Οι δύο τάφοι του Αγίου Λαζάρου.

  Όσοι έχουν επισκεφθεί την Κύπρο και ιδιαίτερα την πόλη της Λάρνακας (αρχαίο Κίτιο) θα έχουν θαυμάσει τον περικαλλή ναό του Αγίου Λαζάρου, ο οποίος είναι χτισμένος πάνω σε αρχαία ερείπια άλλου ναού. Στο υπόγειό του διατηρείται ένας ολόκληρος αρχαιολογικός χώρος στον οποίο συμπεριλαμβάνεται και ο δεύτερος τάφος του Αγίου Λαζάρου. Ο Λάζαρος κατέφυγε στην Κύπρο μετά την Ανάσταση του Χριστού. Ο ίδιος ήταν ζωντανή απόδειξη της Θεότητας του Χριστού και οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι τον κυνηγούσαν με σκοπό να τον εξοντώσουν. Έτσι ο Λάζαρος κατέφυγε στην Κύπρο όπου μετά από χρόνια και κατά τη διάρκεια  της Α΄Αποστολικής του περιοδείας τον συνάντησε ο Απόστολος Παύλος και τον όρισε υπεύθυνο για τη ζωή και τη διδαχή των πρώτων χριστιανών της Κύπρου. Ο Λάζαρος ορίστηκε ως επίσκοπος Κιτίου.

  Ωστόσο στην Παλαιστίνη σήμερα θα συναντήσουμε και τον πρώτο τάφο του Λάζαρου απ' όπου τον ανέστησε ο Χριστός.

Ο Λάζαρος τα κάλαντα και ο ..... κολιός!

   Και να που φθάσαμε στο Σάββατο του Λαζάρου. Χωρίς να πάρουμε αναπνοή στην κυριολεξία. Μόλις  αποφάγαμε από τις πίτες  και  τα αποκριάτικα να σου και ο Λάζαρος καμαρωτός - καμαρωτός μέσα από το μνήμα να μας προμηνύει  τη Μεγάλη Ανάσταση.

  Η  σημερινή ημέρα έχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Θεολογικό αλλά  και λαογραφικό. Ο φίλος  του Χριστού Λάζαρος ενώ έχει κλείσει τέσσερις μέρες στον τάφο, ακούει το κάλεσμα - προσταγή του Χριστού να έρθει στη ζωή. Το μεγαλύτερο θαύμα του Ιησού πριν τη δική του Ανάσταση, και είναι αυτό που στην κυριολεξία πυροδοτεί  το μένος και τις αντιδράσεις  των Γραμματέων και Φαρισαίων και οδηγούν στη σύλληψη και τη θανάτωσή Του.

   Από  την άλλη ο λαός έχει εμπλουτίσει  τη σημερινή ημέρα με πολλά έθιμα, κάλαντα, συνήθειες που εισάγουν τους πιστούς στο κλίμα  της Μεγάλης Εβδομάδας. 

 

  Άκουσα για πρώτη φορά τα κάλαντα του Λαζάρου μέσα στο καράβι που με έφερνε στην Αίγινα ένα Σάββατο του Λαζάρου κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’70.

  Παρόλο που έβγαινα από μικρός για τα κάλαντα στις γειτονιές του Πειραιά, ποτέ δεν είχα ακούσει αυτά τα κάλαντα  τα οποία μου προκάλεσαν τεράστια εντύπωση όταν δύο καλαντιστές μεγάλης ηλικίας άρχισαν να τα τραγουδούν μπροστά  στο μπαρ  του πλοίου. Τα σχολεία  που λειτουργούσαν τότε και Σάββατο μόλις είχαν κλείσει για τις διακοπές του Πάσχα κι εμείς όπου φύγει – φύγει για την Αίγινα.

   Μεσημέρι λοιπόν Σαββάτου του Λαζάρου μέσα  στο μεσημεριανό δρομολόγιο  του «Αφαία» από Πειραιά για Αίγινα, που τότε έφευγε καθημερινά  στις 13.40 μ. μ.  Πίσω μας  ερχόταν το «Καμέλια» που έφευγε στις 14.00 μ. μ.  για μέρη μακρινά  για τα παιδικά μου μάτια τότε, όπως τα Μέθανα, τον Πόρο, την Ύδρα, την Ερμιόνη, τις Σπέτσες.

   Λίγο λεπτά μετά  την αναχώρηση και αφού είχαμε  βγει για τα καλά από το λιμάνι, άκουγα για πρώτη φορά τα πάθη του Λαζάρου τα οποία μετά από λίγο συμπληρώνονταν και με τους στίχους για την Κυριακή των Βαΐων  όπου μπορεί να  «τρώμε ψάρι και κολιό αλλά την άλλη Κυριακή θα φάμε το ψητό το αρνί».

    Δε  θυμάμαι βέβαια  αν εκείνοι οι επιβαίνοντες  του πλοίου καλαντιστές είχαν τηρήσει επακριβώς το στίχο  ή είχαν προσθέσει  τις δικές τους παραλλαγές, ωστόσο ψάχνοντας στα βιβλία που αφορούν την Αίγινα ανακάλυψα  την εκδοχή που παραθέτει  στο βιβλίο  του ο κ. Ιωάννης Μάντζαρης. Σύμφωνα λοιπόν με το συγγραφέα  τα κάλαντα του Λαζάρου στην Αίγινα έχουν ως εξής:

« Σήμερον έρχεται ο Χριστός, ο επουράνιος Θεός.

 Εν τη πόλει Βηθανία, Μάρθα κλαίει και Μαρία:

Αν θα  ήσουν εδώ Χριστέ  μου, δεν θα πέθαινε ο αδελφός μου.

Άδη Τάρταρε και Χάρο, Λάζαρε θε να σε πάρω.

Σήκω Λάζαρε απ’ τον Άδη, για να φας ψωμί και λάδι.

Λάζαρος απολυτρωμένος και με το κερί ζωσμένος.

Λάζαρε μου, Λάζαρε μου, φίλε και αγαπητέ μου,

πες μας Λάζαρε τι είδες, εις τον Άδη που επήγες.

Δώστε μου λίγο νεράκι να ξεπλύνω το φαρμάκι,

της καρδιάς μου, των χειλέων και μη μη ρωτάτε πλέον.

 Είδα  φόβους, είδα  τρόμους, είδα βάσανα  και πόνους»

 Ο κ. Μάντζαρης προσθέτει επίσης ότι τα κάλαντα στην παλιά Αίγινα τα έψαλλαν τα κορικάτσα (μικρά κορίτσια) που γύριζαν από πόρτα σε πόρτα κρατώντας μικρά καλάθια στολισμένα με λουλούδια κάθε λογής και κόκκινες κορδέλες. Οι νοικοκυρές τα φίλευαν με αυγά που ήταν τότε πολύτιμα για τη διατροφή των παιδιών και τα κορικάτσα θέλοντας να ευχαριστήσουν τις νοικοκυρές υπενθύμιζαν πως:

«Η κουφή Βδομάδα μπαίνει, του Λαζάρου κατεβαίνει,

 έρχεται και η γουρλομάτα με τα γουρλωμένα μάτια».

    Τέλος σε πολλά σπίτια οι νοικοκυρές ζύμωναν τα λαζαράκια, μικρά ψωμιά με μορφή ανθρώπινη στα οποία έβαζαν σταφίδες και αμύγδαλα για μάτια και στόμα. Επίσης δεν λούζονταν το Σάββατο του Λαζάρου γιατί πίστευαν πως θα τρέμει το κεφάλι τους όλο το χρόνο.

Σε πολλά μέρη της πατρίδας μας τα κορίτσια  που λένε τα κάλαντα αυτήν την ημέρα τα αποκαλούν: "Λαζαρίνες".
   Το έθιμο τηρείται αναλοίωτο σε πολλά μέρη της πατρίδας μας. Φέτος αναβίωσε στην παραλία της Πέρδικας από μαθητές του Δημοτικού Σχολείου και του Νηπιαγωγείου του χωριού. 

"Τα αξόδευτα" της κ. Β. Χαμαλέλη- Μπούκλα.

  Γνωστή σε όλους μας από προηγούεμενες  συγγραφικές  δουλειές  η εκπαιδευτικός κ. Βάσω  Χαμαλέλη - Μπούκλα  επιχειρεί  ένα καινούργιο  πέταγμα  στο χώρο της ποίησης  με την κυκλοφορία  της πρώτης  ποιητικής  της συλλογής με  τον τίτλο: "Τα αξόδευτα".

   Την  ποιητική της  δουλειά  θα παρουσιάσουν σε ειδική εκδήλωση  στο Σύλλογο  Γυναικών Αίγινας το Σάββατο  31  Μαρτίου και ώρα  7  το απόγευμα  οι : κ. Φλώρα  Αλυφαντή, ο κ. Δημήτρης Νικολόπουλος, η κ. Αρχοντούλα Γεωργοπούλου και η κ. Μαρία  Καλούδη.

   Θα  ακολουθήσει  καλλιτεχνικό πρόγραμμα από τους: Αρετή Πηγιαδίτη και Διονύση Μικέλη.

Για το σπίτι του Ροδάκη.

   Άλλη  μια εκδήλωση  προγραμματίζεται  για  το  σπίτι του Ροδάκη.  Ο  Σύλλογος Γυναικών Αίγινας μας προσκαλεί την Παρασκευή 30 Μαρτίου και ώρα  19.00  στην αίθουσα του, σε ειδική εκδήλωση αφιερωμένη  στη  μεγάλη αρχιτεκτονική κληρονομιά  που αποτελεί  για όλους μας  το σπίτι  του Ροδάκη στο Μεσαγρό  της Αίγινας.

   Το κτίσμα  που έχει  γίνει αντικείμενο μελέτης και έρευνας από πολλούς πανεπιστημιακούς δασκάλους και φοιτητές  εξακολουθεί  να μας κτυπά  το καμπανάκι  της ευθύνης μας  γι αυτό. Κάθε αναφορά, κάθε  εκδήλωση, κάθε  κουβέντα και δράση είναι ευπρόσδεκτη και θεμιτή μέχρι  να αποκατασταθεί πλήρως το κτίσμα αυτό της Αιγινήτικης λαϊκής  αρχιτεκτονικής  και  οι κάτοικοι και οι επισκέπτες  της Αίγινας στο μέλλον να μπορούν να το επισκέπτονται και να θαυμάζουν  την απαράμιλλη ομορφιά  του.

Κουφή ή Βαγιανή Εβδομάδα

    Η εβδομάδα που διανύουμε αποκαλείται από την Εκκλησία «κουφή» επειδή δεν υπάρχουν ψαλμωδίες και Χαιρετισμοί εν αναμονή των Παθών. Μια μικρή ανάπαυλα λίγο πριν τη Μεγάλη Εβδομάδα όπου οι πιστοί καλούνται κάθε βράδυ να προσέρχονται στις βραδυνές ακολουθίες.

   Βρισκόμαστε πλέον στην έκτη και τελευταία εβδομάδα της Μεγ. Σαρακοστής ονομάζεται "Εβδομάδα των Βαϊων". Για έξι μέρες πριν το Σάββατο του Λαζάρου και την Κυριακή των Βαϊων η λατρεία της Εκκλησίας μας ωθεί ν' ακολουθήσουμε το Χριστό καθώς πρώτος αναγγέλει το θάνατο του φίλου Του και κατόπιν αρχίζει το ταξίδι Του στη Βηθανία και στην Ιερουσαλήμ.  
Στο κέντρο της προσοχής είναι ο Λάζαρος - η αρρώστεια του, ο θάνατός του, ο θρήνος των συγγενών του και η αντίδραση του Χριστού σ' όλα αυτά.

    Σε πολλά  μέρη της πατρίδας μας η εβδομάδα αυτή λέγεται και "βαγιανή" διότι προετοιμάζουν οι νοικοκυρές τα βάγια για να τα πάνε στην Εκκλησία. Παράλληλα ξεκινά και η προετοιμασία για το νοικοκύρεμα του σπιτιού, το άσπρισμα και το καθάρισμα των αυλών, η φροντίδα για να είναι όλα στη θέση τους πάνω στο Πασχαλινό τραπέζι. Η άνοιξη της φύσης - ανάστασή της - μετά το χειμώνα φέρνει και την ανάσταση των ψυχών, την αλλαγή της διάθεσης όλων, την προσδοκία και την ελπίδα, την καταλλαγή και την συμφιλίωση.

  

Η παρέλαση από ψηλά.

   Η λήψη είναι από το κτίριο της οικογένειας Βογιατζή. Φωτογράφος η αγαπημένη φίλη κ. Σαλώμη Μελισσάρη, η οποία μας έστειλε τις όμορφες αυτές  φωτογραφίες  από την παρέλαση  της 25ης Μαρτίου  κάτω από το συννεφιασμένο  ουρανό   της Αίγινας.

   Ευχαριστούμε  πολύ  Σαλώμη.

Η παρατεταμένη νεότητα των 10 μικρών Μήτσων.

  Απόγευμα Κυριακής 25ης Μαρτίου και στην οθόνη του ANT1 δέκα γνώριμα πρόσωπα της δεκαετίας  του '90 ξύπνησαν μνήμες, νοσταλγία και ξεπάγωσαν  το χαμόγελό μας. Το χαμόγελο που τα τελευταία χρόνια δεν προσφέρεται απλόχερα και είναι πολύ καχύποπτο και φοβισμένο. 

  Οι "10 μικροί Μήτσοι"  η μεγαλύτερη τηλεοπτική επιτυχία  του Λάκη Λαζόπουλου που χάρισε πολλές πρωτιές τηλεθέασης στο Mega, επιστρέφει με καινούργια επεισόδια σε νέο κανάλι. Στον ANT1. Οι συντελεστές  τους όμως σκέφτηκαν και πολύ καλά έκαναν να μας φρεσκάρουν τη μνήμη και να προκαλέσουν  το ενδιαφέρον μας με ένα ποτ- πουρί από  τα καλύτερα στιγμιότυπα εκείνων των παλαιών εκπομπών. 

  Και ήταν όλοι  τους εκεί. Όχι μόνο οι δέκα Μήτσοι αλλά και οι εξαιρετικοί προσκεκλημένοι τους, σε έξυπνα και μοναδικά νούμερα σαρκασμού και αυτοσαρκασμού. Παίζοντας με το μύθο  τους, την ιστορία  τους, τη γοητεία  τους, το παρελθόν τους, κλείνοντας  το μάτι σε όλους μας και συγχρόνως αποχαιρετώντας μας. Γιατί πολλοί από αυτούς πλέον δεν υπάρχουν.

   Πως να μην  θυμηθούμε  το κορυφαίο νούμερο  του Θανάση Βέγγου ως κλέφτη Θωμά, που είναι ξεχασμένος μέσα στο τμήμα για 50 ολόκληρα χρόνια από τον κολλητό του Ηλία - Κώστα Χατζηχρήστο. Οι δυό  τους συναντιούνται μετά από 50 χρόνια σε μια αγνώριστη Αθήνα. Ευφυέστατο και κορυφαίο νούμερο από το Λάκη Λαζόπουλο. Ένα άλλο νούμερο ήταν αυτό του Ντίνου Ηλιόπουλου ως Διευθυντή Φυλακών που διαπραγματεύεται και προγραμματίζει τις άδειες  των κρατουμένων ανάλογα με  τις κλοπές που έχουν σχεδιάσει να διαπράξουν.

   Η  Αλίκη Βουγιουκλάκη που συλλαμβάνεται από  το όργανο  για "παρατεταμένη νεότητα"  ή η Ρένα Βλαχοπούλου που προτρέπει τον ταξιτζή Μήτσο για πικ - νικ με κόλυβα. Η Σπεράντζα Βρανά αμετανόητη και ερωτοτροπούσα με τον ταξιτζή. Κοντά  σε αυτούς η Τασώ Καββαδία, η Μαρία Φωκά, ο Χρήστος Ευθυμίου, ο Τζίμης Πανούσης.

   Αυτοί οι Μήτσοι δεν μας κάνουν να νοσταλγούμε μόνο όλα αυτά  τα πρόσωπα. Δεν μας διασκεδάζουν ακόμα με τα καμώματα  των Ελλήνων της δεκαετίας  του '90 που μοιάζουν σαν  χθεσινά. Μας  πονάνε λίγο, γιατί  μας γυρνάνε πίσω σε μια δεκαετία  που ο Έλληνας ακόμα ονειρευόταν  και ήλπιζε για κάτι καλύτερο. Ήταν η εποχή με τα  τελευταία  - λες - οράματα και μεγάλα  όνειρα. Μια εποχή καθόλου αθώα  που φάνταζε όμως  όμορφη. Και εμείς περιμέναμε  κάθε βδομάδα  το Φευγουλέα ή την πλούσια  Γρουμπουλάκη, τη υστερική μάνα και τον υπαλληλάκο να μας  ταξιδέψουν  στο όνειρο. 

   Πολλά  έχουν αλλάξει από τότε. Πρόσωπα ήρθαν και έφυγαν. Άλλα σάλπαραν για το μεγάλο ταξίδι. Η δραχμή δεν υπάρχει πιά. Οι Ολυμπιακοί στην Αθήνα έγιναν και η Ελλάδα ήρθε επιτέλους πρώτη στη Γιουροβίζιον, η πρωτεύουσα απέκτησε νέο αεροδρόμιο και μετρό  και όλοι πιά έχουμε κινητό όμως οι "Μήτσοι" δεν θα πάψουν ποτέ να είναι  ίδιοι. Βουτηγμένοι μέσα στα προβλήματα και τα αδιέξοδά τους, να βρίσκουν το κουράγιο να τραγουδούν, να χορεύουν, να αυτοσαρκάζονται 

Και  η Αλίκη από δίπλα να παραπονιέται για  την παρατεταμένη νεότητά της.

Τρόφιμα στο Λεούσειο Ίδρυμα από τη Θεατρική Ομάδα Κυψέλης

   Δύο μεγάλες αποστολές  τροφίμων, προσφορά από τη Θεατρική Ομάδα Κυψέλης, προς το συσσίτιο  του Λεουσείου Ιδρύματος, έφθασαν  στους  χώρους  του Λεουσείου και  τις παρέλαβε η κ. Έφη Παπαευσταθίου.

   Πρόκειται για  την προσφορά  του κοινού που παρακολούθησε  την παράσταση "Έγκλημα  στο Χαλικάκι". Κάποιοι θεατές προσέφεραν  σε  τσάντες είδη τροφίμων ενώ  οι περισσότεροι χρήματα. 

   Με  τα  χρήματα αυτά  αγοράστηκαν είδη μαναβικής από  το κατάστημα  του κ.  Γιώργου Πούντου στην Κυψέλη  και είδη  παντοπωλείου από το κατάστημα  του κ. Ν. Αξιώτη  στο Λεόντι. Συνολικά αξίας  300  ευρώ. Απομένει ακόμα άλλη μία αποστολή.

   Οφείλουμε να ευχαριστήσουμε  όλο  τον κόσμο  που προσέφερε  από το υστέρημά  του με σκοπό να  ενισχυθεί  ουσιαστικά  η καθημερινή και τόσο σημαντική  κοινωνική και  ανθρωπιστική  παρέμβαση  της  Εκκλησίας  μέσω του Λεουσείου Ιδρύματος  στην τοπική μας κοινωνία.

Μια άγνωστη σελίδα της Καποδιστριακής εποχής στην Αίγινα: Επίσκοπος Ρεθύμνης Ιωαννίκιος

Μια άγνωστη σελίδα  της εκπαιδευτικής ιστορίας  της  Αίγινας των χρόνων του Ι. Καποδίστρια έρχεται  στο φως με  τη δημοσίευση  του παρόντος σημειώματος  που μας παραχώρησε ο κ. Δημοσθένης Παπαλεονάρδος.  Αναφέρεται στη δράση και  το έργο στην Αίγινα  του εξόριστου στην Ελλάδα Επισκόπου  Ρεθύμνης Ιωαννικίου.

Ας  διαβάσουμε  το κείμενο:

Στις μέρες μας γίνεται πολύς λόγος για το μάθημα των Θρησκευτικών και τη διδασκαλία του. Το ζήτημα αυτό έχει εγείρει πλήθος αντιδράσεων στους χώρους της Πολιτείας, της Εκκλησίας, της εκπαιδευτικής κοινότητας αλλά και πολλών φορέων. Πως όμως το νησί μας η Αίγινα πρωτοπορεί και στο θέμα αυτό μέσα από την ιστορία;  Το τελευταίο χρονικό διάστημα κατά τις επισκέψεις μου στο Ρέθυμνο αλλά και ιδιαίτερα συνδεόμενος με τη Μητρόπολη Ρεθύμνης ανακάλυψα ότι ένας φωτεινός επίσκοπος ως δάσκαλος στις δύσκολες εποχές της Επαναστάσεως του 1821 και μετά από αυτήν, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στο μάθημα των θρησκευτικών στα σχολεία και μάλιστα διαμένοντας για μεγάλο χρονικό διάστημα στην Αίγινα.

Στα 1817 ο Ιωάννης Μεταξάς Λαζαρόπουλος ο μετέπειτα Επίσκοπος Ρεθύμνης Ιωαννίκιος ήταν δάσκαλος  στα δύσκολα χρόνια της σκλαβιάς και προσέφερε τα μέγιστα για την Ελληνοχριστιανική εκπαίδευση των παιδιών.  Όπως αναφέρει ο Γερμανός περιηγητής F.W. Sieber ο Δάσκαλος Ιωάννης Λαζαρόπουλος,  «είχε μια βιβλιοθήκη από μερικές εκατοντάδες των πιο εκλεκτών έργων». Αυτός ήταν «ο Ιωάννης Μεταξάς Λαζαρόπουλος… ο εξαιρετικός ελληνοδιδάσκαλος που …στο Ρέθυμνο διδάσκει (περί το 1817) από Αρχαία Ελληνικά μέχρι Τριγωνομετρία.» Μάλιστα τα βιβλία του τα δώρισε στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Ρεθύμνου . Ο Ιωάννης Μεταξάς Λαζαρόπουλος χειροτονείται και ενθρονίζεται Επίσκοπος στο Ρέθυμνο τον Ιούλιο του 1826.

Κατά τα πρώτο χρόνο της αρχιερατείας ο επίσκοπος Ρεθύμνης Ιωαννίκιος ξέθαψε τα άγια λείψανα, των Αγίων Τεσσάρων Νεομαρτύρων ώστε, "άλλα να φυλαχθούν στον επισκοπικό ναό, άλλα να δοθούν σε μοναστήρια και ναούς κι άλλα να πάρουν απλοί χριστιανοί, κληρικοί και λαϊκοί, τιμώντας τα πρεπόντως και ενδυναμούμενοι στον εμπερίστατο βίο τους".  Λίγο καιρό μετά από την ενθρόνισή του ως Επισκόπου Ρεθύμνης, και συγκεκριμένα κατά τον Δεκέμβριο του 1827 ο Ιωαννίκιος κατέφυγε με ρώσικο πλοίο στην επαναστατημένη Ελλάδα. Αφορμή μπορεί να υπήρξε το γεγονός είναι ότι μετά την εκλογή του Καποδίστρια ως Κυβερνήτη της Ελλάδας 23.4.1827, την «Ιουλιανή Σύμβαση» 24.6/6.7.1827, και τη ναυμαχία στο Ναυαρίνο στις 8/20.10.1827, η Επανάσταση στην Κρήτη αναζωπυρώθηκε από το Φθινόπωρο του έτους αυτού. Οπότε η φυγή του Επισκόπου το Δεκέμβρη του 1827 ήταν αναγκαία για τη σωτηρία του.

Ο Επίσκοπος Ρεθύμνης Ιωαννίκιος εγκαθίσταται στην Αίγινα μετά από πρόσκληση του Ιωάννη Καποδίστρια. Με το υπ΄ αριθ. 46 διάταγμα της 18ης Οκτωβρίου 1829  που υπογράφει ο κυβερνήτης Ιωάννης  Καποδίστριας δημοσιευμένο στην Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος ,ο Ρεθύμνης  Ιωαννίκιος διορίστηκε μέλος της Επιτροπής την οποία αποτελούσαν ο Αιγίνης Γεράσιμος, ο Ταλαντίου Νεόφυτος και ο Κυρήνης Παρθένιος, Σε αυτή την Επιτροπή   ανατέθηκε η σύνταξη των θρησκευτικών σχολικών βιβλίων δηλαδή του Ευχολογίου, της Σύνοψης και Κατήχησης, με βάση το σχέδιο που είχε εκπονήσει ένας άλλος αξιόλογος εκκλησιαστικός άνδρας και λόγιος της εποχής, ο Βαρθολομαίος Κουτλουμουσιανός. Μια σημαντική απόφαση του Κυβερνήτη Καποδίστρια στοχεύοντας στην Ελληνοχριστιανική διδασκαλία στους νέους της Μεταεπαναστατικής Ελλάδας.

Ο Ρεθύμνης Ιωαννίκιος σύμφωνα με έγκριτες πηγές από τα αρχεία του Ρεθύμνου συλλειτουργεί στο Μητροπολιτικό Ναό Αιγίνης και συμμετέχει στη τελετή των εγκαινίων του Κεντρικού Ελληνικού Σχολείου στην Αίγινα στις 8 Ιανουαρίου 1830. Στις 7 Αυγούστου 1830 προεξάρχει στο μνημόσυνο του Βασιλιά της Βρετανίας Γεωργίου του Δ΄ το οποίο τελείται στην Αίγινα. Μάλιστα βλέπουμε στη συνέχεια τον Επίσκοπο Ρεθύμνης Ιωαννίκιο να κατέχει την 8η θέση στον από 22.10.1831 κατάλογο στέρησης μισθών (απόλυσης) ισάριθμων από αυτούς, που προσέφεραν υπηρεσίες στο εκπαιδευτικό Συγκρότημα του Ορφανοτροφείου της Αίγινας, ένα μήνα μετά τη δολοφονία του Κυβερνήτη.

Μέχρι το 1838 ο Ιωαννίκος ως εξόριστος από την επαρχία του στην Ελλάδα αλλά και στο νησί μας κρατούσε το τίτλο του Επισκόπου Ρεθύμνης χωρίς να βρίσκεται στο Ρέθυμνο. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο στη συνέχεια τον εκλέγει Μητροπολίτη Ιωαννίνων. Τη χρονιά αυτή που ενθρονίζεται στα Ιωάννινα ,βρήκε μαρτυρικό θάνατο με απαγχονισμό ο νεομάρτυρας Γεώργιος. Μάλιστα ο εν λόγω ιεράρχης αναφέρει με έκθεση του στις αρχές 1839 προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο τα περί του μαρτυρικού θανάτου και των επακολουθησάντων θαυμάτων στο τάφο του Νεομάρτυρος Γεωργίου του εν Ιωαννίνοις και βάσει αυτής ανακηρύχθηκε Άγιος με Συνοδική Πράξη στις 19 Σεπτεμβρίου 1839 .

Η Αίγινα φιλοξένησε έναν σπουδαίο Ιεράρχη ο οποίος όχι μόνο συνέβαλε με τη προσωπικότητα του στη διαμόρφωση της Ελληνοχριστιανικής 
διδασκαλίας στα δύσκολα χρόνια της σκλαβιάς αλλά και υπήρξε στενός συνεργάτης του Ιωάννη Καποδίστρια για τη συγγραφή των θρησκευτικών σχολικών βιβλίων. Αξιώθηκε δε να συνδεθεί με το μαρτύριο των Αγίων Τεσσάρων Νεομαρτύρων των εν Ρεθύμνη και του Αγίου Νεομάρτυρος Γεωργίου του εν Ιωαννίνοις.

Δημοσθένης Διον. ΠΑΠΑΛΕΟΝΑΡΔ0Σ

          Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)

Το πλοίο του Κ. Κανάρη στο λιμάνι της Αίγινας.

     Ένα σπάνιο  σχέδιο με μελάνι  είδε  το φως της δημοσιότητας μέσα από το έγκυρο AeginaLight.gr. Πρόκειται  για ένα σχέδιο με μελάνι και μολύβι σε χαρτί, 212 x 312 mm που περιλαμβανόταν  ανάμεσα στα 517 σπάνια βιβλία, έγγραφα, χειρόγραφα, φωτογραφίες και χαρακτικά, σε δημοπρασία  του οίκου Βέργου . Τίτλος στα αγγλικά κάτω στο μέσο: «Canaris’s / Fireship», τόπος και χρονολογία κάτω δεξιά: «AEGINA 12 JULY 1826».

   Απεικονίζει το πυρπολικό του Κανάρη στην Αίγινα (12 Ιουλίου 1826), λίγο πριν αναχωρήσει για την εκστρατεία της Σάμου, όπου ο ήρωας έχασε τρεις συντρόφους του κινδυνεύοντας σοβαρά και ο ίδιος. Το πυρπολικό του βυθίστηκε πριν εκραγεί .

    Συναρπάζει  η εικόνα  της επαναστατικής Αίγινας. Άλλωστε μην ξεχνάμε πως  ο Κωνσταντίνος Κανάρης είχε  μεγάλους δεσμούς με την Αίγινα. Απόδειξη  το σπίτι  του κοντά  στο λιμάνι  που υπάρχει μέχρι σήμερα.  Η  οικία του Κων. Κανάρη (ιδιοκτησίας σήμερα Α. Λυκούρη) στην ομώνυμη οδό στην πόλη της Αίγινας, είναι ένα ενδιαφέρον κεραμοσκέπαστο νεοκλασικό κτίριο με λιτές όψεις και αξιόλογα επί μέρους μορφολογικά στοιχεία, όπως είναι οι παραστάδες στις γωνίες του κτηρίου, τα πλαίσια στα παράθυρα, το ξύλινο δαντελωτό κόσμημα κάτω από το γείσο της στέγης, η τζαμαρία στην οποία οδηγεί η πέτρινη σκάλα ανόδου στον όροφο. Το κτίριο αναδεικνύεται από τον κήπο που το περιβάλλει.

    Δυστυχώς όπως και τόσα άλλα  ιστορικά σπίτια  του νησιού που συνδέονται με  τα επαναστατικά και μετα- επαναστατικά χρόνια  στην Αίγινα  είναι βυθισμένα στη λήθη και στη λησμονιά από την επίσημη πολιτεία. Λίγοι  τα  γνωρίζουν ενώ θα έπρεπε να είναι σημεία  αναφοράς  και να απολαμβάνουν  της φροντίδας και της προβολής  που τους αρμόζει.

Η ιστορία του ναού της Ευαγγελίστριας στην Κυψέλη.

Η ιστορία του Ναού Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στην Κυψέλη της Αίγινας.

Οι απαρχές της  ιστορίας της ανοικοδόμησης του Ιερού Ναού της Ευαγγελίστριας στην Κυψέλη αναζητούνται στα μέσα του 19^ου αιώνα. Οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού που ονομαζόταν τότε «Μαρνάς», αποφάσισαν να φτιάξουν ναό όχι στη σημερινή θέση της πλατείας της Κυψέλης, αλλά  στην περιοχή που σήμερα βρίσκονται τα συνεργεία αυτοκινήτων στου «Μπρίκια», στη λεωφόρο της Κυψέλης. Η Εκκλησία άρχισε να κτίζεται το διάστημα 1840 - 45. Το νέο τους ναό τον αφιέρωσαν στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Όμως δεν πρόλαβαν να τον εγκαινιάσουν γιατί μέσα σε μια νύχτα, ολόκληρη η σκεπή του ναού γκρεμίστηκε. Κανείς τότε δεν μίλησε για κακή κατασκευή, αλλά οι παλαιοί χωρικοί απέδωσαν το γκρέμισμα του ναού ως «σημάδι»  ότι η Παναγία  δεν ήθελε  την Εκκλησία της σε αυτή τη θέση. Για πολύ καιρό παρέμειναν εκεί  τα χαλάσματα του οικοδομήματος, χωρίς κανείς να τολμήσει να πει πως πρέπει να ξαναρχίσει η ανοικοδόμηση του ναού. Με  τον καιρό   και λόγω  της ύπαρξης της «χαλασμένης εκκλησιάς» εκεί, σε όλη την Αίγινα επικράτησε η τοπωνυμία «Στη Χαλασμένη Εκκλησία».

 Τελικά  για έναν αιώνα επικράτησε η περιοχή , το χωριό να ονομάζεται «Χαλασμένη», μέχρι που ο πρόεδρος του Δ. Λορέντζος [Μητσάκης] εισηγήθηκε την μετονομασία του χωριού σε «Κυψέλη», γύρω στα 1949. Εν τω μεταξύ ο ναός παρέμενε για  δεκαετίες μισογκρεμισμένος. Οι κάτοικοι του χωριού αναζητούσαν νέα τοποθεσία  για την ανοικοδόμηση  της εκκλησιάς τους. Η επιλογή έγινε στον χώρο που βρίσκεται σήμερα ο ενοριακός ναός, στη σημερινή πλατεία που τότε ήταν χωράφι ιδιοκτησίας της οικογένειας Πιτσιλού. Η ανοικοδόμηση του ναού πρέπει να έγινε μετά  το 1858, διότι δεν αναφέρεται στον κατάλογο των Ενοριών της Αίγινας που έγινε από την Κυβέρνηση του βασιλέα Όθωνα. Ο νέος μικρός ναός που είχε ξύλινη οροφή κάηκε το 1875 από αβλεψία του ιερέα Βασίλειου Λυκούρη. Ο τελευταίος παρ’ ότι η φωτιά οφειλόταν σε ατύχημα, θεώρησε τον εαυτό του υπαίτιο και αφιέρωσε  το υπόλοιπο της ζωής του στην ανέγερση του μεγάλου σημερινού ναού. 

Ο π. Βασίλειος Λυκούρης κατέβαλε υπεράνθρωπες προσπάθειες για να συγκεντρώσει τα χρήματα. Μεγάλα ποσά για το κτίσιμο του ναού, κατέβαλαν οι σφουγγαράδες και βουτηχτάδες του χωριού, ενώ δωρεάν πέτρα και πουριά προσφέρθηκαν από τα πολλά νταμάρια που λειτουργούσαν τότε στην περιοχή. Η ανοικοδόμηση του ναού ολοκληρώθηκε το 1880  και από τότε λειτουργείται αδιάκοπα, ενώ  αναγνωρίστηκε επίσημα και ως ενοριακός ναός. Χαρακτηριστικό επίσης είναι το στοιχείο ότι στο ναό αυτό υπηρέτησαν από τότε μέχρι σήμερα Κυψελιώτες ιερείς. Ο ναός αρχιτεκτονικά ανήκει στο ρυθμό του σταυροειδούς  μετά τρούλου. Διέθετε ένα παλιό καμπαναριό πάνω από κεντρική του είσοδο, στο οποίο κατά πάσα πιθανότητα είχαν τοποθετηθεί καμπάνες από εκκλησάκι της Παλαιάς Χώρας. Στη δεκαετία του 1970 το εκκλησιαστικό συμβούλιο αποφάσισε το γκρέμισμα του μικρού καμπαναριού. Επίσης ο ναός από την αρχή εφοδιάστηκε με ρολόι το οποίο σήμαινε την ώρα  και ρύθμιζε  τη ζωή  των χωρικών. Λίγο πριν το 1980 και όταν εφημέριος του ναού ήταν ο αρχιμ. Νεκτάριος Πανταζής, το εκκλησιαστικό συμβούλιο αποφάσισε να  μεγαλώσει το ναό προς τη νότια πλευρά του ώστε να επαρκεί ο εσωτερικός του χώρος κατά τις μεγάλες εορτές του χρόνου.

Τα σχέδια εκπονήθηκαν, αλλά   ποτέ  το έργο δεν ξεκίνησε. Λυσσαλέες  αντιδράσεις μερίδας κατοίκων του χωριού που υποστήριζαν ότι θα αλλάξει η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του ναού αλλά και της πλατείας οδήγησαν στην ματαίωση  του έργου. Διχογνωμίες, αντιπαλότητες, επεισόδια, αντιμαχόμενες συγκρούσεις, μικροκομματικές  ανόητες διαφορές πίκραναν  τον εφημέριο π. Νεκτάριο  και δίχασαν  την ενορία.. Τα  χρήματα που είχαν συγκεντρωθεί χρησιμοποιήθηκαν για την  αγιογράφηση  του ναού. Εν τω μεταξύ κάποιοι μεθόδευσαν  τις ενέργειές τους ώστε ο ναός και η γύρω από αυτόν πλατεία, να χαρακτηριστεί με απόφαση του  Υπουργείου Πολιτισμού, «Διατηρητέο Μνημείο» [Φ.Ε.Κ. 574/26.6.1980]. Απόφαση που φέρει την υπογραφή του τότε υπουργού πολιτισμού Α. Ανδριανόπουλου, αλλά που δυσχεραίνει κάθε προσπάθεια συντήρησης του κτιρίου το οποίο χρειάζεται επιτακτικά κάποιες επεμβάσεις.

   Ωστόσο ο ναός της Ευαγγελίστριας στην Κυψέλη,  χάρη στην αγάπη   των σημερινών Κυψελιωτών και στις άοκνες προσπάθειες  του εφημέριου της π. Νεκταρίου Κουκούλη  και του εκκλησιαστικού συμβουλίου δεν παύει να είναι ένα αρχιτεκτονικό στολίδι, ένας όμορφος συμμετρικός ναός με νησιώτικες πινελιές και  μεγάλες δόσεις Αιγινήτικης πέτρας. Δεν παύει να δεσπόζει με τον ασημί του τρούλο και το πέτρινο καμπαναριό πάνω από τις παλιές αγροικίες και τα νεώτερα κτίσματα του χωριού. Να είναι το κέντρο της λατρευτικής, πνευματικής και κοινωνικής ζωής του χωριού, που συγκεντρώνει  τους ανθρώπους του τόπου στα πανηγύρια στις μεγάλες εθνικές και θρησκευτικές γιορτές, στις ευχάριστες και δυσάρεστες στιγμές τους. Να  αποτελεί έτσι  μια πραγματικά πνευματική ζεστή Κυψέλη,   να  ρυθμίζει την εργασία αλλά και να συντροφεύει τον ύπνο των Κυψελιωτών με το γλυκό ήχο του ρολογιού του.

Η Κυψέλη γιορτάζει.

  Όλα  είναι έτοιμα  για την μεγάλη ημέρα  του Ευαγγελισμού στην Κυψέλη. Η πλατεία στολίστηκε με δάφνες και σημαίες, καθαρή και φιλόξενη να υποδεχτεί τους προσκυνητές και πανηγυριστές  της γιορτής.
   Ο ιστορικός εφημεριακός ναός  της Κυψέλης που με κόπους και θυσίες έχτισαν οι προηγούμενες γενεές, φιγουράρει συντηρημένος  και περιποιημένος από το μεράκι του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου και  του εφημέριου του π. Νεκταρίου Κουκούλη. Το Τοπικό Συμβούλιο από  μέρες  έχει αναλάβει τον ευπρεπισμό, το στολισμό και την καθαριότητα της πλατείας και των γύρω δρόμων.
   Το πρόγραμμα  των εορταστικών εκδηλώσεων έχεις ως εξής:
  Σάββατο 24 Μαρτίου: Πανηγυρικός Εσπερινός  ώρα  07.00 μ.μ.
  Κυριακή 25 Μαρτίου το πρωί: Όρθρος και Θεία Λειτουργία. Κατάθεση στεφάνων στο Ηρώον και παρέλαση.
  Κυριακή 25 Μαρτίου το απόγευμα: ώρα 5.30: Παραδοσιακοί χοροί από  το Μορφωτικό Σύλλογο Κυψέλης, Λιτάνευση της εικόνας και Εσπερινός  της Απόδοσης της εορτής.

Όταν γίνονται σχολικές εορτές.

 Όταν οι μεγάλες ημέρες  του Έθνους δίνουν την ευκαιρία στα νέα παιδιά να θυμηθούν και να εορτάσουν  τους ήρωες, τις μάχες, τα πολιτικά  γεγονότα, τις δυσκολίες  ενός αγώνα και την αγωνία για την επιβίωση και την ανεξαρτησία ενός λαού, τότε σημαίνει πως ακόμα δεν χάθηκε τίποτε.

   Ημέρα σχολικών εορτών σήμερα για  την επερχόμενη επέτειο  της 25ης Μαρτίου της ημέρας που το Ελληνικό Έθνος αναστήθηκε μετά από τεσσάρων αιώνων σκληρής σκλαβιάς. Και σε όλα  τα σχολεία σήμερα η μνήμη των ηρώων είχε  τον πρώτο λόγο. Σημαιάκια κυμάτισαν ακούστηκαν αποσπάσματα από απομνημονεύματα, διαβάστηκαν ποιήματα και κείμενα  που ύμνησαν  την λευτεριά, το μεγαλύτερο δώρο για  τον πολιτισμένο άνθρωπο.Και στο τέλος παραδοσιακοί χοροί από τα σημερινά παιδιά  που σερφάρουν στο διαδίκτυο και στο fb.

   Η  παράδοση λοιπόν συνεχίζεται όπου υπάρχει δάσκαλος, όπου υπάρχει καθηγητής που τολμά  να μυεί τα παιδιά στα ιερά και τα όσια  της φυλής μας.

  Φωτογραφίες από τη σημερινή εορτή  στο 2ο  Γυμνάσιο Αίγινας με την καθολική συμμετοχή των μαθητών και την παρουσία  πολλών γονέων και κηδεμόνων.

    Η σημερινή εορτή στο 2ο Γυμνάσιο Αίγινας ήταν μια αναδρομή στην προσφορά και την προσωπικότητα των μεγάλων πρωταγωνιστών  της επανάστασης. Πολεμιστών, ναυτικών, κληρικών, δασκάλων που άναψαν τη φλόγα  της λευτεριάς. Την επιμέλεια  της εορτής είχαν οι καθηγήτριες κ. Φ. Γεννίτσαρη και Ν. Πετρίτου.