Η Αίγινα του Γιάννη Μόραλη

   Σε κορυφαίο πολιτιστικό γεγονός  για την Αίγινα αναδεικνύεται η δωρεά και τοποθέτηση στο λιμάνι της Αίγινας του γλυπτού του Γ. Μόραλη «Χωρίς Τίτλο». Το γλυπτό δώρισε στην Αίγινα η στενή συνεργάτης και επιστήθια φίλη του Γιάννη Μόραλη, Πέγκυ Ζουμπουλάκη,   Το έργο θα παραμείνει στο λιμάνι μέχρι την ολοκλήρωση της Γιορτής του Φιστικιού στις 18 Σεπτεμβρίου, και μετά θα βρει την οριστική θέση του στο νησί.

   Την Παρασκευή 29 Ιουλίου και ώρα 20.30 προγραμματίζονται τα εγκαίνια για την τοποθέτηση  του έργου. Με την εκδήλωση αυτή στην οποία συμμετέχει η Πολυφωνική Χορωδία Αίγινας, ουσιαστικά ξεκινούν οι εκδηλώσεις  στην Αίγινα για το έτος Μόραλη, όπως έχει χαρακτηριστεί  από το Υπουργείο Πολιτισμού το 2016 λόγω της συμπλήρωσης 100 ετών από τη γέννηση  του Γ.Μόραλη.

   Το έργο είναι εμπνευσμένο από την κίνηση των τότε φέρυ - μπωτ της Αίγινας, όπως στην παλιά καρτ- ποτσάλ της εποχής (f/b Αφαία)

  Παραθέτουμε απόσπασμα από το άρθρο της  κ. Σίλας Αλεξίου στο  Saronic Magazine  (Φεβρουάριος 2016, τεύχος 53) για το έργο και τη σχέση του Γιάννη Μόραλη με την Αίγινα

Ο δάσκαλος, ο κύριος Γιάννης, ο κυρ Γιάννης, ο Γιάννης, ο Μόραλης, ο Γιάννης Μόραλης… Ήταν πολλά τα χρόνια της Αίγινας. Και οι δεσμοί που αναπτύχθηκαν άφησαν περιθώριο για ποικίλες προσφωνήσεις, αναμνήσεις, συγκινήσεις…
Ο Γιάννης Μόραλης γεννήθηκε στην Άρτα, πέρασε τα πρώτα του παιδικά χρόνια στην Πρέβεζα, ακολούθησαν η Αθήνα, η Ρώμη, το Παρίσι- επιστροφή στην Αθήνα και, χωρίς καμιά… τυπική δικαιολογία, ξαφνικά κυριάρχησε στη ζωή του η Αίγινα. Την ανακάλυψε στα τέλη της δεκαετίας του 50, όταν παρέα με τον αγαπημένο φίλο του Νίκο Νικολάου άρχισαν να εμπνέονται από το φως του νησιού, να δημιουργούν, να ονειρεύονται. Κάποια χρόνια αργότερα, και οι δύο, όπως και ο τρίτος της παρέας, ο γλύπτης Χρήστος Καπράλος, απέκτησαν σπίτια στην Αίγινα και έζησαν ένα πολύ μεγάλο μέρος της ζωής τους στο νησί, που -χάρη και στον δικηγόρο- φωτογράφο Γιάννη Μαΐλλη- τίμησε ιδιαίτερα η γενιά του 30.

Συχνοί επισκέπτες ήταν ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Νίκος Εγγονόπουλος η σύζυγός του διατηρεί και σήμερα το σπίτι στην ίδια γειτονιά και αργότερα οι μαθητές τους, όπως ο Παύλος Σάμιος, που δεν άργησε να αποκτήσει σπίτι και ατελιέ στο νησί.

«Ήταν τρεις εντελώς διαφορετικοί χαρακτήρες, αταίριαστοι θα έλεγα, οι οποίοι όμως υπήρξαν αχώριστοι φίλοι. Ο Νίκος Νικολάου, ο Γιάννης Μόραλης και ο Χρήστος Καπράλος. Ο ένας έκοβε και ο άλλος έραβε…» θυμάται η κεραμίστρια και ζωγράφος Κατερίνα Γιάννακα, μαθήτρια των δύο πρώτων στη Σχολή Καλών Τεχνών, μόνιμη κάτοικος Αίγινας και η ίδια εδώ και πολλά χρόνια. Η Κατερίνα θυμάται με συγκίνηση τον δάσκαλο τον Γιάννη Μόραλη να τη συνοδεύει νύφη στο τρεχαντήρι «Ηλιοπότισσα» στην Πέρδικα, όπου έγινε ο γάμος της το 1991.

Ο Νικολάου – από το προπαρασκευαστικό της Σχολής Καλών Τεχνών- με προέτρεψε να πάω στη συνέχεια στο εργαστήριο του Μόραλη. Αυτή ήταν η μεγάλη τύχη της ζωής μου» λέει στο SΜ και, μιλώντας για τον δάσκαλο -όπως τον αποκαλεί-, διηγείται μια χαρακτηριστική της ιδιοσυγκρασίας του ιστορία «Κάπνιζα ακόμη τότε και, ψάχνοντας για αναπτήρα, διαπίστωσα ότι δεν είχα. Ο δάσκαλος, που είχε κόψει το κάπνισμα, έβγαλε από την τσέπη του έναν αναπτήρα και μου άναψε. Απόρησα πώς, αφού δεν κάπνιζε, είχε μαζί του αναπτήρα. Και του το είπα. “Τι λες, Κατερίνα  θα μου ζητήσει γυναίκα φωτιά και δεν θα έχω” μου απάντησε, αφήνοντάς με εμβρόντητη. Η αλήθεια

  «Όταν ζωγράφιζε στο ατελιέ του, δεν ανεχόταν καμιά παρουσία» υπογραμμίζει ο Αιγινήτης ζωγράφος Νεκτάριος Κοντοβράκης, που έζησε από μικρό παιδί, στο σπίτι του Νίκου Νικολάου, τους τρεις αχώριστους φίλους -Νικολάου, Καπράλο, Μόραλη- αντλώντας μαθήματα τέχνης και ζωής. Η Αίγινα ήταν άλλωστε για τον Γιάννη Μόραλη αγαπημένος τόπος έμπνευσης και δημιουργίας. Την αγάπη του αυτή για το νησί, που του θύμιζε την Πρέβεζα, μετέδωσε σε πολλούς μαθητές του -όπως άλλωστε και ο Νικολάου με τον Καπράλο-, οι οποίοι απέκτησαν σπίτια στην Αίγινα, συνεχίζοντας την παράδοση του κύκλου των εικαστικών που ζουν και δημιουργούν κάτω από το διάσημο πλέον φως του νησιού του Σαρωνικού.

είναι πως είχε ιδιαίτερη αγάπη στις γυναίκες…». Στη συνέχεια πήγαινε για τα ψώνια του στου ΠΕΤΡΑ, στην ψαραγορά, στου Μανούσου και αλλού, στην αγορά της Αίγινας, και επέστρεφε στο σπίτι, για να ετοιμάσει το λιτό γεύμα του και να ξεκουραστεί.
Φύλακας άγγελός του ήταν ένας οδηγός ταξί, ο οποίος τον πήγαινε παντού, από το πρωί μέχρι το βράδυ, οπότε επέστρεφε για ύπνο. Ο ίδιος τον έφερνε από την Αθήνα με τα πράγματά του γύρω στις 10 Μαΐου, και στις 10 Οκτωβρίου έκαναν μαζί το ταξίδι της επιστροφής. Είναι εντυπωσιακό ότι όσοι ζούσαν τον Γιάννη Μόραλη, όλους αυτούς τους μήνες επί τόσα πολλά χρόνια, μιλώντας τώρα για τον μεγάλο δάσκαλο, συμφωνούν απόλυτα. «Όταν κύριος, γενναιόδωρος, απλός άνθρωπος. Ένας ευπατρίδης που αγαπούσε πολύ τις γυναίκες» λένε όλοι.

 Ο Γιάννης Μόραλης έφυγε από τη ζωή στις 20 Δεκεμβρίου του 2009, σε ηλικία 93ετών, στο σπίτι του στην Αθήνα. Δύο μήνες νωρίτερα είχε αποχαιρετήσει την Αίγινα, όπως έκανε κάθε χρόνο την ίδια εποχή. Περνώντας με το ταξί από τους φίλους του για τον καθιερωμένο αποχαιρετισμό, σταμάτησε έξω από το μαγαζί του Μανούσου. Εκεί ψώνιζε είδη ένδυσης. Βγήκε η Αθηνά Κλώνου, ιδιοκτήτρια του καταστήματος, να τον χαιρετήσει… «Καλό χειμώνα, καλή αντάμωση του χρόνου» του είπε. «Ήταν η πρώτη φορά που με κοίταξε σαν να μου έλεγε “δεν το βλέπω”» θυμάται η Αθηνά. Και δεν έπεσε έξω. Είχε αρχίσει φαίνεται να προαισθάνεται το τέλος…