγωνίας όταν η παράσταση φθάνει στο τέλος της. Πώς αλλιώς να παρομοιάσει κανείς την αναχώρηση από την Πρόνοια του Θεού; Πρόκειται για μια καλό σκηνοθετημένη παράσταση η οποία, όσο διαρκεί, μας «τέρπει» και μας παρακινεί να ξεχνούμε το πραγματικό νόημα της ζωής μας. Στο τελευταίο χειροκρότημα, όμως, όταν «πέσει η αυλαία» της ζωής μας, θα συνειδητοποιήσουμε πως αφήσαμε μια ολόκληρη ζωή μακριά από τον Χριστό για να ζήσουμε ένα τελικά κακόγουστο θέατρο χωρίς ωφέλιμο δίδαγμα. Τί τραγικό! Και έρχεται εκείνη η φοβερή ώρα που κυλιόμαστε με δάκρυα, με πόνους, με ασθένειες, με αγωνίες, με βάσανα, με κλαυθμούς στο βούρκο που μας οδήγησαν οι επιλογές μας. Όμως, μη μείνουμε εκεί.

Αν είναι κάτι να κρατήσουμε από την παραβολή αυτή του Ασώτου, αδελφοί μου, ας είναι τούτο: Όσο χαμηλά κι αν φθάσουμε με τις επιλογές μας, όσο βαριά κι αν αμαρτήσουμε, όσο κι  αν απαρνηθούμε τον Θεό με λόγια και με έργα ας μην ξεχάσουμε ποτέ, ας θυμόμαστε πάντοτε, πως σε εκείνο το ευλογημένο, το στοργικό, το ζεστό, το πατρικό μας σπίτι δυο μάτια ακόμη περιμένουν με πόνο, με ενδιαφέρον, με μακροθυμία, με ειλικρινή και αμέτρητη αγάπη. Περιμένουν όχι τόσο το να φτάσουμε στο σπίτι όσο το να δουν ότι κάνουμε βήμα προς αυτό. Τότε η Πατρική φιγούρα αφού μας δει, ακόμη και από απόσταση, πρώτη θα τρέξει με ευσπλαχνία να μας αγκαλιάσει, να μας καταφιλήσει, να μας συγχωρέσει, να μας ντύσει με τα ρούχα τα βασιλικά. Αυτόν τον μεγάλο και μοναδικό Θεό έχουμε, αγαπητοί μου. «Οικτίρμονα και ελεήμονα, μακρόθυμο και πολυέλεο». Τέτοιου Πατέρα είμαστε παιδιά γνήσια. Κοντά Του μόνο θα συναντήσουμε το πρόσωπο της αληθινής ευτυχίας, εκείνης που σιγοκαίει εσωτερικά στη γήινη πραγματικότητα και που θεριεύει όταν κάθε τι άλλο δε θα μας συνοδεύει πια".

Ήταν κάποτε μια θάλασσα πολιτισμού

   Το Αιγαίο γέννησε  τον Κυκλαδίτικο και το Μινωϊκό πολιτισμό. Στις όχθες του άνθισε ο Μυκηναϊκός πολιτισμός, οι πόλεις κράτη τόσων και τόσων Ελληνικών πόλεων. Στην Ιονία, στην Αιολική γη , στην Κύπρο και στη Μακεδονία ήκμασαν λαοί και άφησαν στο διάβα των αιώνων τα ίχνη της δικής τους ζωής. Το Αιγαίο των μεγάλων αυτοκρατοριών του Μεγαλέξανδρου, των Ρωμαίων και των Βυζαντινών, η θάλασσα  των μπουρλοτιέρηδων επαναστατών του Κανάρη, του Μιαούλη, της Μπουμπουλίνας και της Μαντώς Μαυρογένους κατέληξε σήμερα 2016 χρόνια μετά Χριστόν να μετατραπεί  σε διάδρομο προσφυγιάς, σε θάλασσα δουλεμπόρων. Μια θάλασσα γεμάτη ζωή έγινε θάλασσα πόνου, φόβου και θανάτου.

   Κύματα ντροπής ξεβράζουν ψυχές απεγνωσμένες και φοβισμένες  που αποζητούν την ελπίδα και τη ζωή.

  Πόσο ακόμα;

"Ζηνοβία" προσεχώς από τη Θεατρική Ομάδα Κυψέλης

 Η  φοβερή Ζηνοβία και οι θαμώνες  του σινεμά  της αναβιώνουν μέσα από το καινούργιο έργο που θα παρουσιάσει το Μάρτιο στο Πνευματικό Κέντρο Κυψέλης, η Θεατρική Ομάδα Κυψέλης. Μια μεγάλη βουτιά στην σκοτεινή αίθουσα  του Αιγινήτικου σινεμά, στον κόσμο του σινεμά αλλά κυρίως στα πρόσωπα, τους θεατές  που τόσο αγάπησαν την έβδομη τέχνη και γέμιζαν τις χειμωνιάτικες αίθουσες και τι καλοκαιρινές μάντρες.

  Αδιαμφισβήτητη σταρ η ΖΗΝΟΒΙΑ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ το  γένος ΜΠΗΤΡΟΥ, μια θρυλική φυσιογνωμία της Αίγινας ιδιοκτήτρια  του κινηματογράφου "ΑΦΑΙΑ".

   Αυστηρή  για κάποιους απρόσιτη, επαναστάτρια, πρωτοπόρος ή εκκεντρική η ΖΗΝΟΒΙΑ ξεχώριζε στη μικρή κοινωνία της Αίγινας όχι επειδή δούλευε  αυτή, μια γυναίκα έναν κινηματογράφο  την εποχή εκείνη, αλλά  για το ντύσιμο, τις συνήθειες, τον τρόπο ζωής  της που δεν ήταν και τόσο συνηθισμένος στην Αίγινα.

   Από τον πατέρα  της κληρονόμησε  το κτίριο  του κινηματογράφου. Ο συχωρεμένος ο πατέρας της το είχε αγοράσει και εκεί ήταν αποθήκη ξυλείας. Στην Κατοχή επιτάχθηκε το κτίριο από τους Γερμανούς  και μετά τον πόλεμο λειτούργησε ως κινηματογράφος. Ως κινηματογράφος θα λειτουργήσει μέχρι το 1982 και από το πανί του θα περάσουν όλοι οι μεγάλοι αστέρες  του ξένου και ελληνικού κινηματογράφου, ενώ στα καθίσματά  του θα γελάσουν, θα δακρύσουν και θα ονειρευτούν γενιές και γενιές Αιγινητών.

   Το «Αφαία»  ήταν ένα από τα τρία χειμωνιάτικα σινεμά  της Αίγινας μαζί με τον Καποδίστρια  που λειτουργούσε στην αίθουσα  του Δημοτικού Θεάτρου. Το 1969 ανοίγει  το ΤΙΤΙΝΑ με περίπου 500 θέσεις, πολύ μεγάλο  για τα δεδομένα  της Αίγινας. Και όμως όταν έπαιζε ταινίες  της Αλίκης οι ουρές  του κόσμου ξεκινούσαν από  τις σκάλες έβγαιναν έξω και έφταναν μέχρι  την πάνω γωνία  του δρόμου.

   Μεγάλες δόξες γνώρισε ο «σινεμάς» στην Αίγινα. Τον αγάπησαν οι Αιγινήτες. Άλλωστε δεν υπήρχε κι άλλη διασκέδαση τότε στην Αίγινα. Μόλις τέλειωναν  τη δουλειά  τους οι άνθρωποι έμπαιναν στη σκοτεινή αίθουσα της Ζηνοβίας  για να ξεσκάσουν. Να δουν  το Χατζηχρήστο, το Σταυρίδη, τον Ηλιόπουλο, το Βέγγο, το Βουτσά, ή τους σκληρούς  του σινεμά   τον Κούρκουλο, τον Καζάκο, το Φούντα, τον Καλογήρου, τον Ανέστη Βλάχο. Ενώ οι γυναίκες  στις απογευματινές τα Σαββατοκύριακα περίμεναν πότε θα παίξει τη Βασιλειάδου στη «Κυρά μας τη μαμή» ή τη Βλαχοπούλου στη «Σαραντάρα», να ονειρευτούν με την Αλίκη στη «Νεράιδια και το Παλικάρι», να αντιγράψουν τα συνολάκια  της Λάσκαρη, της Ναθαναήλ, της Κοντού της Χρονοπούλου.

   Αλλά  και το καλοκαίρι  μη νομίζετε, πάλι στο σινεμά έτρεχαν. Και είχε πολλά θερινά  σινεμά  τότε το νησί, το «Γλάρο», το «Ακρογιάλι», το «Άνεσις», το «Ολύμπια» αλλά  και στη Σουβάλα, στην Αγία Μαρίνα, στην Πέρδικα.

   Αυτά και άλλα πολλά ..... προσεχώς.

"Το δώρο της βροχής" στο 2ο Γυμνάσιο Αίγινας.

 Γνωρίζετε ότι υπάρχει το "γκρι" και το "μαύρο" νερό;
 Γνωρίζετε  ότι πριν από μερικούς μήνες το νερό που πίνουμε ήταν στον Ατλαντικό;
 Γνωρίζετε ότι πίνουμε το ίδιο νερό που έπιναν πριν εκατομμύρια χρόνια οι δεινόσαυροι;
 Γνωρίζετε  ότι η ποσότητα του νερού παραμένει η ίδια πάντα;
 Γνωρίζετε από που προήλθε η ονομασία "νερό";
 Γνωρίζετε ότι υπάρχει παντού νερό γύρω μας, δίπλα μας και μάλιστα σε μεγάλες ποσότητες;

    Αυτά και άλλα πολλά θέματα απασχόλησαν  τους μαθητές  της Β΄ τάξης  του 2ου Γυμνασίου Αίγινας κατά  τη διάρκεια τρίωρη βιωματικής δράσης που παρακολούθησαν την Τετάρτη 24 Φεβρουαρίου. Το θέμα παραουσίασε ο εκπαιδευτικός κ. Βασίλης Ψαλιδάς συνεργάτης της Υπευθύνου Συμβούλου της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης κ. Β.Κιούπη. Και  οι δύο επισκέφθηκαν το σχολείο μας και έδωσαν στους μαθητές την ευκαιρία αυτής της μοναδικής εμπειρίας.

   Ιδιαίτερα έγινε πολύ συζήτηση για τον υδρολογικό κύκλο, για την αποταμίευση νερού με μακέτα κυκλαδίτικου σπιτιού, για  την επαναχρησιμοποίηση του γκρί και του μαύρου νερού που βγαίνει από το σπίτι μας, για  τους παλαιούς τρόπους αποθήκευσης νερού όπως οι στέρνες οι σουβάλες, τα κανάτια.
   Οι μαθητές κατέθεσαν τις εμπερίες  τους  από τις επισκέψεις σε σουβάλες  της Αίγινας, στους χειμάρρους και στα μικρά ποταμάκια  της Αίγινας.
  Και όλα αυτά μέσα από  το παιχνίδι.
  Από τις όμορφες στιγμές  του σχολείου.
  Ευχαριστούμε και τους δύο εκπαιδευτικούς.

Εκδήλωση για τις Φυλακές της Αίγινας,

Ο Σύλλογος Γυναικών Αίγινας, μας καλεί να ανασύρουμε και να καταθέσουμε τις αναμνήσεις μας, εικόνες και συναισθήματα, από τα χρόνια που το Καποδιστριακό  Ορφανοτροφείο λειτουργούσε ως φυλακή.

 Μια ενδιαφέρουσα εκδήλωση για τις Φυλακές της Αίγινας, μια μικρή αναδρομή στην ιστορία του κτιρίου, μαζί με τις μνήμες των κατοίκων, σε μια συζήτηση με τη γλύπτρια Ελίκα Βλαχάκη και την Μηχανικό Ανακαίνισης και Αποκατάστασης κτηρίων Παναγώτα Γεννίτσαρη.

 Η Ελίκα Βλαχάκη αναζητά αν μπορεί η τέχνη να λειτουργήσει μέσα σ’ ένα τοπικό κοινωνικό πλαίσιο ως καταλύτης αλλαγής στη σχέση μας με το παρελθόν και το άμεσο περιβάλλον μας.

"Ίσως σαν πρώτη διαδικασία για την επανάχρηση του χώρου αυτού να είναι η διερεύνηση  και η κατά το δυνατόν συνειδητή αναγνώριση όχι μόνο της ιστορίας του κτηρίου και του τι συνέβαινε πίσω από αυτούς τους τοίχους και τα χτισμένα παράθυρα αλλά και το πώς  αυτό επηρέασε τη ζωή των κατοίκων του νησιού."
Στην αίθουσα του Συλλόγου Γυναικών Αίγινας
Τετάρτη 24 Φεβρουαρίου στις 18.30

Πολεοδομική εξέλιξη της πόλης της Αίγινας

        Δημοσιεύουμε  μικρό απόσπασμα από την εργασία  των Φοιτητών  της Αρχιτεκτονικής Σχολής Βόλου Ιακωβάκη Αλέξανδρου, Μπεκερτζή Ιωάννη και  του Αιγινήτη Αναστάση Παπαδάκη, με θέμα: " Πολεοδομική εξέλιξη της πόλης  της Αίγινας".

"Τις δεκαετίες 1970 και 1980 η πόλη αρχίζει να αναπτύσσεται εις βάρος των περιφερειακών της οικισμών (χαρακτηρισμένων πριν το 1923): Παλαιός Πύργος, Πλακάκια, Λιβάδι, Παγώνι, Αγία Παρασκευή, Βραχεία, Περιβόλα, Αγία Ειρήνη, Αγία Φανερωμένη, Άγιος Φώτιος, Κάμπος-Μύλοι, Μέριστος, Όμορφη Εκκλησία, Χαλικάκι. Το ΦΕΚ 539Δ 31-8-89 ουσιαστικά επιτρέπει την παραπάνω εξέλιξη αφού τροποποιεί τους όρους και τους περιορισμούς δόμησης σε εκτός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου περιοχές. Το συγκεκριμένο ΦΕΚ ορίζει τέσσερεις ζώνες: Ζώνη Α) Ορίζονται οι περιοχές των αρχαιολογικών χώρων (Κολώνα), Ζώνη Β) Ορίζεται η περιοχή που περιβάλλει τον αρχαιολογικό χώρο, όπου επιτρέπονται οι χρήσεις αθλητικών εγκαταστάσεων, ελεύθερων κοινοχρήστων χώρων, χώρων αναψυχής και γεωργικών αποθηκών. Ζώνη Γ) Ορίζεται η περιοχή από τον παραλιακό δρόμο έως τη θάλασσα. Στην ζώνη αυτή  απαιτείται η έγκριση της εφορείας ενάλιων αρχαιοτήτων με οποιοδήποτε έργο ή παραγωγική δραστηριότητα,  και Ζώνη Δ) Ορίζεται από τις υπόλοιπες περιοχές, όπου επιτρέπονται χρήσεις κατοικίας, γεωργικών αποθηκών, υδατοδεξαμενών, αντλιοστασίων, αθλητικών εγκαταστάσεων, θρησκευτικών χώρων, κτιρίων κοινής ωφέλειας και καταστημάτων ειδών καθημερινής χρήσης.

         Τη δεκαετία του 1990 ορίζονται ως διατηρητέα του ΥΠΕΧΩΔΕ σχεδόν το σύνολο των κτιρίων που βρίσκονται στην παραλιακή οδό (ΦΕΚ 1007Δ/92). Με το ΦΕΚ 974Δ/ 20-5-1994 γίνεται μια προσπάθεια επαναπροσδιορισμού του χωροταξικού συστήματος της πόλης με τη δημιουργία τεσσάρων πολεοδομικών ενοτήτων αμιγούς κατοικίας σε αραιοδομημένες και αδόμητες περιοχές βόρεια και ανατολικά αυτής. Στο κέντρο της πόλης που ορίζεται από την παραλιακή οδό, την οδό Αιγινίτου, Χρήστου Λαδά, Αφαίας, Αιακού, Ηρειώτη απαγορεύονται υπεραγορές και τα πολυκαταστήματα, ενώ επιτρέπονται ξενώνες και  ξενοδοχεία μόνο στα διατηρητέα κτίρια και στα παραδοσιακά. Λειτουργίες μεταποίησης, συνεργεία αυτοκινήτων, υπεραγορές, πολυκαταστήματα κλπ συγκεντρώνονται κατά μήκος των κεντρικών οδικών αρτηριών Φανερωμένης, Αίγινας-Κυψέλης και Αίγινας-Ασώματων-Αγίας Μαρίνας (ΖΟΕ ΦΕΚ 1530Δ/93). Τα Πευκάκια, η πλατεία Εθνεγερσίας, η Παναγίτσα, η Μητρόπολη και οι πρώην φυλακές καθορίζονται ως περιοχές ελεύθερων χώρων-αστικού πρασίνου. Το Κυβερνείο, ο Πύργος του Μαρκέλλου και το παλιό εργοστάσιο της Ηλεκτρικής Εταιρίας ενοποιούνται με δίκτυο πεζόδρομων και διαμορφώνονται ως χώροι πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι το παραπάνω μέτρο αποτελεί μια προσπάθεια επαναδημιουργίας του παλαιού κέντρου της πόλης το οποίο ήταν ο ελεύθερος χώρος (Χωράφα) μεταξύ της μητρόπολης, του πύργου του Μάρκελλου και του κυβερνείου. Τέλος, το νέο εμπορικό λιμάνι χωροθετείται στη περιοχή Λεόντη και όχι στη Βαγία, όπως είχε προταθεί στη μελέτη του 1972.

Το 2009 ο αντιδήμαρχος κ. Ιωάννης Παπαδόπουλος απέστειλε γραπτή εισήγηση στον Οργανισμό της Αθήνας για τη Σύνταξη Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου με σκοπό την αναβάθμιση των υποβαθμισμένων περιοχών του νησιού, τη χωροθέτηση ζωνών παραγωγικών δραστηριοτήτων, την ανασυγκρότηση του σχεδίου της πόλης της Αίγινας και την οργάνωση των εκτός σχεδίου περιοχών με καθορισμό ζωνών ειδικής προστασίας και περιοχών για τις οποίες απαιτείται ο έλεγχος της οικιστικής εξάπλωσης ΖΟΕ. Ο Οργανισμός της Αθήνας για τη Σύνταξη Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου λαμβάνοντας υπόψιν το ΦΕΚ 285/Δ 2004, σύμφωνα με το οποίο υπολογίζεται η μεγίστη χωρητικότητα (πληθυσμός κορεσμού) κάθε οικισμού, έρχεται στο συμπέρασμα ότι στην πόλη της Αίγινας υπάρχει έλλειμμα γης που αντιστοιχεί σε περίπου 1600 άτομα για το 2001, 2000 άτομα για το 2011 και υπολογίζεται 2400 άτομα για το 2021. Τα παραπάνω δεν υπολογίζονταν στο ΦΕΚ 974Δ/20-5-1994. Γενικός στόχος είναι η αξιοποίηση του υπάρχοντος αποθέματος, δηλαδή των ήδη οριοθετημένων εκτάσεων καθώς και των νέων οικιστικών υποδοχέων που προτείνεται να δημιουργηθούν (περιοχές κατηργημένων οικισμών αφού πραγματοποιηθεί η οριοθέτηση τους. Μελετώντας την υπάρχουσα κατάσταση, ανέπτυξε τρία σενάρια. Α) Σενάριο Τάσεων: Η άναρχη διασπορά κτισμάτων και η υποβάθμιση του τοπίου στην παραλιακή ζώνη και στην αμέσως εσωτερική ορεινή ζώνη. Ακόμα και η δημιουργία νέου λιμανιού στο Λεόντη δεν θα έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα δίχως έναν ευρύτερο προγραμματισμό. Β) Σενάριο ήπιας παρέμβασης: Ενίσχυση των παραδοσιακών καλλιεργειών, προώθηση άλλων μορφών βιολογικών καλλιεργειών, ενίσχυση εναλλακτικών μορφών τουρισμού τόσο στην παραλιακή όσο και στην ορεινή ζώνη.  Τέλος, τον καθορισμό χρήσεων γης στο εξωαστικό χώρο για παραθεριστικές κατοικίες. Γ) Έντονα παρεμβατικό σενάριο: Οι περιοχές των κατηργημένων οικισμών να καθοριστούν ως ΠΕΡΠΟ (Περιοχές Ειδικά Ρυθμιζόμενης Πολεοδόμησης). Πολεοδόμηση όλων των οικισμών και κατάργηση των εκτός σχεδίου δόμησης. Με κριτήριο τη δυνατότητα υλοποίησης σε συνάρτηση με τα πλεονεκτήματα, το επικρατέστερο σενάριο είναι αυτό της ήπιας παρέμβασης (Β). Η μελέτη του Οργανισμού της Αθήνας για τη Σύνταξη Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.

Συμπέρασμα

                Μελετώντας την πολεοδομική εξέλιξη της πόλης της Αίγινας, παρατηρούμε ότι δεν αναπτύσσεται αυτόνομα, αλλά σε συνάρτηση με τους υπόλοιπους οικισμούς του νησιού. Η πόλη έχει καλύψει ολόκληρο το βόρειο και δυτικό τμήμα. Τις τελευταίες δεκαετίες, η Αίγινα μετατρέπεται σε <<προάστιο>> της Αθήνας με όλα τα θετικά και αρνητικά που αυτό συνεπάγεται".

Η "Σπιναλόγκα" του Σαρωνικού. Το νησάκι Άγιος Γεώργιος στη Σαλαμίνα.

Από το Saronicmagazine.gr

Η Σπιναλόγκα του Πειραιά, το μικρό νησάκι του Αγίου Γεωργίου, βρίσκεται μια ανάσα από το Πέραμα και τη Σαλαμίνα. Πάνω του διακρίνονται μια σειρά από οικήματα, εμφανώς κάποια πολύ παλαιά, ακόμα και μισογκρεμισμένα, και άλλα σχετικά πιο καινούργια. Είναι ό,τι έχει απομείνει για να θυμίζει το κολαστήριο του Αργοσαρωνικού.

Οι ομοιότητες των δύο μικρών νησιών, της Σπιναλόγκα και του Αγίου Γεωργίου, είναι πολλές: μεγάλη ιστορία, κοντά στις ακτές, αλλά ταυτόχρονα απομονωμένα, ενώ και τα δύο λειτούργησαν ως χώροι απομόνωσης ασθενών ή ύποπτων για διάφορες μολυσματικές ασθένειες, με βάση τους δικαιολογημένους ή όχι φόβους των παλαιών εποχών.

Οι διαφορές τους, επίσης σημαντικές: από τη Σπιναλόγκα λίγοι κατάφερναν να φύγουν θεραπευμένοι από τη φοβερή ασθένεια της λέπρας, ενώ από τον Αγιο Γεώργιο όλοι έφευγαν έπειτα από ολιγοήμερη παραμονή, η οποία όμως για τους οικονομικά ασθενέστερους ήταν μια σκληρή δοκιμασία…

Το λοιμοκαθαρτήριο

Στον Αγιο Γεώργιο, το γραφικό νησάκι στον όρμο των Παλουκίων, το λοιμοκαθαρτήριο υπολογίζεται ότι άρχισε να λειτουργεί κανονικά το 1865 ή λίγο νωρίτερα. Η περιγραφή που έκανε τον Οκτώβριο του 1884 ο Γερμανός βυζαντινολόγος K. Krumbacher αποτυπώνει παραστατικά την κατάσταση:

«Κατά μήκος της ακτής είναι χτισμένος μεγάλος αριθμός σπιτιών για την καραντίνα. Πρόκειται για τετράγωνες κατασκευές από άγριες πελεκητές πέτρες, λίγο ασβεστωμένες και με κεραμοσκεπές. Κάθε σπίτι αποτελείται από δύο ευρύτερα δωμάτια εφοδιασμένα με μερικά κρεβάτια εκστρατείας και ένα νιπτήρα. Η στεγανότητα της οροφής δεν είναι καθόλου ικανοποιητική. (…) Σε ένα από τα σπιτάκια έχει εγκαταστήσει ο πανδοχέας του νησιού της καραντίνας την κουζίνα και μια τραπεζαρία, όπου συγκεντρωνόμαστε τις κοινές ώρες του φαγητού. (…) Μερικά βήματα κάτω από το οίκημα του επισιτισμού βρίσκεται το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου. (…) Οι επιβάτες που είχαν προτιμήσει να περάσουν την καραντίνα πάνω στο πλοίο μάς επισκέπτονταν καμιά φορά και εύρισκον φυσικά την παραμονή στο πλοίο καλύτερη και πιο άνετη» (πηγή: Α. Βιρβίλης, «Το Λοιμοκαθαρτήριο του Αγ. Γεωργίου Σαλαμίνας», περιοδικό Φιλοτέλεια, Ιστορικό Αρχείο Δήμου Πειραιά).

Η πλάκα, που υπάρχει στο προαύλιο της εκκλησίας: «Χολέρας καθαρτήριον την σην νήσον προσήνεγκας τη Ελλάδι, Τροπαιοφόρε. (= Για χολέρας καθαρτήριο προσέφερες τη νήσο σου στην Ελλάδα, Τροπαιοφόρε). Ευγνωμονούντες προσάγομεν σοι την ανακαίνισιν της εκκλησίας, την αποβάθραν και τας οδούς. Μηνί Σεπτεμβρίω ΑΩΞΕ (=1865)».

Ωστόσο, η ιστορία του νησιού, που η επιφάνειά του είναι μόλις 0,200 τ.χλμ. και που ενώθηκε, στα τέλη της δεκαετίας του 1960, με επιχωμάτωση με τη Σαλαμίνα, χάνεται στα βάθη των χρόνων.

Το γεγονός είναι ότι η ερμηνεία ορισμένων γραπτών πηγών οδηγούσε στην εκτίμηση ότι βρισκόταν εκεί ο αρχαίος τάφος της Κίρκης. Αυτό οδήγησε στο νησί τον μεγάλο αρχαιολόγο Ερρίκο Σλήμαν, που έφυγε άπρακτος, αν και πιθανολογείται ότι πάνω στο ταφικό αυτό μνημείο, στην ανατολική άκρη του νησιού, ανοικοδομήθηκε η αρχική παλαιοχριστιανική εκκλησία.

Η νεότερη εκκλησία, που υπάρχει μέχρι σήμερα, χρονολογείται με βάση τον ρυθμό της επί Φραγκοκρατίας (πηγή: Π. Βελτανισιάν «Μικρή συμβολή στην ιστορία της νήσου του Αγίου Γεωργίου», από το περιοδικό «Επικοινωνία» - τ. 3 Ιούλιος 2001).

Η πρώτη μεγάλη ανακαίνιση της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου και η διαμόρφωση του χώρου γίνονται τον Σεπτέμβριο του 1865 (ΑΩΞΕ), όταν ιδρύεται, με Βασιλικό Διάταγμα (ΦΕΚ 38/9 Αυγούστου 1865) υγειονομικό φυλάκιο. Ωστόσο, η ανάγκη για τη δημιουργία ενός λοιμοκαθαρτηρίου είχε ανακύψει, από πολύ νωρίτερα, στον Πειραιά.

Αρχικά ως προσωρινό λοιμοκαθαρτήριο χρησιμοποιούνταν ένα πλοίο ονόματι «Εύχαρις». Στη συνέχεια θα δημιουργηθεί ένα άλλο στις αποθήκες διαμετακόμισης, εκεί που βρίσκεται σήμερα ο επιβατικός σταθμός του ΟΛΠ.

Ο πρώτος δήμαρχος της πόλης, Κυριάκος Α. Σερφιώτης (1835-1841), σε έγγραφό του με ημερομηνία Ιουλίου 1836 και αριθμό πρωτοκόλλου 429 γράφει, μεταξύ άλλων, προς τη Διοίκηση Αττικής (πηγή: Ιστορικό Αρχείο Δήμου Πειραιά, Φάκελος 1836 Α, υποφ. 4, τεκμ. 2):

«Επειδή παρατηρείται ότι το ήδη ευρισκόμενον στον λιμένα της πρωτευούσης λοιμοκαθαρτήριον είναι πάντα ατακτοποίητον και επειδή εις τούτο το πλοίο δεν δύναται να κρατηθή η αξιοπρέπεια της υπηρεσίας και προφύλαξις της υγείας του πολίτου ένεκα των εκ διαφόρων μερών της Τουρκίας προερχόμενων πλοίων όπερ επικρατεί η νόσος πανώλης φέροντας και διάφορους επιβάτας, οι οποίοι και θα μείνουν μέρες στο λοιμοκαθαρτήριο (…) και συνίσταται η ίδρυσις λοιμοκαθαρτηρίου εις την περιοχήν διαμετακομίσεως».

Ο δούκας της Αυστρίας

Περίπου έναν χρόνο αργότερα, πληροφορούμαστε ότι η επικείμενη άφιξη στον Πειραιά του αρχιδούκα της Αυστρίας γίνεται αφορμή να διαμορφωθεί ένας χώρος για λοιμοκαθαρτήριο και μάλιστα με ρητή εντολή να διακοσμηθεί με τις οδηγίες του θαλαμοποιού του τότε βασιλιά Οθωνα…

Συγκεκριμένα, στις 12 Αυγούστου 1837, η «Επί των Εσωτερικών Γραμματεία της Επικρατείας» με έγγραφό της προς τον δημοτικό αρχιτέκτονα κ. Λοράντζο (πηγή: Ιστορικό Αρχείο Δήμου Πειραιά, Φάκελος 1837/29, τεκ. 5) ζητούσε «να σχηματισθούν εις το ισόγειον της εν Πειραιεί μικράς αποθήκης της διαμετακομίσεως, θάλαμοι τινες εις τους οποίους θα κάνη την κάθαρσίν του ο περιφερόμενος αρχιδούξ της Αυστρίας. Το έργον πρέπει να τελειώση το πολύ πριν το τέλος του ενεστώτος μηνός και θέλει εκτελεσθή με ημερομισθίους οικοδόμους ή με εργολαβίαν κατά τεμάχιον υπό την διεύθυνσίν σας (…)».

Ακόμα, ζητούσαν από τον αρχιτέκτονα του δήμου να συνεννοηθεί «μετά του βασιλικού θαλαμοποιού (όνομα δυσανάγνωστο) προς την εσωτερικήν διάταξιν και διακόσμησιν της οικοδομής».

Το έργο ολοκληρώνεται και στις 29 Νοεμβρίου 1837 εκδίδεται δηλοποίηση, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ 45/31-12-1837), στην οποία αναφέρεται ότι το λοιμοκαθαρτήριο Πειραιώς που έχει κατασκευαστεί «και δύνανται να εκκαθαρισθώσιν εν αυτώ άνθρωποι χωρίς κίνδυνον» ξεκινάει να λειτουργεί.

Τον Ιούνιο του 1839 ο τότε δήμαρχος Πειραιά, Κυριάκος Σερφιώτης, ξεκινάει αλληλογραφία με διάφορες υπηρεσίες (πηγή: Ιστορικό Αρχείο Δήμου Πειραιά) και αφού αρχικά διαπιστώνει ότι στις υπάρχουσες εγκαταστάσεις «δεν γίνεται πραγματική εκκαθάριση» (έγγραφο 26/6/1839, αρ. 484) προτείνει (28/6/1839, αρ. 534) να ανεγερθεί λοιμοκαθαρτήριο στην Ψυττάλεια.

Στην Ψυττάλεια δεν λειτούργησε λοιμοκαθαρτήριο. Ομως, θεωρείται πολύ πιθανό να χρησιμοποιήθηκε μαζί με τον κόλπο της Σαλαμίνας ως τόπος αγκυροβολίας πλοίων που έμπαιναν σε καραντίνα.

Αυτή η εκδοχή ενισχύεται από το γεγονός ότι με Βασιλικό Διάταγμα του 1847 κατασκευάζεται στο Αμπελάκι οίκημα για τη διαμονή υπαλλήλων που εξυπηρετούν τα προσορμισμένα πλοία ώστε να μη μετακινούνται καθημερινά υπάλληλοι του Υγειονομείου Πειραιά.

Τελικά, η αύξηση της ακτοπλοϊκής κίνησης του Πειραιά οδηγεί το 1865 -ίσως και μερικά χρόνια νωρίτερα- στη δημιουργία οργανωμένου λοιμοκαθαρτηρίου στο νησάκι του Αγίου Γεωργίου.

Ομως, όλα δείχνουν ότι η λειτουργία του είχε πολλά προβλήματα, κυρίως λόγω της αισχροκερδούς συμπεριφοράς ορισμένων ατόμων και μάλιστα -όπως καταγγέλθηκε το 1911 από τον Λε Κορμπιζιέ- με την «κάλυψη» βουλευτή της εποχής.

Μαρτυρίες

Στις 11 Σεπτεμβρίου 1873, η εφημερίδα «Μέλλον» δημοσιεύει επιστολή αναγνώστη ο οποίος αναφέρει ότι «εις πάντα τα καλώς οργανωμένα λοιμοκαθαρτήρια γίνεται πρόνοια και διά την εν αυτοίς ταχυδρομική υπηρεσία χάριν της αλληλογραφίας των καθαριζομένων. Ενταύθα δε ούτε εις γραμματοκομιστής υπήρχεν» (πηγή: Α. Βιρβίλης, ό.π.). Παρακάτω ο ίδιος θα περιγράψει ότι για να στείλουν ένα γράμμα έδιναν «αδρά αμοιβή» σε λεμβούχους, οι οποίοι, ωστόσο, πολλές φορές παραμελούσαν τις επιστολές…

Ακόμα, περιγράφει ότι τα δωμάτια που τους διέθεσαν ήταν εντελώς άδεια, χωρίς έπιπλα, σκεύη, ούτε καν κρεβάτι. Μόνο προς το βράδυ έφεραν κάποια «άθλια» κλινοστρώματα και σκεύη, τα οποία ενοικιάζοντο. Τα κλινοστρώματα προς 3 δραχμές την ημέρα και αναλόγως τα άλλα σκεύη.

Αποκορύφωμα της κατάστασης ήταν η έλλειψη φαρμάκων, τα πανάκριβα τρόφιμα, που μπορούσαν να αγοράσουν μόνο εύποροι, ενώ οι πιο φτωχοί αναγκάζονταν να τρώνε στο «άθλιο παραμαγειρείο», μια ξύλινη κατασκευή, που μόνο για ανθρώπους δεν ήταν…

Ιδια παρέμεινε η κατάσταση και τα επόμενα χρόνια. Στην εφημερίδα «Αιών» στο φύλλο της 7ης Ιουλίου 1885 διαβάζουμε ότι «οικτράν παριστώσι ημίν την κατάστασιν του λοιμοκαθαρτηρίου του Αγίου Γεωργίου. Τα πάντα απολύτως ελλείπουσιν αυτόθεν, εκτός των τεσσάρων τοίχων», σημειώνοντας ότι για δύο ημέρες δεν έφτασε η ατμάκατος με την τροφοδοσία, με αποτέλεσμα ο γιατρός, οι φύλακες και η φρουρά να μείνουν χωρίς τροφή και νερό. Λίγες ημέρες αργότερα διαβάζουμε στην ίδια εφημερίδα ότι εστάλησαν στρώματα, φαγητό και υπήρξε μέριμνα για καθαρό νερό.

Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα «Αιών», από 13 Ιουνίου μέχρι 30 Σεπτεμβρίου 1884 «καθαρίστηκαν» στο λοιμοκαθαρτήριο Αγίου Γεωργίου 10 ιστιοφόρα, 25 ατμόπλοια, καθώς και 1.036 επιβάτες επί των πλοίων και 203 στο λοιμοκαθαρτήριο.

Ήταν έτοιμοι να το πουλήσουν

Στο σφυρί προετοιμάζονταν να βγάλουν, το 2013, την ιστορική νησίδα του Αγίου Γεωργίου στο πλαίσιο του αλήστου μνήμης προγράμματος πώλησης των… πάντων από την τότε κυβέρνηση. Ετσι, στις 19 Νοεμβρίου 2013 η Διυπουργική Επιτροπή Αναδιαρθρώσεων & Αποκρατικοποιήσεων έπαιρνε απόφαση, η οποία δημοσιεύτηκε στις 28/11 στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ Β' 3025/2013) να παραχωρηθούν στο ΤΑΙΠΕΔ προς πώληση μια σειρά από ακίνητα. Ανάμεσα σ' αυτά αναφερόταν και το εξής:

Στο στενό Αγίου Γεωργίου Σαλαμίνας έκταση γης 1.498 τετραγωνικών μέτρων (1,4 στρέμματος).

Αυτό δεν ήταν άλλο από τη νησίδα Αγίου Γεωργίου. Τι και εάν έχει τόσο μεγάλη ιστορία, έχει κηρυχθεί Αρχαιολογικός Χώρος (ΦΕΚ Β' 302/ 1982), έχει περιέλθει στο Πολεμικό Ναυτικό και είναι χαρακτηρισμένο ως «Ναυτικό Οχυρό»; Η ταμπέλα «πωλείται» ήταν έτοιμη…

Ωστόσο, με την αλλαγή των αυτοδιοικητικών αρχών άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για τη διάσωση της ιστορικής νησίδας. Τόσο η Περιφέρεια Αττικής διά του αντιπεριφερειάρχη Νήσων Παναγιώτη Χατζηπέρου όσο και η Τοπική Αυτοδιοίκηση της Σαλαμίνας κινήθηκαν δραστήρια προς αυτήν την κατεύθυνση.

Πραγματικά, τον Οκτώβρη του 2015 υπήρξαν τα πρώτα θετικά σημάδια ότι το ΤΑΙΠΕΔ εξαιρεί από την πώληση τη νησίδα του Αγίου Γεωργίου, και ο κ. Χατζηπέρος γνωστοποίησε τις προθέσεις του, αρχικά προς το Πολεμικό Ναυτικό, για διεκδίκηση τμήματος της νησίδας, με στόχο:

Να δημιουργηθεί Θεματικό Πάρκο για τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας. Σε αυτό το πρόγραμμα αναμένεται, σύμφωνα με πληροφορίες, να αξιοποιηθούν και υπάρχοντα κτίσματα στη «Σπιναλόγκα» του Πειραιά.

Ο Συγγρός στο νησί

Τα δημοσιεύματα στον Τύπο της εποχής ήταν πολλά και αποκαλυπτικά. Αξιοσημείωτη είναι και η μαρτυρία του πλούσιου τραπεζίτη Ανδρέα Συγγρού στα Απομνημονεύματά του, όπου αναφέρεται στην παραμονή του στο νησί από τις 31 Δεκεμβρίου 1871 μέχρι τις 10 Ιανουαρίου 1872, ερχόμενος από την Κωνσταντινούπολη (πηγή: Α. Βιρβίλης, ό.π.).

Πριν φτάσει ο Συγγρός, έγραψε σε έναν φίλο του στην Αθήνα ώστε κατά την ενδεκαήμερη κάθαρση να μην ταλαιπωρηθεί.

«Ούτος ενήργησε και τω παρεχωρήθησαν εις την ερημόνησον Αγιος Γεώργιος παρά την Σαλαμίνα, ωρισμένην διά καθάρσεις, δύο ισόγεια δωμάτια (ο Θεός να τα κάμη δωμάτια), τα οποία ενοικίασα και μετέφερε εκεί έπιπλα πρώτης ανάγκης, οίον κλίνας, τραπέζας, καθίσματα, μαγειρικά σκεύη κ.λπ., ακόμη και τάπητας. (…) Αμέσως ανεχώρησα διά Πειραιά παραλαβών μετ’ εμού τον μάγειρόν μου, τον θαλαμηπόλον μου και τον αμαξηλάτην μου μετά τεσσάρων ίππων και τριών αμαξών. Ανθρωποι και ζώα έπρεπεν, εννοείται, να υποστώμεν την κάθαρσιν».

Και μπορεί ο Συγγρός με την άνεση του χρήματος να είχε όλες αυτές τις ανέσεις, να έβγαινε για κυνήγι στο νησί και να δεχόταν και επισκέψεις. Ωστόσο, δεν ήταν για όλους ίδια η κατάσταση.

Η μαρτυρία του Λε Κορμπιζιέ

Εμποροι ψυχών

Ωστόσο, τα προβλήματα και η εκμετάλλευση των επιβατών φαίνεται ότι δεν είχαν τέλος. Η εφημερίδα «Ακρόπολις» σε δημοσίευμά της στις 17 Ιουλίου 1903 γράφει για «πρωτοφανές σκάνδαλον εν λοιμοκαθαρτηρίω» και αποκαλύπτει ότι «το λοιμοκαθαρτήριο του Αγίου Γεωργίου υδρεύεται από τα ατμόπλοια που εκτελούν εκεί κάθαρσιν. Τούτο συνέβη επανειλημμένως προ τινών ημερών».

Λίγες μέρες νωρίτερα, στις 12 Ιουλίου 1903, έγραφε σε πρωτοσέλιδο δημοσίευμα ότι «οι επιβάται ονομάζουν τερατώδεις τας τιμάς με τα οποίας έχουν διατιμήσει τα τρόφιμά των οι εκεί τροφοδόται οι οποίοι εννοούν να εκμεταλλευτούν την περίστασιν για να κάμουν εντός ολίγου μια περιουσίαν».

Τον Σεπτέμβρη του 1911 η μαρτυρία του Γαλλοελβετού αρχιτέκτονα Charles-Édouard Jeanneret-Gris, γνωστότερου ως Λε Κορμπιζιέ, είναι καταπέλτης:

«(…) Σε ένα μικρό μόλο όπου μας οδηγούν οι βαρκάρηδες στέκει ένας κύριος με άσπρο κασκέτο, δουλοπρεπής με τους πλούσιους, σκαιός και άξεστος με τους ταλαίπωρους: ένας υπάλληλος, ένας γραφειοκράτης! Συρματοπλέγματα χωρίζουν τα παραπήγματα… Η καραντίνα!

Βρωμερή καραντίνα σε ένα έρημο νησί στο μέγεθος μιας μεγάλης πλατείας. Καραντίνα ηλίθια, ενάντια σε όλους τους νόμους της λογικής: εστία χολέρας. Εδώ, υπάλληλοι, εκεί, λωποδύτες και ανέντιμοι. Ονειδος για την ελληνική κυβέρνηση που καθιέρωσε αυτόν τον θεσμό.

Μας κράτησαν εκεί τέσσερις μέρες βάζοντάς μας να πλαγιάζουμε με άγνωστους, μες στα ζωύφια και τις σαρανταποδαρούσες, κάτω από έναν πύρινο ουρανό, δίχως ένα δένδρο σε εκείνο το νησί του διαβόλου (…). Ενα εστιατόριο -με πομπώδη τίτλο- τόπος κατεργιάς, όπου εκείνοι που το πατρονάρουν -ένας βουλευτής καθώς φαίνεται- επιτρέπουν να πουλιέται το νερό σαράντα λεπτά το λίτρο, και σε υποχρεώνουν να τρως βρωμιές σε εξοργιστικές τιμές» (πηγή: Α. Βιρβίλης, ό.π.).

Από τον Δεκέμβριο του 1918 μέχρι τον Απρίλιο του 1919, με το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, έγινε εκ περιτροπής περιορισμός περίπου 6.500 ανδρών που είχαν αιχμαλωτιστεί από Γερμανούς και είχαν μεταφερθεί στο Γκόρλιτς της Γερμανίας.

Το 1924 ανακαινίστηκε πλήρως και δέχτηκε για κάθαρση, τόσο κατά την ανταλλαγή πληθυσμών με την Τουρκία βάσει της Συνθήκης της Λωζάννης όσο και κατά την υποδοχή απελευθερωθέντων αιχμαλώτων, πάνω από 100.000 άτομα.

Το 1939-40 ανεγέρθησαν νέα κτίρια και έγινε ανακαίνιση, ενώ κατά τη γερμανική κατοχή χρησιμοποιήθηκε ως Ναυαρχείο, αλλά με την αποχώρηση των Γερμανών λεηλατήθηκε.

Ενα διαφορετικό οίκημα. Είναι το πιο σύγχρονο απ’ όλα. Κατασκευάστηκε από τους Γερμανούς στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου καθώς χρησιμοποίησαν το νησί ως Ναυαρχείο. Το συγκεκριμένο κτΊριο, με οριοθετημένους, σε «σκαλοπάτια» τους κήπους, πιθανόν ήταν το Διοικητήριο. Δεξιά: Το εσωτερικό ενός από τα οικήματα της καραντίνας

Μετά την απελευθέρωση, το φθινόπωρο του 1947, έγινε η τελευταία κάθαρση: 620 επιβατών πλοίων και 42 ατόμων που έφτασαν αεροπορικώς από την Αίγυπτο όπου είχε ξεσπάσει επιδημία χολέρας.

Τα επόμενα χρόνια χρησιμοποιήθηκε ως ψυχιατρείο και το 1967 παραχωρήθηκε στο Πολεμικό Ναυτικό.

Άνοιξε το Τριώδιο.

 

     Και ενώ ακόμα δεν χωνέψαμε τις  απανταχού βασιλόπιτες και τα χάπενινγκ για τον Βαλεντίνο, να και η  τρελή αποκριά. Το άγχος της προετοιμασίας στο ζενίθ σε Πάτρα και Μοσχάτο για τα καρναβάλια που διοργανώνουν και από δίπλα και κάποιοι φτωχοί συγγενείς  να  τρέχουν να τους φτάσουν με δικά  τους τοπικά καραναβάλια. Και ένας Φλεβάρης καλοκαιρινός να μας αποχαιρετά σε μια βδομάδα θέλοντας έτσι να αποβάλει από πάνω του τη ρετσινιά  του "κουτσοφλέβαρου" χαρίζοντας μας μέρες ηλιόλουστες και λαμπερές.

   Ωστόσο αν θέλουμε να σοβαρευτούμε και να δούμε  τι είναι πραγματικά το Τριώδιο, τότε θα πρέπει να  αναφέρουμε τα παρακάτω:

   Τριώδιο  λέγεται  η εποχή πριν από το Πάσχα, κατά την οποία η Εκκλησία   μας προετοιμάζει    για τον εορτασμό του Πάσχα.. Το  Τριώδιο έχει πάρει την ονομασία του από το βιβλίο της Εκκλησίας που περιλαμβάνει  την υμνολογία της περιόδου αυτής. Το βιβλίο του Τριωδίου ανοίγει το απόγευμα του Σαββάτου , στον Εσπερινό   για την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου και κλείνει το Μεγάλο Σάββατο το βράδυ. Όλη αυτήν την εποχή ότι διαβάζουμε και ψάλλουμε στην Εκκλησία προέρχεται από αυτό το βιβλίο.

     Κάθε Κυριακή του Τριωδίου η Εκκλησία με το ανάλογο Ευαγγελικό ανάγνωσμα, μας    θυμίζει κάποιες αρετές τις οποίες πρέπει να αποκτήσουμε  όπως:

-          Την  Κυριακή  του Τελώνου και Φαρισαίου (η σημερινή) μας θυμίζει την ταπείνωση του Τελώνη.

-          Την  Κυριακή  του Ασώτου  μας θυμίζει  την μετάνοια και την επιστροφή.

-          Την Κυριακή  της Αποκριάς μας θυμίζει την αγάπη, η οποία είναι   το κριτήριο με το οποίο ο Θεός θα μας κρίνει κατά την Δευτέρα Παρουσία.

-          Την  Κυριακή  της Τυροφάγου μας θυμίζει την συγχωρητικότητα   και την συγνώμη.

 

Ειδικότερα τα σημερινά πρότυπα  του Φαρισαίου και του Τελώνη πολλά μηνύματα κομίζουν στο σημερινό άνθρωπο. Ο μεν Φαρισαίος που χρησιμοποιεί την Εκκλησία ως πεδίο προβολής, αναγνώρισης και κοινωνικής αποδοχής. Στοχεύει στους ανθρώπους και όχι στο Θεό. Κατά βάθος θέλει να αρέσει περισσότερο στους ανθρώπους και όχι στο Θεό. Επιζητεί την καταξίωση και τον έπαινο των ανθρώπων. Ο δε Τελώνης κρύβεται από  τους ανθρώπους. Εισέρχεται στο ναό για να  ταπεινωθεί απέναντι στο Θεό. Δεν τον ενδιαφέρει η δημόσια εικόνα του, ούτε η προβολή, ούτε τα καλά λόγια που θα πουν γι' αυτόν οι άνθρωποι αν τον δουν να προσεύχεται στο ναό. Ο Τελώνης θέλει να τον προσέξει ο Θεός γι' αυτό ταπεινώνεται. Στοχεύει στην ουσία, στην αιωνιότητα και όχι στα πρόσκαιρα φώτα της ανθρώπινης κοινωνίας.

Ο πρώτος ξεχειλίζει από κομπασμό και περηφάνεια, ο δεύτερος από απλότητα και ταπείνωση. Ο πρώτος υψώνει εαυτόν και συντρίβεται στα μάτια Θεού και ανθρώπων, ο δεύτερος ταπεινώνει εαυτόν και υψώνεται  στα μάτια του Θεού.

       

Ουμπέρτο Έκο , ο μεγάλος Ιταλός φιλόσοφος

"The press project"

Στις δέκα και μισή το βράδυ της Παρασκευής απεβίωσε ο διάσημος Ιταλός συγγραφέας Ουμπέρτο Έκο. Είχε γεννηθεί το 1932 και καταγράφηκε ακαδημαϊκά στην ιστορία ως ένας από τους σημαντικότερους σημειωτιστές και στην κοινή γνώμη ως σπουδαίος φιλόσοφος, κριτικός λογοτεχνίας, δοκιμιογράφος και μυθιστοριογράφος.

Άρχισε την ενασχόλησή του με τη δημοσιογραφία και, παράλληλα, δέχθηκε την θέση του διευθυντή Πολιτιστικού Προγράμματος στην Κρατική Ιταλική Τηλεόραση (RAI). Αυτό του έδωσε την ευκαιρία να δει την κοινωνία μέσα από τα μάτια των ΜΜΕ, που τότε μονοπωλούνταν και ελέγχονταν από την κυβέρνηση.

Το 1959 ο Ουμπέρτο Έκο έχασε τη δουλειά του στη RAI, γεγονός που δεν τον ενόχλησε ιδιαίτερα, γιατί έτσι άρχισε να ασχολείται περισσότερο με το γράψιμο και τις διαλέξεις. Με το δεύτερο βιβλίο του («Τέχνη και κάλλος στην αισθητική του Μεσαίωνα») απέδειξε στον πατέρα του ότι βρήκε τον δρόμο του στη ζωή (και τη δουλειά που τού ταιριάζει) μέσα από τη λογοτεχνία.

Τον ίδιο χρόνο έγινε γενικός επιμελητής του μη λογοτεχνικού τομέα του εκδοτικού οίκου Bompiani στο Μιλάνο και άρχισε να γράφει τη στήλη «Diario Minimo» (ελάχιστο ημερολόγιο) στην εφημερίδα «Il Verri». Μέσα από τη στήλη αυτή οι απόψεις του για την γλωσσολογία και την κοινωνική πραγματικότητα μπήκαν στα σπίτια των Ιταλών. Μέσα από τη στήλη αυτή άρχισε να εστιάζει το ενδιαφέρον του και να εκλεπτύνει τις απόψεις του στη Σημειολογία.

Με τα ακαδημαϊκά γραπτά του ο Έκο εστιάζει στη σημειολογία και στις επιπτώσεις της στην κοινωνία. Μελέτησε σε βάθος τις κοινωνίες από τον Μεσαίωνα ως σήμερα και τα κοινά στοιχεία ανάμεσα στις γλώσσες, στα σύμβολα και στην κοινωνική ανάπτυξη. Από τότε ως σήμερα έχει γράψει δεκάδες δοκίμια («Πώς γίνεται μια διπλωματική εργασία», «Μεταξύ ψεύδους και ειρωνείας», «Κήνσορες και θεράποντες» (πρωτότυπος τίτλος στα ιταλικά "apocalittici e integrati), «Ο υπεράνθρωπος των μαζών», «Θεωρία της σημειωτικής», «Η Αποκάλυψη του Ιωάννη», «Πέντε ηθικά κείμενα», «Δεύτερο ελάχιστο ημερολόγιο», «Η ποιητική του Τζέιμς Τζόις», «Τι πιστεύει αυτός που δεν πιστεύει» κ.ά.), ενώ παράλληλα συνεργάστηκε με πολλές εφημερίδες.

Από το 1962 ως το τέλος του 1970 ο Έκο ανέπτυξε τη δική του θεωρία στη Σημειολογία. Το 1965 εξελέγη καθηγητής Οπτικών Επικοινωνιών στη Φλωρεντία και το 1966 μετακόμισε στο Μιλάνο, όπου και έγινε καθηγητής της Σημειολογίας στο εκεί πολυτεχνείο. Το ακαδημαϊκό του ενδιαφέρον άρχισε να στρέφεται σε πολιτιστικές μελέτες και αρχίζει να ερευνά τον ρόλο της γλώσσας και της λογοτεχνίας στην κοινωνία, καθώς και την επίδραση της κοινωνίας στη λογοτεχνία και στη γλώσσα. Το 1971 το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια του προσέφερε τη θέση του τακτικού καθηγητή της Σημειολογίας και το 1974 ο Έκο οργάνωσε τον Διεθνή Σύνδεσμο Σημειολογικών Μελετών.

Οι μεγάλες αλλαγές που έφερε η δεκαετία του 1970 στην ιταλική κοινωνία επηρέασαν και τα γραπτά του Ουμπέρτο Έκο. Άρχισε, λοιπόν, να γράφει μυθιστορήματα (Το όνομα του Ρόδου - 1980, Το Εκκρεμές του Φουκώ - 1988, Το νησί της προηγούμενης μέρας - 1994, Μπαουντολίνο - 2001, Η μυστηριώδης φλόγα της βασίλισσας Λοάνα - 2006, Το κοιμητήριο της Πράγας - 2010, Το φύλλο μηδέν- 2015). Όταν έγραψε το πρώτο του μυθιστόρημα «Το όνομα του Ρόδου», οι εκδότες του υπολόγιζαν τις πωλήσεις γύρω στα 30.000 αντίτυπα. Και, φυσικά, δεν φαντάζονταν ποτέ τα 9.000.000 αντίτυπα που πώλησε τελικά το βιβλίο, σε διεθνές επίπεδο, το οποίο έκανε τον συγγραφέα γνωστό στον εξωακαδημαϊκό κόσμο.

Ο Έκο γνώριζε άπταιστα πέντε γλώσσες, μεταξύ των οποίων αρχαία ελληνικά και λατινικά, που χρησιμοποιούσε πολύ συχνά στα βιβλία του, επιστημονικά και λογοτεχνικά. Από την αρχή της καριέρας του έως τον θάνατό του κέρδισε πολλές τιμητικές διακρίσεις και έκανε δεκάδες εκδοτικές επιτυχίες. Περνούσε τον καιρό του με τη γυναίκα του και τα δύο παιδιά τους ανάμεσα στο σπίτι του στο Μιλάνο (ένα διαμέρισμα-λαβύρινθο με μια βιβλιοθήκη 30.000 βιβλίων και στο εξοχικό του στο Ρίμινι (ένα τεράστιο κτήμα του 17ου αιώνα, στο οποίο παλιά στεγαζόταν ένα σχολείο Ιησουιτών).

Ο Ουμπέρτο Έκο έπασχε από καρκίνο.