Με αφορμή την εορτή της
Ζωοδόχου Πηγής την Παρασκευή της εβδομάδας του Πάσχα, αφιερώνουμε τη σημερινή μας ανάρτηση στο γνωστό σε όλους μας
«Μοναστήρι του Πόρου». Το παλαιότατο αυτό προσκύνημα προβάλει μέσα στην
καταπράσινη ανοιξιάτικη φύση του Πόρου. Σε μια πευκόφυτη πλαγιά και ανάμεσα
στους ελαιώνες και τα αειθαλή ευωδιαστά δέντρα, κάτασπρη σαν περιστέρι,
αρχοντική και επιβλητική, κρύβοντας πίσω από την πύλη της μεγάλη ιστορία και
ανεκτίμητη προσφορά προς το Γένος των Ελλήνων.
Η ιστορία της Μονής αρχίζει γύρω στα 1720 όταν ο Μητροπολίτης Αθηνών Ιάκωβος Β΄ από ευγνωμοσύνη προς την
Παναγία, επειδή έπασχε από λιθίαση και θεραπεύτηκε από το νερό του αγιάσματος
που υπήρχε εκεί, έκτισε το μοναστήρι και
το αφιέρωσε στην Ζωοδόχο Πηγή Παναγία λόγω της ύπαρξης μικρού ναΐσκου στην
περιοχή. Τα επόμενα χρόνια το μοναστήρι μπαίνει κάτω από την ισχυρή προστασία
του Οικουμενικού Πατριαρχείου
Κωνσταντινουπόλεως και με απόφαση του Πατριάρχη Παϊσίου ανακηρύσσεται
Σταυροπηγιακό. Στα χρόνια της
Επανάστασης που ακολουθεί και χάρη στα ισχυρά προνόμια του, οι Τούρκοι δεν το
ενοχλούν, μετατρέπεται σε κέντρο συγκέντρωσης και προετοιμασίας των ναυάρχων
για τον αγώνα. Με τα καράβια τους και χωρίς να κινούν τις υποψίες των Τούρκων ο
Μιαούλης, ο Τομπάζης, ο Αποστόλης από τα Ψαρά, κρύβονται πίσω από τους δυνατούς
τοίχους της Μονής και συζητούν τα
προβλήματα και την οργάνωση του αγώνα τους. Σήμερα ο επισκέπτης θα συναντήσει
στον αυλόγυρο του Μοναστηριού τους τάφους των ναυμάχων του αγώνα του ’21. Μετά
τον αγώνα και με απόφαση του Βιάρου Κπαοδίστρια, αδελφού του Κυβερνήτη, το έτος
1829 πουλήθηκαν όλα τα ποίμνια της Μονής, ώστε να αντιμετωπισθούν τα έξοδα του
ελληνοδιδασκαλείου.
Η Δημογεροντία του Πόρου παρέλαβε όλα τα εισοδήματα της
Μονής και μείωσε σημαντικά τον αριθμό
των μοναχών που διέμεναν στη Μονή. Την ίδια εποχή η Κυβέρνηση εγκατέστησε στη
Μονή ορφανοτροφείο για τα ορφανά του πολέμου. Ο ευσεβής κυβερνήτης συνδέθηκε
πολύ με το Μοναστήρι το οποίο επισκεπτόταν τακτικά και εκεί μέσα στο γαλήνιο
περιβάλλον έπαιρνε σημαντικές αποφάσεις. Το 1830 ιδρύει την πρώτη Ιερατική Σχολή της ελεύθερης
Ελλάδας με σκοπό την πνευματική
αναμόρφωση των κληρικών της Εκκλησίας. Η Σχολή εγκαθίσταται στο Μοναστήρι του Πόρου και λειτουργεί μέχρι
την ημέρα της δολοφονίας του. Τα χρόνια που ακολουθούν οι πατέρες της Μονής
προσφέρουν σημαντικά στη λειτουργία των «ελληνικών σχολείων». Η φιλανθρωπική
δράση της Μονής συνεχίζεται παρά τα δυσχερή οικονομικά της σε όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα αλλά πολύ περισσότερο στα χρόνια της Γερμανικής
Κατοχής, όπου τα κελάρια της ήταν ανοιχτά
και οι μοναχοί μοίραζαν στους πεινασμένους Ποριώτες λάδι και στάρι. Η
ιστορία της Μονής από τη μέρα της ίδρυσής μέχρι σήμερα είναι ένας μακρύς
κατάλογος προσφορών στο βιοτικό επίπεδο
των κατοίκων της περιοχής όσο και στην πνευματική ανύψωση και μόρφωση τους.
Ευτύχησε επίσης να διατελέσουν ηγούμενοι της πολλοί και άξιοι κληρικοί οι
οποίοι συνέβαλαν σημαντικά στην οργάνωση, επιβίωση και πνευματική προσφορά της.
Πολλοί εξ αυτών αναδείχθηκαν σε Μητροπολίτες της Ελλαδικής Εκκλησίας όπως ο
μακαριστός μητροπολίτης Καστορίας Γρηγόριος Παπουτσόπουλος και ο σημερινός
μητροπολίτης Ύδρας κ.κ. Εφραίμ. Σήμερα στο πηδάλιο της Μονής βρίσκεται ένας
άξιος κληρικός ο αρχιμ. Λουκάς Ζήσιμος ο οποίος έχει καταβάλει τεράστιες προσπάθειες
τα τελευταία χρόνια για τη συντήρηση, ανακαίνιση και αγιογράφηση του ιστορικού
μοναστηριού με αποτέλεσμα να έχει αποκτήσει την εμπιστοσύνη, την αναγνώριση και
την αγάπη των Ποριωτών.
Το
μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής Καλαυρείας Πόρου κατορθώνει να
κερδίσει τον επισκέπτη του όχι μόνο λόγω
της θέσης του και του πανέμορφου φυσικού περιβάλλοντος που το περιβάλει , αλλά
κυρίως λόγω της ιστορίας της πνευματικότητας και της φιλόξενης υποδοχής που
επιφυλάσσει στον επισκέπτη του Άξια λοιπόν
θεωρείται ως σημείο αναφοράς του σημερινού Πόρου και ως ένας σημαντικός
προορισμός για τους επισκέπτες και
παραθεριστές του νησιού.